DUITSCHLAND
Momentje
VRIJDAG 30 OCTOBER 1942
34ste Jaargang No. 10393
9e£cidóeHe(Bou/fca/nt
Bureaux: Papengracht 32 - Giro 103003
Telefoon: Redactie 20015, Administr. 20935
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
C. M. van Hamcrsveld, Directeur.
Th. Wilmer, Hoofdredacteur.
V Het sociale leven
Steeds, maar vooral in een moeielijken
tijd, is ieder mensch geroepen, om in d a-
den te toonen: sociaal denken en voelen,
oprechten gemeenschapszin.
Wij moeten in ons dagelijksch doen, in
ons gewone leven van iederen dag de
naastenliefde betrachten.
Wij moeten inderdaad'met en voor elkaar
leven in een ware volksverbondenheid!
Er is veel leed op de wereld, waarin wij
niets kunnen veranderen.
Maarer is óók nog zooveel leed rond
om ons, dat wij zélf veroorzaken en dat wij
wèl kunnen lenigen!
Er is zoo veel leed. dat wü zelf veroorza
ken door haat en laster en kwaadspreken,
door onderlinge krakeelen en vijandschap
pen. Ook nóg in dezen tijd! 't Schijnt soms,
of men de rampen, die ons buiten onzen
eigen vrijen wil treffen, niet groot genoeg
acht. Men gaat deze nog wat verzwaren
door on-sociale en doof misdadige gedragin
gen tegenover mede-menschen!
Er is zoo veel leed. dat wü wèl kunnen
lenigen. Lenigen door stoffelyke gaven.
Maar dat niet alléén. Lenigen door waar
mede-leven mi diep mede-voelen. Lenigen
door anderedf zooveel in ons vermogen is:
genoegen, vreugde, bly'dschap te schenken!
Enkele uren, b.v., van oprechte, hartelij
ke, gulle gulheid kan onafhankelijk zijn
van de kwantiteit en zelfs van de kwaliteit
van het gebodene! gastvrijheid kunnen
vreugde schenken. En langs die vreugde kan
de mensch opklimmen tot een echte wel
doende blijdschap. En dan dan kan hij
weer, als 't moet, honger lydenGezelle
dicht zoo waar:
Myn hertmyn herte is krank, en
broos,
en onstandvastig in het verblyden;
maar als 't hem wel gaat éénen stond,
't kan dagen lang weer honger lijden.
Dat deze tijd toch niet voorbü ga zon
der dat wij, zonder dat ieder onzer zich ern
stig heeft bezonnen op zijn sociale ver
plichtingen, op zyn plicht tegenover de
volksgenooten, tegenover de gemeenscha?
zonder dat iedere christen zich dieper
bewust is geworden van en intenser is gaan
beleven zijn elementairen christen-plicht
van naastenliefde!
Zij schieten met .zware koffers". Een
21 cM.-mortier in vuurstelling op het
land. Zijn zware granaten hebben de
soldaten met den naam .koffers" ge
doopt PK Heine Sche-F-P H m
AAN WINTERHULP GEGEVEN IS
GOED GEGEVEN. GIRO 5553.
STRIJDT VOOR EUROPA
De stad Nalts|ik stormen
derhand veroverd
Het Duitsche w e e r m achtsbericht van gis
ternamiddag luidt als volgt:
In het Westen van den Kaukasus hebben
de Duitsche troepen vyandelyke tegenaan
vallen afgewezen op de bergstellingen, de
laatste dagen veroverd, waarby zij doel
treffend werden gesteund door de lucht
macht. Kroatische jagers schoten 6 Sow-
jet-vliegtuigen by een eigen verlies neer.
Ten Westen van de Terek hebben
Roemee n-sche troepen tezamen met
Duitsche bergjagers de door den vij
and krachtig versterkte en taai ver
dedigde stad Naltsjik stormenderhand
veroverd. De ten Noordoosten ran
Naltsjik ingesloten vijandelijke strijd
krachten werden in den strijd vernie
tigd of gevangen genomen. Daardoor
zijn binnen vier dagen verscheiden
Sowjet-divisies uiteengeslagen,-.jot nu
toe meer dan 7000 gevangenen gemaakt
en 66 stukken geschut, 38 tanks en een
groote hoeveelheid ander oorlogstuig
buitgemaakt of vernietigd.
