S)c£cid^ch^S<HVr<Mvt
Wij accepteeren een verwerping niet
De transport
staking te Londen
Oost-Indisch kabinet geformeerd
Vijf Duitsche fabrieken naar Frankrijk
Duitsch probleem Dinsdag ter sprake
1 OP KORTE GOLF f
Engeland dient klacht in tegen Albanië
ZATERDAG 11 JAN. 1947
Bureaux: Papengracht 32 Leiden
Gifo 103003
Telefoon: Admin., Adv. en
Abonn. 20826.
Redactie: 20015.
Dir. en drukkerij 20935.
Abonnementsprijs 0.26 Nper
week, 1.10 p mnd. 3.25 p.
kwartaal Franco p. post f 4.00.
waarin opgenomen „DE BURCHT"
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
37c JAARGANG No. 10984
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
Directeur:
C. M. v. HAMERS VELD
Uitgave van N.V. „De Leidsche
Courant" en Stichting „De
Burcht".
Advertenties 15 cent per m.m.
Bij contract belangrijke korting.
Ons bijzonder
ouderwijs
IK ben 't heelemaal eens met de katho
lieken, waar zij verklaren, dat de op
voeding een godsdienstige basis hebben
moet", zeide Alderman Glough, een
niet katholiek, leider van het Syndikaat
van Bradford, Engeland, bij gelegenheid
van een bijeenkomst.
Terwijl eenerzijds het ongeloof steeds
bruter optreedt, en zich openbaart in Gods-
dienst-bestrijding en Kerk-vervolging, kan
men anderzijds constateeren, dat in bree-
dere kringen dieper doordringt het besef,
dat ware beschaving den Godsdienst als
fundament moet hebben en dat het ware
geluk van de samenleving berusten móet
op den Godsdienst.
Het hangt nu menschelijkerwijsge
sproken af van het gedrag der christe
nen, dus van orife, hoe zich dit laatste ver
blijdende verschijnsel verder zal ontwik
kelen
Wij wezen deze week op het merkwaar
dige feit, dat er een vergadering van onder
wijzers bij het openbaar onderwijs te Lei
den dat onderwijs „stijl- en beginselloos"
werd genoemd, en erkend werd, dat „de
christelijke scholen een voorsprong hebbeh,
omdat zij als ideaal zich het beeld van
Christus stellen". Ook in die kringen gaat
men inzien, dat „neutraliteit" speciaal in
het onderwijs een onding is en dat de
Godsdienst in de opvoeding als een essen-
tiëel, een wezenlijk en hèt voornaamste
element moet worden beschouwd.
- En daaruit moeten zij de conclusie trek
ken, dat het voor het onderwijs niet vol
doende is, als er Bijbel-les of Catechismus
wordt gegeven, maar dat héél het onder
wijs hetwelk opvoeding behoort te zijn!
van een godsdienstigen geest moet zijn
doortrokken en bezield
En daaruit moeten wij de conclusie trek
ken welke wij onszelf nog wel eens mo
gen voorhouden! dat het bijzonder, ka
tholiek onderwijs voor ons een bezit is van
zeer hooge waarde.
Onze ouders en voorouders hebben ge
streden met taaie volharding en ongeloof
lijken offergeest, om dat bezit, dat ons nu
voor een groot deel als in den schoot
schijnt geworpen. Zij hebben dat gedaan,
om scholen te verkrijgen, waar de kinde
ren, jongeren en ouderen, in de profane
kennis minstens even goed zouden worden
onderricht als op „neutrale" scholen, maar
waar hun bij en vóór alles zou worden ge
schonken een erut. jroctsdienstige vorming
voor het leven.. Scholen, gebaseerd op het
middeleeuwsch model, aangepast aan den
huidigen tijd, waarop ook en op de eerste,
plaats zou wórden geleerd, zooals wij giste
ren schreven :bidden, dienen en goed van
kwaad onderscheiden!
Als wij zóó het bijzonder, katholiek on
derwijs beschouwen en zóó moet het
worden beschouwd dan zien wij ook het
beroep van onderwijzer en leeraar op de
scholen als een edel beroep, een verheven
taak, als een roeping; en dan hebben wij
diep respect voor de velen, die deze roeping
goed en waardig vervullen, omdat zij in
Gods bestel een zeer belangrijken invloed
hebben op de vorming van degenen, wien
zij geven een onderwijs, dat is: opvoeding
tot christelijke karakters!
