[JDAG 3 SEPTEMBER 1943
34STE JAARGANG N°- 10649
aas: Papengracht 32 - Giro 103003
oon: Redactie 20015. Admin. 20935
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
C. M. van Hamersveld, Directeur.
Th. Wilmer, Hoofdredacteur.
[et eigendomsrecht
citeerden dezer dagen uit
«eschrift van pater dr. tnr.
linus, capucijin, het volgen-
et moet voongoed gedaan,
niet de opvatting, dat men
sijin eigenidoun naar willekeur
omsprinigen, zonder zidh te
muneren om de gevolgen van
Jiandtelwiize voor de ge-
sfihap. In éen goed-geordien,-
emeensobap msoiet iedereen
'ligen persoon in dienst stiel-
Van het gezamenlijk wel-
sstreven; hoeveel te meer
joederen!"
t moet voor goed gedaan zijn
de liberale opvatting over
igendomsnechlt!
jeginsel staat vast, dat ie der
iet recht heeft, om goederen
ersoonlijk bezit te hebben,
>ver vrij te beschikken, ze
eigen goedvinden te behee-
>n door erflating te verma-
Dit natuurlijk recht kan de
iei'd den meniscih niet onfnie-
Maar de uitoefeninig ervan
zii regelen, de beschikkings-
eid moet zij binden, wan
en inzooverre een geëven-
;d algemeen belang zulks
Ëlijfceliik eischt.
it instituut van den priyaat-
idom beschouwen wij als
ntastbaar. De mate van re-
tg en binding zal naar plaats,
en omstandigheden verschil-
zijn.
de encycliek „Quactragesimo
i" wij'St Paus Pius XII zoo
s slijtk op gevaren naar twee
en wat betreft het juiste be-
van het eigendomsrecht:
wee uitersten moeten daar-
orgvuldig vermeden worden,
rijl men n.l. door de ontkem-
r of verzwakking van het so-
t en publiek karakter van bet
idomsreoht vervalt tot het
„individualisme", of daar
bijkomt, zoo loopt ook de
teele of gedeeltelijke ontken
van bet particulier en imdi-
eel karakter ervan onvenmij-
i uit op „collectivisme"
verder zegt de Paus:
»gst nuttig en verdienste-
11 ujin daarom de pogingen van
die, zonder afbreuk te doen
de eendracht en aan de zui-
eid van de. traditioneele leer
Kerk, den aard van die ver-
iltinigen trachten te bepalen
e grenzen, vast te stellen, die
die eisoben der samenleving
i ïld zijn zoowel aan het eigen-
s specht als zoodanig als aan
6 gebruik of de besteding der
ttidiommen; daarentegen ver-
i en zij in een zeer ernstige
ling, die het individueel ka-
er van den eigendom zooda-
trachiten. te verzwakken, dat
et feitelijk vernielt igen".
n slotte nog dit citaat: „Daar-
kan het Staatsgezag, steeds
urlijk voorgelicht door de
urwet en de goddelijke wet,
r nauwtoenuig bepalen, wat,
,1 het oog op dê noodzakelijke
ten van het algemeen belang,
bezitters al of niet geoor-
I is iin het gebruik van hun
Paus waaredbuwt er voor,
karakter van den
om niet zoodanig te ver
en, diat het feitelijk wordt
lietigd wat kan geschieden
door te hooge belastingen.
Blderzijds waarschuwt die Paus
roor, 'het sociaal en publiek
(kter van het eigendomsrecht
te ontkennen of te verzwak-
wat kan geschieden als de
at nalaat bindende voorschrif-
te geven voor het gebruikeder
Ktanmen.
et doel, dat de mensch bij al
handelen en streven voor
tn moet houden, is niet alleen
persoonlijk welzijn, maar ook
welzijn der gemeenschap,
Tvun hij lid is. Op dit gezon-
redelijke beginsel is gebouwd
looiaal zegenrijike leer van de
o.a. neergelegd in „Quadra-
Anno". over het eigen-
t.
'ji zullen, ooik rua den oorlog
hebben een gebonden
iie natuurlijk antders
Het vijlde oorlogsjaar in
ARTIKEL VAN Dr. GOEBBELS.
