S)e CeicLelve Sou/fccwt
Gestoorde Kerstviering
op fava!
Soedirman: „Strijdt tot het uiterste"
Andere walvischvaarders boycotten
de Willem Barendz-expeditie
„Star of Cairo" bij Shannon neergestort
Twee ton documenten teruggevonden
MAANDAG 30 DEC. 1946
Bureaux: Papengracht 32 Leiden
Giro 103003
Telefoon: Admin., Adv. en
Abonn. 20826.
Redactie: 20015.
Dir. en drukkerij 20935.
Abonnementsprijs 0.26 per
week, 1.10 p mnd. 3.25 p.
kwartaal Franco p. post 4.00.
waarin opgenomen „DE BURCHT"
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
37e JAARGANG No. 10974
Hoofdredacteur: TH. WTLMER.
Directeur:
C. M. v. HAMERS VELD
Uitgave van N.V. „De Leidsche
Courant" en Stichting „De
Burcht".
Advertenties 15 cent per m.m.
Bij contract belangrijke korting.
Een bestuurbaar raket-projectiel. Het eerste in zijn soort, wordt door arbeiders
in het laboratorium van de nationale adviescommissie voor de luchtvaart te Lang-
ley Field', Virginia (Ver. Staten) gereed gemaakt voor de proefvlucht. Het gevaarte,
dat ruim vier mier lang is, 600 pond weegt en een snelheid van 600 mijl per uur kan
bereiken, is uitgerust met instrumenten en apparaten, welke door middel van "radio
tijdens de vlucht vanaf den beganen grond bediend kunnen worden. Het projectiel is
„Tiamat" genoemd naar ëen godin uit de Assysische-EabyIonische mythologie, wier
embleem een ge vleugelde draak was.
\7RIJDAGAVONlD heeft generaal Soedirman, opperbevelhebber der republikein-
sche strijdkrachten, in een radio-rede den strijd tot het uiterste geproclameerd,
aldus meldt het Fransche persbureau A.F.P Als resultaat van de op 23 December te
Djogjakarta gehouden conferentie tusschen president Soekarno, den minister van de
fensie en bevelhebbers van-het republikein sche leger kondigde Soedirman aan, dat
de strijd zou worden voortgezet. De generaal verklaarde o.m.: De activiteit van het Ne
derlandsche leger brengt de souvereiniteit van de Indonesische natie in gevaar. Hier
op moeten wij niet alleen met conferenties antwoorden. De republikeinsche regeering
heeft voldoende geduld getoond ondanks het willekeurig optreden van het Neder-
landsche leger.
Kerstfeest der blanda's
moedwillig verhinderd
Een Nederlandsche militaire woordvoer
der op Java heeft in een radio-rede, die
Zaterdagmiddag door radio-Hilversum ge-
relayeerd is in het programma voor de Ne
derlandsche strijdkrachten, den luisteraars
een beeld gegeven van de Kerstdagen, zoo
als die op Java voor de Nederlandsche mi
litairen is verloopen. Hij vertelde daarin,
dat er te Batavia een Kerstfeest was geor
ganiseerd, dat vele katholieke militairen
een Nachtmis in het R.K. Militair Tehuis
bijwoonden en dat ook in het militair hos
pitaal Kerstmis is gevierd. Bij Bekassi gin
gen een aantal soldaten, die juist den
vuurdoop hadden ondergaan, gewapend
naar een Nachtmis. Overigens heeft er de
ze dagen in Bekassi betrekkelijke rust ge-
heerscht.
Minder gelukkig waren de soldaten in
de Bandoeng- en Tjiandjoer-sectoren. Zoo
deed een bende een aanval op een post
van de civiele politie in Paljet, werd het
bivak Tjiteureup beschoten, werden hand
granaten in ha. bivak Patjet geworpen en
werd het bivak Tiwan aangevallen. Ook
ontwikkelden zich in deze Kerstdagen
vuurgevechten tusschen een in het Ne
derlandsche gebied doorgedrongen bende
en een Nederlandsche veiligheidspatrouil
le. Ten Oosten van Bandoeng werd een
andere Nederlandsche patrouille onder
vuur genomen en werd er geschoten op de
bevolking ten Zuiden van Bandoeng, die
op de sawa's aan het werk was. „Geen won
der"! zoo zeide de radiospreker, „dat deze
verhoogde activiteit van republikeinsche
zijde een teleurstelling vormde voor de Ne.
derlandsche militairen, die zich hadden ver
heugd op een gepaste Kerstviering op de
zen buitenpost".
