3)eCci<LclvjSou4cmt
Woensdag 29 Mei
Voorbereidingen voor Rijksconferentie
Verlaging van het Broodrantsoen
Wapensmokkel op de Donau ontdekt
E.V.C. geen contracteerende partij
WOENSDAG 22 MEI 1946
Bureaux: Papengracht 32, Leiden
Giro 103003.
Telefoon voor Advertenties en
Abonnementen 20826.
Redactie en Directie 20015.
Handelsdrukkerij 20935.
Abonnementsprijzen f 0.26 per
week, 1.10 p. mnd, 3.25 p.
kwartaal. Franco p. post 4.00.
waarin opgenomen „DE BURCHT"
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
36e JAARGANG No. 10789
Hoofdred.: Rector H. SONDAAL
en TH. WILMER.
Directie: G. G. VAN ELBURG.
Uitgave van N.V. „De Leidsche
Courant" en Stichting „De
Burcht".
Advertenties 15 cent n. m.m. Bij
contract belangrijke Korting.
Weer ter stembus
NU WééR TER STEMBUS a.s. Woens
dag. Nu weer stemplicht stemplicht
ook in moreelen zin.
Maar is dat nu zoo belangrijk: de, verkie
zing van de Provinciale Staten?
Ongetwijfeld: ja!
Eerstens, omdat óók in de Staten eener
provincie belangrijke onderwerpen aan de
orde komen. Wel niet zoo veel; de Staten
vergaderen dan ook maar enkele keeren
's jaars. Maar de Provinciale Staten kiezen
de Gedeputeerde Staten. En de Gedeputee-
de Staten in een provincie moeten wèl heel
dikwijls belangrijke beslissingen nemen,
óók van direct-principiëelen aard.
Vervolgens is de verkiezing van de Pro
vinciale Staten zéér belangrijk, zéér be
langrijk, omdat de Prov. Staten de Eerste
Kamer kiezen. Over de wenschelijkheid van
het bestaan eener Eerste Kamer is in den
loop der jaren heel wat te doen geweest.
Maar men kan vóór of tegen het bestaan
van een Eerste Kamer zijn zij is er. En
zoo lang zij er is, ligt het in haar macht, de
door de Tweede Kamer aangenomen wets
ontwerpen te verwerpen. Jeder zal toege
ven: een zéér verstrekkende macht. En
daarom is het van zoo'n belang, hoe die
Eerste Kamer is samengesteld. En daarom
is het ook van zoo'n belang, hoe zijn samen
gesteld de Staten der Provincies, die de 50
leden der Eerste Kamer moeten kiezen.
Wij vervullen dus a.s. Woensdag allen
goed onzen stemplicht!
Wij aarzelen ook nu niet.
Voor de vooruitstrevende christelijke po
litiek in het algemeen, voor sociaal-econo
mische politiek op de basis der christelijke
beginselen is een ook quantitatief sterke
Katholieke Volkspartij noodzakelijk. Dat zal
nu toch wel ieder onzer duidelijk zijn.
Het Eucharistisch
Congres te Amsterdam
Van 19 tot en met 23 Juni wordt in Am
sterdam een groot Eucharistisch congres
gehouden: „De triomf van het MirakeL-
sacrament."
Een hóógst verblijdend gebeuren. De ac
tiviteit van heel katholiek Amsterdam is
er al maanden op gericht, om in de stad
van het heilig Mirakel een Eucharistisch
feest te organiseeren.
Aan niets hebben wij in dezen woeligen
en onrustigen na-oorlogschen tijd meer be
hoefte, dan aan een zeer diep en levendig
bewustzijn van het alles overtreffende
bezit, ons door Goddelijke Almacht en God
delijke Goedheid geschonken in de Eucha
ristie.
De katholieke Amsterdammer, Neder
lands grootste dichter, Vondel jubelde over
de Eucharistie:
„Wel zalig, die in het hijgende verdriet
Naar dezen troost en vasten vrijburcht
vliedt."
