S)e ^jidódvcSoii^cmt Kiem van nieuw conflict nog aanwezig Bij vliegrampen tijdens de Kerstdagen bijna 100 dooden Ontwerp Oost-Indonesië aangenomen Ex-Directeur „Telegraaf" gearresteerd Het Haarlemmermeer-drama berecht Kerstboodschap van Generaal Spoor VRIJDAG 27 DSC. 1946 Bureaux: Papengracht 32 Leiden Giro 103003 Telefoon: Admin., Adv. en Abonn. 20826. Redactie: 20015. Dir. en drukkerij 20935. Abonnementsprijs f 0.26 per week, 1.10 p mnd. 3.25 p. kwartaal Franco p. post ƒ4.00. waarin opgenomen „DE BURCHT" KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 37e JAARGANG No. 10972 Hoofdredacteur: TH. WTLMER. Directeur: C. M. v. HAMERSVELD Uitgave van N.V. ,,De Leidsche Courant" en Stichting „De Burcht". Advertenties 15 cent per m.m. Bij contract belangrijke korting. „Pluto", de beroemde pijpleiding, waardoor de geallieerde troepen tijdens de invasie in Frankrijk van benzine werden voorzien, is uit zee opgevis<;ht en wordt te Southampton opgeslagen. Aan de glasfabriek Leerdam is een school verbonden, waar de leerlingen worden op geleid in de vakken: glasslijpen, etsen, schilderen, zandblazen en gr aveeren. Kersttoespraak van Z.H. den Paus AAN DEN VOORAVOND van Kerstmis heeft Z. H. de Paus zijn groote zorg uit- gesproken over de bittere vruchten, welke de overwinning tot nu toe heeft af geworpen en over het feit, dat de wereld er niet in is geslaagd, de moeilijkheden, welke aan het vestigen van een duurzamen vrede zijn verbonden, te overwinnen. „Komt er niet spoedig een rechtvaardige en definitieve vrede", aldus verklaarde de H. Vader, „dan zou de voortdurende onrust waarin de volkeren van Europa verkeeren, en hun ontgoocheling en ontevredenheid over de naweeën van den oorlog, aanleiding kunnen geven tot het opvlammen van een nieuw conflict". Toch enkele hoopvolle verschijnselen Met ontroering in zijn stem drukte de H. Vader zijn spijt uit over wat geworden is van het Atlantische Handvest in de jaren, sinds Winston Churchill en de ©verleden president Roosevelt deze overeenkomst hebben uitgevaardigd. „Alle" volkeren luis terden ernaar", zei hij, „eindelijk konden zij ademhalen. En wat is er nu nog over van deze boodschap en de bepalingen van de overeenkomst? Hoewel de strekking van de Pauselijke toespraak over het geheel genomen pessi mistisch was, kon de Heilige Vader toch wijzen op enkele hoopvolle verschijnselen. „In veler gedachten hebben de onbetwist bare grondslagen voor de vereischte vrede een vaster vorm aangenomen'', zei hij. De Paus zinspeelde er ook op, dat de atoom bom, die hij niet bij name noemde, een Mgr. Stam Zondag a.s. 70 jaar Op weg naar Nederland Z.H. Exc. Mgr. N. Stam, Apostolisch Vicaris van Kisumu, is, naar wij verne men, van zijn ziekte weer hersteld. Zon dag 29 December hoopt Monseigneur zijn zeventigsten verjaardag te herdenken. Is het bereiken van een dergelijken hoo- gen leeftijd veelal aanleiding tot herden ken en een terugblik op een vruchtbaar priesterleven, hoeveel te meer geeft het leven van Mgr. N. Stam. die niet minder dan drie-en-veertig jaren in de missie van Afrika doorbracht, daar reden voor! Vele vrienden van dezen Missie-Pionier- Bisschop hadden hem dan ook a.s. Zon dag willen* huldigen, daar zij gehoopt hadden, dat Mgr. na een afwezigheid van tien jaren, weer in hun midden zou zijn. Dit zal echter niet het geval zijn. Wel is, naar wii vernemen, Monseigneur op 3 December j.l. te Mombasa scheep ge gaan, maar wordt Z.H. Exc. niet voor Zijn verjaardag in Nederland verwacht. Mgr., die de reis maakt via Engeland (Liverpool), zal zich hoogstwaarschijnlijk gedurende Zijn verblijf in zijn vaderland, wederom te Haarlem vestigen. Ook zal Mgr. nog een bezoek brengen aan Z.H. den Paus. MGR. VAN GILS GEHULDIGD. In verband met het feit, dat hij 25 jaar geleden als president het bestuur op zich nam van het Groot Seminarie van het bis dom Breda te Hoeven, is mgr. L. van Gils gehuldigd door het hoogste kerkelijke ge zag van het bisdom, door professoren en oud-professoren van het seminarie en de seminaristen. De opde bisschop, mgr. Hopmans, zoo wel als zijn coadjutor mgr. Baeten en vica ris-generaal mgr. Koenraadt waren aanwe zig bij de huldigingsplechtigheid in het se minariegebouw. Mgr. Hopmans deelde mede dat het Z. H. den Paus heeft behaagd den jubilaris om diens verdienste te benoemen tot huispre laat van Z. H. De bisschop overhandigde den jubileerenden president daarna een bonnet met paarsche kwast, het uiterlijke teeken van zijn nieuwe waardigheid. Ver der voerde o.m. nog prof. mgr. Mulder, rec tor magnificus van de Nijmeegsche univer siteit het woord. ZWAAR BEPROEFDE FAMILIE. Op den Rijksstraatweg onder de meente Utrecht bij De Meern gleed Eersten Kerstdag tengevolge van de glad heid een auto van den weg en kwam te recht tusschen drie spelende kinderen. Een er van werd doodgedrukt. Het is een 9-jarig dochtertje van de familie J. Jon- gerius, van welke familie op 26 Juli 1939 twee zoontjes, de 11-jarige Wim en de 13- jarige Jos. nabij De Vink te Leiden Voorschoten zijn verdronken, toen zij bij een uitstapje van misdienaars met een roeibootje omsloegen. factor voor den vrede zou kunnen worden: „De macht van de nieuwe instrumenten der verwoesting, welke de moderne techniek heeft uitgevonden, en die nog steeds in de verschrikte oogen der menschheid helsche scheppingen lijken, hebben het probleem van de ontwapening tot het middelpunt ge maakt van de internationale besprekingen. Het heeft hierdoor een volkomen nieuw as pect verkregen, en een prikkel ontvangen, die nooit tevoren is gevoeld". DE SCHOENENBON IN 1947 De schoenendistributie zal in de komende distributieperiode als volgt geregeld worden: Op nader bekend te maken data zal in dezelfde volgorde, het eind cijfer van de tweede distributie stamkaart worden aangewezen ter verkrijging van een schoenenbon. Alle personen, die op het tijdstip van de cijferaanwijzing den leeftijd van één jaar of ouder hebben be reikt, en wier stamkaartnummer op het aangewezen cijfer eindigt, zullen het recht hebben een schoe nenbon bij den distributiedienst in ontvangst te nemen. Men zal hier bij wederom vrij zijn in de keuze van een schoenenbon voor dames-, heeren-, of kinderschoenen. De cij feraanwijzing zal in onderstaande volgorde geschieden: 3, 9, 6, 1, 8, 4, 0, 7, 2, 5. Daarenboven zal voor kinderen, die gedurende de periode, waarvoor deze schoenendistributieregeling geldt, een der leeftijden van een tot en met veertien jaar bereiken, in de maand waarin zij jarig zijn, op vertoon van de tweede distribu tiestamkaart van het betrokken kind een schoenembon worden uit gereikt, welke uitsluitend bestemd is voor den aankoop van schoenen in de maat* en de soort, welke voor het desbetreffende kind noodig zijn. Het Centraal Distributiekantoor deelt mede, dat gedurende de maand Januari 1947 diegenen voor een schoenenbon in aanmerking komen wier stamkaartnummer op het cij fer 5 eindigt, voor zoover zij sedert 1 Januari 1945 geen bon voor schoe nen hebben ontvangen. De distributiediensten zullen eerst na 19 Januari a.s. beginnen met de uitreiking der bonnen tegen over legging van de stamkaart met bij- hoorend inlegvel. Tijdens de Kerstdagen hebben zich ver scheidene vliegongelukken voorgedaan, welke in totaal bijna honderd dooden heb ben gekost. De Chineesche burgerluchtvaart is op eerste Kerstdag getroffen door drie vlieg tuigrampen, waarbij in totaal 76 personen gedood werden. Drie vliegtuigen van het type „Skytrain", die in Tsjoenking waren opgestegen met bestemming Sjanghai, zijn bij landingspogingen in de dichte mist te pletter geslagen. Voorts is een Argentijnsch vliegtuig, dat van Londen op weg was naar Buenos Aires, tegen de* Tiujuca-bergketen, die zich hoog boven Rio de Janeiro verheft, te pletter ge vlogen. Twintig van de 21 inzittenden wer den op slag gedood. De eenige overlevende is dermate gewond, dat voor zijn leven ge vreesd wordt. Een Braziliaansche reddings colonne, die zich in stroomende regen een weg moest banen door het oerwoud, bereik te na een halfuur de plaats van de ramp. Tenslotte is nabij Lyon een Britsche Da kota door benzinegebrek neergestort. Zeven inzittenden werden gewond, van wie twee ernstig. In Canada wordt een tweemotorig vliegtuig na een vlucht over de St. Lau- rensrivier vermist. Het toestel had een be manning van vijf koppen en acht passa giers aan boord. Gezant te Madrid teruggeroepen Officieel wordt mededeeld: De Neder- landsche regeering; heeft thans HarerMajes- teits gezant te Madrid teruggeroepen. Dit is een gevolg van een door de algemeene vergadering der Vereenigde Naties aange nomen resolutie om ambassadeurs en ge zanten, geaccrediteerd bij de Spaansche re geering, terug te roepen. Na het vertrek van den heer Teppema uit Spanje, zal mr. S. G. M. baron van Voorst tot Voorst, als tij delijk zaakgelastigde der Nederlanden te Madrid optreden. P)E CONFERENTIE TE DENPASSAR heeft zonder hoofdelijke stemming de ont- ^werp-regeling voor de vorming van den staat Oost-Indonesië aanvaard. Soekawati, afgevaardigde van Bali, werd zooals gemeld na drie stemmingen gekozen tot tijdelijk staatshoofd van Oost-Indonesië. Soekawati heeft als kabinetsformateur aan gewezen Nadjamoeddine afgevaardigde van Zuid-Celebes, Tadjoeddin Noor (Zuid- Celebes) werd gekozen tot voorzitter van de voorloopige volksvertegenwoordiging. vier adelkasten op Bali. In 1933 huwde Soe kawati een Fransche vrouw, met wie hij einde 1931 op de tentoonstelling te Parijs kennis had gemaakt. NEDERLANDERS VOOR DE EERSTE MAAL IN SUMATRA'S BINNENLAND. Voor de eerste maal sedert den oorlog hebben Nederlanders e'en bezoek gebracht aan het binnenland van Sumatra. Op 23 De cember heeft een Nederlandsche missie, be staande uit acht léden, Siantar, de republi- keinsche hoofdstad van Sumatra, bezocht. De reis werd gemaakt onder zware dek king van de „polisie tentara" en verliep zonder incidenten. Aan de tocht werd o.m. deelgenomen door dr. J. van de Velde en kolonel P. Scholten. Soekawati tijdelijk Staatshoofd Tjokorde Gde Rake Soekawati werd op 15 Januari 1899 te Deboed (Gianjar) op Bali geboren. Hij doorliep de Indonesische lagere school en de opleidingsschool voor Indonesische ambtenaren. Als ambtenaar was hij in verschillende functies werkzaam. In 1924 werd Soekawati verkozen tot lid van het college van gedelegeerden, hetgeen hij tot 1931 bleef. Tot de Japansche invasie was hij lid van den Volksraad. In 19311932 vertoefde Soekawati met een studie-opdracht in ons land. Na zijn te rugkeer werd hij ter beschikking gesteld van den resident van Bali en Lombok en als zoodanig belast met de rechtspraak in Boeleleng, Badoeng en Karangasem. Na de Japansche capitulatie heeft Soekawati ge werkt aan de hervorming van den Baliraad, waarvan hij sedert de oprichting in 1938 tot op heden lid is. Zooals zijn titel Tjokorde Gde aanduidt, behoort Soekawati tot de hoogste van de NEKKRAMP AAN BOORD VAN „INDRAPOERA". Zes passagiers overleden Gedurende de thuisreis van het repatriee- ringsschip m.s. „Indrapoera" de^d zich on der de passagiers omstreeks 6 December een geval voor van epidemische meningitis (nekkramp). Gedurende het verdere ver loop van de reis volgden onder de passa giers nog negen ziektegevallen, waarvan in zeven gevallen met zekerheid dezelfde di agnose kon worden gesteld, terwijl in twee gevallen de diagnose onzeker bleef. Van deze tien patiënten overleden er zes Een patiënt werd in een ziekenhuis in Gi braltar opgenomen en is volgens telegra fisch bericht herstellend, drie patiënten werden bij aankomst te Rotterdam in een ziekenhuis aldaar opgenomen. „Hakkie" Holdert op de valreep gegrepen De 40-jarige Henri Holdert, (zoon van den in den oorlog overleden eigenaar van het dagblad „De Telegraaf"), die door de Duitschers tijdens de bezetting als direc teur van het blad werd aangesteld, is Zon dagmorgen vroetg door de P.R.A. uit Alk maar in een zeewaardige tweemaster, die bij Monnikendam gemeerd lag, gearres teerd. .Hakkie" Holdert s naam werd vele malen genoemd bij de zuivering van. de vroegere Telegraaf-journalisten, die veel al onder zijn supervisie hadden gewerkt. Hij zelf was sedert de bevrijding van ons land onvindbaar, nadat hij reeds op „Dol len Dinsdag" het hazenpad had gekozen. De jonge Holdert, die zich in Mei 1940 bij de SS meldde, is sedert de bevrijding in Nederland ondergedoken geweest, terwijl het gerucht de ronde deed als zou hij zich in het buitenland bevinden. Naar inspecteur Van den Burg der Alk- maarsche P.R.A. mededeelde, stelden en kele rechercheurs Zondagmorgen j.l. in alle vroegde een onderzoek op de boot in, nadat de P.R.A. een tip had ontvangen over een verdachte figuur, die er zich in zou ophouden. De rechercheurs, die in Noord-Holland reeds diverse SS-ers heb ben gearresteerd, vroegen den man, dien zij slapende in het vaartuig aantroffen, naar zijn papieren. Deze zeide Harrie de Leeuw te heeten, uit Soerabaja afkomstig te zijn en tijdens den oorlog in Neder land ondergedoken te zijn geweest. Een per soonsbewijs bezat hij niet. Nader aan den tand gevoeld in Alkmaar bleken zijn verklaringen steeds onwaar schijnlijker. Het vermoeden werd sterk, dat de arrestant de vroegere dagblad-direc teur was. Aanvankelijk bleef Holdert ont kennen, maar toen hij met iemand uit de perswereld werd geconfronteerd, die hem onmiddellijk herkende, viel hij door de mand. Het bekende bloedgroepteeken, dat iedere SS'er onder den arm is getatoueerd, had Holdert laten wegsnijden, waardoor op die plaats duidelijk een lidteeken zicht baar is. Volgens den heer Van den Burg wilde Holdert het volgend jaar probeeren Straffen van 15,12 en 6 jaar Het Bijzonder Gerechtshof heeft uit spraak gedaan in de zaak tegen twee land- wachters uit Nieuw Vennep, die op 8 Sept. 1944 Duitschers waarschuwden, dat zij bij den landbouwer Reeuwijk in Haarlemmer meer munitie hadden gevonden. Het gevolg was, dat drie jonge K.P.-ers, die op de boer derij een post wilden vestigen, werden doodgeschoten. De land wachters, de 33-jarige C. M. Dol en de even oude N. van der Velde werden veroordeeld tot 15 jaar met aftrek van voor arrest. De gewezen koster van de N.-H. kerk te Abbenes, J. J. Vlugt, die ook een rol gespeeld had in deze zaak, kreeg 12 jaar, de landwachter D. van Wieringen 6 jaar. 12 JAAR VOOR MONNIKENDAMMER. De 37-jarige Simon van den Berg uit Monnikendam had in den bezettingtijd een heelen staat van dienst: buurtschapshoofd volksdienst, blokleider N.S.B., lid econo misch front en lid technische noodhulp. Een stadgenoot bracht hij aan bij den S.D. omdat deze hem voor landverrader had uit gemaakt en in Broek en Waterland deelde hij aan de marechaussee mede, dat de tee kenaar Jo Spier, die jood was en reeds toen volgens Duitsch voorschrift zijn radiotoe stel had moeten inleveren, zich hieraan had onttrokken. Het bijzonder gerechtshof ver oordeelde hem tot een gevangenisstraf van twaalf jaar met aftrek van voorarrest. OM EEN VERBEURDVERKLARING. De gezusters M. C. en H. L. P. van Leeu wen Boomkamp uit Huizen waren door het Hilversumsche tribunaal tot een internee ring van veertien maanden en verbeurd verklaring van resp. 90.000 en 100.000 van hun vermogen veroordeeld. Zij hadden hiertegen geprotesteerd de beschuldiging had uitsluitend betrekking op hun lidmaat schap van de N.S.B. daar zij de verbeurd verklaring te hoog vonden. Het tribunaal wijzigde de te verbeuren bedragen in resp. 45.000 en 50.000. Passen soldaten en Kerstmis bij elkaar De legercommandant in Ned.-Indië, luit.- gen. S. H. Spoor, heeft over radio Batavia een Kerstboodschap uitgesproken tot de troepen in Indië. De generaal zeide o.m. dat voor sommigen .soldaat" en „Kerstmis" niet bij elkander :- J schijnen te passen, evenmin als strijd en vrede, tweespalt en liefde. „Maar zijn wij dienaren van strijd en tweespalt? Ik behoef het u eigenlijk nie. te zeggen, het tegen deel is het geval. Onze taak is juist om aan strijd en tweespalt, die deze gebieden ver scheuren, een einde te helpen maken." „Wij, soldaten van de koninklijke land macht, de brigade mariniers en het konink lijk Ned.-Indische leger, mogen behoed zaam maar zeker naderen tot de kribbe van den Kerstnacht, want ons werk is eerlijk, onze handen zijn onbezoedeld; wij rooven en brandstichten niet maar beschermen en beveiligen. Wij dooden en wonden niet, maar wij verdedigen het recht en de men- scheljjkheid. Dit is onze trots en dit is onze Andere Kerstboodschappen. De koning van Engeland: „Wij kunnen niet allen gelijke gedachten koesteren te midden van de dilemma's van een veranderde wereld. Doch als onze voe ten gaan overeen weg van de gezamenlijke barmhartighero, die leidt tot de uiteindelij ke waarheid, dan zullen onze meeningsver- schillen ons noch verbitterd noch liefdeloos doen worden." President Truman: „Het is.eehvoudiger gebleken, gezamen lijk in den strijd te sneuvelen, dan in vrede gezamenlijk te leven. De problemen, waar voor de Vereenigde Naties zich geplaatst zien, zouden de minder moedigen afschrik ken, doch wy moeten er aan blijven den ken, dat de wereld niet op één dag gescha pen is". Generaal McNarney (opperbevelhebber der Amerikaansche bezettingstroepen in Duitschland) tot het Duitsche volk: „Uw pad leidt door de sombere nalaten schap van het nazistische regime en den aanvalsoorlog. Ik kan u verzekeren, dat de Amerikaansche troepen in Duitschland niet met wraakgevoelens bezield zijn en niet wenschen, dat uw huidige moeilijkheden voortduren." Veldmaarschalk Mongomery tot het Britsche leger: „De wolken trekken thans op. Er is alle reden, aan te nemen, dat ons schip spoedig in kalmer water zal varen." Terugkeer Militairen Militairen, die op 2 Januari a.s. naar hun garnizoen moeten terugkèeren, worden verzocht op 1 Januari om een uur 's mid dags te luisteren naar de nieuwsuitzending over beide zenders. In deze uitzending zul len gegevens over de terugreis worden om geroepen. in de boot naar veiliger oorden te ontko men. v Maandag is de arrestant overgebracht naar Amsterdam en aan de P.R.A. te Am sterdam uitgeleverd. Hij is opgesloten in het huis van bewaring. De 5e Kamer van het Haarlemsch Tribu naal veroordeelde Dinsdagmiddag den N.S.B.