S)e CcicbehcSou^cmt
Romme te Batavia
Week-end bracht 3 vliegrampen
Een positief christelijk voorbeeld houdt
anderen af van het communisme
Commissie-Generaal neemt contact op
West Duitschland vertwijfeld door winter-ellende
MAANDAG 13 JAN. 1947
Bureaux: Papengracht 32 Leiden
Giro 103003
Telefoon: Admin., Adv. en
Abonn. 20826.
Redactie: 20015.
Dir. en drukkerij 20935.
Abonnementsprijs 0.26 per
week, 1.10 p mnd. 3.25 p.
kwartaal Franco p. post ƒ4.00.
waarin opgenomen „DE BURCHT"
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
37e JAARGANG No. 10985
Hoofdredacteur: TH. WTLMER.
Directeur:
C. M. v. HAMERS VELD
Uitgave van N.V. ,,De Leldsche
Courant" en Stichting „De
Burcht".
AdVertenties 15 cent per m.m.
Bij contract belangrijke korting.
Gezond verstand en
rechtsgevoel
T^WEEëRLEI reactie op de achter ons lig-
gende jaren van het nazi-systeem kan
men constateeren.
De eerste, die men niet verwachten zou,
is, dat er veel meer lieden zijn, dan voor
heen, die graag als dictatortje optreden;
die aan de macht, welke zij krachtens een
of andere furtctie hebben, ook als ware
't de gewoonste zaak ter wereld'! een
recht ontleenen, om eigendunkelijk, naar
willekeur op te treden.
Een schijnbaar geheel andere, maar in
wezen gelijke reactie is die van de velen,
die, na een tijd van dwingelandij en tyran-
nie, meenen zich te kunnen storten in een
vrijheid, welke bandeloosheid is. Het is in
wezen dezelfde reactie: 't doen en laten van
den mensch wordt losgerukt uit de ban
den van de moraliteit, welke het mensche-
lijk handelen plaatst onder de wetten van
zedelijke geboden en verboden.
Over die bandelooze vrijheid heeft Z.H.
de Paus dezer dagen gesproken in een toe
spraak tot den Romeinschen adel. En die
woorden van den H. Vader moeten wor
den gehoord door allen, door héél de we
reld.
De mensch ontving van den Schep
per persoonlijken vrijheid, om ze te ge,
bruiken in overeenstemming met de
inenschelijke waardigheid. Misbruik
ervan, b.v. door onvoorwaardelijke vrij
heden toe te kennen aan film en pers,
zou een aanslag beteekenen op het al
gemeen welzijn. Het zou een vrijbrief
zijn voor deze organen, om de gods
dienstige en moreele grondslagen van
het volk te ondermijnen. Men behoeft,
om dit te begrijpen, geen christen te
zijn; gezond verstand en rechtsgevoel
zijn reeds voldoende.
Sprekende over de nieuwe grondwet,
welke voor Italië thans wordt ontwor
pen, wees de Paus er op, dat zij die
aan deze constitutie werken, steeds de
wetten en voorschriften van den Al
machtige indachtig moeten zijn en het
algemeen belang voor oogen houden.
De Paus wijst er op, dat misbruik wordt
gemaakt van de persoonlijke vrijheid b-v.
in film en pers. Dit zijn enkele, maar be-
langrijke terreinen, waarop de mensche-
lijke vrijheid op ergerlijke wijze misbruikt
kan worden en feitelijk misbruikt wordt.
En zeer bijzondere aandacht meenen wij
te mogen vragen voor de passage uit 's Pau-
ren rede, waarin de H. Vader zegt, dat
men om Hem te begrijpen geen christen
behoeft te zijn: „gezond verstand en
rechtsgevoel zijn reeds voldoende."
Wij hebben er herhaaldelijk op gewezen,
dat de princiuieele strevingen van de ka
tholieken op maatschappelijk, sociaal en
politiek terrein ook om haar redelijkheid
en wenschelijkheid en noodzakelijkheid
kunnen worden gewaardeerd en aan
vaard door niet-katholieke, door niet-
christenen.
