S)e CcidóclveSoii^cmt
Het herfstoffensief aan
Oostelijk front
het
"SATERDAG 6 NOVEMBER 1943
35STE JAARGANG N°- 10703
ildeit
mbe*
ir op,
[Zijl.
6239
JR.
„Jireara:: Papengracht 32 - Giro 103003
"fclefoon: Redactie 20015. Admin. 20935
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
C. M. van Hamersveld, Directeur.
Th. Wilnter, Hoofdredacteur.
f Sociale misdadi
gers
jEr zijn misdadigers, wier da-
fen door iedereen worden ver-
jrdeeld. Er zijr. óók misdadi-
:rs, wier daden wel bekend
in, maar niet of in veel mindere
ate worden veroordeeld, ter-
lijl die daden, objectief bezien,
er veroordeelenswaardig zijn.
Tot die laatste categorie ibe-
oren de „fatsoenlijke" woeke-
ars. Fatsoenlijk, niet in werke-
kheid. maar in schijn; nette,
ik zelfs schijnbaa.- vrome lie-
n, die woekerwinsten maken
daardoor zelfs rijk worden.
|n, als ze eenmaal rijk zijn, dan
ordt er niet meer gevraagd, hoe
aan dien rijkdom zijn geko-
ïen, maar dan worden ze in
reede kringen geëerd om hun
ezit als zoodanig. Zóó respec-
ert nu eenmaal de conventio-
eele oppervlakkigheid.
Dezer dagen herinnerde een
ers-collega er aan, hoe de Ne-
erlandsche Bisschoppen een ca-
>gorie der hier bedoelde misda-
igers met niet te miskennen dui-
eliikheid als misdadigers
ebben aangewezen en gebrand-
ïerkt. In een der herderlijke
rieven van dezen tijd schreven
e Bisschoppen: „Als herders
wer zielen voelen wij ons ver
licht om alle woekerwinsten op
;vensmiddelen en andere nood-
akelijke levensbehoeften te
irandmerken als een misdaad,
lie, behalve dat zr de volksge-
ondheid aantast, ook den chris-
eliiken geest ondermijnt".
Het schijnt niet overbodig, aan
lit schero veroordeelend vonnis
an de Bisschoppen te herinne
en.
)oodvonri!S voltrokken
Officieel wordt bekend ge
naakt:
i Het doodvonnis, uitgesproken
door het Deutsche Obergericht
ip 14 September 1943 tegen den
landarbeider Wilhelm Ortmann
kit Herveld wegens viervoudige
fioord. is heden na bestudeering
der gratiekwestie voltrokken,
i Ortmann had om zich geld te
Verschaffen een boer en diens
inecht, en om zich voor ontdek
;ing te vrijwaren, een echtpaar
net bijlslagen vermoord en de
voningen der vermoorden ver
bolgens deels leeggeplunderd.
LODEWIJK SCHELFHOÜT t
In ziin woonhuis te Amstel
veen in gisteren cd 92-iarigen
eeitiid overleden de bekende
mnstschilder en graveur Lode-
viik Schelfhout.
Lodewiik Schelfhout, die een
kleinzoon is van den bekenden
*e" cunstschilder Andreas Schelt-
,ur'iout. heeft vooral te Pariis en
n Zuid-Frankrijk, waarheen hij
>d 23-iarigen leeftijd vertrok,
delen grondslag voor zun kunste-
an-jiaarsbaan gelegd.
De reizen in het Zuiden heb-
>en Schelfhout tot schilder en
vooral tot graveur gemaakt. Be
tend ziin o.m. ziin aauarellen en
ïravures uit Corsica. Bastia. Cor-
uit Bretagne. evenals die uit
tc! darken en Volendam. Ziin land-
chappen behooren tot het bes-
;e. wat hii heeft gemaakt.
Schelfhout heeft ook religieuze
cunst geschapen, tafereelen uit
iet leven van Christus, van Ma-
ia. Kruiswegstaties enz.: voor
ie St Ludgerus-Kweekschool te
Hilversum ontwierp hii 26 ge
brandschilderde glas-in-lood-ra-
nen en 68 decoratieve paneelen.
Dinsdag om half eif wordt in
ïe St. Annakerk te Amstelveen
een plechtige Requiemmis opge-
iragen. waarna de begrafenis op
ie R.K. begraafplaats te Buiten-
ireldert,
in geen enkelen sector
beslissing bereikt
AANVULLING OP HET
WEERMACHTSBERICHT.
