NL
ÖAGBLAP VÖÖR LEIDEN EN OMSTREKEN
f Over: handelsmoraal
Luchtaanval op Napels
MOMENTJE
{AA
m
.NDAG 7 DECEMBER 1942
34STB JAARGANG N°- 10425
ei dócfveSot iria/nt
jreaux: Papengracht 32 - Giro 103003
e*'i|lefoon: Redactie 20015. Admin. 20935
inct
C. M. van Hamersveld, Directeur.
Th. Wilmer, Hoofdredacteur.
Ir werd dezer dagen in enkele bla-
inaf Sewezen OP enorme, ongemoti-
*®erd-hooge prijzen, die voor bepaalde
tikelen worden gevraagd. Niet alléén
l B6lf
den zwarten handel, óók bij den
^•"fenbaren verkoop. Wie vóór Sint Ni
Pjaas een wandeling langs de etala-
nböqs heeft gemaakt, zal het hier en daar
3erl|frken kunnen constateeren. Hij is
ise|ipchien thuis gekomen, zonder iets
'hebben gekócht, omdat dat, wat hij
eerjn plan was te koopen, hern veel te
'erejyr was. Er zijn echter óók menschen,
ls' e koopen al is het nóg zoo duur; zij
irjjijbben geld en geven het grif uit, zon-
,1 i ook maar even te overwegen, of
óf hun medemenschen dat
maid vandaag of morgen niet beter kun-
.1 *n gebruiken, voor noodiger, nutti-
doeleinden. Er wordt door velen
"ïar raak gekocht; men staat verbaasd,
angor hoeveel geld allerlei prullen wor-
gjn aangeboden èn gekocht,
bat publiek, hetwelk met geld smijt,
!C. kat mede schuldig aan het feit, dat
lor verschillende artikelen enorme,
gemotiveerd-hooge prijzen worden
®uVraagd.
UUEn wie zijn de andere schuldigen?
Laten we beginnen met te eonstatee-
n, dat de prijsbeheersching
l i verscheiden terrein uitstekend
iQnjsregelend werkt. Maar de voor-
criften van de prijsbeheersching kun-
ivafn nu eenmaal onmogelijk alle ver
overde practijken weren; en in meer-
ire van die voorschriften weten „han-
,ge'' lieden vaak wel mazen te vin-
Jjjfn, waar ze doorheen kunnen krui-
""^Maar: wie zijn de andere schuldigen
ji de hier bedoelde te hooge prijzen
I ook bij den openbaren verkoop?
Niet winkeliers, schreef dezer dagen
:e collega in Delft, de Nieuwe Delft-
ie Courant, maar fabrikanten,
'ij betwijfelen dat ten zeerste, al-
reageerde onze Tilburgsche colle-
de Nieuwe Tilburgsche Courant,
rop; wij meenen, dat de bordjes
krhangen moeten worden, aldus dit
(ad-
;En ónze meening is, dat er gevallen
^n, waarin een winkelier schuldig is,
har evenzeer gevallen, waarin niet bij
S*m maar bij een fabrikant de schuld
ÖDoch de diepste oorzaak van het he
elde verschijnsel ligt in een menta-
jeit, welke door de liberale economie
gesanctionneerd; een mentaliteit,
:lke handel en moraal van elkaar
Leidt, als hebbend ieder een eigen,
Londerlijk terrein; een mentaliteit,
Larin uitsluitend het „handel is han-
verwerkt in een liberalen koop
mansgeest, en geenszins de christelijke
Betten van rechtvaardigheid en liefde
rgp regels van den handel en dus ook
_m den prijs bepalen.
^Zooals.op elk terrein op elk ter-
:in zoo moet ook op dit terrein
an het leven de erkenning van de
iristelijke moraal een gezonde "men-
iliteit en dus een goede practijk vor-
len.
Zeker, zoolang er menschen geweest
jn en zullen zijn, zal er kwaad onder
menschen worden bedreven door
is en door anderen wordt kwaad be-
reven; en: wij moeten op het kwaad,
i en van ons zélf onze aandacht het
srst en het meest gericht houden
laar in de liberale economie wordt'het
waad in vele handelspractijken niet
Is zoodanig meer erkend, zelfs ge-
inctionneerd. Men erkent slechts een
ïkere „moraal", welke hierin bestaat,
at men zorgt, buiten de gevangenis te
lijven, en dat men in acht neemt be-
aalde uiterlijkheden, welke meer ge-
indeerd zijn op conventie, dan op in-
erljjke deugd
De samenleving moet weer aanvaar-
en een christelijke handelsmoraal, ge-
fond op wetten van rechtvaardigheid
a liefde!