Noem ons één d^r principieele „pro-
gram"-punten van de katholieken, dat
niet is een eisch van of minstens in over
eenstemming met gezond verstand) en
rechtsgevoel!
Daarom kunnen wij gaan met onze ka
tholieke actie in het algemeen, zoowel als
met onze Katholieke Actie tot allen, die
gezond verstand en rechtsgevoel willen
openstellen voor overtuiging!
Prof. mr. Romme is Zaterdagmiddag te
Batavia gearriveerd. Hij werd verwelkomd
door het bestuur van de Indische Katholie
ke Volkspartij, terwijl ook later leden der
Commissie-Generaal en vertegenwoordigers
van dr. v. Mook en generaal Spoor, prof.
Romme kwamen begroeten.
Voor Zondag vermeldde het program
het bezoeken van dr. Van Mook en Mgr.
Willekens, den Apostolisch-Vicaris van Ba
tavia. Heden zou prof. Romme luitenant-
generaal Spoor en vice-admiraal Pinke
ontmoeten. Dinsdag volgt een bespreking
met de Commissie-Generaal en Woensdag
wordt een conferentie met de I.K.V.P. ge
houden. Donderdag vertrekt prof. Romme
naar Semarang, vanwaar hij Zaterdag hoopt
terug te keeren. Zooals bekend zal de frac
tieleider van de K.V.P. in Semarang door
den Javaanschen bisschop Mgr. Soegijapra-
noto, Apostolisch Vicaris, in audiëntie wor
den ontvangen.
DE KONINGIN ZIET „CISKE DE RAT".
Zaterdagavond heeft H.M. de Koningin
bijgewoond de voorstelling van „Siske de
Rat" in het gebouw van den Werkenden
Stand, „De Doelen" te Amsterdam, door het
Amsterdamsch Volkstooneel.
H.M., die tot aan de pauze wilde blij
ven, liet' de auto's afbestellen en woonde
de voorstelling tot het einde toe bij.
Gisteravond heeft H.M. de Koningin de
godsdienstoefening bijgewoond onder het
gehoor van ds. J. J. Buskes Jr., predikant
der Ned- Herv. Gemeente van Amsterdam.
VERBETERING POSITIE
ONDERWIJZERS.
Waarschijnlijk zal nog deze week, en in
ieder geval zeer binnenkort, de Raad van
State en de Ministerraad hun goedkeuring
hechten aan de nieuwe salarisregeling voor
de onderwijzers.
PROF. DR. L. R. JANSEN OVERLEDEN.
Zaterdagmiddag is in het Albertinum
(Dominicanerklooster) in Nijmegen plotse
ling overleden prof. dr. L. R. Jansen O.P.,
professor in de exegese van het Nieuwe
Testament aan de R.K, Universiteit aldaar.
TIJDENS HET AFGELOOPEN WEEK-END vonden 30 personen den dood bij drie
verschillende vliegtuigongelukken, die resp. in Engeland, de Ver. Staten en de
Zuid-Chineesche Zee plaats hadden. Bovendien werd Zaterdag het toestel teruggevon
den, dat sinds 13 dagen door de Zuidpool- expeditie van admiraal Byrd werd vermist.
Van de negen inzittenden waren nog zes in leven.
Zeer slecht vliegweer eischt
30 dooden
Het ernstigste ongeluk speelde zich af 45
km ten Zuiden van Wytheville in den
Amerikaanschen staat Virginia waar een
patrouille van de motorpolitie Zondagoch
tend vroeg een verongelukt vliegtuig van
de Eastern Airlines aantrof, dat met 16 pas
sagiers en een bemanning van 3 koppen ge
durende hevige storm- en regenbuien was
neergestort. Volgens mededeeling der po
litie werden 18 personen gedood. Eén pas
sagier bleef in leven.
NERGENS EEN LANDINGSPLAATS.