In aanvulling op het Duitsche
weermachtsbericht verneemt het
D.N.B. het volgende:
Vriidag vier maanden geleden
ziin de bolsjewisten met hun
lang tevoren voorbereide zooge
naamde „zomeroffensief" begon
nen. dat thans zeer tegen hun zin
intusschen een „herfstoffensief"
geworden is. daar het vooropge
zette doel. n.l. het verkrijgen van
een definitieve beslissing in de
beide zomermaanden niet bereikt
kon worden. Het is echter ook
in de verstreken herfstmaanden
niet bereikt, want een „beslis
sing" teekent zich in geen enke
len sector van het Oostelijke
front af. ook niet in den Zuide
lijken sector, waar men bii een
vluchtige Hik oo de kaart mis
schien den indruk zou kunnen
krii«en. alsof de bolsjewistische
beginsuccgssen oDeratieve ge
volgen beginnen te krijgen. Dat
2ulks niet het geval is. wordt ook
weer bewezen door de gisteren
gevoerde gevechten in de rand
gebieden van de Noeaische St»n-
oe en od den uitersten Oostelii-
Ven Dunt van het schiereiland
Kertsi. De aanvallen, die de bol-
siewisten weer met sterke in
fanterie- en oantserstriidkrach-
ten od de Duitsche afgrendeling
oo de landengte van Perekoo on
dernamen. stortten met zware
verliezen ineen. Ook aan de bei
de bolsjewistische landinvhoof-
den aan weerszijden van Kertsi
brachten de bolsjewisten met
hun herhaalde stormloonen oo
de Duitsche grendelsfellingen
geen uitbreiding van hun lan
dingsbases tot starlj.
Ook benedenloop va«_c!en Dnjepr
verdedigingslinie.
De A.N.P.-correspondent te
Berliin meldt:
Nadat de verovering van Meli
topol. een der belangrijkste bol
werken der Duitsche verdedi
gingslinie. die den toegang tot
de Nogaische Steope afsloot, was
gevallen, kon men verwachten,
dat de Duitschers zich wegens
het ontbreken van natuurlijke
verdedigingsmogeliikbeden in
het vlakke steppengebied al
vechtend terug zouden trekken
tot daar waar het terrein betere
kansen on een succesvolle ver
dediging biedt. Uit de formiUee-
rina van het weermachtsberHuit.
dat van viiandeh'ike aanvallen
oo de brngaehoofden aan den
Beneden-Dniepr soreekt. bliikt.
dat c"eze rivier thans ook in baar
benedenloon verdedigingslinie
geworden is. De Krim. die aldus
pfgear,eden is. wordt thans aan
de Noordziide afgesloten door
een sterke, dien geëchelonneerde
verdedigingslinie, waaroo alle
Soviet-B.ussische aanvallen tot
dusver ziin gestuit.
Nieuw zwaartepunt bij Klef.
De militaire correspondent van
het D.N.B. Martin Hallensleben
zegt in zijn overzicht van den toe
stand, dat de gevechten in het
gebied ten Noorden van Kief
een nieuwe zwaartepuntvorming
der bolsjewistische offensieve
krachtsinspanningen laten zien.
Hij schrijft: De sleepende gang
der gebeurtenissen in de groote
bocht van den Dnjepr, vooral
echter het negatieve verloop van
de bolsjewistische doorbraakpo
gingen ten Noorden van Kriwoi
Rog. tezamen met de opvallend
sterke Duitsche pantserkracht in
deze gebieden schijnen voor de
bolsjewistische leiding aanlei
ding te zijn geweest om nu ook
op andere plaatsen haar geluk
te beproeven. Ongetwijfeld gin'g
zij, toen de bolsjewistische troe
pen met een nieuwe zwaarte
puntvorming vanuit het gebied
ten Noorden van Kief naar de
Duitsche stellingen oprukten.
van de veronderstelling uit, dat
daar van de Duitsche frontlinie
sterke strijdkrachten voor de ge
vechten in de groote bocht van
den Dnjepr waren onttroken dat
zoodoende dus de doorbraak bij
Kief gemakkelijker verkregen
zou worden. Zij ieidde een nieu
wen slag in, nóg voordat de slag
in het Zuiden zijn beslissing na
derde. De opzet van den nieu
wen slag, die als een plaatselijke
uitbreiding van het groote
herfstoffensief der bolsjewisten
beschouwd kan worden, duidt er
op, dat hier in zekeren zin te
werk wordt gegaan naar het
voorbeeld van Kriwoi Rog. Want
ook hier ging de aanval eerst in
Westelijke richting, om vervol
gens naar het Oosten uit te loo-
pen. Dergelijke manoeuvres zijn
bedenkelijk.
