MOMENTJE
DERDAG 19 AUGUSTUS 1943
34STK JAARGANG N°- 10636
S)e fieicfoeh^Scii/fca/iit
®x: Papengracht 32 - Giro 103003
pjon: Redactie 20015. Admin. 20935
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
C. M. van Hamersveld, Directeur.
Th. Wilmer, Hoofdredacteur.
^gjewisfiische door-
braak-poglngen
'e verijdeld
esJITSCH WK E RAI AC HTS-
i BERICHT.
'•M Duitsche weenmajclbJtsbe-
^van Woensdagmiddag luidt:
atj het gebied van. Isjo-em zette
jamd zijn aanvallen rneit stier-
-jnfamtérie- en pautisienstrijd-
iten voort. In. hevige gevech-
perdlen zijn doorbra-akpog-iin-
k| verijdeld., waarbij talrijke
•pi werden, stukgeschoten.
IQc in het gebied ten Zuidien
Zuidwestelijk van Bjelgorod
;efcen alle S'ovjetaanvallen
iifa ineen. 22 Sovjet tanks
jen vernietigd. Bij de aan-
l en afweergievecbten in dit
„id heeft zich. de SS-Pantser-
)rfidierdivisie „Totenpopf" hij
ger ondierscheiiden.
uk ten Zuiden en Zuidlweste-
yvam Wjasma, Zuidwestelijk
l4Belyj en Zuidwestelijk van
Ladogameer mislukten alle
braakpogingen der bolsje-
°»n- in verbitterde gevechten.
terliezien van dien vijand in
'sjevecihten aan het Oostelijke
H waren gisteren bijzonder
p. In totaal werden 317 tanks
tgetigd.
id den strijd teigen schepen
fde Algierijnische kunst boox-
iJjuitsiche gevechtsvliegtuigen-
vijandelijk transportschip
i middelbare grootte in dien
'"id en beschadigden een ander
jvaarddjischip.
Tranaties vijandelijike vliieg-
en. die gisteren overdag bo-
flZuid-'Duitseband vlogen, ver
ijl! reeds volgens de tatdiusver
'jangen rapporten, dioor jagers
shchtdioelge®chut 51 viermoto-
Ibotminaeniwerpers en 5 jagers,
'travee Zuid-Duitsche steden
I-die bevolking verliezen,
f&ven dte bezette Fransche ge-
aten, alsmede boven Zuidr
loikrijk werden nog 5 vijande-
i vliegtuigen neergeschoten.
•J eigen jachtvliegtuig giing
rPren.
st den afgloopen nacht wierp
(jnjand een groot aantal hri-
j en brandbommen op plaiat-
_in het N-oord-Duitsche kust-
TedL De bevolking leed werliie-
Nachtjagers en luehtdoe-lge-
'jit van die luchtmacht schoten
g die formaties Britsche bom-
«werpers minstens 37 vlieg-
aen neer.
uiitsche gevechtsvliegtuigen
ngen in dien nacht van 17 op
Augustus tot Zuidoost- en
i Üen-Engeland door en be
kten o.a. de industriestad
Jooln doeltreffend met bom-
l van elk kaliber.
Duiische troepen erin ge-
1 zich de pantserdivisie Her
ein Goering, de 15e pantser-
29ste pantsergrenadierdivisóe,
1ste divisie valschermjagers
de 22ste luchtafweenbrigade
t roemvol geweerd".
ianval der bolsjewisten bij
Isjoein.
te ANP-correspondeint te Ber-
meldt:
te lang verwachte groote aom-
dier bolsjewisten bij Isjoean
limsdag begonnen. Met onge-
r hondlerddertig batterijen
are en middelzware artillerie
indien die aanvallers het vuur
de Duitisöbe stelliinigen om. ver-
Benis meit sterke pantserbriga-
te land en groote zwermen,
agtuigen in die lucht verder
t te vallen.
loewel de vijiand alle krachten
!>andie, zoo verklaarde men
'ensdagmiorgien van Duitsche
te, slaagde (hij er niet in een
iisisenden doorbraak te for-
aren. Een kleine bras in de
itsche hoofdverdedigingslijn
li afgesloten en gezuiverd wbr-
a.
Succesvolle Duitsche tegen
aanvallen bij Bjelgorod.
De ANP-corresp ondent meldt
orte: De zware gevechten bij
eigonadi hebben een minidler ge-
arlijik karakter gekregen, nu
Duitsche tegenaanvallen met
aces bekroond zijn en een diael
TOESPRAAK VAN
DR. GOEBBELS.