In Engeland stortte Zaterdagavond in een
afgelegen deel van het graafschap Kent een
Dakota passagiersvliegtuig van de B.O.A.C.
neer. Zes van de 15 inzittenden kwamen om
het leven.
Het vliegtuig was Zaterdagochtend uit
Londen vertrokken op weg naar Lagos,
West-Afrika, doch tijdens den tocht naar
Bordeaux, de eerste landingsplaats, kwam
het vliegtuig in zeer slecht weer terecht.
Tweemaal werd gepoogd een tusschenlan-
ding te maken op Le Bourget, nabij Parijs,
doch ten slotte keerde het toestel naar En
geland terug.
Des middags om vier uur werd een S.O.S.-
bericht opgevangen, waarin de positie van
het vliegtuig werd opgegeven (een paar
mijl westelijk van Kaap Gris Nez) met de
woorden: „nog brandstof voor vijf minu
ten".
Onmiddellijk opgestegen reddingsvlieg
tuigen vonden het toestel ten slotte in het
modderig heuvelland van het graafschap
Kent in Zuid-Engeland.
IN ZEE GESTORT.
Het derde ongeluk trof een passagierstoe
stel van de Far-Eastern Airlines, dat van
Sjanghai op weg was naar Manilla. Het
werd sinds Zaterdag vermist en is in de
Zuid-Chineesche Zee neergestort met 42
personen aan boord.
Nadat het toestel eenige uren over tijd
was, werden in de ochtendschemering ver-
kennings-vliegtuigen uitgezonden die ten
slotte drie rubber reddingsbooten met over
levenden waarnamen, 80 mijl uit de noord
kust van Luzon.
Een reddingsschip gaf Zondagochtend
aan de Amerikaansche marine per radio de
boodschap door dat 36 van de 42 slachtof
fers waren gered.
Antwerpsche staking
opgeheven
Naar het A.N.P. Zaterdag uit Antwerpen
vernam, was v_r overeenstemming bereikt
tusschen de Antwerpsche havenarbeiders
en de patroons.
De Antwerpsche havenarbeiders besloten
met 5.566 tegen 1.036 stemmen een door de
regeering goedgekeurde loonsverhooging
van 24 francs per dag te aanvaarden. Het
werk is Zondag om 8 uur hervat.
De troepen, die sedert 21 Dec. met het
lossen der schepen belast waren, zijn terug
geroepen.
Vliegtuigen zijn nog op zoek naar de ove
rige zes slachtoffers.
HET POOL-VLIEGTUIG.
Een verkenningsvliegtuig van het moe
derschip „Pine Island" heeft Zaterdag de
wrakstukken gevonden van het Amerikaan
sche marinevliëgtuig, dat sinds 13 dagen
door de Zuidpool-expeditie van admiraal
Byrd werd vermist.
Zes van de negen inzittenden waren nog
in leven. Levensmiddelen en hulpwerktui
gen zijn afgeworpen.
Het groote, tweemotorige toestel, dat op
30 December was opgestegen, had volgens
de laatste opgevangën berichten te kampen
gehad met sneeuwbuien en slecht weer toen
het boven de Franklin D. Roosevelt Zee en
El Is worth-land vloog.
De reddings-operafies waren dagenlang
bemoeilijkt of onmogelijk gemaakt door den
dichten mist,
Nader meldt A. P., dat de 6 overlevenden
van het expeditie-vliegtuig behouden zijn
teruggebracht aan boord van het vliegdek-
schip „Pine Island", waartoe de verongeluk
te machine behoorde.
ENGELSCH BURGERVLIEGTUIG
VERMIST.
Een vliegtuig van de Engelsche burger
luchtvaartmaatschappij, dat Zondagavond
met 9 passagiers en twee koppen bemanning
van Londen naar het eiland Guernesey
was vertrokken, heeft alle radiocontact met
den beganen grond verloren, sinds het bo
ven het eiland Wight in een zwaren zuid
westerstorm is geraakt.
