Ste £eidóehe
WOENSDAG 29 DECEMBER 194*
35STE JAARGANG N°- 10747
De algemeene Europeesche oorlogssituatie
J
Ureanx: Papengracht 32 - Giro 103003
[elefoon: Redactie 20015. Admin. 20935
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
C. M. van Hamersveld, Directeur,
Th. Wilmer. Hoofdredacteur.
Het tweede front
EEN RISKANTE
ONDERNEMING.
Omtrent de algemeene Euro
eesche oorlogssituatie schrijft
eden de militaire eorrespon-
ent van het D.N.B., Martin
Üdlensleben:
Terwijl men in Duitsche mui-
lire kringen een houding van
listige zekerheid bij duidelijke
ereserveerdheid aantreft, zijn
aarentegen destemeer de stem-
ien in contrast uit het vijande-
jke kamp, die zich bezig hou-
en met den tegenwoordigen
lestand en met de toekomstige
afwikkeling op de oorlogster-
•incn. Men toont zich daar al-
ïans bezorgd en probeert deze
szorgdheid te verbergen achter
lagere succesberiohten. Dat be-
reft zoowel den in het Oosten
fgonnen winterslag als de
westie der oprichting van een
a eindelijk doeltreffend twee-
e front, een kwestie, van wei-
er actualiteit men aan Duit-
:he zijde overtuigd is. De Duit-
:he commandoposten zijn aller-
regen bereid, om het groote
'jjdvertakte anti-invasie-appa-
lat in werking te stellen, dat
in de geheele Europeesche kust
s de ontvangst der Engelschen
i Amerikanen wacht.
De inspectiereis van generaal-
eldmaarschalk Rommel op de
ientueele punten van actie en
e jongste officieele publicatie
ierover heeft voldoende aange-
lond. dat men aan Duitsche zij-
s gereed is, d.w.z. dat het Duit-
he afweer- en tegenaanvalsap-
iraai slechts nog behoeft te
orden losgemaakt. De vijand
in niet in gebreke blijven. Dat
algemeen de opvatting van
uitsci.e militairen, want dan
iu hij weldra voor een toe
and staan, dien hij nog moei-
iker de baas zou kunnen wor-
;n ran thans, nu het winterof-
nsief van de Sovjets is aange-
ezeri op de noodige ontlasting,
en z.g. synchroniseermg van
iide ondernemingen is naar
uitsche opvatting een noodza-
iHjrt.eid voor den tegenstan-
ir. Ongetwijfeld is zij ook het
lang rij kste militaire resultaat
in ae conferentie in Teheran
iweest. En alles wat de vi.iand
ierover zegt en inmiddels ge-
lan heeft, duidt er immers op,
it ae poging thans moet wor
dt geriskeerd, onder afieiding
sn de werkelijk te vormen
kaartepunten der invasie.
Zal zij werkelijk geriskeerd
oraen? Daar van Duitsche zij-
j alle maatregelen genomen
in, interesseert de beantwoor-
ng van deze vraag den Groot-
utschen generalen staf slechts
zooverre, als met het begin
in een zoodanige vijandelijke
tie, het tijdstip gekomen is
oor die Duitsche krachtsont-
ooiing, die men tot dusver op
in achtergrond houdt. In dit
irband is ook de Kerstrede van
nseyeli van beiang, vooral
it feit. dat de Engelschen, met
iters kennis van de gevaren
iter invasie, het opperbevel
'er den voorgenomen ,.gecom-
tteeicLen aanval", dus over het
tweede front, en daarmede
uitsluitende verantwoorde-
ikheia voor een mogelijke mis-
kking. hebben overgelaten aan
i Amerikanen, De benoeming
•n generaal Eisenhower tot chef
io c't invasie is derhalve even
irhelrerend als het feit, dat ge-
iraal Spaatz, alweer geen En-
ilschman maar een Amerikaan,
1 zekeren zin aan het hoofd ge-
P*ó is van de invasie-lucht-
loot.
Men wascht derhalve op de
onaensche commandoposten
jpphylactisdh de handen in on-
iould. Beide Amerikanen zul-
'a dientengevolge ten slotte
'Men verantwoorden, waarvan
«osevelt zeide, dat het groote
eruezen voor de geallieerden
u meebrengen. „Er bestaat geen
■makkelijke weg naar de over-
mamg en het einde is nog niet
z'öht Op dezen zin van Roo
sevelt wordt in Duitsche mili
taire kringen sterk de nadruk
gelegd. Men gaat in die kringen
zelfs zoo ver, dat men op grond
der kennis van het Duitsche po
tentieel en van de Duitsche of
fensieve kracht, in vergelijking
met de mogelijtkheden der En
gelschen en Amerikanen en Sov
jets, deze uitlating van den
Amerikaanschen president gaat
beschouwen als een optimisme,
dat weldra uit den droom zal
worden geholpen.