„Maandenlang hadden de soldaten rant
soenen opgespaard en repetities gehouden
voor een cabaret. Uren van de kerkdien
sten waren reeds bekend gemaakt, toen op
24 December een aanslag werd gepleegd
met klewangs op een alleen rijdende auto.
Snippervuur op het eene bivak, mortier-
Uitslagen 1ste Klas-
K.N.V.B.
DISTRICT I.
AjaxVSV 5—2
RFCFeijenoord 32
DISTRICT II.
XerxesStormvogels 20
HaarlemDOS 65
DISTRICT III.
Ensched. BoysWageningen 44
Quick Be Quick 41
Go Ahead Vitesse 32
TubantiaNee afg.
HeraclesEnschede 00
DISTRICT IV.
VVVVlissingen 31
LongaNAC 33
RKTVV—BW 1—2
HelmondiaWillem II 02
De Baronie DNL—NOAD 11
DISTRICT V.
LeeuwardenHeerenveen 19
DISTRICT VI.
BrabantiaMVV 12
Eindhoven—Juliana 11
Sitt.BoysDe Spechten 41
LimburgiaSportclub Emma 71
BleijerheidePSV 31
granaten op het andere. Een handgranaat
in een hospitaal en voortdurende beschie
ting van buitenposten. Langs den gehee-
len weg van Batavia naar Bandoeng leef
den na maanden van betrekkelijke rust
de activiteiten van Guerrillastrijders weer
op.
De commandanten gaven toen dé order:
„Verhoogde waakzaamheid1". De Nachtmis
werd afgelast, de kerkdiensten overdag
werden door weinigen bezocht Plotseling
troepenverplaatsingen, waardoor compag-
niën uit elkaar werden gerukt en de zorg
vuldig voorbereide Kerstviering in duigen
viel. Kerstmis 1946 werd een mislukking.
Kerstmis 1946 werd een militaire begra
fenis. Tactisch hebben de T.R.I.-mannen
hun doel niet bereikt: we zijn den toe
stand volledig meester en hun successen
zijn uiterst gering".
Men gelooft, da. er ditmaal geen sprake
is geweest van .ongedisciplineerde benden.
Volgens den woordvoerder werden de aan
vallen en infiltraties in alle sectoren ge
lijktijdig ingezet, wellicht een van te voren
beraamd plan van de republikeinsche le
geleiding om het Kerstfeest van de blan
da's onmogelijk te maken. ,,Is dit de dank
baarheid van het Indische volk voor de
zelfoverwinning, die het accep'eeren van
de ontwerp-overeenkomst ons volk heeft
gekost?" vroeg spreker.
De Kerstboodschap van H-M. de Konin
gin aan de troepen in Indonesië: „Ik re
ken er op, dat gij de moeilijke en mooie
taak: het brengen van recht en vrijheid
aan de volkeren van Indië, met zelfbe-
heersching er» bekwaawheid zu.I' volbren
gen", heeft de troepen niet bereikt. Deze
woorden zouden worden voorgelezen op
het mifdagappèl, dat echter door de or
der tot verhoogde waakzaamheid niet kon
worden gehouden.
DE TOESTAND TE MEDAN.
Het legercommuniqué deelt mede, dat
men bij de besprekingen tot vaststelling
der demarcatielijn, waarover in principe op
7 December overeenstemming werd bereikt,
opnieuw op een dood punt is gekomen. Dit
is te wijten aan een nieuwe eisch van de
Indonesiërs, die in'strijd is met de overeen
stemming van 7 December en voor de Ne
derlanders onaanvaardbaar wordt geacht.