WORDT SCHEREN EN WATERGOLVEN
DUURDER?
De scheerprijs zal binnenkort 5 cent de
hoogte ingaan, terwijl ook de onduleerprijs
en de wasch. en watergolfprijzen belang
rijk zullen stijgen, zoo deelde de heer Mar
cus, rechtskundig adviseur van de Vakgroep
Kappersbedrijven te Den Haag op een gis
teren te Groningen gehouden vergadering
mede.
Boven op de beroemde St. Stephans-kathe draal te Weenen is een groote stellage ge
bouwd', en zijn werklieden bezig met het oprichten van een nieuiwe torenspits ter
vervanging van de oude, welke tijdens den oorlog verwoest werd.
KATHOLIEKE JONGEREN TE AMSTERDAM BIJEEN
Minister Dr. Jos Gielen en
burgermeester van Arnhem
C. Matser spreken
Dr. Jos. Gielen, minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen, en de heer C.
Matser, burgemeester van Arnhem, en
vice-voorzitter van de K.V.P., waren de
sprekers op een jongeren-appèl, georga
niseerd' door de kringen Amsterdam en
Haarlem van de Katholieke Volkspartij,
dat gisteren in Krasnapolsky te Amster-
/~\P HET POLITIEKE FRONT in Indonesië is het contact tusschen de commissie-
generaal en de republikeinen weer opgenomen, zoo meldt Ass. Press. Prof. Scher-
merhorn heeft een niet-aangekondigde conferentie van twee uur gehad met Sjahrir
Sjahrir vertrekt vandaag naar Djokjakarta om verslag uit te brengen aan het repu-
blikeinsche kabinet over Schermerhorn's uiteenzetting van de tegenwoordige Nüder-
landsche politiek. Verwacht wordt, dat dit rapport van zeer grooten invloed zal zijn
op het door de republikeinen te nemen besluit, of de overeenkomst van Linggadjati
onmiddellijk geratificeerd zal worden of dat een beslissing dienaangaande zal wor
den uitgesteld, hangende de opheldering van de Nederlandsche houding met betrek
king tot de onlangs geleverde gevechten en exporthandel van de republiek.
Geef de tegenpartij
de schuld
De republikeinsche minister van Voor
lichting, Mohammad Natsir, heeft in een
interview met een correspondent van „An-
tara" verklaard, dat de Nederlandsche le-
gervoorlichtingsdienst klaarblijkelijk ver
geten heeft, wat het beginpunt van de inci
denten is geweest: n.l. de redevoering van
De staking in de Antwerpsche haven, wel ke ruim drie weken heeft geduurd, is thans
geëindigd. De havenarbeiders zijn Zondag ochtend weer aan den slag gegaan met de
Zondagsploeg, welke een klein gedeelte der arbeiders vormt. Een kijkje tijdens den
lossings arbeid.
generaal Kruis van November 1946, waarin
de geest van Linggadjati en het bestand
werden getorpedeerd en de redevoering
van generaal Röell. Hierop, aldus de heer
Natsir, werd van Nederlandsche zijde ge
reageerd door verhoogde activiteit van de
Nederlandsche troepen op alle fronten, cul-
mineerende in de ontvoeringen en de schen
ding van den status quo te Buitenzorg.
De huidige situatie, aldus Natsir, die doet
denken aan een vicieuzen cirkel,, is niet be
gonnen met de radiorede van generaal Soe-
dirman op 26 Dec., maar met de rede van
generaal Kruis op 24 Nov. Deze cirkel, be
sloot de minister, is slechts te doorbreken
door uitwisseling van beider standpunten
betreffende den toestand, waarmede de bei
de delegaties dan ook aanstonds zullen be
ginnen.
Generaal Spoor stelt vertrek uit.
Naar hetFransche persbureau A.F.P.
meldt, zal de Nederlandsche legercomman
dant, luit.-generaal S. H. Spoor, die Zon
dagavond naar Nederland zou vertrekken,
om gezondheidsredenen zijn vertrek waar
schijnlijk tot Dinsdag uitstellen.