De Eucharistie staat in het middelpunt
van héél ons leven. Dat zal worden ge
demonstreerd in een reeks voordrachten:
drs. J. A. Bank te Haarlem zal spreken
over: Het H. Sacrament in de Muziekge
schiedenis ;dr. L. M. Fr. Daniëls O.P. te
Nijmegen over: Het H. Sacrament in de
Letterkunde; dr. J. Huyben O.S.B. te Eg-
mond over: Het H. Saciament in de geschie
denis der Liturgie: dr. C. R. de Klerk te
Ouderkerk over: Het H. Sacrament en Von
del; dr. J. B. Knipping O.F.M. te Nijmegen
over: Het H. Sacrament in de Iconografie;
dr. P. Polman O.F.M. te Sittard over: Het
H. Sacrament in de Nederlandsche Gods
dienstdisputen; dr. K. Smits te Nijmegen
over: Het H. Sacrament in de Beeldende
Kunst; dr. M. Smits van. Waesberghe S.J.
te Nijmegen: Het H. Sacrament en de Ne
derlandsche Vroomheid.
De Zondag 23 Juni zal de apotheose van
het grootsche feest zijn.
Des morgens zal de Bisschop van Haar
lem, Mgr. J. P. Huibers. een pontificale H.
Mis opdragen, waarbij c.a. 12.000 kinderen
zullen aanwezig zijn; veertig priesters zul
len de Heilige Communie uitreiken; een
koor van duizend personen onder leiding
van den heer Hubert Cuypers zingt de vier
de Gregoriaansohe Mis; vierhonderd pad
vinders zullen /oor de orderegeling zorgen.
Des middags celebreert de Pauselijk In
ternuntius. Mgr. P. Giobbè een Pontificaal
Lof met pontificale assistentie van Kardi
naal de Jong en alle Nederlandsche Bis
schoppen.
Behalve het koor werken nog ongeveer
vijfduizend personen mede aan een gran
dioze "uitbeelding van zes eeuwen geschie
denis van het Mirakel van Amsterdam.
Een plechtige precessie met tot slot de
Zegen met het Allerheiligste zal het schoone
feest besluiten.
De versiering in het stadion staat onder
leiding van architect van Hardeveld, met
medewerking van de architecten A. Evers
®n G. J. M. Sariewijn. Ook de St. Willibror-
duskerk aan de Amsteldijk en het Begijn
hof zullen op grootsche wijze worden ver
sierd.
ter stembus voor de Prov. Staten
De lijst van de Katholieke Volks
partij is in Zuid-Holland:
Lijst 4
In den kieskring Leiden
No. 1 mr. BOLSIUS
In den kieskring Gouda
No. 1 v.d. WEYDEN
Radio-rede van dr. v. Mook
r\R. H. J. VAN MOOK heeft gisteravond over radio-Batavia een rede gehouden
waarin hij het volgende heeft aangekondigd: „In afwachting van de ontwikkeling
op Java en Sumatra acht de regeering het noodzakelijk om, nu zij haar beleid in
groote lijnen duidelijk heeft aangegeven, die bevolkingsgroepen te raadplegen, welke
zich vrij kunnen uiten. Dit heeft in de eeretc plaats ten doel de regecringsplannen
nader uit te leggen en te verduidelijken. Voorts wil men dan vaststellen, op welke
wijze de verschillende bevolkingsgroepen ii de huidige omstandigheden hun gevol
machtigde vertegenwoordigers op de rijkM-onferentie zullen benoemen.
Indonesië zal iets anders
zijn dan Ned-Indië
Dit overleg zal voor de verschillende dcc-
len van Borneo, en voor de» Oostelijken
Archipel, zoomede voor de Riouw-eilanden,
Banka en Biliton, gearrangeerd worden op
een nader vast te stellen plaats in de bui
tengewesten. De vertegenwoordigers van
de Nederlandsche bevolkingsgroep, welke
voor het grootste deel thans eveneens in
vrijheid kan samenwerken, zullen worden
geraadpleegd in Batavia. Zoo spoedig mo
gelijk zullen bovendien met de Indo-Chi-
neesche en de Indo-Arabische bevolkings
groepen samensprekingen worden gehou
den. De onderhandelingen kunnen wellicht
in de tweede helft van Juni een aanvang
nemen.