EEN „17-AUGUSTUS-DIVISIE".
Antara deelt mede, dat op I Januari zal
wofden begonnen met de oprichting van
een „17 Augustus-divisie" als antwoord op
de Nederlandsche „7 December-divisie". De
17 Augustus-divisie zal bestaan uit 9 regi
menten. (17 Augustus is de dag, waarop de
republiek werd uitgeroepen.
DUIZEND MILITAIREN NAAR INDIë.
Zaterdagavond zijn met het m.s. „Sloter-
dijk" van de Holland-Amerika Lijn ruim
1000 manschappen, soldaten, korporaals en
sergeants en officieren naar Nederl.-Indië
vertrokken. De verschillende onderdeelen
waren afkomstig uit Gorkum, Schoonhoven,
Soesterberg, Mill en Woudrichem.
VERLIEZEN NEDERLANDSCHE
STRIJDKRACHTEN.
De regeering maakt bekend, dat tot
haar leedwezen in de afgeloopen week
de navolgende verliezen zijn gerappor
teerd: gesneuveld of overleden tengevolge
van oorlogshandelingen:
Koninklijke Marine: geen verliezen;
Koninklijke Landmacht: geen verliezen;
Koninklijke Landmacht: geen verliezen;
Koninklijk Nedérlandsch-Indische leger:
sergeant Hendrikus Krikke, Legerno.
96420, afkomstig uit Klazinaveen. Gesneu
veld op 14 December 1946 bij Bekassi.
£te 2xdeAcLaq.i£Ae. (u»n
In Stockholm ontplofte dc laatste
weken telkens op Zaterdag een
bom- Ontsteltenis onder de bewo
ners der Zweedsche hoofdstad. De
verademing was dan ook algemeen,
toen de wekelijksche onptloffing een
paar Zaterdagen achtereen uit
bleef en men waande zich reeds
verlost van den maniak, die zich
mat dat gevaarlijke spelletje bezig
bezig hield, toen j.l. Zaterdag op
nieuw een bom ontplofte. De bom
was gedeponeerd in het trappenhuis
van een groot kantoorgebouw. Na
tuurlijk was er een flinke ravage,
maar niemand werd gewond. Nu
wachten de Stockholmers maar
weer op den volgenden Zaterdag.
„Onbegrijpelijk" zegt de
reederij
„Belga" meldt uit Kaapstad:
Onder de walvischvaarders kan men een
sterke wrok waarnemen in verband met
de aankomst in de Zuidelijke IJszee van de
Nederlandsche expeditie voor walvisch-
vangst. De landen, die de walvischvangst
beoefenen, hebben hun specialisten ver
zocht zich niet bij de Nederlanders aan te
sluiten en dezen hebben dan ook iedere
hulp geweigerd. Meer dan de helft der ja
gers van de expeditie, zoo wordt gezegd,
zijn Nederlanders, die dit vak nog nimmer
rvE KERSTWEEK kenmerkt zich door eenige groote vliegrampen. Zoo is Zater-
dagmorgen de „Star of Cairo", een Con stellation van de Transworld Airways, in
moerassig gebied nabij het vliegveld Shan non in Ierland neergestort. Hierbij kwa
men van de 23 inzittenden 12 om het le ven. Onder de slachtoffers zijn 3 vrouwen.
Een baby van 4J-4 maand bleef behouden, maar haar moeder een 20-jarig Fransch
oorlogsbruidje, op weg naar haar echtge noot in New Jersey, kwam om het leven.
Het kind' heeft echter een dij fractuur en brandwonden.
Wrakstukken gevonden.
De wrakstukken van het vliegtuig van
de Western Airlines, dat sinds den avond
voor Kerstmis vermist werd, met 12 per
sonen aan boord, zijn gisteren in het La-
guna-gebergte gevonden. De reddingsploeg
heeft gemeld, dat tot nog toe 10 lijken ge
borgen zijn.
