i
2)e- Q&idLóchc Soii^cmt
4jf'
Dnjepr-phase" mgetreden
ONDERDAG 7 OCTOBER 1943
35STE JAARGANG N°- 10678
ureaux: Papengracht 32 Giro 103003
Telefoon: Redactie 20015. Admin. 20935
DAGBLAD VOOtt LEIDEN EN OMSTREKEN
C. M. van Hamersveld, Directeur.
Th. Wilmer, Hoofdredacteur.
IH(
art
icei
Adempauze in strijd
aan Oostelijk front
OORLOG EN POLITIEK.
De A. N. P.-correspondent te
ph,Berlijn meldt:
Uit de commentaren der Duit-
DE)sche pers op het verloop van den
CHfetriid aan het Oostelijke front
cuaiblijkt duidelijk, dat de Duitsche
53, legerleiding met het bereiken
van de Dnjeprlinie 'n phase van
^den strijd afgesloten acht en dat
(jnen alles in het werk wil stel
len om deze linie voorloopig te
houden. De Dnjepr, langs wel
ker oevers zich op sommige
plaatsen vrij breede moerassen
'/uitstrekken, is voor de bolsje-
wisten een moeilijk te passee-
ren hindernis en de Sovjet-Rus
sische bruggehoofden aan den
Midden-Dnjepr en ten Noord-
Westen van Dnjepropetrowsk
schijnen voorshands van geen
strategische be.eekenis te zijn,
zoodat de Dnjepr, naar men dan
ook kan aannemen, voorloopig
een verdere ontplooiing van het
Sovjet-Russische offensief zal
beletten, temeer daar de bols-
5_.jjewisten na de drie maanden,
r7f| die het offensief reeds geduurd
heeft, ongetwijfeld een adem-
W pauze noodig hebebn om hun
7;strijdkrachten te hergroepeeren.
'■Slechts ten Noorden van de Zee
van Azov, waar sterke Sovjet-
Russisdhe
den datum, waarvan de geal
lieerden het nog steeds niet eens
schiinen te zijn, is ontegenzeg
gelijk van groote beteekems.
Tusschen Engeland en Amerika
eenerzijds en de Sovjet-Unie
anderzijds bestaan tegenstellin
gen, die, naar ook uit Engelsche
bladen blijkt, hoofdzakelijk Oost-
Europa betreffen. Deze tegen
stellingen schijnen een verdere
ontplooiing der geallieerde krijgs
plannen, o.a. wat den Balkan
betreft, in den weg te staan. Zoo
zou, naar men te Berlijn meent,
reeds een invasie in Zuid-Oost-
Europa hebben plaats gevon
den indien Moskou zich hierte
gen niet had verzet. Ook het ze
vende Amerikaansche leger en
het reeds 300.000 man tellende
Fransehe leger van Giraud, wier
verblijfplaats men slechts kan
raden, staan ongetwijfeld voor
nieuwe landingsoperaties gereed,
doch men neemt te Berlijn aan,
dat voor afloop der conferentie
tusschen de geallieerden geen
ondernemingen op groote schaal
te verwachten zijn. Uiteraard
wordt het uitstellen der confe
rentie van Duitsche zijde toege
juicht, daar hierdoor tijd ge
wonnen wordt voor het nemen
van verdedigingsmaatregelen.
Zouden de besprekingen, die
volgens de laatste berichten te
Moskou zouden plaats vinden, de
Sovjet-Russische wenschen on
vervuld laten, dan verwacht
men hiervan in Duitsche krin-
nussisone troepenconcentraties gen een verkoeling der betrek
bMW&Ste nol finnen Moskou o„',U,
niet te willen staken en van
Duitsche zijde verwacht men
hier dan ook nog voor het in
vallen der regenperiode nieuwe
>U|aanvallen. Ook tusschen Smo
lensk en Witebsk duren de Sov
jet-Russische aanvallen
een toegenomen activiteit der
bolsjewisten waar te nemen en
1 het is dan ook niet uitgesloten,
dat ook in dezen sector, die ge-
ruimen tijd vrij rustig is ge
weest, nieuwe Sovjet-Russische
aanvallen te verwachten zijn.
voort, doch zij zijn niet meer I D.N.B. noemt net tagemwoor-
zoo hevig als voorheen. Ten d'igie staduim van die gevechten
Zuiden van het Ladogameer is aS?1 het Oostelijk front di:
zijn
Anglo-Amerikaansche bondge-
nooten, die op de geheele situa
tie van grooten invloed zal zijn.
Verzwakking van vijandelijk
offensief.
De militaire correspondent van
„Dnjiepr—phase". Hij schrijft: na
14 weken van onaf.gebroken po
gingen der Sovjets cam het Duit
sche front door een verpletterend
gebruik van zwaar en het zwaar
ste oorlogsmateriaal te verbreken
en hot Duitsche veldleger in dl
Een offensief over de geheele lRa?-ite hakken, begint thans dtui-
linie, zooals de bolsjewisten de- delijk merkbaar een verzwak-
zen zomer hebben ondernomen,
verwacht men van Duitsche zij
de evenwel pas nadat de winter
zijn intrede heeft gedaan en de
«[stijf bevroren grond weer ope
raties met zware pantserlegers
mogelijk maakt. De komende
winter kan, zoo meent men te
Berlijn, in het Oosten de beslis
sing brengen. Men houdt er hier
rekening mede, dat de Duitsche
weermacht in dezen winter nog
verder terug zal moeten wijken,
doch verklaart, dat zulks de
bolsjewisten geenszins nader tot
de overwinning zou brengen, in
dien zij er niet in zouden sla
gen, door het Duitsche front te
breken en dit te desorganisee-
ren. Integendeel, zouden de Duit-
schers een doorbraak kunnen
verhinderen, dan zou dit voor de
bolsjewistische strijdmacht een
slag zijn, dien zij aldus de
Duitsche opvatting moeilijk te
boven zou kunnen komen.
Terwijl men dus, zooals uit het
bovenstaande blijkt, in Duitsche
kringen ten aanzien van de mi
litaire vooruitzichten aan het"
Oostelijke front een zeker opti
misme aan den dag legt, houdt
men van Duitsche zijde ook nog
uitdrukkelijk de mogelijkheid
open, dat politieke ontwikkelin
gen de situatie volkomen zullen
wijzigen, zonder dat men uiter
aard in bijzonderheden treedt.
Nu de militaire operaties aan
het Oostelijke front, dat nog
steeeds het belangrijkste front
in Europa is, in de komende
weken aan beteekenis zullen ver
liezen, kan het zwaartepunt
meer op de politiek komen te
liggen.
In dit verband dient ook de
conferentie tusschen vertegen
woordigers van Londen, Wash
ington en Moskou genoemd te
worden. De conferentie, omtrent
king van de vijandelijke offen
sive kracht. Met belangstelling
neemt men in militaire kTisnigen
te Berlijn kennis van de vijan
delijke lezing volgens welke' het
slechte weer en de modderige
wegen verantwoordelijk zij-" voor
de vertraging van het tempo, ja
voor die verzwakking van het of
fensief.
Tegenover deze rootiveering
voor het stagniaer-en van den
grooten ibolsjewistischien aanval
plaatsen- die Duitsche militairen
slechte het feit, dat in het Oosten
het jaargetijde van het slechte
weer, dus de moddieriperiode, nog
in het -geheel niet is aangebro
ken, dat integendeel overal de
toestanden van de wegen nog
heel 'behoorlijk zijn, vooral in het
Zuiden. De in den centralen sec
tor hier en d'aar losgebroken re
genbuien hebben slechts voorbij
gaande de geivec.itshandelinigen
kunnen, beïnvloeden. Sinds eeni-
gen tijd is ook daar het weer we
derom goed geworden en zijn die
wegen droog en hard.
Het blijkt dierhalve dluidelijk,
dat de Sovjet-leiding voor twee
ernstige problemen staat: 1. De
noodzakelijkheid om den aanvoer
voor het offensief te leiden door
een gebied, waar die Diuitscheirs
wijd en- zijd niets dan puinhoopen
hebben achtergelaten. 2. Het feit,
dat die bolsjewieken -zich ge
plaatst zien tegenover een voor
hen blijkbaar onvermoede sterkte
van dien Duiitscben tegenstand.
Bside verschijnselen moeten als
een bewijs worden opgevat voor
de bekwaamheid der hoogste
Duitsche legerleiding om de vij
and1 te dwingen in een positie, die
zijn kansen voor den wira ten-
strijd fundamenteel veranderen.
Daarbij is ondanks den huldigen
stationmairen toestand in dien
strijd -nog altijd niet (met abso
lute duidelijkheid te zien, of de
Duitsche leiding de Dnj-epr-pha-
se slechts als een tussdhenitoe-
stanid heeft tot stand gebracht.
Doch hoe het ook zij. het staat
vast, dat de tegenwoordige Duit
sche positie voor de komende
wintergeivechten mogelijkheden
biedt, die voor de Duitsche troe
pen in de beidie afgel-oopen win
ters in het Oosten niet beston
den.
Men slaat die plank wel niet
miis, wanneer men aanneemt, dat
die Duitsche beweging naar de
Dnjepr toe met de daarmede ge
paard gaande concentratie van
krachten die totstandbrenging van
zoo gunstig mogelijke voorwaar
den voor den winterstri.ini op het
oog had. In ieder geval zal men
er op moeten rekenen, dat de
huidige inactiviteit der bolsje
wieken- binnenkort weer vervan
gen zal worden door nieuwe
krachtige pogingen der Sovjets
om de Dui tochers althans uit de
afgrendeling Mtelitopol-Saporosje
te werpen. Het zal interessant
zijn te constateeren, hoe de Duit
sche legerleiding hierop te zijner
tij'd zal reageeren. Bepaalde be
wegingen aan den Duitechen kant
van het front zijn hiervoor reeds
zeer verhelderend.
ROME NIET LANGER
REGEERINGSSTAD.
Met de verplaatsing van den
zetel der Italiaansche regeering
uit Rome naar een stad in Noord
Italië is, naar de correspondent
van de „Berliner Boersenzei-
tung", dr. J. Sehmidtz Forst,
meldt, een verplaatsing van het
politieke gewicht ten uitvoer ge
legd, welke door den oorlog
noodzakelijk is geworden. Het
besluit van de onder Mussolini
staande nieuwe regeering om
Rome als regeeringszetel op te
geven is niet, aldus de correspon
dent, een onder den druk van
den vijand genomen maatregel,
maar een vrijwillig besluit van
I groote draagwijdte. De republi-
keinsche regeering van Italië
I gaat naar het Noorden omdat
I daar aangeleund tegen Midden-
Europa en den Duitsohen bond
genoot de arbeids- en stri.jdbasis
van Italië ligt. Het zou zijn val-
sche feiten voor te spiegelen en
den toestand onduidelijk voor
stellen, wanneer men, aldus de
correspondent verder, de fictie
in stand zou willen houden, dat
Rome deze taak zou kunnen ver
richten. Rome kan dit niet. om
dat het uit zee in gevaar is en
aangezien ook zijn verkeersver
bindingen, gezien de ligging der
vijandelijke vliegvelden, voor
korter of langer tijd verbroken
kunnen worden.
Voorts verluidt van de Ita
liaansche grens, dat Mussolini dr.
Ruggero Romano benoemd heeft
tot minister van openbare wer
ken. Romano is in 1895 geboren
en is sedert vele jaren lid van J
de fascistische partij. Vroeger is j
hij een keer onderstaatssecreta
ris geweest.
Naar vender verluidt, is tot
buitengewoon minister voor de
organisatie van de pers Luigi
Molino benoemd.
Geallieerden stellen drie
Italiaansche vrouwen terecht.
Van officieele zijde zijn, naar
radio-Rome meldt, de namen
gepubliceerd van drie Italiaan
sche vrouwen, die door de Anglo-
Amerikaansche troepen in Na
pels gearresteerd en doodgescho
ten werden. Een van deze vrou
wen was de echtgenoote van een
bekenden fascistischen hoog
waardigheidsbekleder.
TWEE ENGELSCHE TORPEDO
JAGERS IN DEN GROND
GEBOORD.
Uit een ongenoemd Japansch
steunpunt wordt gemeld, dat Ja-
pansche duikbooten den derden
October, in de wateren van het
Zuidelijk deel der Stille Zuid
zee van drie op verkenning zijn
de Engelsche torpedojagers er
twee in den grond geboord heb
ben. De vijandelijke torpedo ja-
Hoe de Italiaansche
vloot uitgeleverd
werd
De Ned. Correspondentiedienst
mieldt:
In „La Nuova Iatlia" onthult
Sergio Barniacooni op welke wij
ze een belangrijk gedeelte van
die Italiaanisidhe vloot aan de ge
allieerden werd in handen ge
speeld. ofschoon1, naar hij te ken
nen geeft, die grooite mteérderteiid'
dier italiaansche marine trouw
was aan haar eer, haar tradities
en het bewind van Miussolini.
„Voor alles dient gezegd te
worden", merkt Bernacconi op,
„dait de eenbeden, die in dien
vreemde gedetacheerd waren,
zooais diuiikbooten van de Ita
liaansche bases, de Zwarte Zee,
de Egeïsobe Zee, de Grietosche
wateren en in het Verre Oosten,
en bovendien twee slagschepen,
twee zware kruisers en talrijke
andere kleinere eenheden vast
besloten in hun havens zijn ge
bleven zonder dat hun officieren
en bemanningen de bevelen, om
alle bodems tot zinken te bren
gen, welke zij gelijktijdig met de
afkondiging van den wapenstil
stand ontvingen, hebben ten uit
voer gelegd.
Wat 'het eskader betreft, dat in
de vijandelijke havens is binrnen-
gelooipen. hebben de berichten
dier Europeesohe pers en boven
al de eerste, nog incomplete tij
dingen. ons veel omtrent de groo
ite tragedie van onze marine ont
huld. Terwijl zij op de misest
■ernstige manier de groote heeren
van den generalen staf beschul
digen, ontlasten zij tevens ten
volle het ovargroote deel dar of
ficieren en der bemanningen van
de in Briitsche havens aangeko
men- eenheden. -
Op dien achtsten September,
twee uur voordat de wereld door
middel van de Amerikaansehe
radio op de hoogte werd gesteld
van den overeengekomen wapen
stilstand, liep het eskader de ha-,
ven van Sipezia uit, geformeerd
in slagorde, de waterdichte schot
ten en de gangen tusschen de
dekken hermetisch gesloten en
alle mannen op hun gevechtspost.
Een paar dagen geleden waren
enkele admiraals en comman
danten vervangen door officie
ren. die nauwer aan de reseering
Badoglio verbonden waren. Ook
de chef van den generalen staf
oiar marine zelf, die door den ver
rader was benoemd, schijnt zich
aian boord van een slagso.aip te
heben ingescheept.
Dit vertrek in volledige ge
vechtsbereidheid en in Zuidelij
ke richting had een beteekenis,
die door de officieren en de be
manningen, welke niet op de
hoogte waren en in volledige
goede trouw verkeerden, niet
kon worden misverstaan. Thans
ging men den grooten zeeslag te
gemoet, waarnaar men zoo lan
gen tijd reikhalzend had uitge
zien. De Italiaansche vloot zou
zich eindelijk met al haar krach
ten meten met de Angelsaksi
sche en wat ook den uitslag hier
van zou zijn, zij zou de eer van
haar vlag weten te handhaven.
Wanneer één of meerdere sche
pen uitloopen weet gewoonlijk
san boord niemand, (behalve de
commandant, en ook deze nog
riet immer) doel en bestemming
De duikbooten, om een voorbeeld
te geven, komen deze eerst te
weten als zij aangekomen zijn
gers beihooren tot de „Adrni-
ral"-klasse, hadden acht lanceer-
buizen en konden een snelheid
van 37 knoopen ontwikkelen.