Dr. van Mook ving zijn rede aan met een
overzicht van de gebeurtenissen in de ne
gen maanden sinds de Japansche capitu
latie, een periode, welke wellicht de moei
lijkste en de meest verwarrende uit de ge
schiedenis van dit land is geweest.
„Hoewel het tot stand komen van de In
donesische Republiek bevorderd is door Ja
pansche machinaties, gaf deze republiek
niettemin vorm aan het streven der Indo-
nesiers naar een zelfstandige politiek léven"
Hij had woorden van lof voor het werk,
dat in cie afgeloopen negen maanden dooi
de Britten gedaan is en zeide o.m., dat de
toewijding en de zelfopoffering van onzen I
bondgenoot zijn gebleken uit het aanzien
lijk aantal dooden en gewonden, die leven
en welzijn geofferd hebben om onze be
dreigde landgenooten te redden.
Dr. van Mook waarschuwde zijn luiste
raars' tegen zwaarmoedigheid en het opha
len van herinneringen uit het verleden of
speculaties over hoe de dingen wel hadden
kunnen zijn. Hij zeide, dat er een reële ba
sis voor de toekomst aanwezig was.
„Indonesië zal iets anders zijn dan
Nederlandsch-Indië, evenals het heden-
daagsehe Azië geheel verschillend is
van dat van gisteren. Het is een drin
gende eisch. dat wij de traditoneele op
vattingen laten varen, indien wij ons
niet geplaatst willen zien voor onaan
gename feiten. Een volledige breuk met
het verleden beteekent dit evenwel
niet, wij moeten de blijvende en waar
devolle elementen van het verleden
met de eischen van den nieuwen tijd
verzoenen.
De meerderheid van het Nederlandsche
volk erkent de wenschelijkheid en den
noodzaak van een stelselmatige evolutie en
van zelf-regeering in Indonesië. Van een
Nederlandsche regeering kan geen herstel
van het oude koloniale systeem worden ver
wacht. In Sjahrir vindt men een vertegen
woordiger van een georganiseerd en ver
antwoordelijk nationalisme, dat op Java en
in een aantal gebieden daarbuiten zijn aan
hangers heeft".
Dr. van Mook beëindigde zijn rede met te
zeggen, dat er in het nieuwe Indonesië een
behoorlijke plaats zal zijn voor alle Neder
landers, die de gewijzigde verhoudingen
begrijpen en aanvaarden.
Het eerste vliegtuig
der k l. M. in den
transatlantisohen
dienst, de „Rotter
dam". is van Schip
hol naar New-York
vertrokken. Het mo
ment, waarop het toe
stel vertrekt.
Ingaande 26 Mei a.s
Met het oog op het wereldtekort aan
graan heeft de Combined Food Board ge
adviseerd het wekelijksch broodrantsoen
te bepalen op 2100 gram por persoon. Daar
het huidige broodrantsoen in ons land
2.400 gram voor volwassenen bedraagt
met enkele variaties bij de andere leef
tijdsgroepen zal door een nieuwe ver
laging van het broodrantsoen ons voe-
db^oeil verder aan de critieka internatio
nale voedselsituatie van het oogenblik
worden aangepast.
In verband hiermede zal het brood
rantsoen met ingang van 26 Mei voor
de leeftijdsgroepen boven vier jaar
met 200 gram per week per persoon
worden verlaagd. Het rantsoen bloem
zal op dien datum voor alle leeftijden
worden verminderd tot 50 gram per
persoon per week.
Meer kaas voor de rijpere jeugd en een
extra bon voor vleesch.
Met ingang van 26 Mei zal het rantsoen
kaas voor de leeftijdsgroep van 15 tot en
met 20 jaar worden verhoogd van 200 tot
300 gram per persoon per veertien dagen.
Tevens zal voor alle leeftijden boven vier
jaar op 23 Mei een extra bon voor 100'
gram vleesch, geldig gedurende veertien
dagen worden bekend gemaakt
Minder suiker en vleesch voor kinderen
beneden vijf jaar.