Te Stalingrad hebben onze troepen na
den afweer van verscheiden tegenaanval
len andere deelen van het industrieterrein
en blokken huizen stormenderhand ver
overd. Ontlastingsaanvallen van sterke,
door tanks gesteunde vyandelyke strijd
krachten op de Duitsche stellingen werden
afgeslagen onder zeer zware verliezen voor
den vyand. Afgezien van sterke activiteit
boven de stad bombardeerde de luchtmacht
by dag en by nacht vyandelijke vliegvel
den. battery-stellingen en transportbewe
gingen.
In het Noordwesten van de Kaspische
Zee zyn twee vrachtbooten van 3000 t in
totaal tot zinken gebracht, benevens twee
tankbooten en vijf andere vrachtschepen
in brand gestoken of zwaar beschadigd. De
vijand verloor gisteren 44 vliegtuigen.
Twee eigen toestellen worden vermist.
De verbitterde worsteling in Egypte
heeft zich op den vyfden dag var. den af-
weerslag nog verhevigd. Ondanks de
zwaarste aanvallen en ongewoon groot mu-
nitieverbruik kon de vyand als gevolg van
den dapperen afweer der Duitsch-Italiaan-
sche troepen geen successen behalen. Vele
honderden gevangenen werden gemaakt.
De aanvallen op de vliegvelden van Malta
werden voortgezet.
In Zuidoost-Engeland hébben Duitsche^
gevechtsvliegtuigen gisteren aanvallen ge
daan op industrieele, verkeers- en haven
installaties.
IN HET INDUSTRIEGEBIED VAN
STALINGRAD.
Om de nieuwe doorbraak naar de Wolga
te veri>reeden hebben de Duitsche troepen
zich op 28 October naar het opperbevel
van de Duitsche weermacht meedeelt
al vechtende verder een weg gebaand
door het industriegebied van Stalingrad.
De bolsjewieken probeerden door tegen
aanvallen deelen van het eergisteren gele
den terrein verlies terug te krijgen- De aan
vallen konden echter in het Duitsche af-
weervuur en onder de bommen der vlie
gende artillerie hun doel niet bereiken.
Duitsche infanterie zette den weer vluch
tenden vyand achterna en veroverde stor
menderhand fabriekshallen en huizenblok
ken. Verscheidene vyandelyke kazematten
werden vernietigd. De bommen der Duit
sche gevechtsvliegtuigen stelden de vy an
delij ke batterijen aan den Oostelyken
oever van de Wolga buiten gevecht. Duit
sche jagers bonden d^n stryd aap met bol
sjewistische vliegtuigen. Zy bewezen op
nieuw hun superioriteit door 17 vyande
lyke machines neer te schieten. Vier an
dere toestellen stortten neer in het vuur
KAART VAN PELT
DE ZEESLAG IN HET ZUIDEN VAN DEN STALLEN OCEAAN.
Een der grootste zeeslagen woedt op het oogenblik in het Zuidelijk deel van den
Stillen Oceaan. De strijd wordt gevoerd tusschen de Amerikaansche en Japansche
vloot-eenheden in de wateren ten Noorden van de Santa Cruz eilanden, die 555 k.m.
ten Oosten van het eiland Guadalcanal gelegen zijn. De plaats van het zeegevecht
is met een gearceerde cirkel op de kaart aangegeven (bij *de Japansche wig II).
De Amerikaansche marine-eenheden hadden in de wateren rondom het eiland Gua
dalcanal, dat tot de Salomons groep behoort (zie de wig I), gepoogd met sterke
strijdkrachten een offensief te beginnen tegen de aldaar geconcentreerde Japansche
marine, ten einde in dit gebied een beslissing te forceeren. Daar'de zeeslag nog
aan den gang is, is het totale resultaat nog niet te overzien. De dikke zwarte lijn op
de kaart duidt het geconsolideerd Japansch veroverings gebied aan den Stillen Oceaan
De wig IH geeft de actie weer tegen de Chesterfield eilanden en het eilar*i Nieuw
Kaledonië.
der luchtdoelbatterijen. De .zware verliezen
der bolsjewieken aan vliegtuigen dwon
gen den vyand, zijn aanvallen op 28 Octo
ber met verzwakte ondersteuning van vlie
gers uit te voeren. De vijand meende dit
zwakkere optreden der vliegers te kunnen
goedmaken door versterkingen van de in
fanterie en van de pantserstrydkrachten.
