DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WOENSDAG 21 OCTOBER 1942 34ste Jaargang No. 10385 S)e C^id&ch^Soti/fcct/nt Bureaux: Papengracht 32 - Giro 103003 Telefoon: Redactie 20015, Administr. 20935 Zuiveringsoperaties in Stalingrad. REGENBUIEN OP ONGEPLAVEIDE STRATEN. Te Stalingrad hebben Maandag zware regenbuien de straten, die voor het groot ste deel niet geplaveid zijn, volkomen doorweekt. Tusschen de puinhoopen der veroverde wapenfabrieken flakkerde de vijandelijke tegenstand hier en daar op nieuw op. Volgens berichten van het Duit sche opperbevel zijn daarom Maandag de zuiveringsacties tegen de vijandelijke over blijfselen voortgezet. In riolen, afwate- ringsslooten en dergelijke schuilplaatsen houden zich betrekkelijk kleine vijandelij ke troepjes verborgen. Met deze verspreide strijders ontstonden in het onoverzichtelijke puin veld op het terrein van de kaun.-ifabriek „Roode Bar ricade" hardnekkige gevechten. Ofschoon de vijandelijke groepjes, die voor een ver loren zaak strijden, gebruik maakten van ieder voordeel en elke dekkingsmogelijk heid temidden van de vernielde fabrieks gebouwen werden zij door onze soldaten aangepakt en in de pan gehakt. Grooteren omvang kregen plaatselijke gevechten om blokken huizen in de Noor delijke voorstad. De bolsjewisten in deze huizen waren overblijfselen der formaties, die bij den uitval der Duitsche troepen van het terrein der tractor- en tankfabriek „Dzjerzjinskij" in Noordelijke richting, ten Westen van deze wig waren afgesneden. De luchtmacht kon bij deze zuiverings gevechten vrijwel geen steun verleenen, daar het front zoo grillig verloopt. De ge- vechtse^kaders richtten in de stad hun aanvallen vooral op de industrieele instal laties der fabriek „Roode October", bene vens op de hallen en administratiegebou wen, die door de bolsjewisten door de plaat sing van infanteriegeschut en machinege weren in vestingen waren veranderd. De duikbommenwerpers deden aanval len van zoo groote uitwerking, dat en kele gebouwen tot op de fundamenten tver- den verbrijzeld en bij het instorten de ge- heele bezetting bedolven. Ondanks de lage bewolking verschenen de slagvliegtuigèn steeds op de plaatsen, waar de bolsjewis ten hun in verwarring geraakte formaties trachtten te reorganiseeren en zij ver strooiden deze door brisantbommen en schietwapens. Toen 's avonds de laatste golven duik bommenwerpers naar hun hulpvliegvelden terugkeerden, vormden groote stukken van de fabriek „Roode October" een vlammen zee. Ook Maandag vertoonden slechts enkele bolsjewistische vliegtuigen zich boven Sta lingrad, zoodat de patrouilleerendg jagers slechts twee vijandelijke jachtvliegtuigen konden neerschieten. Het zwaartepunt lag voor de Duitsche luchtmacht op de spoor lijnen aan den benedenloop der Wolga. In luchtgevechten met de weinige bolsjewis tische vliegtuigen, die zich nog lieten zien, schoten de Duitsche jagers van het escor te een vijandelijk toestel neer. De bolsje wisten verloren boven Stalingrad en aan den beneden-Wolga Maandag in totaal 10 toestellen. BOLSJEWISTISCHE STRIJDMETHODEN In den centralen sector van het Oostelijke front is dezer dagen, naar van militaire zijde wordt medegedeeld, in de omgeving van Kaloega een bende bolsjewisten ge pakt, die opdracht hadden in de achter- waartsche gebieden onrust te verwekken en daden van sabotage te verrichten. In hun bezit werden vrij groote hoeveelheden ar senicum gevonden, evenals indertijd bij de bandieten op de Krim in lucifersdoosjes met dubbelen bodem verborgen. De bolsje wisten gaven toe bevel te hebben gekregen dit vergif door middel van de bevolking, werkzaam bij Duitsche dienstinstanties in gemeenschappelijke keukens, hospitalen, te huizen en bij de troepen te brengen. Door de afwijzende houding van de bevolking was het hun niet gelukt deze opdracht uit te voeren. De gevaren der Britsche zeeverbindingen. REDE VAN LORD ALEXANDER. Volgens een mededeeling van den Brit- schen