En nu denke men niet, dat de chris-
'l'jke moraal alleen kan worden be
oefend door hen, die den christelijken
godsdienst belijden. Zooals St. Augus-
tinus in zijn beroemd werk „De Civita-
te Dei" klaar uiteenzet, kunnen ook
de natuurlijke deugden, natuurlijke
godsdienst en moraal den mensch tot
een goed mensch maken, tot het chris
tendom voeren. De christelijke moraal
is gehéél gebaseeerd op en valt ook
voor een groot deel samen met de na
tuurlijke moraal. Vandaar dat men on
der de niet-christenen menschen 'aan
treft met een goede handelsmoraal
terwijl er onder de christenen zijn, ook
heden ten dage, die door egoïstische,
geldzuchtige handelspractijken een er-
genis zijn!
Na deze uiteenzetting over moraal
en handelsmoraal keeren we nog even
terug naar ons uitgangspunt: de enor
me, ongemotiveerd-hooge prijzen voor
bepaalde artikelen.
Men zij in zijn veroordeelend vonnis
rechtvaardig! Niet alles, wat te duur
s ch ij n t, is werkelijk te duur. Men
moet alle feitelijkheden en omstandig
heden kennen, om te kunnen veroor-
deelen. Wij merken dit op, niet om de
werkelijke woekeraars in bescherming
te nemen, maar om een" onrechtvaar
dig oordeel tenopzichte van eerlijke
handelaars te voorkomen!
VANDAAG VóóR EEN JAAR
Vandaag vóór een jaar is de oorlogs
brand van het - Westen overgeslagen
naar Oost-Azië; op 7 December 1941
heeft Japan de oorlogshandelingen te
gen de Vereenigde Staten en Engeland
geopend. Dat was een antwoord op het
mobdiisatie-lbevel, dat op 6 December
door de Ver. Staten was uitgevaardigd,
en dit antwoord bestond uit den ver
rassende luchtaanval van Japansohe
marine-luchtstrijdkrachten op Pearl
Harbour, de belangrijke oorlogehaven
der Ver. Staten op de Hawai-eilanden.
De eerste' klap was in dit geval ceel
meer dan een daalder waard, want de
ze waf verlate Sinterklaas-surprise
bracht de volkomen verraste Ameri-
kaansche vloot onherstelbare verliezen
toe. Japan wist direct het element der
verrassing uit te buiten en tevens ge
bruik te makien van de stootkracht,
welke in den aanval is gelegen. Reeds
op 8 December werd Sjanghai bezet en
werden de luchtbombardementen op de
belangrijke EngelsChe vlootfoasis Sin
gapore begonnen. Tevens brachten de
Japanners troepen aan land op de Phi-
lippijruen werden de Amerikaansche
eilanden Wake en Goeam beziet en werd
een landing uitgevoerd op het schier
eiland Malakka. Dat alles gebeurde op
den tweeden oorlogsdag en men zal
zich nog' zeer wel herinneren, dat het
niet bij deze aanvankelijke successen
is gebleven, doch dat in een ongeloof
lijk korten tijd! het „onverwinnelijke"
Singapore viel en geheel Malakka en
Birma op de Britsche troepen werden
veroverd. Ook Nederlamdsdh-Indië viel
ten offer aan de baast, waarmede de
regeering den oorlog aan Japan ver
klaard had. In weinig tijd werden alle
eilanden van onzen rijken Archipel
door de Japanners in bezit genomen,
terwijl er van een verdediging door de
Amerikanen en Engelschen, die ons
zouden komen helpen, niet veel te be
merken was. Het Nederlandsche moe
derland, dat in dien tijd'reeds ©enige
ervaringen rijker was geworden, hield
het hart vast en wat gevreesd werd,
gebeurde ook: Ned. Ind-ië ging voor
ons verloren,
Japan organiseert thans een enorm
gebied in Oost-Azië, het heeft de sterke
positie van het Britsche Imperium om
ver gestooten en is thans ©en van de
rijkste landen ter wereld.
In deze aan herdenkingen zoo rijke
maand, gaan onze gedachten vandaag
terug naar hetgeen vóór een jaar plaats
greep. Niet om ons moedeloos te stem
men, doch om ons in den diepen ernst,
ZUIMIS STOKEN BETEEKENT ZOOVEEL MOGELIJK WARMTE
welke de tijd vergt, te bezinnen, opdat
wij met vermijding van de fouten uit
het verleden, de toekomst met vastbe
radenheid tegemoet gaan.
TALRIJKE SLACHTOFFERS.
In het Itaiiaansche weermachtsbe-
rieht van Zaterdagnamiddag wordt o.a.
medegedeeld:
Vrijdagmiddag hebben vijandelijke
vliegtuigen een korten maar hevigen
aanval ondernomen op Napels, waarbij
zij van dichtbij onze machines volg
den, die terugkeerden van de actie in
Tunis. De aangerichte schade is aan
zienlijk en er zijn talrijke slachtoffers
gevallen onder de burgerbevolking.