Communistisch cabaret
De „Linie" schrijft:
„Hare Majesteit Koningin Wilhelmina,
de burgemeester van Amsterdam en vele
autoriteiten die op Nieuws jaarsdag in de
Stadsschouwburg te Amsterdam de tradi-
tioneele Nieuwjaarswensch van Thomas-
vaer en Pieternel hij woonden, zullen niet
verwacht hebben, dat de linksche Vijfde
Colonne zich reeds zoo brutaal voor het
voetlicht zou durven wagen. De tekstdich
ter van de „Wensch" immers bleek de
communist Theo van Raalte te zijn, die de
hooge gasten dia. over Spanje (waarom
niet over Rusland, Polen, Joego-Slavië?)
het volgende te genieten gaf:
„Je hebt misschien gelijk. Ja veilig zijn,
hoe kan je,
Want Hitler is niet dood. Hij heerscht
nog steedsin Spanje.
Daar staat het executiepeloton gereed,
En velt, die 't in zijn hart reeds
overwinnaars weet.
En waar 't fascisme bloeit wij
kennen de ellende,
De „milde" dictatuur van Franco
en zijn bende".
Van dit politiek cabaret van de ordinair
ste soort durfde „De Waarheid" dan nog
schrijven: „Al met al een wensch, die vele
teere punten op waardige wijze onder de
loupe nam".
Generaal George C. Marshal/, stafchef van
het Amerikaansche leger, die Byrnes zal
opvolgen als minister van Buitenlandsche
Zaken in de Ver. Staten.
Mr. van Kleffens over de grenscorrecties
Nederland wil meewerken
aan vredesverdrag met
Duitschland
Mr. van Kleffens heeft te Cleveland voor
„het forum van de buitenlandsche poli
tiek" een rede gehouden, waarin hij aller
eerst de kwestie: „Wat verwacht de we
reld van de V.S.?" behandelde. Sprekende
over de „Amerikaansche mijnwerkerssta
king zeide mr. van Kleffens. dat deze „het
licht en de vuren in de geteisterde wonin
gen van Europa had gedoofd". Hij zeide
voorts: „De wereld verwacht, dat de Ame
rikaansche leiders rekening zullen houden
met de onvermijdelijke gevolgen van de
sociale -geschillen in Amerika voor de vol
ken, die veel ellende moeten doorstaan".
De Britsche minister voor de voedsel
voorziening, John. Strachey, heeft ver
klaard, dat het gebruik van militaren bij
het vervoer van door de transportstaking
opgehouden voedsel Maandag zal begin
nen. Als de staking tot in de volgende week
voortduurt, aldus Strachey, zal de voedsel
positie van Londen ernstig geschaad wor
den. De noodmaatregelen der regeering be-
teekenen geen inmenging in het industriee-
le geschil of het innemen van een bepaald
standpunt ten aanzien van den elsch der
stakers, zoo zeide hij. Toen de verklaring
der regeering bekend werd, trokken sta
kende chauffeurs hun aarubod, een hoeveel
heid vleesch naar de hospitalen te vervoe
ren, weer in, terwijl chauffeurs, die nog
niet bij de staking betrokken zijn, verklaar,
den, dat zij het werk zullen neerleggen
zoodra de eerste troepen verschijnen. Een
hoeveelheid van 600 ton vleesch dreigt te
bederVen. De staking heeft zich nog uit
gebreid, zoowel te Londen als in de pro
vincie.
CDIICDIIOIIOIIC3IIOIIOIICDIICDIIO
0 HET ZINKEN GELD
y GAAT VERDWIJNEN
Nieuwe Muntwet op
komst
0 Naar de „Maasbode" van bevoeg-
de zijde verneemt, zal dit jaar bij
0 de Tweede Kamer een ontwerp van
3 wet inzake het muntwezen worden
Q ingediend. Een en^ander is noodza-
kelijk ter invoering van nieuwe
Q munten om het zinken geld, een ©n-
zalig overblijfsel van de Duitsche
n bezetting en dat nog Germaansche
y teekens draagt te vervangen.