Dr. Goebbels wijdt in „Das
Reich." een hoofdartikel onder het
opschrift „Het groote drama" aan
beschouwing naar aanleiding van
het aflooipien van het vierde oor
logsjaar. Wij meenen te mogen
aannemen, zoo schrijft de minis
ter, dat geen der vijandelijke
Staatslieden en geen van de ge
heime machten, die begin Sep
tember dezen oorlog ontketenden,
zich destijds een duidelijk beeld
helbben gevormd van de ramp
zalige gevolgen van hun nood-
lottigen aanslag. Zij handelden
uit haat, minderwaardigheidsge
voel en ideologische overdreven
heid en meenden beslist in hun
kortzichtigheid, dat het door hun
vereende krachten gemakkelijk
en binnen niet al te langen tijd
gelukken zou het Duitsehe volk
den doodelijfcen. stoot toe te bren
gen, dien zij ondanks de ijverig
ste pogingen in Versailles ver
zuimd hadden..
Men kan nauwelijks beweren,
dat er in die coalitie, die in Sep
tember 1939 zich tegenover ons
plaatste, ook maar een enkele
staatsman met constructieve
voorstellingen te vinden was. die
een moderne wereldopvatting en
volfcenorde voorstond, Hat was
en het is bij hen op alle gebied
reactie in reincultuur. Him plan
was het Rijk terneer te slaan, om
dat zich daarin de levenshonger
van 'de overbevolkte jonge vol
ken al te spontaan aandiende.
Men wilde Duitschland niet laiten
komien tot het tot ontwikkeling
brengen van zijn hem door God
gegeven krachten. Vandaar de
oorlog.
Het Duitisdhe volk en zijn lei
ding, zoo verklaart dr. Goebbels
nog eens met klem, dragen geen
schuld aan dezen oorlog. Die is
hun opgedrongen. Onze bedoelin
gen en plannen lagen uitsluitend
op het gebied van dein vrede, bij
ons Stielen in tegenstelling tot
onze vijanden geen interne zwak
heden waar te nemen, waaruit
slechts door oorlog nog een uit
weg te vinden was. Het Ri.i'k was
sterk, hecht aaneengesmeed en
naar alle kanten geconsolideerd.
De minister herinnert eraan,
boe ernstig de toestand van het
Rijk bij bet begin van den oorlog
was: in het Westen maakten
Groot-Brittaninië en Frankrijk
zich op tot den vernietigingsstrijd
tiegien het Duitsehe v-oltk; op het
gebied van den oorlog ter zee
'was Engeland vastbesloten het
Duitsehe volk opnieuw door mid
del van de blokkade langzaam
uit te hongeren: in het Oosten
ondernam bet Poolsche leger de
van grootheidswaanzin getuigen
de poging door te dringen in het
Duitsehe gebied en daarachter
stond hat bolsjtewiame op de loer,
om elke gunstige kans, die zidh
bood, te gebruiken, om. het Rijk
den doodssteek toe te brengen.
Het is den Fuehrer gelukt door
een souverein-e, superieure stra
tegie den verstikkingsring te ver
breken. die ons bij het begin van
den oorlog omvat hield. Niet één
stad van het Rijk werd door den
vijand ibezeit, doch land voor land
en militaire macht na militaire
macht,- die ons bedreigden, of ge
heel terneer geslagen of zoo ver
in eigen land teruggedreven, dat
er thans geen sprake meer kan
zijn van éen territoriale bedrei
ging van het Rijk.
Het zwaard van de vijandelijke
blokkade ter zee bleek stomp te
zijn. Wij kunnen, thans noch wat
voedsel noch wat grondstoffen
betreft meer uitgehongerd wor
den. Wat wij voor de overwinning
inoodig hébben bezitten wij. Wij
moeten het slechts verdedigen.