ITet suikerrantsoen voor kinderen van
C tot en met 4 jaar zal met ingang van 26
Mei worden verlaagd tot 200 gram per
week, waardoor dit rantsoen gelijk zal zijn
aan dat der overige leeftijdsgroepen. Even
eens zal voor deze categorie op dien datum
het vleesch rantsoen van 150 tot 100 gram
per week worden verminderd. Daar het
broodrantsoen voor deze groep niet kan
worden aangetast, zijn m verband met de
versobering van de levensmiddelen pak
ketten der drie overige leeftijdsgroepen
de suiker- en vleesch rantsoen en voor kin
deren beneden vijf jaar, welke wel eenige
vermindering toerieten, verlaagd.
Trumau neemt
kolenmijnen over
President Truman heeft Julius Krug,
den minister van binnenlandsche zaken,
opdracht gegeven de mijnen over te
nemen en zoo „de nationale economische
structuur in den huidigen noodtoestand te
beschermen".
Stakingen
POLITIEAFDEELINGEN van Amerikaansche bezettingstroepen in Beieren hebben
Dinsdagmorgen over een afstand van 72 km. de Donau afgesloten en 372 schepen
van de voormalige Hongaarsche marine in beslag genomen. Uit de schepen, waar
onder 12 kanonneerbooten, kwam een groote hoeveelheid contrabande, machine
geweren en andere wapens, korte-golfzenders, goederen van de zwarte markt en
heele scheepsladingen voorraden van de Wehrmacht te voorschijn. Meer dan 3000
menschen zijn gearresteerd, verdacht vam zwarten handel, het smokkelen van ver-
doovende middelen en wapens en het. onderhouden van een ondergrondsche
spoorweg om vroegere S.S.-lieden te laten ontsnappen. Ieder schip wordt thans be
waakt, gewapende manschappen langs de oevers en aan den omringenden heuvel
rand voorkomen het ontsnappen van verdachte personen Men is vooral op zoek
naar admiraal Trunkwalter, den tegenwoordigen bevelhebber van de Hongaarsche
vloot, een van de lagere officieren, toen admiraal Horthy de vloot aan de geallieer
den aanbood. Nadat Horthy aan de Nazi's was ontkomen, werd Trunkwalter als
bevelhebber door de asmogendheden erkend.
|7EN BEPAALDE GROEP COMMUNISTEN wil een algemeene werkstaking;.
De E.V.C. wil dit nu niet! Het getij verloopt en nu verzet de E.V.C. de bakens en
wil wel onderhandelen. In een brief namens de Contact-commissie van werknemers ter
koopvaardij en de Raad van Bestuur in de zeevaart, heeft de heer Brautigara, de E.V.C
van repliek gediend. De heer Brautigam die als vertegenwoordiger van den Minister
van Scheepvaart de besprekingen meemaakte en met instemming van alle partijen
het voorzitterschap bekleedde bij deze besprekingen over de collectieve arbeidsover
eenkomst, geeft in het eerste gedeelte van zijn schrijven een overzicht van de situatie
tijdens den oorlog, vóór èn na de invasie in Normandië en komt dan te spreken over
de gevoerde onderhandelingen en hun resultaat.
ling waardoor grooter bestaanszekerheid
en een betere waarborg voor een doorloo-
ptnd dienstverband voor de zeevarenden
wordt verkregen, zal door U, E. V. C., wel
geen aanmerking worden gemaakt.*
De gage.
„Gezien de 56-urige werkweek op zee, zou
het loon niet hoog zijn, zoo vernam ik de
zer dagen. Maar het zal u echter wel niet
ontgaan zijn, dat, boven de jaarlijksche va-
c-mtie, het reisverlof is bepaald op twee
dagen per maand, een halve dag meer, dan
in Engeland was vastgesteld. U moogt dat
reisverlof zien als een compensatie voor
het verlies van vrije Zondagen op zee.
En nu het loon zelve. Het bedraagt wel
uitgerekend voor een matroos, een der
I laagst bezoldigde volwassenen aan boord
Uitgesloten als lid der
contactcommissie
„In de onderhandelingen" aldus de heer
Brautigam, „zijn van werknemerszijde
voorop gesteld: goede sociale toestanden,
behoorlijke arbeidstijden, vacantie- en ver
lofregelingen. Ten tweede: een behoorlijk
loon."