DE TOESTAND IN INDO-CHINA.
De Fransche minister van Overzeesche
Gebiedsdeelen, Marius Moutet, is van zijn
inspectiereis door Indo-China te Parijs te
ruggekeerd. Op het vliegveld Orly hield hij
een toespraak, die via de radio werd uit
gezonden. De militaire situatie in Indo-
China achtte hij van di enaard, dat het
eenige belangrijke was, de Fransche bur
gers te beschermen en de orde te herstellen.
Ook generaal Leclerc, die door de Fran
sche regeering met een militaire opdracht
in Indo-China belast was, is in Parijs aan
gekomen.
De Berl. corr. van A.N.P. seint:
Terwijl zich in Berlijn, waar,
na een temperatuurstijging door
sneeuwval, de barometer Za
terdag weer sterk gedaald is,
nog geen ongereldheden heb
ben voorgedaan, dreigt in West-
Duitschland een chaos door de
vertwijfeling, waarin de bevol
king is geraakt. De berichten
over plundering van kolen-
transporten nemen toe en gis
teren werd uit Bonn gemeld,
dat bij een razzia, die door de
politie op een groote massa ko-
lenplunderaars werd onderno
men, een Duitscher door een
Belgischen militairen politie
man werd neergeschoten. Dit
incident vond plaats toen de
politie trachtte een tweehon
derdtal personen, dat een trein
bestormde, te verdrijven. Naar
officieel werd medegedeeld, zal
een onderzoek worden inge
steld.
De grootste onrust heerscht
te Hamburg, waar een groep
van 7Q0 man een van de sta
ge straffen opgelegd. Bij de
plundering van een levensmid
delen transport in het station
Beilfeld is een Britsche wacht
post gewond'.
^Groote Razzia's op kolenplunderaars^
tions bestormde. Zaterdag is de
eerste broodfabriek in de stad
door gebrek aan kolen gesloten.
In het Ruhrgebied werd deze
week zeshonderd ton van voor
de Amerikaansche zóne be
stemde kolentreinen gestolen.
De overvallen hebben georga
niseerd plaats door groepen
van twee. tot driehonderd per
sonen. Er is een speciale recht
bank ingesteldi om de gearres
teerden inmiddels te berechten.
Tot nog toe zijn slechts gerirt-
Uit gevangenissen te Hanno
ver en Celle zijn vierhonderd
gevangenen ontslagen, daar
geen verwarming beschikbaar
is.
Op een protestvergadering
van een jeugdvereeniging te
Hannover werd de eisch ge
steld, dat „de wetten der men-
schelijkheid van Neurenberg"
zouden worden toegepast op
degenen, die verantwoorde
lijk zijn voor een vluchtelin
gen-transport uit Polen. Me
degedeeld werd, dat het aantal
dooden van het laatste trans
port, dat Hannover 23 Decem
ber bereikte is toegenomen tot
66
De communisten trachten uit
de ellende nog politieke munt
te slaan. Zoo heeft een twee-
duizendtal communisten Zon
dag in het Flora-theater, gele
gen in het „roode" Altona, een
protestdemonstratie tegen den
honger en de koude gehouden.
De communistenleider Harry
Naujoka verklaarde in een toe
spraak: „De Duitschers kunnen
er niet onder gehouden wor
den, zelfs niet met geweren."
Verder zeide hij: „Laat u niet
verleiden tot vechten met de
bezettingstroepen. Vecht tegen
de Duitsche kapitalisten, die
voor'dezen ramp ^rantwoor-
delijk zijn."
dam werd gehouden.
Ook de minister van Oorlog, It.-kol. A.
PI. J. L. Fievez, gaf van zijn belangstel
ling blijk.
Dr. Gielen vroeg zijn auditorium zijn re
de te willen opvatten als een causerie van
een man, die door bepaalde gebeurtenissen
op het politieke terrein geworpen is, mede
daardoor eenig inzicht in de politieke ver
houdingen heeft gekregen en hierover wel
het een en ander wilde zeggen.