De leiders der Rijks-propagan-
da-foureaux zijn Maandag en
Dinsdag bijeengekomen voor
een werkvergadering te Ber
lijn, waarop vooraanstaande per
sonen uit partij en staat spra
ken over actueele politieke
vraagstukken. Vooral werden
vraagstukken van den luchtoor
log besproken.
In het middelpunt der verga
dering stond een toespraak van
Rijksminister dr. Goetobels, die
een uitvoerig beeld gaf van den
politieken en militairen toe
stand aan het eind van het
vierde oorlogsjaar. Hij gaf een
uiteenzetting van de posities, die
Duitschland tot dusverre heeft
veroverd en die het in de voor-
deelige positie brengen, dat het
den oorlog kan voeren op veel
meer dan 1000 kilometer af
stand van zijn grenzen. In het
bezit van deze vuistpanden, al
dus dr. Goebtoels, kunnen wij
met rustig vertrouwen de eind
overwinning tegemoetzien.
Het belangrijkste probleem
noemde de minister den lucht
oorlog, die het land aan een
zware lastproef blootstelt. Door
de regeering en door de ener
gieke eigen hulp der bevolking
wordt alles gedaan om het leed
van de vijandelijke, bomterreur
zooveel mogelijk te verminde
ren.
Het thuisfront zal zich in het
besef van zijn moreele meer
derheid en zijn materieele
kracht zijn soldaten, die aan
het front heldhaftig strijden,
waardig toonen en het doel van
den vijand, een bres in ons mo
reel, verijdelen. Tegenover de
tegenslagen, die de oorlog in
zijn voortdurende schommelin
gen nu eens voor de eene, dan
weer voor de andere partij met
zich brengt, gaf de minister
uiting aan zijn vaste overtuiging,
dat niemand meer het Duitsche
volk de verdiende eindoverwin
ning uit handen kan nemen.
der aanvallende bolsjewistische
troepen is ingesloten. Het betreft
bóer voornamelijk gardenegimem-
'ten, dlus élite-troepen van de Sov
jet-Russen. Ook eenaige deelen
vain garde-pantiserbrigades toon
den in den loop der gevechten
vernietigd worden. Op het oogen-
bli'k zijin nog slechts ©enige de-
taillberichten over de gemaakte
vorderingen bekend geworden.
In Duitsche militaire kringen
stelt mien evenwel reeds vast, cllat
de Duitsche troepen erin ge
slaagd zijn, in een kritiek sta
dium van dien strijd, het heft in
handen te houden en de situatie
een gunstige wending te geven.
Overigens vallen de bolsjewis
ten ibij Wjasma en Kirow nog
steeds verwoed aan. onder ge
bruikmaking van zeer veel ge
mechaniseerd materiaal. Ten Zui
den van het Ladogameer waren
de aanvallen gisteren minder dOn
in die voorgaan.de dagen.
VERGEEFSCHE AANVAL OP
DUITSCH CONVOOI VOOR
SCHEVENiNGEN.
In de ochtenduren van 19 Aug.
ontstond er in de wateren voor
Schevenmgen een gevecht tus-
scheu bewakingsstrij dkrachten
van een Duitseh convooi en
Britsche motortorpedobooten.
Daar van Duitsche zijde de aan
val verwacht werd, werden de
Britsche motortorpedobooten
door het geconcentreerde vuur
van alle afweerwapens getrof
fen.'Op alle Engelsche booten
werden treffers geplaatst. Een
der booten geraakte in brand en
explodeerde kort daarop. Ter
wijl het Britsche motortorpedo
bootwapen bij deze onderne
ming een harer booten9 verloor
en drie andere Britsche motor
torpedobooten zware beschadi
gingen opliepen, leden de Duit
sche bewakingsvaartuigen slechts
onbeteekenende schade. Van de
Duitsche transportschepen werd
er geen getroffen.
110 DOODEN TE PARUS.
IDe plaatselijke Ipolitieprefec-
tuur te Parijs maakte Woens
dag bekend, dat het aantal doo-
den bij het jongste bombarde
ment van de Parijsche omgeving
Maandag 1.1. voor de departemen
ten Seine et Oise 100 bedraagt.
Aanval op stad in Noord-
Frankrijk.
Na den bomaanval op de Pa
rijsche omgeving van Maandag
hebben de Anglo-Amerikaansche
vliegers in den daaropvolgenden
nacht een groote stad in het
Noorden van Frankrijk aange
vallen. Tot dusver werden meer
dan 30 dooden en 50 ernstig ge
wonden geteld.
Talrijke woonhuizen werden
verwoest of zwaar beschadigd.
Het aantal licht gekwetsten is
zeer aanzienlijk. Onmiddellijk
na het einde van het bombarde
ment waren de opruimingsdien
sten ter plaatse. Men -vreest dat
er nog slachtoffers onder de
puinhoopen bedolven zijn.