Wij zitten, zooals reeds vaker is
gezegd, aan den langsten hef-
boomanm, en waranéer de vijand
gebonden dan in oorlogstijd,
maar: gebonden, gericht n.l. op
het gemeenschapsbelang. Daarbij
zal de overheid! moeten, werken
voor een zuivere opvatting van
hét eigendomsrecht, niet afwii-
kendi van dien rechten weg noch
ter linker- noch ter rechterzijde.
ook maar eenige mogelijkheid zag
ons de vuistpanden, die onze
overwinning garandeeren, te ont
nemen, dan zou hij dit liever van
daag dan morgen doen. Hij ziet
die niet. vandaar dat hij de oor
logvoering overbrengt op een ge
bied, waarop hij zich nog steeds
een waar meester hééft getoond:
bij voert den oorlog evenals in
dén eersten wereldoorlog in
plaats van tegen onze soldaten
tegen onze vrouwen en kinderen.
Destijds trachtte hij de overwin
ning door honger, thans door
phosphor te behalen. Destij.ds zijn
wij hem het antwoord op zijn ter
reur tegen het vaderland schuldig
gebleven, thans moeten wij het
destijds verzuimde herstellen.
De minister wijst erop. dat
Duitschland ook in tegenstelling
tot zijn vijanden een heldter, vast
omlijnd politiek doel heeft. De
staatslieden van de vijandelijke
coalitie willen de fouten van Ver
sailles herhalen en. zoo mogelijk
nog overtreffen. Wij willen die
vermijden en overwinnen. De
volken van Europa moeten, bij de
verdeeling van hun sympathieën
voor de beide oorlogvoerende
partijen ook beslissen of de el
lende van den na-oorlogstijd van
destijds, op gigantische wijze ver-
mieerd, zich zal herhalen of dat
Europa dit keer na den oorlog
beter zal beginnen.
De minister noemt de vraag,
hoe lang de oorlog nog zal duren,
maar al te natuurlijk. Want de
oorlog stelt aan alle volken
eisehen, waarbij die van den vo-
rigen oorlog verbleeken. Ook dit
is een bewijs, dat het om het ge
heel gaat. Én daarom zal hij zoo
lang duren, tot een duidelijke be
slissing valt.
De minister wijsit verder op de
gereserveerde scepsis ten aanzien
van het verdere verloop van dien
oorlog, dat de laatste weken meer
en meer bij de Engelsche en
AmierikaanisChe openbare mee-
ning valt waar te nemen. Men
ziet langzaam in Londen en Was
hington in, dat de Anglo-Amieri-
kaamische successen van de jong-
siten tpd geen overwinningen in
den zin van oorlogsbeslissimgieri
waren en dat men zelfs niet eeni-
germate in de nabijheid van het
centrumvan onze oorlogvoering
is gekomen. Diit inzicht is in over-
eensteaning met de feiten. Ook
de hoop en verwachtingen door
den vijand op de lucbtterreur ge
steld zijn niet in vervulling ge
gaan. Daarenboven begint bij den.
vijand het slechte geweten, dat
door ons zwijgen nog te meer
wordt aangemoedigd, zich af te
vragen, hoe te zijner tijd het Rijk
zal antwoorden op de onmienschie-
lijkhsden van de vijandelijke oor
logvoering in de Lucht. Men. had
gehoopt, de slachtoffers van de
bomterreur als bondgenooten te
kunnen winnen. Het tegendeel is
het geval. Zij vragen niet naar
leugenachtige vijandelijke propa
ganda, zij roepen om vergelding.
De vijand heeft zich dus in alles,
wat den oorlog en het Duitsehe
volk betreft vergist. Hij onder
schat niet slechts ons oorlogspo
tentieel, doch ook ons ooriogs-
monsel.
Wij hebben dezen oorlog nie ge
wild, zoo schrijft de minister ten
slotte. Hij geeft ons derhalve geen
vreugde, doch is voor ons slechts
een bittere plicht. Doch miooit mag
die vijand eraan twijfelen, of wij
dezen plicht getrouw tot de over
winning zullen vervullen. Daar
toe zijit front en vaderland op de
zelfde wijze besloten. Recht op,
met trotsChe houding stappen wij
van het vierde in het vijfde oor
logsjaar over. Wij zullen strijden
en werken tot de overwinning
ons is.