Bij beschouwing van het resultaat zult
11, E. V. C„ wel met mij instemmen, dat de
regelingen van de arbeidstijden en de ge
troffen sociale maatregelen de toets der
critiek kunnen doorstaan. Van eenige af
keuring uwerzijds heb ik trouwens niets
vernomen.
Op het tot stand komen Van een rege-
In het Amsterdam-
sche havengebied
zijn uit verschillende
deelm van het land
troepenafc eelingen
aangeiKsmen. De
mansc lappen zullen,
indien r.coaig, assis
tentie ver.* enen bij
het losFen der sche
pen.
45.per week plus vrije voeding. De
huisvesting, hoewel voor een ongehuwde
'met onprofijtelijk, zullen we buiten be
schouwing laten, omdat die voor de ge-
zinskosten geen verlichting brengt. De
voeding is wat kwaliteit, hoeveelheid en
variabiliteit betreft zoodanig, dat zij de
menu's van menig goed vacantieoord verre
achter zich laat.
Is nu een loon van 45.per week plus
vrije voeding een loon, dat ten achter
staat bij. dat van den Nederlandschen ar
beider? De beantwoording van die vraag
jaat ik gaarne aan u over. waarbij u wel
moge bedenken, dat op dit loon voorshands
nog een toeslag van 50.per maand en
straks nog een van 25.zal worden be
taald.
E. V. C. tolk der ontevredenen.
De heer Brautigam wijst er dan op. dat
bij elke regeling er altijd ontevredenen
zullen zijn De zeelieden die het niet met
het contract eens waren konden schrifte
lijk bericht van niet-acccpteeren sturen.
Niemand heeft van dat recht gebruik ge
maakt.
„Toen hebt ut gemeend, E. V. C-, u tot
tolk van dc ontevredenen té moeten ma
ken en tot staking te moeten besluiten. De
in Engeland gevestigde eenheid in organi»
satie onder de zeelieden hebt u daarbij
weinig gediend. Het resultaat van uw po
gingen om tot een zeeliedenstaking te ko
men was gering. Want het overgroote deel
der zeevarenden heeft aan uw oproep
geen gehoor gegeven. De kustvaart, de
zeesleepvaart, het officieren-korps nam
geen deel. Van de schepen, waarvan U de
soheepsgezellen allen of voor een deel in
de staking betrok, vertrokken de meesten
na eenig oponthoud met bemanningen'be
staande uit leden van de organisatie der
contact-comimissie. Indien gij niet een
stakirig van havenarbeiders ontketend had
kenmerk van zwakte in het eigen con
flict, gelijk alle solidariteitsstakingen zijn
dan ware van een zeeliedenstaking sinds
geruimen tijd niets meer te merken ge
weest.
Nu wenscht u. met een afzien van de
dingen waarom dc staking begon, voor den
vervolge als partij in het contract te wor
den toegelaten, waarvoor uw organisatie
eigenlijk het lidmaatschap van de contact
commissie van de organisaties van zeeva
renden zou moeten verwerven, op wier
werk uw critiek gericht was en wier leden
gij in uw staking poogde te betrekken.
De verwachting dat een dergelijk ver
langen na het gebeurde, thans zou zijn te
3 -"«-wezenlijken, is ij del.
Dan is het staking in de haven,
dan weer in de een of andere kleine
of groote fabriek, enzoovoorts. enzoovoorts.
Vóór den oorlog waren wij cr aardig
goed overheen. Dc bemiddeling tusschen
arbeiders en patroons, werknemers en
werkgevers loste practisch alle geschillen
zóó op, dat beide partijen tot een verge
lijk kwamen. Maar nu schijnt deze winst
verloren te gaan. en wordt de staking weer
regel.
Maar meer dan ooit is het duidelijk, dat
stakingen thans worden uitgevochten ten
koste van heel liet Nederlandsche volk.