DE CONFERENTIE DER
DUITSCHE BISSCHOPPEN.
Naar gisteren bekend is ge
worden heeft de president van
het Duitsche Episcopaat, kardi
naal dr. Bertram, bisschop van
Breslau, op het allerlaatste mo
ment met het oog op zijn ge
schokte gezondheid moeten af
zien van deelneming aan de
bisschopsconferentie te Fulda.
Het in rang oudste lid van de
conferentie, kardinaal Michael
•Faulhaber, bekleedt thans het
voorzitterschap, althans voor
den vorm. Hoofd en leider van
de bijeenkomst is practisch de
Berlijnsche bisschop graaf von
Preysing, die ook den eersten
dag de openingsrede hield.
RADIOREDE VAN BADOGLIO.
De chef van de Italiaansohe
regeering. Badoglio, heeft giste
ren per radio de volgende rede
tot de Sicilanen gericht:
„Italianen, ik neem voor de
eerste maal het woord om mij
te richten tot onze boven alles
geliefde broeders van het ge
martelde Sicilië. Na een dappe
re verdediging, die de Duitsch-
Italiaansche troepen, die deze
verdediging moesten voeren, in
de hoogste mate tot eer strekt,
moest het heilige territorium
van Sicilië met het oog op de
geweldige superioriteit van den
vijand m aantal en krachten
worden opgegeven. Italië heeft
reeds soortgelijk lijden door
staan, dat echter nooit dit land
terneer heeft gebogen. Sicilia-
nen! Geen gebeurtenis zal u
kunnen scheiden van de groote
moeder, Italië. De banden, die u
met Italië verbinden, zijn de
krachten van het bloed. Gij, die
door uw wonderbaarlijken strijd
het aanvankelijk initiatief van
onze. onafhankelijkheid vrucht
baar hebt gemaakt, zijt allen
onze geliefde broedrs. Het hart
van eiken Italiaan is met u en
bij u. Als chef van de regeering
zal ik alle maatregelen treffen
om het lijden van de naar het
vaste land gevluchte Skilianen
te verlichten. Wanhoopt echter
niet. Een volk, dat de wereld
een duizendjarige cultuur heeft
geschonken, kan niet ten onder
gaan, wanneer het zijn geloof
behoudt. Ik, die uw zonen, die
onder mijn commando moedig
op alle slagvelden hebben ge
streden, goed ken, weet zeker,
dat gü allen dit geloof zult be
houden. Weest sterk. Skilianen.
Het medegevoel van het Italiaan-
sche volk gaat naar u uit. Ita
lië groet van ganscher harte en
met geheel zijn ziel onze Sici-
liaansche broeders."
Naar de Britsche berichten
dienst meldt is de Engelsche mi
nister van buitenlandsche za
ken, Eden, in gezelschap van sir
Alexander Sadogan Woensdag
middag te Quebec aangekomen.
Ook de Britsche minister van
voorlichting. Brendan Bracken,
is aldaar gearriveerd.
Roosevelt zal de volgende
week een bezoek aan Ottawa
brengen. Men neemt volgens een
bericht uit Quebec aan, dat
Churchill hem naar Ottawa zal
vergezellen.
DE N. A. D. SLAAT ZIJN
KWARTIEREN OP.
Voor hulp bij den oogst
Uit Utrecht meldt het ANP:
Groote grijiae wagens, volbela-
den met kribben, tafels, kookpot
ten en ander kampmaterie, rollen
dloor Nederland. Bepakt en ge-
aakt staan grootere en kleinere
contingenten jonge toereis' op on
ze stations en vormen de roeze
moezige bezetting van overvolle
itreincoupé's. De Nedlerlanidtsohie
Arbeidsdienst maakt zich op om
over enkele dagen met duizenden
j onge krachten mee aan te pak
ken bij het bergen van dein aard
appeloogst.
Voor al die duizenden moet
echter tijdelijk huisvesting en le
gering in gereedheid worden ge
bracht; een organisatie op zich
zelf, die in deze dagen ten uit
voer wordlt gelegd.
De wagens en treinen zijn ge
rold van het Zuiden en midden
dies lands naar het Oosten en
Noordien. En vanaf het moment,
dat zij aamikiwiamien in de toe
komstige legerplaats, is er in de
ze dorpen iets veranderd. De ar-
beidsmairak.'wartiierimakler, eersit
vreemde verschijning, soms met
wat wantrouwen begroet, drukt
al spoedig zijn stempel op het
gastdioxp.
Over de lijnrechte wegen van
omzie veenkoloniën marchteeren
die kleine bolonnes anbeidiasolda-
ten. Vroolijtoe, pittige liederen
klinken ver over het open land.