De toestand in het Oosten
heeft zich in ieder gevai niet
zpo ontwikkeld, als in het plan
lag van de tegenpartij. Het op
treden van de winterreserves, die
nu datgene moeten klaarspelen,
wat aan de vroegere massale in
spanningen en massale offers
niet is gelukt, heeft niet het
groote beginsucces opgeleverd.
Er valt op het oogenbiik zelfs
een lichte ontspanning in de ge
vechtspositie waar te nemen.
Evenwel rekent men aan Duit
sche zijde op een verdere ver
scherping van den stormloop der
Sovjets op de Duitsche stellin
gen en beschouwt men de tot
dusver ondernomen winterge-
veehtshandelingen slechts als
een inleiding. Maar, hoe men het
ook bekijkt, in het Oosten is de
winteroorlog geen eenzijdig bols
jewistische aangelegenheid. De
faze van de worsteling om het
initiatief is afgelost door de faze
van de worsteling om het behoud
van het initiatief.
Oostelijk van Sjitomir pro
beert Patoetin den Duitsohen
maarschalk von Manstein van
den flank uit schaakmat te zet
ten. Het zal hem niet gelukken.
De pogingen der Sovjets gaan
hier niet alleen in de richting
van het veldspoor Kiew-S.iif.n-
mir, doch ook naar het Noord-
Westen en Zuid-Oosten. Er zijn
nieuwe bolsjewistische concen
traties gevonden. Derhalve zul
len hier nog zware en uiterst
zware gevechten ontstaan. Aan
Duitsche zijde is men er op voor
bereid.
Bij Witebsk ligt het tweede
zwaartepunt van het Sovejt-of-
fensief. Opmerkelijk is, dat m
^stelling tot het strijdbeeld
in de beide vorige winters, ook
hier Duitsche tegenaanvallen
aan den gang zijn, hier, in een
gebied, waarvan men moest aan
nemen, dat het 't uitsluitend
aanvalsdomein zou zijn van de
bolsjewieken. Vooral echter
loopt de Duitsche tegenactie ten
Noorden van Kirowograd en ten
Noord-Westen van Restjitza
verder. Hetzelfde gelidt van het
strijdgebied ten Noorden van
Kriwoi-Rog. De Duitsche actie
ten Westen van Restjisza schijnt
overigens op het oogenbiik er
meer op afgesteld te zijn, den
terreinwinst van den laatsten tijd
te versterken.
De totale indruk van het Oos
telijke front is, dat ondanks net
kennelijke ontzien van de eigen
strijdkrachten, de Duitschers
ditmaal actief in den winter-
strijd staan en dat de Sovjets
weer een nieuwe periode van de
aderlating ingaan, niet echter in
de door hen gewenschte periode
van den eindstrijd. Zij schijnt,
wanneer men de Duitsche be
wegingen aandachtig gadeslaat,
geen territoriale aangelegen
heid te zijn. doCh uitsluitend een
kwestie van het ontstaan van
het gunstigste oogenbiik, dus
een kwestie van tijd, een kwes
tie van het rijp worden van de
algemeene situatie in den breed-
sten zin des woords. Het is ten
slotte een wereldoorlog.
DE STRIJD TEGEN DE
BENDEN OP DEN BALKAN.
Een grootscheepsche actie te
gen de Tito-benden, die meer
dan 12 dagen heeft geduurd, is
een dezer dagen, naar het D.N.B.
verneemt, geëindigd. De in om
singelende operaties door de
Duitschers en hun bondgenooten
aangevallen benden probeerden
uit te wijken, doch sii werden
OE WERELD-ORGANISATIE
NA DEN OORLOG
VERKLARINGEN VAN SMUTS.
Naar Reuter uit Pretoria meldt,
heeft generaal Smuts ter gelegen
heid van de verleening der me
daille voor de Woodrow Wilson-
stichting aan de Ver. Staten een
radiorede gehouden, waarin hij
o.m. zeide, dat de bond der geal
lieerde naties onder leiding der
„groote vier", die gedurende den
oorlog de vuurproef heeft door
staan, de grondslag moet worden
voor een internationale organi
satie tot behoud van vrede en
veiligheid na den oorlog. Den
grooten mogendheden zal voor
het behoud van den vrede ten
minste gedurende de overgangs
periode een bijzondere plaats
worden aangewezen, tot de nieu
we wereldorganisatie is opge
bouwd. Zonder de macht, waar
over de groote mogendheden be
schikken. en zonder de eenheid
in de leiding, welke zij dan zou
den geven, zou het mogelijk zijn,
dat na den oorlog dezelfde fou
ten gemaakt werden na den vo-
rigen oorlog en dat zich een ont
wikkeling zou voordoen zooals
die ook den laatsten vrede heeft
bedorven.