Geen der herhaalde aanvallen leidde echter
tot het gestelde doel. Zij mislukten alle
onder zware verliezen voor den vyand in
het afweervuur en onder de bommen der
Duitsche vliegtuigen.
De Dultsch-Itallaansche
vriendschap
BEDE VAN DB. LET TE BOME.
„Reichorganisationsleiter" dr. Ley heeft
gisteren in het Deutsche Ha us voor het po
litieke leiderscorps der N.S.D.A.P. in Rome
een rede gehouden, waarin hy vooral wees
op de hechte vriendschap tusschen het
Duitsche en hpt Italiaansche volk. Deze
vriendschap is duurzaam. Duitschland en
Italië zyn op leven en dood met elkander
verbonden. Dit is geen bondgenootschap,
steunend op diplomatieke kunstgrepen,
bijgedachten en bijbedoelingen. Hèt is een
bondgenootschap der waarheid.
Geen land van Europa kan zich alleen
staande houden tegenover de aaneengeslo
ten krachten der overzeesche landen. De
aaneensluiting van Europa maakt dit we
relddeel eerst sterk en baant den weg
voor een nieuwe zegevierende orde. Als
Europa thans aaneengesloten blyft, redt
het zyn cultuurschatten, die het bolsjewis
me vernietigen wilde. Duitschland en Ita
lië zyn jonge volken en putten daaruit hun
kracht, want het is beter jong en arm, dan
oud en rijk te zyn. Dat ziet men aan En
geland, dat weliswaar rijk. doch ook oud
is en thans door zijn ouderdom ineenstort.
Duitschland en Italië vechten thans met
hun bondgenooten voor de levensruimte,
die een gelukkige toekomst verzekert. He*
succes van dezen stryd zal echter geheel
Europa ten goede komen.
Mussolini heeft den Fuehrer een dank-
telegram gezonden, waarin gezegd wordt:
„Ik zeg u, Fuehrer, zeer hartelük dank
voor uw telegram, voor het zenden van de
missie onder leiding van dr. Ley en voor
de levendige deelneming van het nationaal
socialistische Duitschland aan de plechtig
heid van den twintigsten verjaardag van
het fascistische regime. Tydens deze his
torische, vry lange en zeer belangryke pe-
PARAAT TEGEN LANDING
UIT DE LUCHT
EINDE VAN DE INSPECTIEREIS VAN
DEN WEERMACHTSBEVELHEBBER.
De weermachtsbevel^ebber in Nederland
generaal der vliegers, Fr. Christiansen,
heeft Donderdag zijn inspectiereis door de
veelvuldige versterkingswerken in Ket Ne-
•derlandsche gebied voltooid.
Grootscheepsche militaire oefeningen,
die in het achterwaartschc gebied gehouden
werden en waaraan alle onderdeden van
de weermacht deelnamen, gaven den
weermachtsbevelhebber en zyn gezelschap
de zekerheid, dat de intensieve voorberei
dingen voor den afweer van vüandelyke
valschermjagers en landingstroepen uit
de lucht zoover gevorderd zijn. dat elk
vyandelijk optreden uit de lucht onvoor-
waardelyk veroordeeld zal zyn te misluk
ken als gevolg van de afweerkracht der
troepen van alle wapens, die den laatsten
tyd versterkt z|jn.
riode, heeft het fascistische regime ge
tracht de essentieele problemenjfc'an het
Italiaansche volk tot een oplossing te bren
gen d.w.z. zyn recht op leven door
vreedzame en opbouwende middelen. Het
stond^echter steeds en overal tegenover de
volstrekte vyandigheid van de oude plu
tocratische staten, een vyandigheid, die
haar toppunt bereikte door de economi
sche belegering, die gedecreteerd werd
door den Volkenbond. Sinds dat oogenblik
blbek duidelijk voor allen, dat onze beide
revoluties een broederpact van solidari
teit voor vrede en oorlog moesten sluiten
en de uitdaging van d£ oude wereld moes-
tep aanvaarden. Zoo rukken sedert drie
jaar onze volken en onze gewapende strijd
macht, vereenigd met die van het Drie-
mogendhedenpact op en strijden gezame-
lyk Het is zeker, dat de wereld, die het
verleden vertegenwoordigt, voorbestemd
is achteruit te gaan en dat onze offers be
loond zullen worden met de overwinning.