En door de smalle dorpsstraten
flitsen op grijze fietsen snelle or
donnansen.
Er is werk aan den winkel.
Scholen, vereenigingsloikalen al
les. wat maar aan de eisohien vol
doet, moet in gereedheid ge
bracht wordien. om de afdeelingen
voor eenigen tijd' te kunnen huis
vesten, Er rijzen moeilijkheden.
Moedldjklbeden met het vervoer,
de plaatsruimte, at die anidiere
dingen, die in de kampen er nu
eenmaal bijhooren en die 'hier in
de tijdelijke legerplaats slechts
heel provisorisch kunnen worden
ingericht of waar zelfs van moet
wordien afgezien.
Maar over het groote geheel
loopt alles volgens de plannen.
Nu reeds toornen de mieeste kwar
tieren langzamerhand gereed.
Er moet nog wel eens zoo hier en
daar wat veranderd wordien: een
keutoen, een eetzaal blijkt nog
niet geheel aan de eischen te
voldoen, maar in hoofdzaak is de
inkwartiering reeds in kannen
en kruiken.
Daar is echter voor gewerkt.
Arbeidsmannen, nlog slechts en
kele weken ondier de schop, toon
den dat zij hun mannetje toon
den staan. Onder ditowij Is moei
lijke omstandigheden werden de
gestelde taken telkens weer vol
bracht. Groote schepen moesten
soms in een enkelen- dag worden
gelost, voibeladen trail-ers kwa
men- bij dag en ibij nacht en kon
dien niet wadhten-. En of het nu
Zaterdagmiddag of zelfs Zondag
PRUIMEN.
Eenigen tijd geleden heeft
men voor kleine stadskinde
ren 190 gram gedroogde prui
men beschikbaar gesteld en
dat bericht heeft mij bijzon
der getroffen. Kleine stads
kinderen, ook zij die in het
gezegende bezit zijn van eeni-
ge vierkante centimeters
grond achter of voor hun
huis, krijgen in den regel al
leen maar het genoegen van
een paar geraniums en eeni-
ge andere min of meer
bloeiende planten, mitsgaders
een paar fiksche draaien om
hun ooren, indien zij het wa
gen deze stiefkinderen van
Flora al te dicht te bena
deren.
Nu kregen zij eens ge
droogde pruimen, waarvan
wij vroeger nooit wisten, dat
zij als Zuidvruchten golden
en speciaal voor ons per
schip uit Zuid-Amerika wa
ren overgebracht. Zij zagen
er uit als gerimpelde oude
vrouwtjes en er ging een
juichkreet op, als zij des Zon
dags op tafel kwamen. Daar
na ontaardde de vreugde
meestal in een vechtpartij
om het sap, waarna de ver
dere Zondag van vader en
imoeder was vergald. Met
het uitbreken van den oorlog
bleef deze casus belli ver van
onze huizen verwijderd. Een
korte herleving is er nu ge
weest. Maar de prui-mensap-
oorlog zal eerst weer in zijn
volle glorie ontbranden, als
de vrede eenmaal is uitgebro
ken. Tot zoolang dus maar.
„KAMERAAD KOM MET
SPOED".
Hedenavond om 18.45 uur
spreekt Max Blokzijl via Hilver
sum 1 in de serie brandende
kwesties over het onderwerp:
..Kamera-ad toom met spoed".
was. de arbeid- ging voor.
Hkr ging het er om die kwar
tieren. op tijd geneed te hebben.
Hier gaat het in wijder verband
om het verzekeren van den Ne-
derlandschen- aardappeloogst.
De Arbeidsdienst van Neder
land sta-at aan het begin van zijn
eerste totale werkzaamheid bij
het binnenhalen van- den- oogst.
De.leiding kent haar jonge lich
ting nog slechts kort. En hoewel
de voonbereidendie werkzaamhe
den nog niet he-elemaal afgeslo
ten- zijn, weet zij inu reeds, dia-t
deze „oogst-lichiting" haiar man
netje zal staan.
Als over enkele dagen ook het
„gras" van de troop naar de
oogisteentra is afgereisd, staat
diaar een geheel leger van ar-
beidssoldaten, dat zijn taak in het
toaidler van de algemeene oogst-
werkzaa-miheden geestdriftig en
energiek ter hand1 zal n-emien.
Dappere Hamburgjche Hitler Jongens. Rijksjeugdlelder Axmann en Gouw
leider Kautmann reiken den Hitier Jongen», die ilch tijdens de terreur»
aanvallen op Hamburg door hun dappere houding hebben onderscheiden,
het llieren Krols lid» klasse nH Soltmann-HoSmann Stapf-Pex m