3)e Coid6clveSoii/ïcmt
HSDAG 7 SEPTEMBER 1943
34STE JAARGANG N°- 10652
MOMENTJE
,ux: Papengracht 32 - Giro 103003
iefoon: Redactie 20015. Admin. 20935
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
C. M. van Hamersveld, Directeur.
Th. Wilmer, Hoofdredacteur.
Ook zelfs nu nog
Emdl Fiedler sdhireef ruim tien
r geleden:
Wanneer we van de som van
j lijden, eenis bet leed) kondien
rekken. diat wij menschen ei
nder aandoen, zonder dat we
j kwaad bedoelen, ja biuiten
sen wil. Uit misverstand, uit
jrverimoeidlheidi, of uit louter
nheid of omdat wie onze zelf-
neersdhing een oogerublik ver-
In bet is, helaas, lang niet al
ii leed, dat we niet kwaad,
doelen, dat buiten on-
n wil geschiedt, hetwelk
elkander aandoen!
jfammeer wij al dat lijden
de wereld, uit bet wereldje
sdom ons, uit ons midden eni
onzen eigen kring zouden eli-
meenen, zouden doen eindigen,
iwas ook zelfs nu nog,
dézen tijd van zulkie vree-
ijtoe oorlogsellende, absoluut
relatief heel veel narigheid
ons leven verdwenen!
let is een droeve werfoelijfc-
idi, dat die menschen, ook zelfs
i niog, te midden van zooveel
[schrikkelijk leed,, d'at onaf-
lïdibaar is, elkander zoo veel
ten veroorzaken, dat zij zelf
middellijk ongedaan Zouden,
men maken.
,Een nieuw gebod geef Ik u:
mint elkander. Zooals Ik u belb
feehad. moet ook gij elkander,
minnen".
>e menisdhheiid moet met dlit
x>ote gebod" haar leven ver-
«uwen. W ij moetien met dit
x>ote gebod)" ons leven ver-
wwen. En: er zal veel minder
ten zijn op d'e wereld!
Onverminderde
mvaüen in het Oosten
DUITSCH
WEERMACHTSSERICHT.
Set Duitsche weermachtsbe-
ïht van Maandagnamiddag
idt:
„De krachtige aanvallen der
lsjewisten in het Donetsbek-
n, het gebied van Gharkof en
li Zuid-Westen van Wjasmia
ren onverminderd voort. De
jhtmacht steimde op doeltref-
tide wijze de afdeelingen van
t leger, die een zwaren afweer-
ijd leveren. In den tijd van 2
t 5 September verloor de
iand 166 vliegtuigen.
Op het schiereiland Calabrié
den de gelande Britsche
ijdkrachten tegen de zwakke
litsch-Italiaansche bewakings-
leelingen slechts aarzelend op,
echts op enkele plaatsen kwam
t tot gevechten.
In den afgeloopen nacht onder
men formaties vijandelijke
m/menwerpers terreuraanval-
i op het gebied der steden
snnheim en Ludwigshafen. De
volking leed verliezen. In
tiige wijken werden aanzien
de vernielingen aangericht, in
ofdzaak door uitgestrekte
anden. Volgens de totdusver
tvangen rapporten werden
for nachtjagers en luchtdoel-
schut 37 der aanvallende bom-
enwenpers neergeschoten."
Weldra begint de modder-
periode.
Bij het begin der nieuwe week
n het Sovjet-offensief, aldus
kijft de militaire correspon-
nt van het D. N. B., is het
m vijand, in weerwil van de
weldige gevechten, die een
rplaatsing van de zwaarte-
luten ten doel hebben, nog
ïeds niet gelukt, een door-
taak te forceeren en daardoor
a aanval werkelijk op gang te
lengen.
Door een ervaring van meer
a twee jaar heeft de Duitsche
iding een nauwkeurig inzicht
de Sovjetstrategie gekregen;
weet van de mogelijkheden
a aanzien van menschen en
ateriaal gebruik te maken. Uit
t inzicht zijn de maatregelen
h het Duitsche commando te
Klaren, die eenerzijds betrek-
eg hebben op de verdediging
de verdedigingstactiek en an
derzijds de belangrijke rol van
het gebied in den zin van een
elastische oorlogvoering bewij
zen.
Voor het feit, dat in toonaan
gevende Duitsche kringen, de
toestand de laatste dagen opti
mistischer wordt beoordeeld,
zijn wellicht nog andere rede
nen beslissend dan de toestand
van het ooigenblik aan het gehee-
le Oostelijke front. Er kan aan
herinnerd worden, dat binnen
enkele weken de modderperiode
begint, die de gevechten wel
niet tot staan zal brengen, maar
ze toch wel aanzienlijk zal ver
tragen en op den achtergrond
teekent zich reeds de winter af.
Na de ervaringen van de groo-
te wintergevechten van 1941-'42
en 1942-'43 mag men aanne
men, dat op ieder gebied de noo-
dige maatregelen zijn j/oorbe-
reid, van af de winterverdedi-
gingsstelling tot aan de winter-
uitrusting. Dit feit kan mede
van belang zijn voor de kalmte,
waarmede men in toonaangeven
de kringen den afloop van den
slijtageslag in het Oosten gade
slaat.
De gevechten ten Westen van
Charkof waren ook gisteren nog
zeer zwaar, tengevolge van het
feit, dat onophoudelijk bolsje
wistische pantserafdeelingen in
den strijd werden geworpen. De
Duitsche afdeelingen sloegen in
samenwerking met de lucht
macht alle aanvallen af. Ten
Zuid-Westen en ten Zuiden van
Sswesk bestormen de bolsjewis
tische divisies den Duitschen af-
weermuur. De heen-en-weergol-
vende gevechten wijzen er op,
dat de bolsjewisten voor het
oogenJblik het zwaartepunt van
hun krachtsinspanning naar dit
gebied hebben verplaatst. Ook
ten Zuiden van Wjasma en langs
den spoorweg MoskouSmo
lensk werpen zij steeds nieuwe
regimenten in het vuur. Maar
ondanks hun ononderbroken aan
vallen konden zij ook hier geen
successen van beteekenis beha
len.
Het sprekende licht.
De Duitsche bladen publicee-
ren afbeeldingen van het „spre-
kendè licht", een nieuwDuitsch
apparaat voor het overbrengen
van berichten. Voor de micro
foon van het zendapparaat
wordt een bericht voorgelezen.
De woorden worden in stralen
omgezet, die in het ontvangap
paraat weer tot geluid worden.
Dit apparaat maakt het mogelijk
op beslissende oogenblikken van
den strijd met buitengewone
snelheid bevelen over te bren
gen. Biet is den vijand onmoge
lijk de uitgezonden berichten af
te luisteren.
BRITSCHE VLIEGTUIGEN
BOVEN MüNCHEN.
In den afgeloopen pacht richt
te zich, naar bet D.N.B. verneemt,
idie Britsche bomterreur tegen de
bevolking van Münehien. Brisant-
en brandbommen vernielden tal
rijke woonhuizen en. troffen, drie
ziekenhuizen, verscheidene ikier-
keni, scholen en een. tehuis voor
ouden van dagen.
De Britsche bommenwerpers.,
welker geconcentreerde aanval
oip dé stad door die Duitsche
luohitverdedigiimig verhinderd
wendi, lieten bun bommen), ten
deele noodgedwongen, boven, een
aantal kleine plaatsen) en platte
landsgemeenten valLen.
ROUAAN OPNIEUW
AANGEVALLEN.
De stad Rouaan in Noord-
Frankriik, die reeds j.l. Zater
dag door Engelsch-'Amerikaan-
sche bomenwerpers hevig werd
aangevallen, is Maandagochtend
opnieuw het doel geweest van
vijandelijke formaties bommen
werpers. Naar de ..Paris Soir"
meldt hebben talrijke vliegtui
gen boven de stad gevlogen en
een groot aantal brisantbommen
uitgeworpen. Gezien de hevig
heid van den aanval, moet weer
on een groot aantal dooden ge
rekend worden.
De Amerikaansche formaties
bommenwerpers, die in de och
tenduren van 6 September via
Noord-Frankriik naar Zuid-
Duitschland ziin gevlogen, wer
den door de terstond voor af
weer opgestegen Duitsche jacht-
eskaders belemmerd haar aan-
valsvoornemens uit te voeren.
De vijandelijke formaties bom
menwerpers werden verstrooid
en gedwongen, haar bommen
voor het grootste deel lukraak
boven de landelijke gemeenten
van Zuid-Duitschland uit te wer
pen. De verliezen der Amerika
nen ziin aanzienlijk. Het is ech
ter nog niet mogeliik te melden,
hoeveel vliegtuigen ziin neerge
schoten.
Begrafenis der Pariische
slachtoffers.
Gisterochtend vonden in het
Velodrome d'Hiver te Parijs de
uitvaartplechtigheden plaats
voor de slachtoffers van den
iongsten luchtaanval op Parijs.
Maarschalk Pétain werd bii de
plechtigheden vertegenwoordigd
door den minister van staat Ho
mier, de chef der regeering,
Laval, door den minister van fi
nanciën. Cathale. Na afloop wer
den de 105 lijkkisten naar ver
schillende Pariische kerkhoven
overgebracht.
REDE VAN CHURCHILL AAN
DE EARVARD-UNTVERSITEIT.
Naar de Engelsche nieuws
dienst meldt, is te Cambridge in
Massachusetts door de universi
teit Harvard het eeredoctoraat
aan Churchill verleend. Chur
chill heeft ter gelegenheid daar
van een toespraak gehouden,
waarin hii o.a. verklaarde, dat
het volk der Ver. Staten de ver
antwoordelijkheid iegens de we
reld niet van zich kan afwijzen,
ia. de verantwoordeliikheid. die
de Ver. Staten dragen, neemt
van dag tot dag toe. Op den weg.
dien Amerika en Engeland ge
meenschappelijk ziin opgegaan,
is geen stilhouden mogeliik. Er
is thans een faze bereikt, waarin
geen pauze kan ontstaan. In de
samenwerking tusschen den
Britschen ministerpresident en
den president der Ver. Staten,
zoo zeide Churchill, wordt een
groote rol gespeeld door een
commissie, die rechtstreeks on
der de leiding van Roosevelt en
Churchill werkt. De aard van
deze samenwerking mag ook na
den oorlog niet worden prijsge
geven. totdat er iets anders voor
in de plaats' kan komen, dat de
veiligheid der geallieerden waar
borgt.
Voorts zeide Churchill nog.
De gemeenschappelijke taal van
Engeland en de Ver. Staten is
een erfenis van onschatbare
waarde, die od zekeren dag wel
licht den grondslag kan vormen
voor een gemeenschappelijk
staatsburgerschap. Churchill gaf
vervolgens als ziin meening te
kennen, dat er sterkere, doel
treffender en fellere inrichtin
gen ter wereld moeten worden
gesticht om den vrede te waar
borgen en oorzaken van toekom
stige oorlogen uit den weg te
ruimen. Daartoe moeten de
„sterkste zegevierende naties"
zie haaneensluiten. alsmede ook
diegenen, die ..den last en hitte
van den dag gedragen en onder
den geesel van het noodlot ge
leden hebben". Al.deze kwesties
ziin ondanks den oorlog voor de
geallieerden van belang. Nie
mand kan beweren, dat de oor
log reeds ziin hooateDunt be
reikt heeft. Integendeel, de oor
log treedt voor de Britten en de
Amerikanen wellicht nu in ziin
heftigste en kostbaarste stadium.
Het toekomstige stelsel der vei
ligheid van de wereld, zoo meen
de Churchill ten slotte, zal niet
doeltreffend of duurzaam ziin
zonder de vereenigde inspannin
gen van het Britsche en het
Amerikaansche volk. Wanneer
wii vereenigd ziin. zeide Chur
chill. is niets onmogelijk. Wan
neer wii van elkaar verwijderd
ziin. zal alles mislukken.
BUITENGEWONE VERGADE
RING DER KARDINALEN.
De te Rome aanwezige kardi
nalen zijn Maandagmorgen om
10 uur in een buitengewone ver
gadering bijeengekomen. De bij
eenkomst heeft eenige uren ge
duurd. Omtrent den inhoud der
besprekingen, die gevoerd wer
den onder voorzitterschap van
kardinaal Maglione, den pause
lijken staatssecretaris, bewaart
men in kringen van het Vaticaan
het diepste stilzwijgen. In welin
gelichte kringen wijst men er
evenwel op, dat de vergadering,
alsmede de onlangs gehouden
bijeenkomst, in verband staat
met den oorlogstoestand. In de
eerste samenkomst werd de toe
stand reeds buitengewoon ern
stig geacht, zoodat het besluit
genomen werd, de geheele we
reld op te roepen tto gebed.
In de gisteren gehouden bespre
king zouden de kardinalen zich
o.a. ook hebben bezig gehouden
met de jongste boodschap van
den Paus aan de wereld.
BINNENLAND
ZIEKENFONDSBESLUIT.
Vertoef buiten woonplaats.
Voor ingevolge het Zieken-
foncteenlbesluit verplicht verze-
ziekerden, die meer dan dertig da
gen achtereen buiten- bun woon
plaats vertoeven, en geneeskun
dige hulp behoeven, bestaat reeds
geruimen tijd een regeling. De
commissaris, belast met bet toe
zicht op de ziekenfondsen, heeft
thans ook regelen oesteld voor
een verblijf van dertig dagen of
mimdier.
De rechtstreeks of indirect ver
plicht verzekerde, die zidh voor
een verblijf van dertig dagen of
minder buitien zijn woonplaats
bevindt en geneeskundige ver
zorging vain noodie beeft, dient,
zoo bij zich tot een arts, tandarts,
apotheker of vroedvrouw wendt,
zidh aanton-ds als verplicht ver
zekerde bekend te maken., met
het verzoek om op die af te geven
rekening of kwitantie dien naam
van bet algemeen ziekenfonds te
vermelden.
Deze stukken moeten door den
verplicht verzekerde aan het al
gemeen ziekenfonds, waarbij hij
in aangesloten, worden overge
legd, onder bij voeging van een
verüdaring^an den huisarts, spe
cialist oPtandarts, die de hulp
ver leende, dat deze uit medisch
oogpunt zoo noodzakelijk was,
d'at daarmede niet kon worden
gewacht tot de terugkeer van den
betrokkene in zijn eigen woon
plaats.
Voor de op deaen grondslag te
verleenien geneeskundige verzor
ging gelden verder die gewone
voorschriften en- beperkingen.
Voor opneming op medisch
voorschrift in een ziekenhuis in
de tijdelijke verblijfplaats geldit
niet de eisüh, dat bet algemeen
ziekenfonds vooraf een machti
ging moet hebben verleend, doch
wel is bet in dit geval noodzake
lijk dat de rechtstreeks-verzeker
de zoo mogelijk vóór die opneming
en anders uiterlijk ibininen een.
week een schriftelijke fcenniisge-
ving aan zijn ziekenfonds doet
toekomen. Betzelfdie geldt voor
bet ziekenvervoer. Met een te
late kennisge ving kan alleen ge
noegen worden genomen, indien
de ziektetoestand van den ver
zekerde dit onvermijdelijk maak
te. Betreft het een geval, waarin
de ziektetoestand reeds in de
eigenlijke woonplaats was gecon
stateerd, terwijl het verblijf el
ders niet om gezondheidsredenen
noodzakelijk was gebleken, dan
worden de gemaakte kosten niet
door het algemeen ziekenfonds
vergoed1. Hierop is echter één uit
zondering toegelaten., nl. wan
neer de behandelende geneesheer
opneming van den verzekerde in
een ziekenhuis in zijn tijdlelijke
verblijfplaats noodzakelijk acht.
In dit geval neemt bet algemeen
ziefcenhuisfonds die ziiekenhuis-
verpieiging tot op zekere hoogte
voor zijn rekening.
Wanneer een verplicht verze
kerde zich voor ten hoogste dier-
WELSPREKENDHEID.
Ik lees den. laatste® tijd
weer in verschillende bladen
advertenties van menschen,
die er op uit zijn hun medie-
menscben de kuintst van vlot
in het openbaar te spreken bij
te ibrenigein
Nu heb ik altijd de wellicht
wat conservatieve overtuiging
-gehad, dat vlot in het open
baar spreken hoofdzakelijk be
rustte op kennis en verstande
lijke ontwikkeling, maar dat
schijnt niet heelemaal zoo te
zijn, nademaal deize vlotte
spraakleeraren een iegelijk
zonder aanzien des persoons
gegarandeerd binnenvoeren
in het gilde der redenaars.
Het is dus niet zoo, diat kennis
van en liefde voor een bepaal
de zaak den mensoh welspre
kend maken, de moderne elo
quentie komt niet van bin
nen uit, maar wordt er een
voudig opgeplakt. En. dit her
innert mij aan. de eloquentie
van twee elkander opvolgen
de ministers uit een. vroeger
tij.dperk, waar van ik eens las
in een oud geschrift.
Van dien. eerste zei men; hii
weet het buitengewoon goed,
maar kan het niet zeggen. Van
den tweede heette het: hij
weet niets, maar hij kan. bet
buitengewoon goed zeggen.
En zoo vermoed ik, dat de
tegenwoordige, vlotte spxaak-
leeraren tot de tweede soort
behooren.
tig dagen naar een andere ver
blijfplaats in Nederland begeeft
en zijn verblijf daar tegen zijn
aanvankelijke verwachting in
langer duurt, dan dient recht
streeks verzekerde hiervan on
verwijld aan zijn algemeen zie
kenfonds kennis te geven.
Gaat iemand buiten de woon
plaats van zijn gezin gedurende
meer dan dtertig dagen werk
zaamheden verrichten en komt
hij door de aanvaarding van. deze
werkzaamheden het ziekenfond-
senibesluit te vallen., dan moet bij
beginnen met zich aan te meidien
bij een algemeen ziekenfonds in
d'e woonplaats van zijn gezin,
Een punt van bijzonder belang
is ten slotte nog, dat indirecte
verzekering van gezinsleden van
een rechtstreeks-verzekerde ont
staat of voortduurt, indien de wil
tot samenwoning van den reebt-
streeksverzietoerdie en die gezins
leden aanwezig is, doch niet kan
werden verwezenlijkt tengevolge
van o oriog, oorlogsgevaar of an
dere buitengewone omstandighe
den als evacuatie, woningnood en
dergelijke, of doordat de recht
streeks-verzekerde buiten de
woonplaats van zijn gezin werk
zaamheden verricht.
Nederlandscha Vrijwilligers bij de
Duitsche oorlogsmarine. Middags
gaat men weer naar bulten *oor de
beoefening ran spel en sport Dat
verkwikt en geeft aan het dienstpla*
de noodlge afwisseling. Naast voetbet
worden alle takken van sport beoefend
Bildberichter AndrWReoWPa*