In die dogmatische zekerheid zend ik u,
Fuehrer, mün kam^-aad*chappelijke groe
ten".
DE SLAG BIJ DE SALOMONS
EILANDEN.
De „Evening Standard" schrijft, dat de
slag by de Salomons-eilanden een toets
steen voor de organisatie der geallieerde
volken is.. Er worden, aldus het blad, „af
mattende" gevechten geleverd in het Zuid
westen van den Stillen Oceaan. De „Eve-
AFFICHES.
Ik heb al eens meer gc/cgd, dnt er
Iets veranderd is in dat griezelige
leven van ons en dat wordt natuur-
lük vervelend en eentonig. Maar per
slot van#rekening kan ik or ook niks
aan doen, dat hot zoo is. Ik bon or om
de dingen te signaleeren en ik signa
leer. Of U het eentonig vindt of niet.
En waar ik nu vandaag op wijzen
vrtl, is niet iets, dat maar zoo'n bootje
veranderd is. Kyk maar om u heen
naar alle wanden. Naar alles wat
muur is en stijfsel houdt. Daar hin
gen vroeger affiches. Overal. Ook nu
nog. Maar die vroegere affiches ver
telden ons iets van mooie meisjes, die
iets op hun wangen smeerden en dan
subiet tooverschoon werden. Die be
weerden. dat je voor een krats per
Hopla naar Zwitjcrland kan dieselen
met als premie oen sneeuwwitte berg
en een prachtig blauw meer. Die
schonken je sigaren met onverbeter-
l(jke kringetjes: Milady, 6 cent p«f
maar raak! Die vertelden van auto's,
eau de cologne, kleurige zonnescher
men. wollen sokken, witte krulletjes,
Mimi Boesnach in ,,De Vrouw die gy
mü gegeven hebt" en de viering van
het GOO-jarig bestaan' van Stompwük
met een geharnnsten ridder met een
feodaal vfapen op z(jn borst en een
lans om van te ijzen.
En nu! Kijk maar eens rondt
't Is allemaal oorlog wat de klok slaat.
En ik verlang weer nnar die leuke
prentjes van ,.Flit doodt pynloos en
gezellig", Medicinale 4blocdw(jn, een
goedkoope trein naar Urk en een knaap
van een Geldersche rookworst. Die
plaatjes zijn misschien niet zoo be
langrijk. Maar wèl zoo gezellig!
ning Standard" geeft toe. dnt de Ameri
kaansche verliezen zwaar zyn. Het blad
staat echter op het standpunt, dnt dit niet
zeer belangrijk is, omdat zonder dezen slag
de Japanners ..op eon ander oorlogstoo-
neel actief' zouden zijn geweest.
Hot schijnt, dat de Japanners de uitda
ging der Vereenigd® Staten hebben aange
nomen. Zij hebben groote vlootconcentra-
ties tot staan gebracht en zenden voort
durend nieuwe versterkingen naar de Sa
lomons-eilanden. Ook het lot van Afrika
kan in toenemende mate afhankelijk z(jn
van dat der Zuidzee-eilandcn.
GELDIGE BONNEN
Elk dei-
volgende
bonnen
geeft recht op het
koopen van:
1 Nov. tot en met 7 November:
56-A «Brood
56-B Brood
56 Beschuit
56-A Vleesch
56-B Vleesch
56-A Aardapp.
56-B Aardapp.
56 Melk
56 Taptemelk
R-9 Tabak
R-9 Cigaretten
brood of gebak
4 rants.
A rants.