De Duitsehe pers bij het begin
van het vijfde oorlogsjaar.
De Duitsehe pers stond giste
ren geheel in het teeken van
het begin van het vijfde oor
logsjaar. In artikelen en foto's
komt het onvoorwaardelijke ver
trouwen in de overwinning van
het Duitsehe volk en de ijzeren
vastberadenheid voor den strijd
en de eindoverwinning tot uit
drukking. Opschriften over de
geheele breedte van de pagina's
TERREURAANVAL OP
CIVIELE VEERBOOT
Verscheidene Engelsch-Ameri-
kaansche vliegtuigen hebben he
den in de vroege ochtenduren
in de provincie Zeeland in duik
vlucht de voor het civiele ver
keer dienende veerboot „Prins
Hendrik'" aangevallen en met
boordwapens beschoten. Het
schip is gezonken. Aan boord
bevonden zich 30 personen, van
wie er 24 verdronken ziin. De
slachtoffers ziin allen Nederlan
ders. 18 hunner bevonden zich
aan boord als passagiers, terwijl
6 tot de bemanning behoorden.
Bovendien werden op andere
plaatsen in het land 2 booten
van de civiele scheepvaart met
boordwapens beschoten, waarbij
drie Nederlanders den dood heb
ben gevonden.
Dit bericht toont ons weer in
schrille kleuren een oorlogvoe
ring. welke deze week nog de
Paus in ziin radiotoespraak en
ook reeds vroeger met al de
kracht van ziin geestelijk gezag
heeft veroordeeld. Ofschoon in
de moderne oorlogvoering de
grenzen, die de fronten vormen,
ziin weggevallen en door de
luchtoorlog de burgerbevolking
in den strijd betrokken is ge
worden en haar eigen zware
aandeel te dragen krijgt, is het
toch voor iedereen duidelijk, dat
striidmethodes. welke geheel al
leen gericht ziin op niet-strii-
dende burgers niet scherp ge
noeg veroordeeld kunnen wor
den. Dit is niet alleen meer de
tragische realiteit van den oor
log. maar. zooals de Paus in ziin
radiotoespraak zeide. een strijd
wijze. waardoor „in alle landen
de afkeer groeit van de wreed
heid der methoden van een to-
talitairen oorlog, die elk eerliik
begrip en elke vorm van godde
lijk en menscheliik recht te bui
ten gaat".
diensten ruilen tegen rantsoen
als „Duitschland eenig, sterk en
hecht", „Standvastig, onwrik
baar, bewust van de overwin
ning' en „Met de overwinning
voor oogen het vijfde oorlogs
jaar in" wijzen op de groote be-
teekenis van deze militair-poli
tieke mijlpaal in de wereldge
schiedenis. terwijl uitvoerige
artikelen de prestaties naar vo
ren brengen van de Duitsehe
weermacht en haar bondgenoo
ten.
„Alle voordeelen aan den kant
van Duitschland/' is het op
schrift van een in de „Berliner
Boersen Zeitung" verschenen ar
tikel, dat de stemmen der bui-
tenlandsche pers weergeeft.
Kaartschetsen laten bovendien
de veranderingen van den mili
tairen toestand ten gunste der
.Asmogendheden zien sinds het
begin van den oorlog en vertoo-
nen de sindsdien geweldig uit
gebreide bewegingsvrijheid van
Duitschland en zijn bondgenoo
ten. In beeld en woord worden
ook de meest markante gebeurte
nissen der afgeloopen vier jaren
op den voorgrond geplaatst en-
herhaaldelijk komt men in tee-
kernn# of foto het vastberaden
gelaat tegen van den Duitschen
soldaat. Dit alles verzinnebeeldt
den onibuigza-men wil tot den
strijd zonder compromis van
Europa om zijn vrijheid.
REDE VAN SAUCKEL.
Gouwleider Sauckel heeft te
Pariis voor persvertegenwoordi
gers het woord gevoerd over
kwesties van den arbeidsinzet.