Het aantal dooden bedraagt 159, het
aantal gewonden 358. Een viermotori
ge Britsche bommenwerper werd ge
troffen door het vuur van ons lucht
doelgeschut en stortte brandend in de
Golf van Napels. Zelfs in de omgeving
van Oosenza wérden eenige bommen
uitgeworpen, waarbij eenige haizen
beschadigd werden.
De koning-keizer, Victor Emanuel, is
Zaterdag in Napels aangekomen, waar
hij zich onmiddellijk naar de door den
hevigen luchtaanval getroffen deelen
der stad begaf. Vervolgens bracht hij
een bezoek aan de door den luchtaan
val gewonde personen in het hospitaal
Dei Pelligrini, met elk waarvan hij
zich onderhield.
Het Vaticaan en de Engelsche
luchtaanvallen.
In kringen van het Vaticaan heeft de
aankondiging van de Engelsche radio
over de voortzetting van de luchtaan
vallen op Itaiiaansche steden en even
tueel ook op Rome, diepen indruk ge,-
maakt. De onderstaatssecretaris van
den Paus mgr. Tardini, heeft hiervoor
een bespreking gehad met den Brit-
schen gezant bij den H. Stoel. Omtrent
besluiten van den Paus in dit opzicht
is van officieele zijde tot dusverre wel
nog niets bekend gemaakt, maar men
verklaart, dat de Paus, smartelijk ge
troffen door de gevolgen van de bom
bardementen, het voornemen geuit
heeft, Rome ook in geval van lucht
aanvallen niet te verlaten. Pius XII
heeft zelfs te kennen gegeven dat hij,
ingeval er ook luchtaanvallen op Rome
zouden worden ondernomen, zijn zetel
midden in de stad, in het gebied van
Lateranen, zou opslaan.
De basiliek van St. Jan van Latera
nen en het daarbij behoorende gebied
zijn erkend als deelen van den kerke-
lijken staat.
VREDE EN RUST.
En toch is er wellicht nog een be
ter middel om den oorlog definitief
uit te bannen, dan de wijsheid van
mijn vierjarigen zoon, zooals ik U
die kortelings beschreef, en het is
vreemd, dat deze tijd en de opvat
tingen ervan mij niet eerder op
dat denkbeeld hebben gebracht.
Wat toch is oorlog?
Collectieve hebzucht zegt de
een. Een burenruzie in het groot
antwoordt de ander.
Een familieveete in het kwadraat
misschien of een hardnekkig duel
tusschen twee mannen, die een
vriendschapsverdrag voor eeuwig
hadden.
En dat komt dan meestal, omdat
A gehoord heeft van B dat C ver
teld heeft van D dat enz. Of de een
heeft iets, dat de ander niet heeft
en graag hebben wil. Welnu, wat
hebben wij dan te doen? Alleen
maar te zorgen, dat de een van den
ander niet weet, dat hij iets gezegd
heeft of iets nieuws bezit. Wij hef
fen dus eenvoudig alle kranten op
en maken voor de radio alleen nog
maar muziek. Dan zal er niets meer
zijn om ruzie te maken. Hoe meer
pubficiteitsmogelijkheden, hoe meer
ruzie, en nu wij toch aan het rege
len zijn, zou het goed zijn, dat nu
ook meteen maar in orde te bren
gen, opdat de beschaving, van
vreemde smetten gered worde en
de rust bestendigd blijve. En dan
voortaan 's avonds allemaal om ne
gen uur binnen, 't Zou heusch zoo
gek niet zijn, als het wel lijkt.
„HET KAN ER OOK ANDERS
UITZIEN".
Hedenavond om 19.00 uur spreekt--
Max Blokzijl, via den ziend-er Hilver
sum 1, in zijn politiek weekpraatje
over: „Het kan er ook anders uitzien'".
MEDEDEELING
aan de familieleden van de vrijwilligers
in de Waffen SS en het Legioen.
De Germanische Freiwilli%er Leit-
stelle deelt mede: Het is zeer goed mo
gelijk, dat men familieleden of beken-
dien op foto's van de Waffen-SS en het
Degoien in diagbla-den, tijdschriften of
het filmjournaal herkent Een zeer be
grijpelijke wemsch is dan ook deze fo
to's te bezitten. Schrijft u met nauw
keurige opigave waar u die foto gezien
heeft aan de Germanische Freiwilliger
Leitstalle, Den Haag, Plein 1. De be
treffende foto wordt u dan toegezonden'.
Ook dit jaar treden vrouwen van" de N. S. Frauenschaft op als
ijverige helpsters van het Sonderreferst Truppenbetreuung bij
het inpakken van Kerstpakketten van den Rijkscommissaris
voor de gewonden in de lazaretten. Mevrouw Seyss Inquart,
echtgenoot© van den Rijkscommissaris, bezig met het inpakken
van de pakketen. (Polygoon Meijer Pax Holland s)