Over het onderwijs zeide dr. Gielen: „De
toekomstige school zal een eenvoudiger
programma krijgen. We zullen trachten
vollediger menschen van de school af te
leveren, dan dit tot nog toe het geval was.
Voor staatspaedagogie zullen wij ons ech
ter hoede. Ik ben de meening toegedaan,
dat de kunst in het leven van den mensch
veel meer kan beteekenen, dan velen vaak
geneigd zijn te denken".
Over de wetenschap: „De wetenschap zal
voor meer kinderen van ons volk toeganke
lijk moeten worden. Het aantal beurzen
op de begrooting van 1947 is verviervou
digd. Op de begrooting is een post van een
half millioen uitgetrokken voor natuurwe
tenschappelijk werk. Onderzoekingen zul
len worden gedaan op het nieuwe terrein
der atoomenergie en hopelijk zullen door
atoomsplitsingen nieuwe mogelijkheden
voor ons op allerlei gebied worden open
gesteld".
Dr. Gielen zeide te hopen, dat de Ne
derlandsche jeugd den geest van het ver
zet nimmer zal vergeten. „Hoewel het mij
uiteraard moeilijk valt vanwege mijn ambt
hierover iets te zeggen, meen ik toch te
moeten opmerken, dat een ieder, die denkt,
dat het nationaal-social isme dood is en
het gevaar geweken, zich terdege vergist".
Spreker besloot: „Laat ons vooral zijn: be
scheiden, eenvoudig en heldhaftig".
De heer C. Matser, burgemeester van
Arnhem, zeide o.m.: Ik geloof, dat het voor
de K.V.P. het voornaamste doel moet zyn,
om door zich positief christelijk tegenover
de zaken té stellen, aan zoovelen anderen
te laten zien, dat men geen afscheid van
een christelijke maatschappij behoeft te ne
men om te komen tot andere maatschap
pelijke verhoudingen.
Wij moeten de wereld laten zien, dat
langs programma's, welke ontleend worden
aan christelijke principes, de oplossing is te
vinden. Daardoor alleen kan worden voor
komen, dat een nieuwe ramp over ons
komt. Dit gigantische werk is niet tot op
lossing te brengen zonder de jeugd".
Besloten werd aan H.M. de Koningin het
volgende telegram te zenden: „De jongeren
in de K.V.P. in Krasnapolksy bijeen, be
tuigen Uwe Majesteit aanhankelijkheid en
trouw".
DE REORGANISATIE BIJ HET DEP. VAN
ONDERWIJS.
Vele ontslagen.
Naar de „Nieuwe Courant" verneemt, is
de veelbesproken reorganisatie op het Dept.
van Onderwijs, K. en W. thans in een ver
gevorderd stadium. Het staat thans wel
vast, dat dr. B. Hunningher, adviseur voor
tooneelzaken, het departement zal verla
ten, evenals mevr. mr. H. van Dam van Is-
selt, chef afd. Muziek en Letteren, ir. de
Jong, chef afd. Film en ir. Van Dijk, wnd.
chef van dien afd. Voorts is nog aan een vrij
groot aantal lagere ambtenaren ontslag
aangezegd. Het ligt in de bedoeling alle af-
deelingen Kunst samen te smelten in één
afdeeling.
Men verwacht, dat behalve dr. Hun
ningher ook de andere adviseurs voor
Kunstzaken ontslag zullen nemen.
Op ons bureau ligt ter inzage de passa
gierslijst van het s.s. „Nieuw Holland".
WEERSVERWACHTING
0 TIJDELIJK HARDE WIND.
g In den avond en nacht weer toene- o
o mende en van Z. naar W. ruimende
o wind. Aan de kust tijdelijk stormach-
tig. Morgen geleidelijk afnemende en g
o weer terugdraaiende wind. Wisselend g
bewolkt met enkele buien. Wat min- o
S der zacht.
•ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo
