S)e CcicbclveSoutcwt Verdwaalde vliegtuigen neergeschoten Dardanellen vraagstuk Onderhandelingen in Indië op gang? Zes niet-deelnemers uiten hun meening 'DONDERDAG 22 AUG. 1946 Bureaux: Papengracht 32, Leiden Giro 103003. Telefoon voor Advertenties en Abonnementen 20826. Redactie en Directie 20015. Handelsdrukkerij 20935. Abonnementsprijzen 0.26 per week, 1.10 p. mnd, 3.25 p. kwartaal. Franco p. post 4.00. waarin opgenomen „DE BURCHT" KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEP) EN OMSTREKEN 36e JAARGANG No. 10865 Hoofdred.: Rector H. SONDAAL en TH. WIL MER Directie: G. G. VAN ELBURG. Uitgave vafi N.V. „De Leidsche Courant" en Stichting .,De Burcht". Advertenties 15 cent p. m.m. Bij contract belangrijke korting. Godsdienst en Sociologie Samenwerking tusschen Theologen en Sociologen Ds. Dr. Banning, bekend protestantsch theoloog, dit jaar benoemd tot professor in Kerkelijke Sociologie aan de Universiteit van Leiden, behandelde in zijn inaugurale rede het onderwerp: „Waar theologie en sociologie elkander ontmoeten", waaruit hij het besluit trok, dat de ondervindingen van de laatste tijden de noodzakelijkheid aan toonden, dat theologen en sociologen elkan der zouden „ontmoeten". Zij ontmoeten el kaar, izoo verklaarde hij, op de puinen van het verval van de na-oorlogsohe wereld en in het inzicht, dat rde menschheid steeds aangetast wordt, wanneer de Wereld God wil vergeten, dat „vrijheid", wanneer deze zich onttrekken wil aan de gehoorzaamheid jegens den wil van God, voeren moet tot losbandigheid en tyrannie, en dat de crisis, die de laatste catastroof veroorzaakte, in den grond een godsdienstige crisis is, te wijten aan 't feit, dat ons geestelijk erfgoed zijn invloed op de naties verloor. Welke ideeën 'en plannen de sociologie ook kan aanvoeren voor de dringende taak van heropbouw en hervorming, zei Dr. Ban ning, er is begrip noodig voor de spiritueele belangen die op 't spel staan. Van den an- deren kant, heeft de Kerk de hulp noodig van de sociologie om haar zending in de hedendaagsche wereld te vervullen. Om in staat te zijn onder haar geestelijke verant woordelijkheid in zaken van openbaar en sociaal leven te kunnen spreken, moet, vol gens Dr. Banning, de Kerk gebruik maken van de feitelijke en technische kennis, die enkel door menschen van 't vak kan wor den aangebracht. Verder zeide Dr. Banning, dat de Roomsch Katholieke Kerk, dit al lang geleden begrepen en in practijk ge bracht heeft; zij heeft gevormde economis ten, sociologen, enz. onder haar priesters. Dat de Nederl. Hervormde Kerk onlangs haar Sociologisch Instituut opgericht heeft, bewijst, dat zij ook besloten heeft, meer aandacht hieraan te bestedén. In Nederland, zoowel als in andere lan den, groeit de erkenning van het feit, dat sociale heropbouw en hervorming gods dienstige bezieling en penetratie behoeft, steeds meer, zooals de cursus van Dr. Ban ning aan de Universiteit van Leiden bewijst. Wij moeten hier echter naast stellen het angstwekkend feit, dat anderen opzette lijk de sociologie losscheuren van de theo logie. En dat die anderen niet alléén zijn de communisten. Zij doen dat, tredend in het voetspoor van de oude liberalen, terwijl zij meenen vooruitstrevend te zijn. Het is de eer der Katholieke Kerk, dat zij, zooals prof. Banning terecht consta teerde, „al lang geleden begrepen en in practijk gebracht heeft", dat sociologie en theologie moeten worden onderscheiden, doch niet kunnen worden gescheiden. Het is de eer der Katholieke Kerk, dat de Pausen in hun sociale encyclieken in het licht der theologie aan de sociologie leiding hebben gegeven. En het zou ook een zegen voor de menschheid zijn, als deze de leiding, gege- 4 ven in die schitterende encyclieken, zou hebben aanvaard. Zonder practische toepassing van de theo logie,-zonder ware beleving van den Gods dienst in het sociale leven kan geen enkel sciaal stelsel de wereld redden en de menschheid gelukkig maken. OMOIIOIIOIIC3IIOIIOIIOIIOIIOI Bezoekers van café beroofd Dinsdagavond om 11 uur is te - n Hoorn in het café van den heer S. n Z de Vries 'n brutale roof-overval ge- r 0~ pleegd. Twee personen, waarvan de een als politie-agent en de ander U Z als militair verkleed was, kwamen U het café binnen en hielden de zes U aanwezigen met revolvers in be- 0 dwang. De „huiszoeking" die een 0 van hen daarop verrichtte leverde 0 hun 5 koffers met manufacturen op. 0 r Onder bedreiging van de schietwa- Q penen werden de bezoekers en het fi personeel van het café naar de keu- n ken gedreven, waar het licht werd n r uitgedraaid om naar buiten geen !l n argwaan te wekken. Een voor een fj U moesten daarop de bezoekers naar U 0"voren komen, om gefouilleerd te 5 worden. Allen werden van hun por- U tefeuilles beroofd. De dikste kwam U uit de zak van den heer de Vries 0 zelf, die door deze wild-west ge- - 0 schiedenis .zijn portefeuille moest H afstaan met 3600.— inhoud. De da- Q ders zijn nog niet gegrepen. Q rOllOIIOIIOIIOIIOIICDIIOIIOIlÖ Op de bureaux van de Leidsche Cou rant liggen ter inzage de passagiers lijst van het m.s. „Bloemfontijn" en lijst G. 9 van op Java geïnterneerden, die geëvacueerd zijn naar geallieerd gebied. Ï>E REGEERING van de Vereenigde Staten heeft aan Joego-Slavië een nota doen toekomen, volgens welke zij binnen 48 uur een bevredigende verklaring eischt voor het neerschieten van Amerikaansche vliegtuigen, die boven Joego-Slavië ver dwaald waren. Amerika eischt het onmiddellijk op vrije voeten stellen van de vlieg tuigbemanningen en verder, dat zij ongedeerd Joego-Slavië zullen verlaten. vest, dat bepaalt, dat partijen eerst moe ten trachten het geschil op vredelievende, door hen zelf te bepalen wijze op te lossen. Het voorleggen van de kwestie aan den Veiligheidsraad zal geen moeilijkheden ge ven, aangezien deze wordt geacht steeds bijeen te zijn. Amerika dreigt met V eiligheidsraad De nota luidt verder: „Indien binnen 48 uur na de ontvangst van deze nota door de Joego-Slavische regeering aan de eischen is voldaan, zal de regeering van de V.S. handelen volgens de door haar ver kregen bewijzen en de haar door de Joe- go-Slavische regeering gegeven verklaring. Zoo niet, dan zal Amerika den Veilig heidsraad verzoeken onmiddellijk bijeen te komen en de noodige maatregelen te ne men. Het met voorbedachten rade en zon der waarschuwing vuren op een onbewa pend passagiersvliegtuig van een bevrien de natie is in de oogen van de V.S. strijdig met het internationaal recht en met de prin cipes van menschelijkheid. Volgens Reuters diplomatieke correspon dent is de Amerikaansche nota aan Joe- go-Salvië volkomen in overeenstemming met het Handvest der Vereenigde Volken. De termijn van 48 uur en het van te vo ren wisselen van diplomatieke nota's is overeenkomstig artikel 33 van het Hand- Nota van Amerika De gisteren reeds ddor ons genoemde nota van de Ver. Staten aan de Sovjet- Unie inzake de Dardanellen-kwestie is thans gepubliceerd. In deze nota wordt er op gewezen, dat, hoewel de Vereenigde Staten en de Sovjet-Unie het niet geheel eens zijn, zij toch ten aanzien van drie voorstellen tot overeenstemming zijn geko men; 1) De passage behoort steeds voor de koopvaardijschepen van alle landen open te zijn; 2) De Dardanellen behooren open te zijn voor de oorlogsschepen van de oeverstaten der Zwarte Zee; 3) Aan de oorlogsschepen van andere landen behoort het niet toegestaan te wor den de zeeëngte te passeeren. behalve in bijzondere gevallen. President Truman heeft d'e kwestie van de Dardanellen met zijn hoogste militaire en politieke adviseurs besproken. Naar ver luidt, heeft hij gezegd, dat de kwestie van vitaal belang voor vrede en veiligheid van de geheele wereld is. In ambtelijke kringen te Washington is men van meening, dat de Dardanellen het moeilijkste -vraagstuk sedert het einde van den oorlog vormen. Amerika zal in geen geval van zijn standpunt, zooals dat in de jongste nota is uiteengezet, afwijken. DE DREIGENDE CHINEESCHE BURGEROORLOG. De correspondent van de „Times" meldt uit Washington, dat de Chineesche com munisten een stap in de richting van den totalen burgeroorlog hebben gedaan door via radio Jenan en radio Kaigan het bevel tot algeheele mobilisatie bekend te maken. Het bevel houdt in, dat alle communisti sche gebieden zich in den oorlogstoestand bevinden. Leon Dégrelle uit Spanje gewezen Op herhaald aandringen van België, om den Belgischen verrader Leon Degrelle uit te leveren, heeft de Spaansche regeering thans besloten hem uit te wijzen. Dat is geen uitlevering, maar komt in de prac tijk wel op hetzelfde neer, want geen an der land dan België zal hem willen op nemen. België zal hem met open armen ontvangen en.... hem niet meer loslaten. Want Leon is reeds in Dec. 1944 ter dood veroordeeld. Dégrelle heeft 8 dagen den tijd om Spanje te verlaten. GEEN WAPENDRAGERS BIJ DE MASSALE VRIJLATING. Naar de „Tijd" verneemt, is alsnog beslo ten door de desbetreffende autoriteiten, geen wapendragers voorwaardelijk buiten vervolging te stellen. Zooals bekend, be stond de mogelijkheid daartoe wel in be paalde gevallen volgens de onlangs opge stelde regeling. Het aantal kampbewoners vermindert in- tusschen met den dag. yan de ruim 109.000 personen, die in totaal werden gedetineerd, waren er op 1 Juni nog 70.000 in de kam pen, een maand later 65.000, op 22 Juli 62.500. Thans ligt dit getal reeds aanmerke lijk beneden de 60.000. Daarbij zijn dan nog inbegrepen eenige duizenden geïnterneer den, dat zijn zij, die reeds veroordeeld zijn, en een aantal buitenlanders. Sedert de Prinsesjes Beatrix en Irene de school van den heer Kees Boeke te Bilt- hoven bezoeken, is deze school in het middelpunt der be langstelling van het Nederlandsche volk komen te staan. Het onderwijs is er in hooge mate indivi dueel. Hier zien wij eenige leerlingen on der leiding van een der „medewerksters" bezig met knip- en plakwerk. Russen iabriceeren V-wapens Op de geheimzinnige vliegende projectie len over Zweden wcrdt eenig licht gewor pen door berichten uit de Russische bezet tingszone van Duitschl&nd, welke mededee- len, dat Russische en Duitsche technici be zig zijn met de fabricage van nieuwe V- wapens in een aantal voormalige Duitsche wapenfabrieken, diei op volle toeren draaien. Ofschoon dé Russen vooralsnog niet toestaan, dat van geallieerde zijde een onderzoek naar de bedrijvigheid in de streng bewaakte wapenfabrieken wordt ge houden, meent men toch te weten, dat de productie van onderdeelen van V-wapens in fabrieken als Siemens en Telefunken (Berlijn), Nieder-Sachsenwerke (Wolfsle- ben) en in de Klein-Bodungen fabriek plaats vindt. Naar verluidt produceeren de Russen in een fabriek te Maagdenburg (onderdeel van het Krupp-concern) zware pantseruitrustingen, die naar de Sowjet- Unie worden verscheept. Ook wordt te Mer- seburg (Saksen) speciale vliegtuigbrand stof voor straalvliegtuigen geproduceerd. Men neemt echter aan, dat de productie niet op groote schaal geschiedt. In Kees Boeke's werkplaats doen onze Prinsesjes ook nog iets anders dan leeren. Zij spelen .en ravotten er naar hartelust met hun* kameraadjes. lederen morgen als de bakker komt, mogen er eenige kinde ren meerijden op zijn bestelwagentje. Zij loopen dan wat zij kunnen, want wie het eerst komt, heeft het beste plaatsje Van daag heeft prinses Beatrix het wel mooi uitgezocht. Evenals duizenden andere kinderen in' Nederland blijven de Prinsesjes 's middags op school over. Te midden van andere leerlingen van Kees Boeke's werkplaats eten zij hun boter hammen. ALS LAATSTE ONTWIKKELING in de "^het feit, dat naar men verwacht, lord Oost-Azië, over enkele dagen met beide band met de impasse in de Nederlandsch- Lord Killearn zal beginnen Deze besprekingen zijn zuiver van infor- matorischen en van voorloopigen aard- Menverwacht, dat lord Killearn slechts 2 of 3 dagen op Java zal blijven. Het lijkt waarschijnlijk, dat op nuttige wijze van de goede diensten van het hoofd van de Brit- sche diplomatieke vertegenwooordiging in dit gebied gebruik gemaakt zal kunnen worden en hij voor nadere besprekingen terug zal keeren. Men/Wijst op het feit, dat met de te ver wachten komst van de commisise-generaal uit Nederland, de kwestie op Java het cri- tieke punt nadert. Lord Killearn zal korten tijd vóór de commissie arriveeren, die indien er in de eindphasen der wetgeving geen hin dernis komt naar men verwacht bin nen de volgende 2 of 3 weken per vlieg tuig op Java zal aankomen. De voorloopige besprekingen, die lord Killearn de vol gende week zal voeren, zullen op die wyze dienen om te zien, of beide partijen de tegenwoordigheid van een Britsche tus- schtenpersoon tijdens de beslissende bespre kingen, welke op Java na de komst van de commissie-generaal verwacht worden, wenschelijk zullen achten. De strijd om Bandoeng. Onlangs heeft de republikeinsche radio te Bandoeng den volgenden oproep uitge zonden: „De strijd voor de verovering van Ban doeng heeft' zijn hogtepupt bereikt. Van alle richtingen zal Bandoeng door het volk overstroomd worden. Bandoeng moet binnen zeer korten tijd heroverd worden. De bevolking wordt aangespoord om de voorste linie aan bereid eten te helpen. Al le geschenken of zendingen worden gaar ne afgewacht door de strijdorganisaties Masjoemi en Sabilillah. Doet uw plicht voor het vaderland. politieke situatie op Java is te beschouwen Killearn, de bijzondere gezant voor Zuid1- partijen besprekingen zal voeren in ver- Indonesische onderhandelingen. Rijsttekort in Samarinda en omgeving. De rijsttoestand in Samarinda verkeert op het oogeniblik in een precair stadium. De N.I.G.I.SO. heeft daar ter stede geen ryst in voorraad voor distributie onder amtenaren en personeel, terwijl de rijst- di§tributie voor de bevolking al sedert Juni stop gezet is. Ruim tweeduizend koelies, die voor ver keer en waterstaat te Samarinda en bij wegenaanleg in d'e omgeving werkten, zijn allen ontslagen, terwijl de werkkrachten van de B.P.M. te Sanga-Sanga slechts hal ve dagen werken. In de binnenlanden van Koetei heerscht eveneens een rijstgebrek in verband met het mislukken van den oogst, hetgeen ver oorzaakt is door den hoogen waterstand in de maanden Mei en Juni. Tenzij spoedig rijst van buiten wordt aangevoerd, is in deze gebieden binnenkort een hongersnood te verwachten Vroeger werden rijsttekor- ten altijd aangevuld door aanvoer per prauw van Zuid-Celebes. doch sedert daar een uitvoerverbol is ingesteld, is zulks thans onmogelijk. Het vast kwantum rijst, dat uit Makassar werd ingevoerd, is tot op he den ook nog niet ontvangen. DE VREDESCONFERENTIE TE PARIJS De Britsche minister van buitenlandsche zaken Bevin verscheen gisteren voor het eerst ter Vredesconferentie en wel als voor zitter van een plenaire bijeenkomst, waar