0~ Van de beslissing der Kamer zal
afhangen, welk materiaal nu ge-
jr bruikt zal worden, doch in verband
U met den hoogen prijs van het zilver
is niet aan te nemen, dat wij onze
0 zilveren munten weer terug krijgen.
Om dezelfde reden heeft ook En-
Q geland ongeveer 4 maanden geleden
- afstand gedaan van het zilveren
n muntstelsel en nikkelen geldstuk-
ken in circulatie gebracht.
Sprekende over de buitenlandsche poli
tiek wees mr. van Kleffens er vooral op,
dat onder de groote vijf voornamelijk twee
landen een bijzondere positie innemen: de
V. S. en de Sowjet-Unie. „Wat de wereld
bovenal waardeert is, dat zij, integenstel-
ling met Duitschland en Japan, vredelie
vende landen zullen zijn. Deze eigenschap
heeft het nadeel, dat men te goed kan zijn.
Wij zijn het er mede eens, dat de overwon
nen vijand geholpen moet worden. Wij, uw
geallieerden, die het slachtoffer zijn ge
weest van de Duitsche agressie, kunnen het
echter niet waai-deeren, dat wij armlasti
ger zijn dan strikt noodzakelijk is. Wij
willen onszelf helpen en wenschen bijge
volg, dat onze handel met Duitschland weer
hersteld en niet belemmerd wordt. Wij ver
wachten één ding van de V. S., n.l. samen
werking, opdat rechtvaardige en verstan
dige vredesverdragen kunnen worden ge
sloten". Mr. van Kleffens jracht in herin
nering, dat Nederland grondgebied van
Duitschland eischt, waarvan de oppervlak
te zeer klein is. „Wij zullen ons verheugen
als Frankrijk het Saar-gebied zal krijgen.
Wij zullen echter een verwerping van on
ze zeer bescheiden eischen niet acceptee
ren. Nederland wil medewerken aan de op
stelling van het vredesverdrag met
Duitschland. Wij wenschen in de eerste
plaats, dat dit verdrag zoodanig zal zijn,
dat het een duurzamen vrede waarborgt. Ik
ben van meening, dat een langdurige Ame
rikaansche bezetting noodzakelijk is.
Duitschland betreurt slechts één ding: den
oorlog verloren te hebben. Laten wij ons
daarover geen illusies maken. Ik hoor zoo
vaak beweren: „Wat konden die arme
Duitschers tegen Hitier doen? Ik antwoord
hierop: Zij hadden alles kunnen doen,
maar zij hebben niets gedaan. Ons verzet
en het verzet van andere bezette landen
geeft ons het recht om zoo te spreken".
In verband met de aanstaande blijde gebe urtenis in het Prinselijk Gezin is er mo
menteel groote vraag naar vlaggen- Ondanks de schaarschte aan textiel tracht
men hieraan zooveel mo gelijk tegemoet te komen.
Plechtige installatie te
Batavia
Naar een bijzondere correspondent van
het A.N.P. verneemt, is Nadjamoeddin
Daeng Malewa geslaagd in het formeeren
van een Oost-Indonesisch kabinet. De samen
stelling van dit -kabinet is als volgt:
Minister-president en minister van Eco
nomische Zaken, Nadjamoedin Daeng Ma
lewa.
Binnenlandsche Zaken, Anak Agoeng
Gde Agoeng, zelfbestuurder van Gianjar
(Bali).
Naar verluidt, wordt voor millioenen
marken aan fabrieksmventaris uit Duitsche
fabrieken1 in de Fransche zóne naar den
Elsas en het Saargebied gebracht.
Volgens een woordvoerder van het Ame
rikaansche militaire bestuur vindt het weg
voeren van machinerieën voortgang bij ten
minste vijf groote fabrieken in de Fransche
zóne, die niet voor herstelbetaling zijn aan
gewezen.
Op 26 December j.l. heeft lt.-gen. Clay
Frankrijk om nadere uitleg verzocht in
verband met het wegvoeren van de Bosch-
fabriek. Een woordvoerder van het Fran
sche ministerie van buitenlandsche zaken
heeft naar aanleiding daarvan gezegd, "dat
de demontage van fabrieksinstallaties niet
op een besluit van de Fransche regeering
berust en dat Bosch was overgebracht op
verzoek van de Duitsche eigenaars.