-dichter Gerard Wijdeveld tot twee jaar interneering, welke eindigt op 8 Mei 1947 en ontzetting uit de kiesrechten voor den tijd van 10 jaar. Tijdens de bezetting publiceerde Wijde veld gedichten over Adolf Hitler. Arnold Meyer en de strijders aan het Oostfront. Hij was rector aan het Utrechtsch gymnasium en aan het R.K. Lyceum te Overveen. Het tribunaal laakte zijn houding en optreden als rector en zijn publicaties van voor Ne derland onteerende gedichten. Het tribunaal te Hilversum deed uit spraak in de zaak tegen den korte-verhalen- schrijver B. J. Hoorn uit Hilversum, gedu rende de bezetting hoofd van de afdeeling cultureele uitzendingen van den Neder- landschen Omroep diei n deze functie o.m. de z.g. tijdschriftenrevue voor de micro foon samenstelde. Hij werd veroordeeld tot een interneering van twee jaar met aftrek van voorarest. Dirk van de Bospoort verzorgde voor den Nederlandschen Omroep onder den naam Dirk van Hul de praatjes over „de zin van het boer zijn". Het tribunaal over woog bij zijn uitspraak, dat beschuldigde mogelijk in den aanvang wel goede bedoe lingen heeft gehad en geen verrader in den waren zin van het woord kan worden ge noemd. Hij heeft echter getracht verwar ring te stichten onder de boeren. Hoewel een veel mindere grootheid had hij, aldus de voorzitter van het tribunaal, iets weg van Max Blokzijl. Hem werd een internee ring opgelegd voor den tijd van drie jaar met aftrek van voorarrest. Opzienbarend sterfgeval te Haaksbergen Naar „Tubantia", meldt, is Haaksbergen in opschudding door een opzienbarend sterfgeval. Een 30-jarige vrouw, van wie de man door de Duitschers in Mei '43 op den weg HengeloEnschede werd neergescho ten, is in het St. Antoniusziekenhuis te Haaksbergen onder verdachte omstanddig- heden overleden. Men neemt aan dat zij vergiftigd is, in welk verband de naam wordt genoemd van een 22-jarigen jonge man, met wien zij 'n relatie had. De vrouw is moeder van een meisje van zes en een jongetje van vier. De jongeman, die gearresteerd is, staat bekend als een eenzelvige, zonderlinge fi guur. Hij heeft als bijnamen „Jan van Schaffelaar" en „De torenschieter", want hij is verleden jaar in een dolle bui in den kerktoren geklommen en heeft toen met een machinegeweer zijn ouderlijk huis on der vuur genomen, waarbij zijn vader en moeder, die buiten stonden, als door een wonder gespaard bleven. Hij maakt thans een totaal verslagen in druk. Hoewel de verdenkingen tegen hem zeer ernstig zijn, staat zijn schuld niet de finitief vast. PAARDENVLEESCH NIET ZONDER BON De binnenlandsche vleesohpositic, welke, naar men weet, gedeeltelijk afhankelijk is van import, laat niet toe, zoo deelt men ons van bevoegde zijde mede, paarden- vleesch zonder bon beschikbaar te stellen, zooals enkele bladen uit een officieele me- dedeeling ten onrechte hadden geconclu deerd. PRINS BERNHARD LICHT ONGESTELD. Naar het secretariaat van Z.K.H. Prins Bernhard mededeelt, moest de Prins we gens een lichte griep eenige dagen het bed houden. Er bestaat geen enkele reden tot ongerustheid en er is geen medische bij stand ingeroepen. WEERSVERWACHTING ooooo o Vannacht tijdeUjk helder opvriezend g weer. Morgen overdag overdrijvende o g wolkenvelden. Geen neerslag van be- g teekenis. Temperatuur om het vries- g o punt tot lichte dooi. Matige of zwak- g o ke, meest Westelijke wind. •ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1946 | | pagina 1