berichtendienst heeft de eerste lord der admiraliteit Alexander, gisteren in een rede te Londen verklaard, dat drie veran deringen in de oorlogvoering ter zee sedert den laatsten wereldoorlog de gevaren voor de Britsche zeeverbindingen „enorm ver groot" hebben. In de eerste plaats de aan zienlijk vergroote actieradius en de vuur kracht der vliegtuigen, vervolgens het enorm uitgebreide prestatievermogen der duikbooten en ten slotte de omvang en verschillende manieren van mijnenleggen door den vijand. Ter bestrijding van deze gevaren moet het gros van de Britsche vloot gebruikt worden om de zeeveiibindingen open te houden. Juist bij dit werk heeft de marine de meeste van haar verliezen geleden: Deze verliezen zijn helaas groot geweest, zelfs indien zij gemeten worden volgens den standaard der jaren 1914'18. De oorlog voering ter zee heeft marine en koopvaar dijvloot een last opgelegd als deze nooit tevoren hebben gedragen. De slag bij Pearl Harbour heeft de ge- heele oorlogsstrategie in het Verre Oosten omvergeworpen. Alexander verklaarde vervolgens, dat in Engeland nog steeds meer tonnen scheeps- ruimte per hoofd worden gebouwd dan in de Vereenigde Staten „met alle Ameri- kaansche moderne methoden". Met betrekking tot het tweede front zei- de Alexander, dat de laatste maanden deze kwestie vaak ter sprake is gekomen. Wij moeten er echter steeds aan denken, dat het rechtstreeks van onze heerschappij ter zee afhangt, of wij in staat zijn dit tweede front veilig te stellen, zooals ook de heer schappij in de lucht onontbeerlijk is. Alexander eindigde met de woorden: „De basis van de geheele geallieerde strategie hangt af van het handhaven van onze zee verbindingen. Niet alleen, opdat wij het zelf kunnen overleven, doch ook, omdat wij in laatste instantie deze verbindingswe gen noodig zullen hebben, wanneer wij den oorlog naar het land van den vijand wil len overbrengen. Wij willen ook eens slagen uitdeelen in plaats van deze te incassee- ren." Europa's economische positie. VERGELEKEN MET DIE VAN AMERIKA. In een beschouwing van het tijdschrift „Die deutsche Volkswirtschaft" wordt het I economisch potentieel van het Europeesche j continent tegenover dat van Noord-Amerika i geplaatst. Het Europeesche continent heeft thans een bevolking van ongeveer 400 mil- i lioen, waarvan ongeveer drie vijfde wonen in gebieden onder invloed van de Asmo- i gendheden. Dit beteekent een grooter ver- dedigings- en arbeidspotentieel dan in de J andere werelddeelen, uitgezonderd in de onder Japanschen invloed staande Oost- j Aziatische ruimte. Het Amerikaansche con tinent blijft hierbij met zijn ongeveer 275 millioen inwoners ver ten achter. Het aan tal personen in Europa, dat volwaardigen arbeid kan verrichten is met 250 millioen zoowel kwantitatief als kwalitatief aanzien lijk grooter dan in een ander gebied, ter wijl Europa ook wat betreft de uitrusting van materialen, grondstoffen hulpmid delen voor geen ander gebied behoeft on der te doen. Op het gebied van de voedsel voorziening bereikt Europa binnen zijn huidige grenzen, gemeten aan de normale productie in vredestijd, grootere oogsten wat de voornaamste voedselsoorten betreft dan b.v. het Noord-Amerikaansche conti nent, Europa produceerde in de laatste vre desjaren gemiddeld (alles in millioenen ton): 160 (Amerika 110) tarwe, 11 (Ameri ka 8,5) vleesch, 7 (2) suiker, 3,5 (3,5) spys- vetten en 160 (12) aardappelen Eenzelfde overwicht valt waar te nemen r wat de veeteelt betreft. Met 110 millioen runderen, 85 millioen varkens en 100 mil lioen schapen en geiten overtreft Europa niet alleen Amerika doch zelfs het geheele Anglo-Amerikaansche gebied. In zeer groo- ten omvang is dit overwicht van Europa ook vast te stellen op het gebied van ener gievoorziening en der belangrijkste grond stoffen voor de industrieele productie. De j aarlij ksche productie in vredestijd van het Europeesche vasteland met inbegrip van de bezette Oostelijke