VRIJDAG 24 SEPTEMBER 1943' 34STE JAARGANG N°- 10667 Bureaux: Papengracht 32 Giro 103003 Telefoon: Redactie 20015. Admin. 20935 V* Ongebondenheid in de economie. Er zal geen christen zijn, die beweert, dat het geestelijk leven van den mensch zich in onge bondenheid kan ontwikkelen. Ee vriiheid van het geestelijk leven kan slechts worden be houden en gecultiveerd in een zekere gebondenheid, de gebon denheid van „heilige banden". Er zijn echter wèl christenen, geweest, en er zijn er nóg, die ongebondenheid oneischen voor het economisch leven na tuurlijk niet een absolute, een chaotische ongebondenheid, maar een ongebondenheid, die alleen door wat we zouden kunnen noemen een zeker politioneel toezicht mag worden ingeperkt en in bedwang gehouden. Het zijn de lieden, die in de kerk christen zijn en in het maat schappelijk verkeer de liberale dogma's aanhangen. Het is een uiting van onnaden kendheid. van gebrek aan con- seauent denken, als men in het geestelijk leven wèl een op een goed doel gerichte binding van de vrijheid aanvaardt, en niet in het economisch leven, in het le ven. dat zorgt voor de productie en verdeeling der stoffelijke goederen onder de menschen. Geuigt het niet van een gren- zenlooze oppervlakkigheid. als men dit voor héél het volk, voor héél de menschheid zoo belang rijk gebeuren wil laten verloo- pen zonder een op een goed doel gerichte binding van de vrijheid. En bovendien, ieder economisch handelen is een verstandelijk handelen en slaat, of men het wil of niet, dus onder de wetten, die de mensch voor zijn gees telijk leven aanvaardt, voor den christen dus onverbiddellijk_ on der de wetten van de christe lijke moraal. In het kapitalisme, dat winst economie is, is de winst van den ondernemer het beoogde doel, de waardemeter voor het al dan niet nuttige van de onderne ming. In het kaoitalisme is het beter, de behoefte aan een pro duct. waarmede veel winst kan worden gemaakt, kunstmatig op te wekken, dan te voldoen aan de werkelijke behoefte van een Droduct, als daarmede minder winst kan worden verkregen. In een sociaal-geordende eco nomie geeft de nuttigheid voor de gemeenschap de beslissing over de vraag, wat en op welke wijze er moet worden geprodu ceerd. Zeker, de factor winst wordt niet uitgeschakeld, omdat winst voor de stuwing van ar beidskracht en initiatief nood zakelijk is. Maar er zal niet wor den geproduceerd met winst als doel. niet worden geprodu ceerd om de winst, maar omdat een bepaalde productie noodig of nuttig is voor de gemeen schap. En bii zulk een pro ductie is winst geoorloofd en gewenscht terwille van die pro- i ductie zelf. De ongebondenheid in de eco nomie van het kapitalistisch stèl- sel moet voor goed verdwenen zijn. Niemand zal willen behouden de binding van de economie, zooals wii die kennen in den oorlog. Maar een zekere gebon denheid zullen wii wèl willen behouden: een gebondenheid, die geëischt wordt door het wer kelijk belang van de gemeen schap. Wii moeten er van door drongen zijn, dat iedere onder neming moét hebben een sociaal doel. moét gericht zijn op nut voor de gemeenschap. Deze tijd geeft ons de gele genheid, dat inzicht te verdie nen. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN C. M. van Hamersveld, Directeur. Th. Wilmer, Hoofdredacteur. Van het Oostelijk front DE PLANMATIGHEID DER FRONTWIJZIGING. De A.N.P.-correspondent te Berlijn meldt: De terugtocht der Duitsche strijdkrachten aan het Oostelij ke front gaat het karakter van tactische bewegingen verre te boven. En ook voor niet-inge- wijden is het thans duidelijk, dat het plan der Duitsche legerlei ding is. de troepen een winter- linie te doen betrekken om de verdediging onder de gunstigst mogelijke voorwaarden te kun nen voortzetten en aldus voor bereid te zijn op de mogelijkheid dat het Sovjet-Russische offen sief. al of niet met een gevecbts- pauze. dezen winter zal worden voortgezet. De Duitsche pers biedt ten aanzien van de plannen, die aan de terugtrekkende beweging ten grondslag liggen, weinig aan- knoopingspunten. Zij bepaalt er zich in hoofdzaak toe, te wijzen op het planmatige karakter er van en op de groote offers, waarmede de bolsjewisten hun aanvallen moeten bekoopen. Van officieele Duitsche zijde wordt thans evenwel toegege ven. dat zich in het Oosten een frontwiiziging op groote schaal voltrekt. Het initiatief hiertoe heeft de Duitsche legerleiding genomen en wel teneinde met een zoo gering mogelijk aantal troepen aan de aanvallen der bolsjewisten weerstand te'kun nen bieden, om aldus zooveel mogelijk troepen voor andere taken vrij te maken. Het ware dan ook onjuist, te meenen, dat het front alleen onder den druk der bolsjewistische aanvallen terugwijkt. In vele gevallen ge schiedt, naar militaire kringen te Berlijn verklaren, het terug trekken der Duitsche strijd krachten zóó. dat zij als het ware een luchtledig achterlaten, waar in de stootkracht van de pas ge- ruimen" tijd later aanvallende bolsiewisten verloren gaat. Zoo d.a. ten Noorden van Gharkow, waar sterke Sovjet-Russische troepenconcentraties waren ge constateerd. die blijkbaar tot taak hadden, een wig tusschen de Duitsche linies te drijven, doch toen in een ledige ruimte stieten. Het initiatief bij de terugtrek kende beweging, zoo betoogt men hier. geeft men niet uit handen en ten bewijze hiervan verklaart men. dat van Duitsche ziide van tijd tot tijd ook met enkele divisies tegenaanvallen worden ondernomen, teneinde de plannen van den tegenstan der te dwarsboomen. Zoodoende ..Bewaar uw aardappelschillen de koe maakt er melk van." is tot dusver steeds voorkomen, dat belangrijke Duitsche troe- pendeelen werden afgesneden en in dit verband wiist men te Berlijn op het groote verschil met de omsingelingsslagen, die van Duitsche zijde in 1941 en ook nog in begin 1942 zijn ge voerd. Tot vernietiging van Duitsche legers is het niet ge komen en het Duitsche front hebben de bolsiewisten niet kunnen desorganiseeren. Wat zij winnen, zoo verklaart men te Berlijn, is een gebied, dat door de grondig toegepaste vernieling voor den bezitter voorshands van weinig nut is. De groote vraag is thans, waar de Duitschers hun nieuwe ver dedigingslinie willen betrekken. Het front is od sommige plaat sen reeds dicht de Dniepr gena derd. o.a. in het Zuidelijke deel van het front. Zal de terugtocht bii deze rivier zijn einde vinden? Op deze vraag wil. wellicht ook kan. men te Berlijn geen ant woord geven. De Dniepr maakt, zooals een blik op de kaart leert, in de Oekraine een wilden voor uitspringenden boog en het is misschien niet te boud, wanneer men de officieele Duitsche ver klaring. dat men het front wil verkorten, als een indirect, zii ARTIKEL VAN DR. GOEBBELS IN „DAS REICH". In zijn artikel van dezie week „Das Raich" gaat dir. Goeibbels uit van die stelling, dat „in diazen oorlog alias mogelijk kan zijin, al leen niet diat wij ooit kapituiee- ren en bukken outdler het geweld van den vijand". Hij wijst erop, diat d'eize oorlog „een verdedi gingsoorlog is, die Duitschlamd is opgedrongen door zijn vijandien moét het dtoel het af te snijden van iedere nationale levens- en onit wikkelingsmogeMj kiheitd". ..Zooals iedere oorlog", schrijft dir. Goehbels. „brengt ook daze tallooze gevaren en risico's met zich mede. Ieder gevaar en iedere risico echter kan overwonnen wouden, wanneer een groot volk als het Duitsche met een sterke en doelbewuste leiding met alle kracht de schouders daaronder zet". De oorlog staat en valt met den gemeenschapszin van ons volk, zoo söhrijft dr. Goeibtoels en in dit verband geeft hij een opsom ming van d-e oorlogsplichten van iederen Duitscher, waartoe on dier meer behooren zwijgzaam heid, discipline, hulpvaardigheid, standvastigheid' van hart en ver trouwen. Er is slechts één mid del, zoo gaat de minister verder, waarmede de tegenstander Duitsöhland zou kunnen overwin nen en dat zou erin bestaan, wan neer de oudie truc der politieke oorlogvoering zou slagen, een volk van zijn regeering te schei den teneinde het van zijn leiding te bierooven en daarmede weer loos ite maken. MUSSOLINI BENOEMT MINISTERS. Met het oog op de aanstaande bijeenroeping van de constituee- rende vergadering, die den nieu wen fascistischen republikein- schen staat een grondwet zal ge ven, heeft de Duce, re-geermgs- chei en minister van buiten- landsche zaken, de volgende mi nisters benoemd: binnenlandsche zaken: Guidi; nationale verdedi ging en oorlogseconomie: Gra- ziani, maarschalk van Italië; jus titie: Casanova; financiën: Pel legrini; economische zaken en corporaties; Gai; nationale op voeding: Biggini; volkscultuur: Mezza Soma; openbare werken: Geverelli; onderstaatssecrtaris van het minister-presidium: Bar- racu. De publicatie van deze minis- terlijst heeft in Berlijnsche poli tieke kringen groote bevrediging en voldoening gewekt. Men ziet in dit kabinet de weergave van de ware meening van het Ita- liaansche volk. Met bijzondere vreugde be groet men te Berlijn het feit, dat Graziani, de maarschalk van Ita lië, belast is met het ministerie voor de nationale defensie en oorlogsindustrie, een man die beschouwd 'kan worden als de belichaming van alle deugden van den Italiaanschen frontstrij der. Guidi als minister van binnen landsche zaken is een naam, die ook in Duitsöhland een goede klank heeft. Overigens bestaat het kabinet uit jonge beproefde fascisten, die in het volk wortelen en als trouwe volgelingen van den Du ce het volste vertrouwen genie ten. DE ENGELSCH-AMERIKAAN- SCHE LEUGENCAMPAGNE ROND DEN PAUS. Uit Berlijn wordit gemeld): Het volgende korte overzicht van be richten uit EngielsChie en Amieri- kaansdbe brexn wordt in het juiste licht geplaatst door een gisteren gepubliceerd bericht van de „Os- servatore Romanto". het officieele orgaan van het Vaticaain, over hetzelfde onderwerp. Den 14dien September schreef de Engelsdbe journalist Ward; Price in de „Daily Mail": „Het hoofd van de Roamsah-Katholie- K'erk loopt gevaar door de Duit schers gearresteerd en naar een concentratiekamp overgebracht te worden". Den 15den September meldde de onder Eraaelsch-Ameriikaarb- scbe controle staande zender Pa lermo: „In bet gebiedi van Vati caanstad zijn Duitsche valscherm jagers gedaald. Op het St. Pie tersplein staain Duitsche pantser wagens". Den 16dien September veispnetid- de die Londensohe omroep in de Italiaansohe taal hte bericht: „De Paus heeft geweigerd een afge zant van veldmaarschalk Kessel- rimg te ontvangen. Hij heeft ver klaard dat de aanwezigheid van Duitsche troepen in Rome een- schending van het internationale recht vormt, daar Rome tot open stand is verklaard". Den 17den September meldde de Londenschie omroep in de Ne der landische taal: „De Duitscberis plunderen te Rome de kerken De Paus wordt thans als gevangene behandeld". Den 18den September nam het Zwteedsche blad „Social Demo kreten" aan diezei aigitatieeam- pagne deel met -het bericht, dat de Paus tweemaal geweigierd had veldmaarschalk Kiessel-rkug te ontvangen-. Den 20sten September meldde de „Noue Zuerdhier Na-chxichten", dat de zender van Vaticaanstad door de Duitschers was bezet. Dien 22sten September verspreaidi- de helt EngelsChe agentschap Reuter het bericht: „De betrek kingen tusschen bet Vaticaan en de Duitschers zijn opnieuw slech ter geworden, doordat die D-uit- ONGELOOFW AARDIGE UITVLUCHTEN. Tijdens de uitgebreide naspo- ringen der politieautoriteiten naar het ongeoorloofd bezit van radiotoestellen is gebleken, dat talrijke personen in de meening verkeerden, zich door ten dee- le volkomen ongeloofwaardige uitvluchten- aan den plicht tot inlevering te kunnen onttrek ken. Talrijke personen, die hun radiotoestel in biina steeds ge lijksoortige schuilplaatsen had den verborgen, motiveerden hun handelwijze met de verklaring, dat zii geen geldeliik nadeel wilden liiden. Daar op het on gerechtvaardigde bezit van ra diotoestellen door de beschik king van den Hoeheren S.S.- en Polizeifuehrer van den 13en Mei 1943 hooge straffen ziin gesteld, is deze handelwijze des te onbe grijpelijker, waar bii tijdige in levering hij. die een toestel in levert. een met de waarde en den staat van onderhoud van het toestel overeenkomende vergoe ding ontvangt. schors Dinsdag twee kerkelijke hoogwaardiigheidsbekleedeTS ar resteerden, diie het Vaticaansdbe gebied wilden betre-den". Al deze berichten en een groot aantal soortgelijke werden- als leugens gebrandmerkt door die publicatie van h-eit Vaticaan in de „Osservatore Romano" van den 21sten September waarin wordt gezegd1: „Er zijn veel geruchten in de wereld verspreid' over dien toestand in Vaticaanstad en de positie van den Paus na de Duilt- stóhe bezetting van Rome. Wij zien ons nogmaals genoodzaakt uitdrukkelijk te herhalen, dat weliswaar op het 9t. Pietersplein Duitsche patrouilles dienst dben en Duitsche wachtposten aan de grenizen van Vaticaanstad izijn geplaatst, doch dat deze militaire maatregelen na voorafgaand te lefonisch overleg van bet Duit sche commando met dien gouver neur van Vaticaanstad zijn geno men. Op grond van een overeen komst werd een demarcatielijn vastgesteld. Wij zijn gemachtigd te verklaren, dat deze lijn nooit is oyerschredenf'. het ook negatief, antwoord op deze vraag opvat. Van de grootste beteekenis is natuurlijk ook. of de bolsjewis ten wederom een winteroffensief willen ontketenen en de kansen hierop ziin groot. Een winter- oorlog stelt aan de troepen nog oneindig veel hoogere eischen dan een zomerveldtocht en de noodzakelijkheid van het inrich ten van winterkwartieren, waar voor de groote steden zich het beste leenen. is een factor, die bii het vaststellen van de win- terlinie een. voorname rol speelt. FLINKE KERELS MELDEN ZICH NU VOOR DE WAFFEN- SS EN DE LANDWACHT. Het SS -Ersatzkom mar,do deelt mede: Iedere gezonde Nederlan der in den leeftijd van 1745 jaar kan zich vrijwillig bii de hier onder vernielde adressen vervoe gen, ten einde gekeurd te worden voor de Waffen-SS of de Land wacht Tijdens de keuringen worden alle inlichtingen verstrekt met betrekking tot de verzorging van familieleden, duur der opleiding, extra levensmiddelen eet. Vrijwilligers .die om bepaalde refdemen in Nederland moeken blijven, kunnen dienst nemen bij de Landwacht of bii het SS- Wadhtfoataillon in Amersfoort. Ook vrijwilligers voor de Duit sche Kriegsmarme kunnen zich aanmelden, zij, die tot de Ger- maansche SS in Nederland toe treden willen, kunnen zich even eens aanmelden. Personen tusschen 1830 jaar, die aanmeldin'gspliOhtig ziin voor de tewerkstelling, kunnen zich eveneens aanmelden en worden gedurende bun verbintenis van de tewerkstelling vrijgesteld, 25.9.43 914 uur. Den Haag. Café Den Hout, Bezuidenhout Nederlandsche Vrijwilliger» bij de Duitiche oorlogimarine. Aan ichlef- en landoefeningen wordt bijzonder veel waarde gehecht, want ook de marlna moet ta zijner tijd bijv. bij landingaandernemlngen met hat wapaa In da hand vachtan BUdberlchter Andrai/Stapf/Pax m

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1943 | | pagina 1