Op de perconferentie van Dins
dag te Washington heeft presi
dent Roosevelt op een vraag over
de rede van Smuts geantwoord,
dat hij deze rede nog niet gele
zen had, doch dat het zeker
scheen te zijn, dat de herbouw
der wereld zou geschieden „rond
om de vaste kern der vereenigde
naties". In ieder geval mogen de
Staten, aldus zeide hij, zich nooit
meer een militair of economisch
isolationisme veroorloven. De
eerste taak na den oorlog is. dit
te waarborgen.
De souvereiniteit van kleine
staten.
Het Engelsche weekblad „New
Statesman and Nation" publi
ceert een artikel over de kwestie
der onafhankelijkheid van kleine
staten. De souvereiniteit van
kleine volken is van oudsher een
romantische illusie, schrijft het
blad, die voor eenige menschen
der alledaagsche politiek een be
proefd sprookje vormt. Het rau
we, nieuwe feit, beslissend in de
moderne wereld, is daartegen
over echter, dat de technische
oorlogvoering en vooral de lucht
oorlog thans zoo geweldige eco
nomische hulpbronnen als voor
waarde hebben, dat kleine staten
zich met succes in het geheel niet
meer alleen verdedigen kunnen.
De huidige oorlog heeft, zoo gaat
het blad voort, een half dozijn
souvereine regeeringen naar Lon
den gebracht, die, naar wij ho
pen, de jaren van ballingschap
in nuttige overpeinzingen hebben
doorgebracht over den zin en de
waarde van de onafhankelijkheid
in het tijdperk der duikbommen
werpers en tanks. Sedert die ja
ren in het echter onder politiek
links ingestelde denkers gebrui
kelijk geworden zich vertrouwd
te maken met de gedachte aan
een beperking van de souvereini
teit. Souvereiniteit is geworden
tot een gevaarlijke en drukkende
illusie, neutraliteit tot een on
mogelijke luxe.
steeds weer tot den strlid ge
dwongen. waardoor zij zoo zware
verliezen leden, dat zelfstandige
acties in dit gebied voor den
eerst Volg enden tijd onmogelijk
voor hen zijn. In het verloop van
de gevechten werden 670 doode
bandieten geteld en werden 136
gevangenen gemaakt. 400 Ande
re bandieten ziin voigens ver
klaringen der gevangeeen door
het artillerievuur achter de li
nies gesneuveld. Bijzonder zwaar
ziin de verliezen der benden aan
wapens, munitie, levonsmidde-
en andere uitrustingsstuk
ken. De bandieten werden tij-
uens den strijd naar het onge
baande mgl bosscher. bedekte
Samarica-gebergte gedreven. Zii
konden zich alleen door zich te
verdeelen in kleine vluchtende
groenen aan de vernietiging ont
trekken.
BOMAANVAL OP RAND
WIJKEN VAN ROME.
Naar de „Tribuna" meldt, heb
ben vijandelijke vliegtuigen gis
teren tegen den middag zware
bommen laten vallen op wijken
aan den rand van Rome. In de
woonwijk Gabattelle. die niet
ver van de basiliek van San
Paolo fuori le Mura ligt. stort
ten eenige huizen in, waardoor
talriike personen gedood of ge
wond werden. Aan de Via Appia.
bij de plaats Travertino. werden
verscheidene menschen het
slachtoffer van den aanval. Bij
Centocelle. ten Oosten van Ro
me. werden verscheidene perso
nen door bomscherven getrof
fen. Ongeveer 50 menschen wer
den gewond door machinege
weervuur. In Pietralato. Noord
oostelijk van de binnenstad, wer
den talrijke personen gedood of
gewond tengevolge van instor
ting.
DE WEGGEVOERDE POLEN
EN BALTEN.