Men heeft het zoeken opgegeven naar
het vliegtuig dat, blijkbaar ergens van het
Kanaal uit, noodseinen heeft gegeven. Het
eerder verspreide bericht, dat de redding
boot van Laxcombe het toestel bereikt
zou hebben, is onjuist gebleken.
KONING LEOPOLD.
Een Amerikaansch persbureau heeft Zon
dagochtend medegedeeld, dat „koning Leo
pold geheimelijk Zwitserland zou hebben
verlaten en dat de Belgische grenspolitie
zou zijn gewaarschuwd".
Te Brussel wordt geen geloof gehecht aan
het bericht.
Meer dan 152 dooden
gedurende de Kerstweek
Tot de slachtoffers behoort ook Pierre
Dreyfus, de zoon van den beroemden ka
pitein Dreyfus, wiens onschuldige veroor
deeling in 1894 en deportatie naar Cayenne
in het toenmalige Frankrijk, tot een ge
ruchtmakend proces aanleiding gaven. De
zoon van het omgekomen slachtoffer van
de ramp stond zijn vader op het vlieg
veld Shannon op te wachten.
Een ander slachtoffer is de Duitscher
Hermann Koegel, een Duitscbe emigrant,
die via Polen in Siberië was terechtgeko
men en thans op weg was naar zijn vrouw
en dochter in Amerika, die hij in 8 jaar niet
gezien had.
Een slechte landing.
Een ander vliegongeluk vond plaats door
een slecht uitgevoerde landing van een
Amerikaansch lijntoestel Zaterdag j.l. op 5
k.m. van Michigan City. Het toestel was op
weg van Buffalo (New Jersey) naar Chi
cago. De eerste en tweede piloot werden
gedood, 21 passagiers gewond. Dit ongeluk
heeft het aantal dooden en gewonden bij
vliegrampen in de Kerstweek op meer dan
125 gebracht.
BON VOOR ÉÉN El
aan het einde der week nog een.
De bonnen 536 en 547 algemeen zijn
geldig verklaard voor het koopen van een
ei. Tegen het einde dezer week kan de be
kendmaking van nog een bon voor een ei,
eveneens voor alle leeftijdsgroepen, worden
verwacht.
Naar „Parool" uit goede bron verneemt,
zullen in de eerstkomende maanden van
het jaar 1947 krachtens een ruilovereen
komst niet minder dan dertig millioen
sinaasappelen uit Spanje naar ons land wor
den verscheept.
De vijftig duizend kisten sinaasappelen,
die dezer dagen uit Spanje te Rotterdam ar
riveerden, zullen dienen ter aanvulling van
den reeds aangewezen voorraad, welke noo-
dig is om den bon, die op 28 November is
aangewezen, te kunnen honoreeren.
In ieder geval zullen wij, wat sinaasap
pelen aangaat, in 1947 er heel wat beter
voor staan dan in het afgeloopen jaar.
THEE GOEDKOOPER.
In het voedselvoorzieningsblad van Zater
dag is gepubliceerd de „prijzenverordening
thee 1946", waarin de huidige theeprijzen
zijn vastgelegd.
De fijnste kwaliteit thee mag ten hoogste
50 cent per 100 gram kosten, terwijl de njin-
der fijne kwaliteiten lager geprijsd moeten
zijn. De maximumprijs voor de minste
kwal. bedraagt 38 cent per 100 gram. Ten
opzichte van de voorafgaande periode, toen
een prijs gold van 50 cent per 100 gram, is
dus reeds een gedeeltelijke prijsverlaging
tot stand gekomen.
"g WEFRSWERWf ANTING 00000
o Aanvankelijk eenige lichte' regen, la- o
ter tijdelijk opklarend, met opnieuw o
g mistvorming, weinig verandering in o
g temperatuur. Zwakke tot matige wind,
g aanvankelijk naar West of Noordwest g
o draaiend, later weer krimpend naar g
o Zuid.
loo'-ruinnrvmnononnnnoooooooooonooooonoooo
hebben uitgeoefend.