gebieden groot 450 mil lioen ton kolen is ongeveer even groot als die van het geheele Amerikaansche conti nent. De Europeesche ijzer- en staalproduc- tie, welke in vredestijd ongeveer 50 mil lioen ton bedroeg, kon zich toen niet meten met die van Noord-Amerika, doch hier staat tegenover, dat Europa de beschikking, heeft over rijke lagen ijzererts en groote voorraden oud ijzer. Op het gebied van de andere belangrijke hulpbronnen komt het Europeesche potentieel ongeveer overeen 'met dat van Noord-Amerika, voor belang rijke binnenlandsche grondstoffen is de positie van Europa zelfs gunstiger. De zwakke plekken voor Europa op het gebied van olie, metalen en rubber zijn door de Japansche overwinningen ook voor Noord- Amerika een probleem geworden. j Laval tot de Fransclie arbeiders. FRANKRIJK MOET STREVEN NAAR j ONTSPANNING MET DUITSCHLAND. I Laval heeft gisteravond over alle Fran- sche zenders tot de Fransche arbeiders ge- sproken. Hij herinnerde aan zijn oproep j Van 23 Juni, volgens welken Fransche ar- I beiders zich bereid moesten verklaren in j Duitschland te werken. Er zijn Franschen, die meenen, dat Frankrijks heil uit het buitenland zal komen. Laval zeide te moe ten herinneren aan de woorden van Pétain: „Nu Frankrijk tot een werkelijk ongeluk vervallen is, is er geen plaats meer voor leugens en hersenschimmen". De geschie denis leert, aldus vervolgde Laval, dat Frankrijk zijn redding altijd slechts in zich zelf heeft gevonden. De hoogere belangen van het land eischen, dat Frankrijk op binnenlandsch politiek gebied streeft naar ontspanning tegenover Duitschland. Men zegt wel eens, dat deze politiek berust op de edelmoedigheid van' den overwinnaar. Ten aanzien daarvan kan gezegd worden, dat er sedert den wapenstilstand edelmoe dige handelingen door den overwinnaar zijn verricht. Laval herinnerde in dit ver band aan de vrijlating van meer dan 600.000 krij gs ge vangenen Niet minder waard is echter, dat de be trekkingen tusschen beide volken kunnen berusten op den blyvenden grondslag van het besef dat zij gemeenschappelijke be langen hebben. Laval zeide, dat'zijn poli tiek niet slechts wordt ingegeven door de liefde voor zijn vaderland, maar ook op het verstand berust. De gebeurtenissen, die zich thans in de geheele wereld afspelen, hebben slechts deze duidelijke beteekenis, dat Duitschland zich tegen het bolsjewis me heeft verheven. Het is duidelijk, dat de bolsjewisten morgen de wetten van Eu ropa zouden dicteeren, indien de Spil den oorlog zou verliezen. De discipline is nooit noodzakelijker geweest dan thans, nooit v/as de plicht der Franschen, zich om de regeering te scharen en haar bevelen te gehoorzamen duidelijker dan thans. Laval sprak vervolgens over de Duitsch- Fransche overeenkomst betreffende de te werkstelling van arbeiders, over de uit wisseling der krijgsgevangenen en over de voordeelen, die door Duitschland aan Frankrijk zijn toegestaan, speciaal over de mogelijkheid voor de vrouwen van krijgs gevangenen can door arbeid in Duitschland aan de zijde van haar mannen te leven. Tenslotte waarschuwde Laval het Fran sche volk nogmaals voor de stemmen van haat en voor de illusie, die door vreemde elementen gevoed worden. KEURINGEN VOOR DE WAFFEN-SS EN HET LEGIOEN. Het SS-Ersatzkommando deelt ons me de, dat vrijwilligers voor de Waffen-SS en 't Legioen op onderstaande data zich bij de genoemde adressen kunnen vervoegen ten einde gekeurd te worden. Tevens wordt er de aandacht op geves tigd en wel speciaal voor hen, die er be zwaar tegen hebben hun dienst buiten Ne derland te vervullen, dat thans de moge lijkheid bestaat om dienst te nemen in een speciaal wachtbataillon. De opleiding vindt in Nederland plaats, terwijl de inzet DE STRIJD OP MADAGASCAR. Een handvol Fransche soldaten houdt den opmarsch van aanzienlijke Engelsche strijdkrachten op Madagascar tegen, aldus een mededeeling van het Fransche staats secretariaat van koloniën. Zelfs Londen heeft op dzen tegenstand moeten wijzen. 