Tijdens het veriooD van ziin uit
eenzettingen sprak hii ook over
de gevechten in het Oosten. De
huidige oorlog vergt van het
door de Soviets geknechte Rus
sische volk enorme bloedige of
fers. Stalin en ziin opdrachtge
vers bekommeren zich daar wei
nig om. want na een overwin
ning hopen xle tegenstanders
millioenen Europeesche arbei
ders ter vervanging te krijgen.
In het belang van de Europee
sche arbeiders moet de pers 'op
MOMENTJE
VERKEERSAGENTEN.
Hebt U bii alles wat er af
geschaft is in dezen woeden
denden tijd er ooit wel eens
aan gedacht, dat ook de ver
keersagent gevallen is als
slachtoffer van de huidige
menschenvernietiging? De
verkeerslichten ziin uitge
schakeld öf vanwege de vlieg
tuigen óf wegens het electri-
citeitsrantsoen en de agenten
hebben misschien ook geen
textielpunten genoeg om wit
te jassen te kunnen koopen.
al beweert Palthe ook nog
zoo luid. dat je met twee
witte lakens wonderen ver
richt. In ieder geval moesten
wii vroeger iedere centime
ter. waarop wii ons voortbe
wogen terdege uitkijken om
niet getorpedeerd, platge
drukt en begraven te worden
en tegenwoordig scharrelen
wii in het donker rond zon
der dat er een verkeersagent
naar ons kiikt. De enkele
auto's met aanhang- of inge
bouwde fornuizen en ledikan
ten op de tweede verdieping
zien wii met minachting gaan
en het is nu een koud kunst
je geworden je eigen ver
keersagent te ziin nu iedereen
biina een heele straat voor
zich zelf heeft.
En de Weermachtauto's, die
door de straten rossen, rijden
recht toe recht aan en maken
geen ongelukken, ook zonder
verkeersagenten. En. indien
zii nu geoensionneerd zijn of
od wachtgeld zijn gesteld,
moeten zij wel met leed
wezen zien. dat het zonder
hun hulp ook gaat.
DE NIEUWE REICHSKARTE
FUER URLAUBER.
Met ingang van 3 September
1943 wordt de nieuwe Reichs-
karte fuer Urlauber in gebruik
genomen, welke in de plaats
komt van de destijds ongeldig
verklaarde kaart. De nieuwe
kaart is uitgevoerd in groene
kleur. Op eiken bon' daarvan
komt een schildje voor. hetwelk
de waarde van den bon aan
geeft. Rondom dit schildie is de
letter „U" gedrukt in geel-witte
kleur. De bonnen van de nieuwe
Reichskarte fuer Urlauber geven
recht op het koopen van de
daarop vermelde artikelen tot
de daarbii vermelde hoeveelhe
den. Met nadruk wordt er de
aandacht op gevestigd, dat deze
bonnen uitsluitend geldig ziin.
wanneer zii zich bii aanbieding
in den winkel of het restaurant
aan de kaart bevinden. De win
kelier of restaurateur moet dus
de bonnen van de kaart verwij
deren. Bovendien moet de kaart
voorzien ziin van naam en adres
van den gerechtigde. Indien aan
de genoemde vereischten niet
wordt voldaan, ziin de bonnen
niet geldig. De bonnen van de
thans in omloop gebrachte
Reichskarte fuer Urlauber ziin
geldig tot 14 November a.s. het
geen bliikt uit de daarop voor
komende woorden: „Gueltig 14/
11/43".
De detaillisten kunnen dus
bovenbedoelde bonnen, geplakt
od ODplakvellen MD 147/03 bij
de distributiediensten inleveren.
Zii moeten daarbii een afzon
derlijk ontvangstbewijs gebrui
ken. Detaillisten en instellingen,
die niet voldoende bonnen van
de Reichskarte fuer Urlauber
ontvangen om daarop een toe
wijzing te verkrijgen, kunnen
deze bonnen bii de distributie
bonnen.
dit enorme gevaar wiizen. De
aan het Duitsehe volk opgedron
gen oorlog is dus een beslissings-
striid voor de beschaving en so
ciale rechtvaardigheid. Duitsch
land striidt thans voor Europa
en daarom doet Duitschland
ook een beroeD on den goeden
wil van alle Eurooeesche arbei
ders.