Volgens den Amerikaansche woordvoer-
ler zijn de vijf fabrieken, die thans wordet
gedemonteerd, de Mauser pistolenfabriek te
BRITSCHE ZÓNE STAAKT
ELECTRICITEITSLEVERANTIES AAN
AMERIKAANSCHE.
Kolonel A. C. Hall, de chef van de in-
dustrieele afdeeling van het Amerikaan
sche militaire bestuur, verklaarde gister
avond, dat alle uitvoer van electriciteit
van de Britsche naar de Amerikaansche
■zóne is stopgezet- Als reden gaf hij het be
vriezen van de bruinkoolmijnen in dc
Britsche zóne.
|_|ET BRITSCHE MINISTERIE VAN BUITENLANDSCHE ZAKEN heeft gisteren be
kend gemaakt, dat de eerste bijeenkomst van de plaatsvervangende ministers
van Buitenlandsche Zaken van de Groote Vier, voor de opstelling van adviezen voor
de vredesverdragen met Duitschland en Oostenrijk, Dinsdagmorgen in het Lancas
ter House te Londen geopend zal worden. Be eerste zitting zaj een gezamenlijke bij
eenkomst zijn van alle afgevaardigden die verdeeld zijn in een „Duitsche" en „Qos-
tenrijksche" groep.
000000000000000000000000000000000000000
ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo»
BINNENLAND.
Zondag a.s. zal in ons land een de
legatie arriveeren van de All India Manu
facturer's Organisation. Deze delegatie be
staat uit een zevental Britsch-Indische in-
dustrieelen, die ten einde de industrie van
Voor-Indië te bevorderen een bezoek bren
gen aan de Vereenigde Staten, Canada,
Engeland en de West-Europeesche landen
om daar voor een mogelijke samenwer
king in contact te treden met industrieele-
en handelskringen.
Prof. P. van der Wielen, oud-hoog-
1 eeraar aan de Amsterdamsche Universi
teit, is te Hilversum, op 74-jarigen leeftijd,
overleden.
Een doódelijk ongeluk heeft plaats ge
had in de Wilhelminamijn. De 41-jarige ko
lenlosser J. W. Stassen is bij het rangee
ren van een trein beklemd geraakt met
doodelijk gevolg.
De 49-jarige A. G. T. uit Wadenogen is
in hotel Telkamp te Tiel dood in den kel
der gevonden. Door de duisternis misleid
was hij daarin gevallen, toen hij aan het
hotel eenden had gebracht, wat pas ge-
ruimen tijd later werd ontdekt.
Een 55-jarig;e veedrijver is te Rotter
dam in de Haringvliet geraakt en verdron
ken.
Een 47-jarige vrouw is te Amsterdam
in de Uiterwaardenstraat bewusteloos te
bed gevonden. Zij bleek gestikt te zijn
door gas uit een gaskacheltje, waarvan de
kraan geopend was.
Op den onbewaakten overweg op den
Scherpendrechtschen Kade over de Cein
tuurbaan bij Amsterdam is gisteren een
auto gegrepen c'oor een goederentrein.
Auto en locomotief werden zwaar be
schadigd. Persoonlijke ongelukken zijn
niet te betreuren.
Een 15-jarige jongen, die met zijn
moeder te Kaatsheuvel liep te wandelen,
is door een vrachtauto aangereden en
gedood.
Een 18-jarig meisje is te Apeldoorn in
de Asselschestraat uitgegleden door de
gladheid, onder een vrachtauto geraakt en
gedood.
Een legerauto, die tengevolge van de
gladheid van den weg slipte, is te Scher-
penzeel een huis binnengereden en heeft
daar een groote ravage aangericht, zonder
persoonlijke ongelukken te veroorzaken.
BUITENLAND.
Te Doncaster (Midden-Engeland) zijn
bij een brand 5 kinderen (3 meisjes en
2 jongens) van 215 jaar om het leven
gekomen.
Te Weenen bedreigt het kruiende ijs
de Reïchsbrücke over den Don au. Men
wil het ijs met dynamiet opblazen.
Het parlement van Neder-Saksen
(Russische zóne) heeft een „rampcomité"
ingesteld ter bestrijding van de huidige
ernstige situatie.