18 October hadden de Engelschen na he vige artillerievoorbereiding en een krach tig bombardement voor de vijfde maal ge tracht de Fransche stellingen ten Zuiden van Ambositra te veroveren, maar ook ditmaal was de Engelsche stormloop te- vergeefsoh. De Engelschen moesten deze onderneming met aanzienlijke verliezen staken. KLOPPARTJ IN SPAANSCHE BIOSCOPEN. In de bioscopen Capital en Metropol te Barcelona zijn enkele dagen geleden hevi ge scènes voorgevallen. Toen in een En gelsche film het tot zinken brengen van een Duitsche duikboot door een Engelsch oorlogsschip werd vertoond, uitten de Spaansche bezoekers luide protesten. Zij brachten luide ovaties uit op Spanje en Duitschland. Verscheidene jonge falangisten scheurden het linnen stuk en mishandelden enkele Engelschen, die ovaties op Enge land hadden uitgebracht. In de Metropol-bioscoop verliep de pro testdemonstratie ongeveer op dezelfde wij ze. Hier werden echter ook nog de afge scheurde affiches verbrand, die aan den in gang de Engelsche film aankondigden. Daar de protestdemonstraties ook den vol genden dag Voortduurden, werd de verde re vertooning van de film door de Spaan sche autoriteiten verboden. IN EEN PAAR REGELS De opperbevelhebber van de Ameri kaansche marinestrijdkrachten, admiraal King, heeft in een rede verklaard, dat de Ver. Staten thans op twee Oceanen moeten strijden, en wel met een vloot, die juist voldoende is voor één Oceaan. Het Engelsche Lagerhuis heeft het door de regeering gevraagde oorlogscrediet van een milliard pond sterling toegestaan. De staatsbegrafenis voor de slachtof fers van Le Creusot is op Donderdag be paald. Nadat het Hof Van Beroep, te Istan- boel, het proces wegens den aanslag op von Papen naar de eerste instantie had verwe zen, is het begin van het nieuwe proces bepaald op 4 November. Sedert 1922 zijn in de provincie Ro me 15.000 volkswoningen met 55.000 kamers voor 120.000 menschen voor een bedrag van 789 millioen lire gebouwd. ERKENTELIJK? Wanneer wij ons er van bewust zijn wat onze mannen aan het Oostfront voor de toekomst van ons land en volk bereiken, dan kunnen wij er ons niet van af maken met de bewering, dat wij daarvoor erken telijk zijn. Innig dankbaar moeten wij de zen strijders zijn, dezen dapperen kerels, die iederen dag weer bereid zijn het hoog ste offer te brengen. Deze dankbaarheid kunnen wij toonen door er voor te zorgen, dat steeds meer pakketten' naar het front gezonden kunnen worden. Voor het samen stellen en het verzenden van deze pakket- len zorgt het Verzorgingsfonds. Duizenden pakketten worden ook nu weer gereed ge maakt. Landgenoot, neemt een aantal van deze pakketten Voor uwe rekening. Stort een flink bedrag op girorekening 432100 t. n. Verzorgingsfonds Vrijwilligerslegioen Nederland, Koninginnegracht 22 te 's-Gra- venhage. van dit bataillon ook in Nederland blijven zal. Tijdens de keuringen voor de Waffen-SS en het legioen kunnen zich ook diegenen melden, die tot de Germaansche-SS Ne derland (Nederlandsche SS) willen toe treden. 22.10.42 10.00 uur Amsterdam, school Iepenweg 13. 22.10.42 17.00 uur Utrecht Wehrmaoht- heim, Mariaplein. 23.10.42 10.00 uur Den Haag, Café Den Hout, Bezuidenhoutscheweg. 24.10.42 11.00 uur Amersfoort, dienstge bouw Kapelweg. BINNENLAND DE GEMACHTIGDE VOOR DE PRIJZEN KRIJGT MEER BEVOEGDHEDEN Het Verordeningenblad bevat een ver ordening van den Rijkscommissaris be- I treffende de bevoegheden van den gemach- tigde voor de prijzen. Daarin wordt bepaald, dat de bevoegd heden van de Secretarissen-Generaal van de Nederlandsche Departementen van Alge- men bestuur op het gebied van prijsvor ming en prijsbeheersching overgaan op den gemachtigde voor de prijzen. De gemachtigde vaardigt rechtsvoor schriften op grond van deze bevoegdheden echter slechts uit in overeenstemming met den tot dusver tot het uitvaardigen daarvan bevoegden Secretaris-Generaal. Voorts is bepaald, dat de gemachtigde zijn