Elmar Dangerfield klaagt in de
„Manchester Guardian" over het
lot van de door de Sovjets des
tijds naar het Russische binnen
land weggevoerde Polen. Elmar
Dangerfield wil de aandacht der
Britsche openbare meening. zoo
wordt in het artikel gezegd, ves
tigen op „een groote bijna onbe
kende tragedie bij de groote tra
gedie van den oorlog". Het be
treft het lot van anderhalf ipil-
lioen Polen en Balten, die door
de Sovjets ziin weggevoerd. In
veewagons hebben de Sovjets
hen honderdduizenden mijlen ver
in het Aziatische en arctische
Rusland gebracht. Velen van hen
stierven reeds tijdens het trans
port, terwijl zij, die deze ver
moeienissen doorstonden, te
rechtkwamen in gevangenissen
of in zoogenaamde arbeidskam
pen of op de collectieve boerde
rijen van Kazakstan dwangarbeid
moesten verrichten.
Weer anderen stuurden de
Sovjets naar de mijnen van Ka
raganda en Kolyma of naar
steenbakkerijen en houtzaagmo
lens. Duizenden stierven als ge
volg van oververmoeidheid, ziek
te of ondervoeding, vooral en
hierop legt Elmar Dangerfield
vooral den nadruk de ouden
van dagen en de kinderen. Onder
de weggevoerden bevonden zich
vertegenwoordigers van alle
Poolsche bevolkingsklassen: boe
ren, werklieden, professoren,
doktoren en advocaten, meestal
met hun gezin. Wonen moesten
zij in overbevolkte barakken, in
KADEROPLEIDING VOOR
DEN GERMAANSCHEN
LANDD1ENST.
In het „Gebiet Danzig-West-
pruisen" bevinden zich 500 Ne-
derlandsche jongens en meisjes,
die daar het boerenwerk leeren
om later boer of boerin of hand
werksman te worden in het ge
bied, dat Nederland voor koloni
satie zal worden toegewezen. Ze
zijn daar ondergebracht in een
2Ó-tal kampen van 15 tot 25
jongens of meisjes. Deze kam
pen staan onder leiding van ka
derleden van den Nationalen
Jeugdstorm. Eind November be
gint de opleiding voor kamplei
ders en leidsters voor den inzet
van 1944.
Zij, die zicfh geroepen voelen
zich hiervoor aan te melden,
kunnen dit doen, ook al zijn zii
nog geen lid van den Jeugd
storm.
Aanmelden en nadere inlich
tingen bii den
Germaanschen Landdienst,
Koningslaan 9, Utrecht.
BEKENDMAKING.
Extra keuringen voor de Waffel»
S.S. en den Landstorm
Nederland.
Het S.S. Ersatzcommando
deelt mede:
Om aan de vele aanvragen te
gemoet te komen, zal op 3 Jan.
nog een extrakeuring voor de
Waffen S.S. en den Landstorm
Nederland plaats vinden. Men
kan zich hiervoor melden bij
het Ersatzcommando. Korte Vij
verberg 5. Den Haag van 1014
uur. Alle inlichtingen omtrent
dienstneming in de Waffen S.S.
of Landstorm Nederland geven
de Ersatz-commando's Den Haag.
Korte Vijverberg 5; Amsterdam,
Dam 4; Alkmaar, Langestraat 56,
Groningen, Heerestraat 46; Heer
len, Saroleastraat 25. Kostelooze
spoorwegbiljetten kunnen even
eens bij de bovengenoemde
adressen aangevraagd worden.
kuilen in den grond, ja zelfs in
varkenskotten. Op geen enkele
wijze werd voor hen gezorgd. Wie
niet kon werken, kreeg loon noch
voedsel, zoodat dikwijls kinderen
hun zieke ouders en grootoudera
door hun arbeid in het leven hiel
den. De sterfte onder de kinderen
is hemeltergend.
Niemand hoort thans van de
Sovjets, zoo wordt in het artikel
in de „Manchester Guardian" ge
zegd, waar zich de Polen en Bal
ten, die nog leven, bevinden en
hoe het hun gaat. Wie weet hoe
veel duizenden van hen dezen
winter weer zullen sterven. De
Sovjets laten niemand thans
meer uit hun land vertrekken. De
„Manchester Guardian" noemt in
een commentaar het lot dezer
menschen „hopeloos".
-enheden der oorlogsmarine ver
richtten de voorbereidingen voor den
succesvolien aanval op het Engelsche
zeesteunpunt Leros Zoowel o/erdag
als nachts wordt nu de EgeTsche
zee van vijandelijke strijdkrechten
gezuiverd en ravltallleering naar de
door Duitsche troepen bezette eilanden
gebracht PK Bdttger/Atl/H/P m
De toren van de oude kerk te Monni
kendam. welke in zijn zwaar vervallen
toestand een gevaar voor de omgaving
opleverde, staat thans voor het ver
richten ven de noodige restauratie
werkzaamheden rondom In de stelgare
CNF/Kll/Pa* m