Het gaat hier, van de bolsje
wisten uit gezien, om den ..slag
om het bezit van Kief". Prac-
tisch gesproken spannen de bols
jewisten zich sedert 25 Septem
ber, dus sedert 40 dagen, hier
voor in. Zij bereikten gisteren
ongetwijfeld een hoogtepunt wat
betreft het in den strijd gewor
pen aantal tanks, artillerie en in
fanterie. De veronderstelling der
bolsjewisten, met betrekkelijk
geringe moeite door een mas
saal optreden tenminste hier
snelle en groote successen te be-
halne, is weer eens opnieuw on
juist gebleken. Uit den harden
Duitschen afweer, waarop de
bolsjewistische aanval stiet, kan
worden opgemaakt, dat de Duit
schers geenszins uit dezen sec
tor van het front formaties ont
trokken kunnen hebben en dat
veeleer de verder Zuidelijk
stroomafwaarts in den strijd ge
worpen Duitsche reserve-divi
sies een volkomen aanvulling
zijn.
Door de hardheid van den
Duitschen afweer zijn totdusver
alle bolsjewistische pogingen om
tot een goedkoop en doorslaand
suhtoes bij Kief te komen, mis
lukt. De bolsjewistische voor
hoede werd ten Noorden van de
oude hoofdstad der Oekraine tot
staan gebracht.
Intusschen duurt de slag om
die Krim zonder onderbreking
voort. De bolsjewisten probeer
den ook gisteren weer met
nieuw aan land gezette strijd
krachten hun landingshoofden
bij Kertsj uit te breiden. Zij le
den daarbij de zwaarste verlie
zen, zonder dat zij er in slaag
den de poort van het schier
eiland te openen. Zij zullen hier
nog vele offers kostende pogin
gen moeten doen, waarbij het
in de toekomst nog zeer de
vraag zal zijn wat voor een
winst tenslotte de geheele on
derneming zal opleveren. Want
ook aan den Noordelijken toe
gang tot de Krim, aan de land
engte van Perekop, staat een
muur, staan Duitsche en Roe-
meensdhe troepen, die het lang
kunnen volhouden omdat hun
aanvoerweg zeer kort is.
De slag om de Krim verkeert
dus nog m het eerste stadium en
belooft een ontwikkeling, die
reeds thans in een zeer bepaal
de verhouding tot de ontwikke
ling van den geheelen slag ge-
dien moet worden. Hier schij
nen ook de bolsejwistische zor
gen te beginnen. Want de bolsje
wisten voeren in het bijzonder
via de Nogaische Steppe nieuwe
reserves aan. Zij voelen zich in
hun Zuidelijke flanlk voor de
voortzetting van hun naar het
Westen gerichten aanval be
dreigd.
Van de overige sectoren kan
alleen worden opgemerkt, iiat
de gevechten overal voortdu
ren. Doüh nergens is als ge
volg van het krachtig genoeg
blijkende Duitsche verzet een be
langrijke verandering van de
frontlinie ontstaan.
Werp geen „scherp" tus-
schen de aardappelschillen
BOMMEN OP VATICAANSTAD
De zender van Rome heeft
vanmorgen medegedeeld, dat Va
ticaanstad Vrijdagavond om 21
uur gebombardeerd is. Vier
bommen ziin neergekomen in de
nabijheid van de St. Pieterskerk.
Een bom heeft de ongeveer 100
m. van de St. Pieterskerk staan
de beroemde mozaiekfabriek ge
troffen en zwaar beschadigd.
Een tweede bom kwam dicht bii
het groote paleis van den Vati-
caanschen gouverneur neer. Bii-
na alle vensterruiten van het
paleis ziin vernield. Ook de Va-
ticaansche waterleiding is zwaar
beschadigd. Nog twee bommen
ziin neergekomen in de nabijheid
van de basiliek Een hooeae-
Dlaatste geestelijke persoonlijk
heid heeft uitdrukking gegeven
aan de diepe verontwaardiging,
die de Vaticaansche autoriteiten
over dezen aanval vervult. On
der de bevolking der stad Rome
heerscht over dezen aanval op
het gebied der Vaticaansche
Stad groote verontwaardiging.
JAPAN VERWACHT
GEALLIEERD OFFENSIEF.
Kolonel Takeda, een spreker
van het Japansche opperbevel,
heeft voor Radio Tokio ver
klaard aldus meldt de C. D,
dat de Engelschen en de Ame
rikanen aan het einde van dit
jaar of in het begin van het vol
gend jaar een aanvang zullen
maken met hun offensief in het
Verre Oosten, dat door Churchill
en Roosevelt na de conferentie
van Quebec, nu twee maanden
geleden, werd aangekondigd. Of
schoon er momenteel nergens
operaties van eenigen omvang
aan den gang zijn de gevech
ten op de Salomonseilanden en
in Nieuw Guinea dragen al sinds
meer dan een jaar hetzelfde ka
rakter waarschuwde Take-
ka het Japansche volk toch om
waakzaam, te zijn, daar het ten
slotte al zijn krachten zal moe
ten inspannen teneinde met suc
ces het hoofd te kunnen bieden
aan den vijand.