Verder wordt in een frontbe-
richt medegedeeld, dat de Ja-
pansche luchtmacht met goed
gevolg een -bomaanval heeft on
dernomen op de vijandelijke
steunpunten op de eilanden Goo.
denough en Trobriand, voor de
Oostpunt van Nieuw Guinea ge
legen. Ondanks het hevige af-
weervuur slaagden de Japansche
toestellen er in de uitgekozen
militaire doelen met succes te
'boinb ar deer en.
Max Blokzijl over „De oorlosrs-
werkeliikheid". In de serie
Brandende kwesties spreekt
Max Blokzijl heden Donderdag
7 October via Hilversum I om
18.45 uur over: „De oorlogswer-
keliikheid''.
Onze veevoederpositie is
moeilijk, maar aardappelschil
len voeden het vee.
op punt X, na een of meerdere
dagen varens, wanneer de com
mandant de gesloten enveloppe
opent, waarin zijn orders en
verdere bijzonderheden zijn ver
vat.
Slechts een zeer beperkt aan
tal hooge officieren, misschien
een twintigtal, wist derhalve
waarheen de vloot werd gediri
geerd. En toen, tegen den avond,
de formatie door eenige vlieg
tuigen werd aangevallen, geloof
den de meesten vast en zeker,
dat dit Engelsche en Ameri
kaansche toestellen waren.
Slechts de eenheden der achter
hoede zagen de hakenkruisen
onder de vleugels van een appa
raat, dat zeer laag gedaald was
en vroegen dadelijk hevelen en
ophelderingen." Zij ontvingen or
ders die hun zoo vreemd toele-
ken. dat de commandanten van
deze eenheden, wien onverwacht
een licht opging, de overige
vleotformatie niet langer volg
den, doch bekommerd en ver
ontwaardigd het bevel gaven,
koers op de Balearen te zetten,
waar zij hun schepen voor een
deei zelf tot zinken brachten.
Ou de slagschepen heeft nie
mand iets kunnen weten om
trent dit eerste bedrijf der op
handen zijnde tragedie, meer dan
één heeft verzekerd dat hij de
„Rcma" in een groote rookwolk
gehuld had gezien.
De nacht ging voor de be
manningen in -onzekerheid -en
spanning voorbij.
Bij den dageraad bleek de for
matie zich vervijfvoudigd te
hebben! Wat beteekende dit?
Rondom de mooie Italiaansche
schepen, in zuivere orde, navi
geerde de Anglo-Amerikaansclie
vloot. Vijandelijke schepen voe
ren aan den kop, andere, groote
en zware eenheden, hebben zich
aan de flanken geschaard: nog
andere volgen. Niemand vuurt!
De gevechtsvlag gaat niet naar
den top.
Men is thans in het gezicht
van Malta. De manschappen ko
men bijeen op het achterdek: de
commandant spreekt. Hij deelt
mede, dat de koning en Badoglio
een wapenstilstand gesloten heb
ben en dat de schepen naar Mal
ta moeten gaan; de bemanningen
zullen aan boord blijven en geen
enkele eenheid zal door den
vijand gebruikt worden. De ko
ning en het gouvernement beve
len dat zonder besluiteloosheid
en zonder uitzondering gehoor
zaamd dient te worden, omdat
het gaat om de toekomst en het
voortbestaan van Italië. Overi
gens zou men thans ook niets
meer kunnen uitrichten. Elke
poging om zich te verdedigen of
te verzetten zou een daad van
krankzinnigheid zijn en met den
dood worden gestraft.
De tragedie is daarmee geëin
digd."
VOORBEREIDINGEN VOOR
DRIEMOGENDHEDEN-
CONFERENTIE.
Uit New York wordt gemeld:
De vroegere ambassadeur der
Ver. Staten in Moskou, Joseph
Davies, heeft met den ambassa
deur der Sovjet Unie in Mexico,
Constantin Oemansky, in Mexi
co City een bespreking gevoerd,
die beschouwd wordt als voor
bereiding tot de Driemogendhe-
denconferentie. Oemansky gaat
niet alleen door voor een intiem
persoonlijk vertrouwensman van
Stalin en Molotov, maar moet
ook de hoogste leiding hebben
van alle diplomatieke vertegen-
wordigers der Sovjet-Unie op
het Westelijk halfrond.