1 rants, besch. br. of geD
k vi vl w,ren
2 kg. aardappelen
1 kg. aardappelen
1 yK liter melk
1 yt liter taptemelk
1 rants, tabak
1 rants, cigaretten
1 Nov. tot en met 28 November:
417 algemeen
418 algemeen
427. 428. 429,
430 algemeen
4-66, 4-67 res.
419 algemeen
420 algemeen
421 algemeen
422 algemeen
423 algemeen
424, 425, 426 alg
56, 57. 58, 59
1 kg. suiker
500 gr. jam.
I rants, bloem, brood
of gebak
250 gram ryst
125 gram peulvruchten
125 gram havermout
125 gram gort
125 gram gemengd meel
100 gram vermicelli of
rr.aizen*
100 gram kaas
700 gr. choc, suikerwerk
4 Oct. tot en met 28 Nov.:
400 algemeen I 250 gram koffiesurrogaat
31 Oct. tot en met 11 November:
56 Boter I V, rantsoen Boter
13 September tot en met 11 November;
2-61, 2-62 res. I H rantsoen boter
3-61, 3-62 res. V, rantsoen boter
4-61 reserve rantsoen boter
Verlengd tot en met 30 November:
I (Zeep), N. Eenheidszeep,
412, 413 algcm. Wuchpoederj Toiletzeep.
I Set. tot en met 31 Dec.:
M lextiel I 45 gram scheerzeep.
II Mel tot en met 31 December:
01 tot en met 05 B.V. brandst. 1 eenh."
16 Oct. tot en met 28 Februari:
Brandst. 1 eenheid
Bonnen die afloopen
Na Zaterdag 31 October:
54 Brood, Beschuit, Vleesch, Aard
appelen, Melk, Tabak, Cigaretten,
60 Reserve (taptemelk), 51 t.m. 54
Versnaperingen, 397 t.m. 399, 402 t.m.
111 Algemeen, 57, 58 Reserve (rijdt),
53 Boter.
BONNEN BETEEKENEN VOEDSEL
MITS EK GKLB IS! ZORGT VOOR GELD!
STEUNT WINTERHULP! GIRO 5553.
DE NIEUWE WEEK- EN MAANDBONNEN
Voor het koopen van de gebruikelijke
hoeveelheden brood, beschuit, vleesch, aard
appelen en melk z(jn voor de volgende week
aangewezen de bonnummers 56. Taptemelk
zal verkrygbaar zyn op bon 56 taptemelk,
.terwyl voor rookartikelen zoowel voor
dames en hecren 1 rantsoen bon R9 is
aangewezen.
Voor het tijdvak van 1 November tot en
rtiet Zaterdag 28 November zijn geldig ver
klaard de volgende bonnen: 417 voor sui
ker; 418 voor jam; 419 voor 125 gram peul
vruchten; 420 voor 125 gram havermout;
421>voor 125 gram gort; 422 voor 125 gram
gemengd meel; 423 voor vermicelli enz.;
424, 425 en 426 voor kaas; 427, 428, 429 en
430 voor bloem; 466 en 467 reserve voor
rijst (kinderen tot 4 jaar); 56 en 57 versna
peringen voor chocolade; 58 en 59 versnape
ringen voor suikerwerk.
Ten slotte is van 31 October tot 11 No
vember boter verkrijgbaar op bon 56.
v DE NIEUWE BOTERBON.
Gedurende het tijdvak van 31 October
tot en met 11 November 1942 geven de met
„boter 56'' gemerkte bonnen van de bon
kaart voor voedingsmiddelen elk recht op
het koopen van 125 gram boter.
AANWIJZING BON VOOR GENERATOR
BLOKJES.
Gedurende de periode van 1 November
tot en met 31 December 1942 zijn voor het
verkrijgen van generatorhout aangewezen
de met „periode B" gemerkte bonnen. Deze
bonnen geven recht op het koopen van 50
K.G. generatorblokjes.
SPECIALE VERGUNNING VOOR
TWEEDMANTELS EN -JASSEN
EN VOOR WINTELMANTELS
EN -JASSEN.