Te Mantua is het hertogelijk paleis
door een hevigen. brand vernield.
De Fransche premier, Leon Blum,
heeft aangekondigd, dat de Fransche
ambtenaren 48 uur per week zullen moe
ten werken, een maatregel, welke tot een
belangrijke besparing zal leiden, daar de
regeering dan het aantal ambtenaren zal
kunnen beperken.
Oberndorf, waar tot voor kort kleinere ma
chines werden gemaakt; de Himmelwerke
te Tubingen (motoren voor industrieele
doeleinden); de fabriek van Junghaus te
Schramberg (uurwerken); de Weissewerke
bij Freiburg en de fabriek van Heinemann,
die draaibanken maakt.
Joodsche spionne verried 58
Leidsche en Haagsche Joden
De Joodsche spionne Caroline Fransman,
huisvrouw van J. Fresco, die in de oor
logsjaren ook als „Jopie" bekend stond,
door het Bijzonder Gerechtshof te Den
Haag tot 12 jaar gevangenisstraf veroor
deeld, met aftrek der prev. hechtenis.
Voorts is zij voor het leven ontzet uit de
beide kiesrechten. Recht van cassatie werd
toegestaan. Zij werkte als spionne van den
S.D. en had in den bezettingstijd niet min
der dan 58 Leidsche en Haagsche Joden
verraden, w.o. eigen familieleden. De
eisch was 20 jaar geweest.
Tekort aan onderwijzers
Hoe groot het tekort aan onderwijzers
na den oorlog is geworden, blijkt uit mede-
deelingen, die mr. T. A. v. Dijken dezer da
gen deed voor de alg. vergadering van den
Bond van Prot. Chr. Kweekscholen. Op 1
Nov. j.l. waren er bij het L.O. 1976 vacatu
res, waarvoor geen normale sollicitanten
beschikbaar waren; slechts 1000 gehuwde
vrouwen en gepensionneerden en even
tueel 600 z.g. boventallige onderwijzers, in
dien deze als zoodanig zouden worden ont
slagen.
Als middelen tot opheffing van het te
kort werden tijdens de discussie vrij alge
meen bepleit verhooging der salarissen
waartoe de Regeering heeft besloten af
schaffing van de vervroegde pensionnee-
ï'ing, verlichting van de opleiding voor meis.
jes en vermindering van het aantal amb
tenaren.
DELFTSCHE TOREN LOOPT GEVAAR
IN TE STORTEN.
Tengevolge van strenge vorst is een der
steunbeeren van de St. Josephskex-k (Burg
wal) te Delft gaan scheuren en levert zoo
doende een gevaar op"''voor de omgeving.
De spleet begint op een hoogte van onge
veer 25 tot 30 meter en is ongeveer 6 tot
8 meter lang. Daar het gevaar voor vallen
de steenen niet denkbeeldig is, heeft men
Woensdagochtend de omgeving van den to.
ren afgezet en de omwonenden gewaar
schuwd. Woensdagavond was de spleet
reeds zoo groot,, dat men er de lucht door
heen kon zien. Ook voor de doopkapel be
staat gevaar. De toren zal zoo spoedig mo
gelijk in de steigers worden gezet.
Financiën, mr. M. Hameling, directeur
Java-Bank, Makassar.
Onderwijs, E. Katoppo, inspecteur van
het L.O., Minahassa.
Gezondheid, dr. S. J. Larrouw (of Wa-
rouw?
Sociale Zaken, kapitein J. Tahija.
Justitie, mr. Tjia Kok Tjiang, hoofd ju
ridische zaken x-esidentie-kantoor Makas
sar.
Verkeer en Waterstaat, E. D. Dengah, lidi
adviesraad alg. regeeringscommissariaat
voor Borneo en Groote Oost.
Voorlichting, dr. G. R. Pantouw, lid col
lege dagelijksch bestuur Zuid-Celebes-
raad.
De installatie van het nieuwe Oost-Indi
sche kabinet zal Maandag 13 Januari in
het gebouw van den voormaligen Raad van
Ned.-Indië te Batavia plaats vinden. Hier
zullen de nieuwbenoemde ministers den
eed afleggen in handen van het tijdelijk
staatshoofd, Tjokorde Gde Rake Soeka-
wati, zulks in tegenwoordigheid van den
It.-gouv.-generaal dr. Van Mook, de ove
rige leden van de commissie-generaal, den
legercommandant lt.-generaal S. H. Spoor,
vice-admiraal A. S. Pinke, den directeur-
generaal dr. P. J. A. Idenbifrg en vele an
dere hooge autoriteiten.