op begonnen is met het hooren van zes sta ten (niet-officieele deelnemers aan de con ferentie) over het vredesverdrag met Italië.' Bevin werd begroet met algemeen ap plaus en gaf het woord aan Albanië. Dit land verklaarde dat het tegen de fascisten gestreden heeft, zich op eigen kracht heeft bevrijd en groote schade heeft geleden. Het heeft, zoo luidt de verklaring, dezelfde rechten als de 21 andere landen ter confe rentie en wenscht het vredesverdrag met Italië mede te onderteekenen. Ook maakt Albanië aanspraak op scha devergoeding. Mexico achtte het niet juist, dat het niet ten volle aan de conferentie mocht deelne men. Het land had immers deelgenomen OP KORTE GOlT) BINNENLAND. Een groep Engelsche padvinders heeft voor de Koningin op het Loo een zanguitvoering gegeven: Het waren allen koorknapen. De officieele heropennig van de Moer- dijkbrug zal a.s. Zaterdag plaats hebben. Het rantsoen gedistilleerd zal, naar verluidt, binnenkort worden gebracht van 50 op 70 of 7*5 pet. van het verbruik in 1939. Bananen worden in ons land verwacht, deze week en volgende maand. Een wolkbreuk boven Hilversum heeft Dinsdag verscheidene straten onder water gezet Bij Maastricht is een moordaanslag gepleegd op een taxi-chauffeur. Beroofd en in zorgwekkenden toestand is de man langs den weg gevonden. De wagen stond onbeheerd BUITENLAND. De misdaad bloeit welig in de V. 3. Sedert 1930 is het getal misdaden niet zoo hoog geweest als in de eerste helft van '46. Sztojay, de Hongaarsche marionetten premier tijdens de Duitsche bezetting, is volgens radio-Koblenz ter dood gebracht. De Italiaansche regeering heeft een verzoek, door tusschenkpmst van den Ame- rikaanschen ambassadeur overgebracht, om 25.000 Joodsche vluchtelingen, die zich mo menteel in Oostenrijk ophouden, permanent op te nemen, in be aad genomen. Volgens de Daily Telegrayh zijn vijf Duitsche generaals en een admiraal vrij willig behulpzaam bij het binnenhalen van den oogst op een boerderij by Cardiff. aan de operaties tegen Japan erf het had den oorlog verklaard op een zeer hache lijk moment. Bovendien hebben duizenden Mexicanen in de geallieerde legers meege vochten. Een Egyptische gedelegeerde eischte o.a. afstand van de oase Djiaraboeb en het pla teau van Solloem in Libye aan Egypte en drong aan op het verleenen van onafhan kelijkheid aan Libye. Karl Gruber deed namens Oostenrijk een beroep op de 'conferentie om het vraag stuk van Zuid-Tirol zoodanig op te lossen, dat het volk van Zuid-Tirol daar van gan- scher harte zijn goedkeuring aan kan hech ten. Voorts drong hij aan op vrijen toegang van Oostenrijk tot Triëst en de noodige f:.ciliteiten in het havengebied tot ontwik keling van den overzeeschen handel. Cuba verzocht om rechtvaardige vredes voorwaarden voor Italië. Ook dit land drong aan op toelating tot de conferentie, daar het scheppen van den vrede een zaak is van alle geallieerden tezamen. De Perzische delegatie was nog niet ver schenen. zoodat de Perzische gezant te Pa rijs een korte rede hield, waarin hij wees op het aandeel van Perzië in de gemeen schappelijke overwinning. De conferentie werd daarna verdaagd tot hedenmorgen. Mr. E. BOLSIUS. Mr. Bolsius, lid van Gedeputeerde Sta ten, die langen tijd waarnemend Com missaris der Koningin in de Provincie Zuid- Holland is geweest, viert vandaag zijn zes tigsten verjaardag. Zooals men weet, ver vult mr. Bolsius talrijke functies in het po litieke. sociale en charitatieve leven, met door iedere erkende en gewaardeerde be kwaamheid en opgewektheid. Moge den jarige nog zeer vele jaren van gezegenden arbeid worden geschonken. Alle Kajofters van het District Lei den, die deelnemen aan het congres, worden Vrijdagavond om half acht in hetFranciscus-huis, hoek MareOude Singel, verwacht om de laatste mededee- lingen te vernemen, afspraken voor Zondag te maken en nze liederen voor het Congres door te nemen. ooooo WEERSVERWACHTING Zwaar bewolkt met tijdelijk eenige 2 2 lichte regen of motregen. Meest ma- g g tige wind. aanvankelijk uit Zuidelijke g c richting, later ruimend naar West of o o Noord-West. Weinig verandering. ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo WIELRENNEN. Van der Voort wint in het Stadion Ruim 20.000 toeschouwers waren gister avond in het Olympisch Stadion te Am sterdam. Vooral de eerste van de twee ritten over 40 K.M. van den stayers wedstrijd bracht groote spanning. De volgorde van starten was v. d. Voort .Chocque, Michaux, Pronk, Besson en Bakker. Reeds dadelijk na de start veroverden Pronk en Besson resp. de tweede en derde plaats achter van der Voort. Na 15 ronden ging Pronk, die op een uitstekende wedstrijd mag terugzien, over van der Voort, om enkele ronden later weer gepasseerd te worden door Bakker, die in één rush van de vijfde plaats naar den kop ging. Michaux, die tot nog toe kalm had gereden, zette hierop een offensief in en wist de eerste plaats te bereiken. Op dit moment lagen Besson en van der Voort op de vierde en vfjfde plaats. Lang duurde dit echter niet. want acht ronden later was de stand aan den kop 1. Besson, 2. v. d. Voort- en 3. Michaux. Onophoudelijk bleven Pronk en Bakker aanvallen, waarbij beiden het echter niet verder dan de tweede plaats wisten te brengen, terwijl v. d. Voort van de gelegenheid gebruik maakte en de eer ste plaats veroverde. Met nog 7,5 K.M. te rijden hadden Besson en Michaux zich op de tweede en derde plaats achter v. d. Voort genesteld cn begon de eindstrijd, v. d. Voort slaagde er echter in den Zwitser en den Belg achter zich te houden en won deze rit verdiend. De tweede rit bracht een totaal ander beeld. Na 8 ronden lag Besson aan den kop en wist deze plaats te behou den tot ver over de helft van den rit. Om beurten joegen Pronk en Bakker achter den Zwitser aan, doch deze gaf geen kamp. Eerst na 60 ronden wist Pronk Besson van den kop te verdringen, terwijl v. d. Voort, die langen tijd in de achterhoede had ge reden, zijn kans schoon zag en met een harde sprint vlak achter Besson wist te komen. Op het beslissende moment schoot hij echter in adem te kort en vergenoegde zich met de derde plaats achter den Zwit ser, er daarbij voor wakend, niet meer dan 45 meter achter te raken, daar hem dan de eerste plaats in het totaalklassement zou zijn ontgaan. Dit gelukte hem, daar de Zwitser door de aanvallen van Pronk en Bakker dermate vermoeid was geraakt, dat hij niet voldoende kracht had overgehou den om in de laatste ronden op v.' d. Voort uit te loopen. Pronk won deze rit. In het totaal klassement werd v. d. Voort eerste, met Besson op de tweede plaats met een' gelijk aantal punten ,maar met grooteren achterstand. De Belgische kampioen Michaux was bij flitsen onweerstaanbaar, maar werd in het totaalklassement nog verdrongen door Pronk, terwijl de Franschman Chocqué in dit gezelschap heelemaal niet mee kon ko men. In beide ritten eindigde hij op de laat ste plaats met groote achterstand. De sprintwedstryd voor amateurs, die wegens het vertrek van Bijster, Hijzelen- doorn en Bontekoe naar Zurich, ditmaal gehouden werd tusschen van Gelder, Duyns en Buchly, werd gewonnen door van Gel der. Ook Gieseler kon weer eens een eere ronde maken, door in den achtervolgings wedstrijd over max. 4 K.M. ongeveer 50 meter op den Duivendrechter Krêver in te loopen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1946 | | pagina 1