De secretaris-generaal van het departe
ment van Handel, Nyverheid en Scheep
vaart maakt bektnd, dat de termijn voor
het aanvragen van speciale vergunningen
voor tweedjassen en twecdmantcls, welke
op 31 October 1942 zou afloopen, tot nader
order is verlejffcd en dat met ingang van 1
November 1942 aanvragen voor speciale
vergunningen voor wintermantels en win
terjassen kunnen warden ingediend. Slechts
indien men een zoodanige speciale vcgrun-
ning verkregen heeft, kan men tegen afgif
te van die vergunning en van een bepaald
aantal punten een dezer artikelen aan-
schaffe.
Er wordt de aandacht op gevestigd, dat
na 31 October 1942 geen speciale vergun
ningen voor demisaisons meer kunnen wor
den aangevraagd.
Bovengenoemde aanvragen mogen uit
sluitend worden ingediend op formulier
MD 102 bü den distributiedienst der ge
meente, waar de aanvrager in het bevol
kingsregister is ingeschreven.
INWISSELING VAN SPECIALE
VERGUNNINGEN VOOR KERAMISCHE
PRODUCTEN TEGEN SPECIALE
PUNTEN.
De secretaris-generaal van het departe
ment van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart maakt bekend, dat met Ingang van 1
November 1942 de ge legenheid wordt open
gesteld om bü de distributiediensten do in
omloop zünde speciale vergunningen voor
keramische producten, voor zoover daarop
wegens verschillende omstandigheden nog
geen artikelen konden worden aangeschaft,
in te wisselen tegen speciale punten.
Men is verplicht hiertoe opnieuw een
aanvrage bü den plaotselijken aislributie-
dienst op formulier MD 33301 in to dlo-
ncn, onder büvocging der verloopen spe
ciale vergunningen.
Het betreft hier de vergunningen MD 58,
MD 59 en MD 60, die in geval van huwciyk,
eerste inrichting, brand of verwoesting
door oorlogsgeweld z|jn uitgereikt voor het
aanschaffen van de in de vergunningen ge
noemde artikelen. Dc speciale punten geven
richt op h< t aarikoi.pi n van \v ill-kriingi-
bü den detailhandel verkrijgbare kerami
sche artikelen.
MINDER OP DE ROOKERSKAART
OM LANGER TOE TE KOMEN.
Toen het „ghcurig kruyt toback" in de
lüst van distrTbutienrtikclen werd opgeno
men, beteekende dit een uitkomst voor tal-
loozc rookers, die geen knns meer zagen
tegen redelijken prijs aan wat tabak, sigaren
of sigaretten te komen. Ondanks sombere
voorspellingen is de tnbaksdistributie zaer
bevredigend uitgevallen. Men kon stijn bon
nen regelmatig „gehonoreerd" krijgen, Wel
iswaar is dit bij ons Nederlnndsche distri
butiestelsel gelukkig nog altijd regel, doch
in dit geval was het meer dnn menigeen
verwachtte. Het was echter algemeen be
kend, dat het erom ging het restant van de
voorraden te verdoelen. Hoelang de voof-
raad nog zou strekken, was niet op enkele
weken nauwkeurig to schatten, doch vol
gens deskundigen zou het omstreeks De
cember wel afgeloopen zün. Gelukkig is er
nog voldoende tabak ingevoerd om dc fa
bricage nog goruimon' tijd, zü het in be
perkte mate, te kunnen voortzetten. De ge
ruchten. als zou de sigarenipdustrle eind
1942 door gebrek aan grondstoffen gedwon
gen zijn te stoppen, zün dan ook ongegrond.
Het is echter niet mogelijk op' denzelfden
voet als tot dusver door te gaan. Aangezien
de rookers het ln het algemeen op prüs
stellen, dat do distributie zoo lang mogo-
lyk wordt voortgezet, is thans in overleg
met de vakgroep tabaksverwerkende in
dustrieën en het rijksbureau voor tabak en
tabaksproducten besloten, op do rookors-
kaart voortaan om de andere week slechts
één rantsoen beschikbaar te stellen In-
plaats van twee. Dit goldt voorshands al
leen voor de rookerskaart, dus niet voor de
sigarettenkaart. Dc dames behouden nog
hun gebruikelüke rantsoen.