De oorzaken van de wrok der belangheb
bende naties zijn, volgens „Belga", de vol
gende: De Nederlanders interesseeren zich
voor de walvischvangst, terwyl deze, ten
gevolge van het uitsterven der dieren met
den ondergang bedreigd wordt. De Neder
landsche expeditie heeft ten doel ten min
ste 16.000 ton olie naar Nederland mee te
voeren, waarvoor ongeveer 1000 tamelijke
groote walvisschen vereischt worden. De
Nederlanders hebben de walvischvangst se
dert meer dan twee eeuwen niet meer be
oefend en hoewel hun behoeften aan vetten
en oliën zeer belangrijk zijn, rechtvaardigt
zulks niet het zenden van een groote expe
ditie naar de Zuidelijke Poolzee. Het ge
vaar voor uitsterven van de walvisschen is
veel ernstiger dan algemeen wordt aange-%
nomen. In sommige kringen vraagt men zich
af ,of bij het huidige tempo, waarin de die
ren gedood worden, het nog mogelijk zou
zijn, in het aanstaande seizoen een expe
ditie van eenige omvang omvang te orga-
niceeren.
Van de zijde der Nederlandsche Maat
schappij voor de Walvischvaart wordt in
verband met het bovenstaande bericht op
gemerkt, dat het onbegrijpelijk is waarom
er sterke wrok zou bestaan tegen de „Wil
lem Barendsz-expeditie", tenzij men het in
zekere kringen wellicht niet aangejnaam
zou vinden, dat de expeditie, ondanks aan
vankelijke bezwaren van Noorsche zijde,
zee heeft gekozen met een bemanning, die
de sporen in de walvischvaart ruimschoots
heeft verdiend.
Wat het gevreesde uitsterven der walvis
schen betreft, wijst de maatschappij er op,
dat juist om dit te voorkomen de regeerin
gen der landen, die aan de walvischvaart
deelnemen waaronder Nederland de
handen ineen hebben geslagen en op een
internationale conferentie maatregelen heb
ben getroffen, om de vangst te reglemen
teeren.
Indien de volgens dit Belga-bericht zoo
onvakkundige Nederlanders de productie
bereiken, die zij zich voorstellen en indien
dit eveneens zou geschieden door de 13 an
dere expedities, die ter walvischvaart door
andere landen zijn uitgezohden en op het
oogenblik ook in de Zuidpoolgebieden
rondkruisen, dan blijft hun gezamenlijke
vangst nog ver onder het totaal, dat de
biologen toelaatbaar achten.
j^IMMER VERSAGEND, speurt het Rijks bureau voor Oorlogsdocumentatie te Am-
sterdam naar de archieven, waarin de Duitschers tijdens de bezetting hun om
vangrijke correspondentie hebben ondergebracht. Veel daarvan is na Dollen Dinsdag
verbrand. Een gedeelte echter is in dien tijd naar de „Heimat" overgebracht en ligt
thans in verschillende gebouwen in de verwoeste steden verspreid. Opnieuw zijn
ambtenaren van het R.B.O. er kort geleden in geslaagd, bijna twee ton van deze voor
ons land van historische beteekenis zijnde documenten naar Nederland te voeren.
van zijn mede-krijgsgevangenen in „Lager
13B in Nürnberg-Langwasser" inlichtte.
Op het met de hand geschreven ano
nieme lijstje van Block 1", waarop 14
Nederlandsche officieren worden beschre
ven, staat als eerste „Hauptman A. H. J. L.
Fieyez", onze huidige minister van Oorlog.
Daaronder nog 9 kapiteins, t.w. J. H. Cou-
zy, K. Metting, C. W. Ekkurt, Meijer (H. C.
Oder H. C. N.), J. D. van der Waall, C. J. A.
Putte en dr. C. L. Walther Boer, voorts
„Oberstleutnant" S. Veldmeijer en Oberst"
J. C. Spaich. Ten slotte wordt bij „Leut-
nant" P. C. Snorn tusschen haakjes de veel-
beteekenende aanwijzing geplaatst: „War-
scheinlich Jude".