De minister-president Nadjamoeddin
heeft in een kSrte verklaring gezegd, dat
dit kabinet een „constructiekabinet" kan
worden genoemd. Het zal alles nog moeten
opbouwen, van een grondwet af tot een
departementale organisatie toe, waarbij za
kelijke motieven den doorslag zullen ge
ven.
Vertrek generaal Spoor naar Nederland
uitgesteld.
De aangekondigde reis van den generaal
Spoor naar Nederland (de legercomman
dant, zou gelijk gemeld, in den nacht van
Zaterdag op Zondag a.s. naar Nederland
vertrekken) is in verband met de plechti
ge beëediging der Oost-Indonesische mi
nisters op Maandag 13 Januari, enkele da
gen uitgesteld.
„TIJDELIJK BESTAND" IN PALESTINA.
De Joodsche verzetsbeweging „Irgoen
Leoemi" heeft gisteren een brief aan het
Palestijnsche regeeringsbureau voor voor
lichting het „tijdelijk bestand" met de
Britsche strijdkrachten in Palestina beves
tigd.
FRANSCHE TROEPEN IN INDO-CHINA
KRIJGEN VERSTERKING.
De 29.253 ton metende Fransche mailboot
„Pasteur" is met troepen ter versterking
?an de Fransche strijdkrachten in Indo-
China te Saigon aangekomen.
De Fransche hooge commissaris voor
Fransch Indo-China. admiraal Thierry
d'Argenlieu, sprak de troepen bij hun aan
komst toe. Hij zeide, dat het onjuist is van
een oorlog in Indo-China te spreken en
noemde de militaire operaties, die thans
aan de gang zijn, „noch belangrijker, noch
ernstiger, dan die, welke zich in het ver
leden hier en daar in Indo-China noodza
kelijkerwijze voordeden".
MONTGOMERY HAD ONDERHOUD MET
STALIN.
Gisteravond had veldmaarschalk Mont
gomery gedurende bijna vijf kwartier een
persoonlijk onderhoud rrct generalissimus
Stalin, waarbij behalve twee tolken, geen
andere personen aanwezig waren
Montgomery was zeer tevreden over het
onderhoud en zeide, dat Stalin er goed uit
zag en joviaal gestemd was.
Engeland heeft bij den Veiligheidsraad
een klacht tegen Albanië ingediend krach
tens art. 35 van het Handvest.
Artikel 35 verleent ieder lid van de orga.
nisatie der V.N. het recht om voor den
Veilgheidsraad ieder „geschil of situatie, die
zou kunnen leiden tot internationale wrij
vingen of aanleiding zou kunnen zijn tot
een geschil", aan den Veiligheidsraad voor
te leggen. De tekst van de Britsche mede-
deeling zal waarschijnlijk Maandag, nadat
de leden van den Veiligheidsraad er ken
nis van genomen hebben, gepubliceerd wor
den.
Naar verluidt bevat het rapport een vol
ledige toedracht van het incident van Octo
ber j.l. in de straat van Korfoe, waarbij
twee Britsche torpedojagers beschadigd
werden en 44 matrozen sneuvelden.
Ook wordt mededeeling gedaan van daar
opvolgende activiteit van mijnenvegers, die
onder toezicht van de internationale com
missie voor het mijnenvegen geschiedde.
Ook zou in het rapport de beschuldiging
voorkomen, dat de mijnen in de straat van
Korfoe door Albanië zijn gelegd.
WEERSVERWACHTING
GROOTE VERSCHILLEN OVER HET
8 LAND. q
g Meest zwaar bewolkt met tijdelijk o
o eenige neerslag. Plaatselijk nevel ofo
o mist. Matige, tijdelijk krachtige win£
o tusschen Oost en Zuid. Matige tot lich-
o te vorst in het N.-O,; in het Zuiden g
2 aanhoudende dooi. o
oooooooouoooooooooooooooooooooooooooooo