Wat wij in dit eene jaar na de bevrijding
al verloren hebben door stakingen in ha
ven- en andere bedrijvesn, loopt in do
millioenen, in guldens uitgedrukt, en ia
niet te schatten als het moot worden uit
gedrukt in goederen en grondstoffen, die
wij niet kregen of die wij niet konden ver-
verken.
Wanneer de E. V. C doorgaat met haar
terroristisch optreden en telkens opnieuw
dan hier, dan daar het herstelproces sabo
teert, de arbeiders de dupe laat zijn en het
Nederlandsche volk van zijn brood en
kleeding berooft, dan is dc vraag gerecht
vaardigd: „Moet de komende regeering te
gen deze stakingen niet met ren of andere
v/et de belangen van de Nederlandsche
gemeenschap gaan beschermen?"
DE KABINETSCRISIS.
H. M. de Koningin zal zich heden naar
Soesttdijk begeven teneinde aldaar op Don
derdag a.s. een begin te maken met de be
sprekingen met verschillende politieke lei
ders in verband met de kabinetscrisis.
Geen Russen meer
in Azerbeidsjan
De Perzische regeering heeft offi
cieel medegedeeld, dat het roode leger
Azerbeidsjan op 6 Mei de overeen
gekomen datum heeft verlaten,
volgens door de regecring ontvangen
berichten.
Radio Tebris maakte hedenavond
geen melding van botsingen doch be
perkte zich tot het uitzenden van bin-
ncnlandsch nieuws.
De Perzische ambassadeur in Was
hington. Hoessein Ala Pasja, heeft aan
den Veiligheidsraad een telegram van
den Perzischen eersten minister, Gha-
vam es Soeltaneh, overhandigd vol
gens welk telegram een commissie van
onderzoek in Azerbeidsjan heeft vast
gesteld. dat cr geen spoor van Sov
jet-troepen, uitrusting of middelen van
vervoer in Azerbeidsjan is te vinden
en dat volgens betrouwbare personen
ter plaatse Azerbeidsjan op 6 Mei jl.
geheel door het roode leger was ont
ruimd.
Het -was bekend geworden, dat Sovjet-
Russische troepen op 26 Mei, wanneer de
Tsjecho-Slowaken gaan stommen voor de
algemeene verkiezingen, zich van de Do
nau in het Zuiden door Tsjecho-Slowaijke
naar Duitschland zouden bewegen. Een of-
'icieele verklaring van.het bureau van den
Tsjecho-Slowaaksche eersten minister zegt,
dat de troepenbewegingen, waarbij een
aantal gepantserde divisies betrokken zul
len zijn, zullen duren van 20 Mei tot 29
Mei. De bewegingen zouden het gevolg
zijn van nieuwe beschikkingen van het
Sovjet-Russischi bezettingsleger en zou
den geen politieken achtergrond hebben.
Bij nader inzien, zoo wordt gemeld, heeft
rhaarschalk Konief evenwel besloten, de
troepenbewegingen uit te stellen tot na de
verkiezingen „om misverstand te voorko
men".
VASTE K.L.M.-DIENST
AMSTERDAM—NEW YORK GEOPEND.
Deze 21ste Mei is de zooveelste bijzondere
datum in de Nederlandsche luchtvaartge
schiedenis. Nauwelijks een jaar, nadat de
Duitsche overheerschcrs de ruine van ons
land verlieten m als nieuw sprekend be
wijs van het tempo, waarin ons volk zich
weer opricht werd een doel bereikt, dat de
pioniers van onze nationale luchtvaart,
met name de heer Plesman, directeur van
de K.L.M., zich reeds voor den oorlog had
den gesteld. Talloozen waren er op Schip
hol getuige van. toen om 14.10 uur het eer
ste K.L.M.-vliegtuig omhoog ging, om den
vasten, voorloopig 2 X 's workschen Ne
derlandschen lichtdienst Amsterdam
New York een feit te maken. Ook Z. Exc.
Ir. T. S. van Schalk, minister van verkeer en
energie, was met zijn cchtgenoote tegen
woordig.
WEERSVERWACHTING
tot Donderdagavond.
Aanvankelijk meest zwaar bewolkt, toch
geen regen van beteekenis. later brekende
bewolking, eenige stijging van temperatuur.
Zwakke wind.