Duitsche archieven uit den
bezettingstijd naar
Nederland
De documenten, die in Ibbenbüren terug
gevonden zijn, behooren tot het archief
van dr. F. Wimmer, destijds commissaris-
generaal voor Bestuur en Justitie. Daaron
der vindt men tallooze vonnissen, die het
Duitsche Landesgericht en Obergericht hier
te lande hebben gewezen, ëen vrijwel ge
heel uitgewerkt plan om in Leiden een
Duitsche universiteit voor militairen te
stichten (waarvan nimmer iets is gekomen),
een origineele telex-melding aan den direc
teur-generaal van politie te Hoog-Soeren,
op 28 Maart 1943, over den aanslag op het
Amsterdamsche Bevolkingsregister, gerang
schikt onder net hoofd „Verbrechen politi-
scher oder krimineller Art." en veie qndere
dossiers, waaruit bovenal de Duitsche ver
achting voor de N.S.B. en een groote be
langstelling voor de illegaliteit blijken.
Uit een vertrouwelijke mededeeling in
een brief, dien de Duitsche gezant Bene
uit Den Haag op 15 April '42 aan di. Wim
mer schreef, blijkt dat de Nederlandsche
oud-premier te Londen, jhr. mr. D. J. de
Geer, die in 1941 de gemoederen van vriend
en vijand bezighield door zijn opzienbaren-
den terugkeer naar ons land, zijn bekende
brochure „De synthese in den oorlog" voor
het ter perse gaan heeft laten goedkeuren
door den Duitschen commissaris-generaal
voor Bijzondere Aangelegenheden, F.
Schmidt.
Pluim voor officieren.
In dr. Wimmer's achief is voorts aange
troffen een lijstje met namen van „bij uit
stek anti-Duitsche en anti-nationaal-socia-
listische beroepsofficieren", die in Mei
1942 naar Duitschland in krijgsgevangen
schap waren vervoerd. Onder hen moet zich
een verrader hebben bevonden, die de
Duitschers over de politieke gezindheid.
Het studentenverzet.
Zooals men zich herinnert, voerde de
groene politie van Rauter op 6 Februari
1943 in collegezalen en universiteiten een
drijfjacht uit, waarbij ongeveer 590 studen
ten werden gearresteerd en naar Vugth
werden overgebracht. Drie dagen later
richtte Seyss-Inquart een brief met tame
lijk vage richtlijnen aan Wimmer. Rauter
en Schmidt, waarvan die aan Wimmer
thans is teruggevonden. De Riechscommis-
sar bepaalde daarin o.m., dat gearresteerde
studenten konden worden vrijgelaten, wan
neer zii een schriftelijke loyaliteitsverkla
ring aflegden, tenzij het studenten betrof,
die van anti-Duitsche activiteit konden
worden verdacht. ,In deze gevallen is ver
denking alleen voldoende. De aldus aange
wezen studenten moeten worden gearres
teerd en naar Vugth worden overgebracht",
schreef Seyss en hij eindigt: „In principe
moet het aantal aldus te arresteeren stu
denten niet beneden de 590 dalen, echter
mag deze actie niet slag op slag plaats vin
den, slechts voor het geval, dat het aantal
vrij te laten studenten aanmerkelijk hoo-
ger wordt, dan dat van hen, die in aanmer
king komen gearresteerd te worden, moet
opnieuw om een beslissing worden ver
zocht."
Het Kamerlid Ruys
de Beerenbrouck
naar Indië
Naar verluidt, zal jhr. mr. G. A.
M. J. Ruys de Beerenbrouck, lid
van de Tweede Kamer der Sta-
ten-Generaal die, zooals men
zich zal herinneren, het eenige lid
'der fractie der K.V.P. was, dat
tegen de motie-Romme met be
trekking tot de overeenkomst van
Linggadjati heeft gestemd in
het voorjaar een reis naar Indië
maken. Hij zou deze reis mede ten
nutte maken aan zijn functie van
voorzitter der begrootingscommis-
sie voor Oorlog en Marine.
INDONESIË IN 1946