DE BEHANDELING VAN
DUITSCHE
KRIJGSGEVANGENEN.
Majoor Walter Bloem-Holl uit
Nikolieken (Oost-Pruisen), die
gewond in Britsche gevangeschap
raakte en nu uit Canada in
Duitschland is teruggekeerd,
heeft, naar het D.N.B. verneemt,
melding gemaakt van zware mis
handelingen door de Britsche po
litie en van beschieting door de
luchtdoelartillerie van personen,
die zich met behulp van parachu
tes in veiligheid probeerden te
stellen. Hij vertelt van de moord
op den Feldwebel van de lucht
macht Schulz, nadat hij onge
deerd in Engeland was geland en
voorts van 42 tot 45 Duitsche sol
daten. die na in Afrika gevan
gen genomen te zijn, door
Australiërs zijn vermoord.
De onderofficier Albert Siek-
mann uit Rheine in Westfalen
heeft, zoo verneemt het D.N.B..
over de methoden, waarmede
men in Britsche gevangenkam
pen getracht heeft van de weer-
looze Duitsche gevangenen in
lichtingen te krijgen, het volgen
de meegedeeld:
„Vóór het verhoor kreeg de
Duitsche soldaat een beslist goe
de verzorging en andere facili
teiten, zooals wandelingen door
de stad, diners in de restaurants,
cafébezoek en bezoeken van con
certen. Op denzelfden avond
volgden verhooren en kruisver-
hooren. Hierbij werd de soldaat,
terwijl hem een vervalscht docu
ment van de Geneefsche overeen
komst werd voorgelegd, verzocht
inlichtingen te verstrekken over
troepenonderdeel, reserve-troe
penonderdeel, wapens, bediening
der wapens, over constructies,
wapen- en munitiefabrieken, om
dat dit zoogenaamd volgens de
internationale bepalingen zijn
plicht is. Buitgemaakte wapens
en toestellen werden getoond,
waarvan hij dan de werking
moest uitleggen. Wanneer de sol
daat geen inlichtingen verstrek
te, werden dit is mij zelf over
komen zijn oogleden met een
brandende sigaret geschroeid.
Het verhoor vond plaats met ont
bloot bovenlijf. Ook mijn borst
werd verbrand. Mijn cel werd tot
kniehoogte onder water gezet.
Twee nachten kon ik niet gaan
liggen om te slapen. Ik kreeg
slechts water en brood. Daar ik
nog steeds niet bereid was in
lichtingen te verstrekken, werd
ik door de Poolsche manschap
pen mishandeld, waarbij mij de
gouden vullingen uit mijn rech-
teronderkaak werden geslagen.
Behalve gewone verhooren werd
ik urenlang aan kruisverhooren
onderworpen, b.v. van 's ochtends
5 uur tot 's middags 14.00 uur en
van 15.00 tot 23.00 uur zonder
eten of drinken. Ik werd ver
hoord door vier officieren tege
lijk, die afwisselend vragen stel
den".
BINNENLAND
AANVRAGEN WINTERJASSEN
EN WINTERMANTELS.
De secretaris-generaal van het
departement van Handel, Nij
verheid en Scheepvaart maakt
in verband met de distributie
van textielproducten bekend,
dat uitsluitend in het tijdvak van
8 tot en met 20 November 1943
bij de distributiediensten aan
vragen kunnen worden inge
diend voor speciale vergunnin
gen voor winterjassen en winter
mantels, zoodat na dit tijdvak
geen aanvragen daarvoor in be
handeling kunnen worden geno
men.
In verband met den geringen
voorraad dezer artikelen zal
echter de uitgifte van de ver
gunningen zeer beperkt blijven.
Voor hen, die reeds in het bezit
zijn. hetzij van een winterjas
of -mantel of eenig ander soort
jas of mantel, is het onnoodig
een aanvraag in te dienen, daar
zij niet in aanmerking komen
voor een speciale vergunning.
Evenmin komen in aanmerking
zij, die reeds gedurende deze
of in een vorige distributieperio
de een speciale vergunning voor
een jas of mantel hebben beko
men.
Nadrukkelijk wordt er op ge
wezen, dat in elk geval op het
aanvraagfontuiier moet worden
vermeld, dat over geen enkel
soort jas of mantel wordt be
schikt, hetwelk aan een contro
le zal worden ondorworpen.
Aanvraagformulieren waarop
dergelijke verklaring ontbreekt,
worden onbehandeld terzijde ge
legd.
En gaat de bevrijding
den lOden niet In
Oan noem Ik mij nimmer
meer jOOEWIN t
DENKT U AAN AAN DE
SPEELGOEDINZAMELING
VAN DEN JEUGDSTORM.