nieuwe bevoegheden met toestemming van den betrokken Secretaris-Generaal kan overdragen aan een andere instantie. Al het voorgaande is niet van toepassing ten aanzien van de bevoegdheden, welke de Secretarissen-Generaal hebben op grond van het besluit, houdende regelen met be trekking tot rechtshandelingen ten aan zien van Landbouwgronden, het besluit tér voorkoming van opdrijving van hypotheek renten, het pachtbesluit of het besluit be treffende het bank- en credietwezen. Rechtsvoorschriften van den gemachtig de op grond van zijn nieuwe bevoegheden worden beschouwd als prijsvoorschriften in den zin van het prijsbeheerschingsbesluit Deze verordening is heden in werking ge treden. SPOORWEG- EN SCHEEPSVERKEER Bespoediging van in- en uitladen De Rijkscommissaris heeft een verorde ning uitgevaardigd ter bespoediging van het in- en uitladen bij het spoorweg- en binnenscheepvaartverkeer. Daarin wordt voorgeschreven, dat hij, die goederen door middel van het spoor weg- of binnenscheepvaartverkeer ver zendt, gehouden is het inladen in de vrachtruimte onmiddellijk, nadat deze hem daartoe ter beschikking is gesteld, te be ginnen en de inlading onverwijld te doen plaats hebben. Voorts moet de ontvanger onmiddellijk, nadat de vracht te zijner beschikking is gesteld, met het uitladen beginnen en deze uitlating onverwijld doen geschieden. Komt de verzender of de ontvanger bovenvermelde verplichting niet na en dreigt daardoor een in- of uitladingster mijn te worden overschreden, dan kan de vervoerder zelfstandig de in- of uitlating doen geschieden. Hij kan bij uitlading de zaak op een andere dan de oorspronkelijk bepaalde plaats ter beschikking van den ontvanger stellen en hij kan haar bij een derde opslaan. De vervoerder dient in zoo verre rekening te houden met de belangen van verzender of ontvanger als van hem redelijkerwijze, de behoefte aan bespoedi ging van het in- of uitladen in aanmerking genomen, kan worden gevergd. De verzender, of ontvanger moet in het voorgaande geval aan den vervoerder de gemaakte kosten vergoeden, terwijl dan bij de uitlading het risico van de zaak van het begin der uitlading op den ontvanger overgaat. Voorts is de vervoerder in deze gevallen uitsluitend aansprakelijk voor op zet en grove schuld. Verder is bepaald, dat de burgemeesters der door de Secretaris- Generaal van het Departement van Water staat aan te wijzen gemeenten in overeen stemming met het gewestelijk arbeids bureau laadploegen samenstellen, welke aan een vervoerder, die een in- of uitlading op grond van het voorgaande doet geschie den, op diens verzoek op de snelste wijze ter beschikking kunnen worden gesteld. De ter uitvoering van deze laatste be paling noodzakelijke voorschriften worden door de Secretarissen-General van de De partementen van Waterstaat, van Binnen- C. M. van Hamersveld, Directeur. Th. Wilmer, Hoofdredacteur. Momentje CAPRIOLEN. Ik hoop altijd zoo, dat de men schen ook in dezen tijd echt dezelfde menschen blijven van altijd, dat wil zeggen, dat de oude heertjes met hun stokje in het park gaan wandelen of het hondje uitlaten, de oude me vrouwtjes gezellig wat babbelen en hun koekje knabbelen by de thee, de meisjes ja wat deden meisjes eigen lijk altijd? ik geloof zoo iets van touwtje springen en de jongens elkaar nog trouw met een klomp of een hou ten zool op het hoofd timmeren. Dat hoop ik zoo vurig. Nu ja, Dillinger is dood of tenminste wij hooren niets mer van hem en wij hebben dus nu alleen maar met de doorsnee nette menschen te maken, die geen mede burgers neerpaffen en uit gevangenis sen uitbreken. En die menschen bedoel ik.... En Zondag zag ik een jonge man, die achterste voren (wat een on nette uitdrukking eigenlijk!) op het stuur van zijn fiets zat en zoo achter uit op zijn fiets rondtolde. En ik zag ook, dat hy dat deed voor een paar lieve meisjes, die op het trottoir lachend stonden toe te zien. En toen hy voorbij fietste vond hij hardop en luide, dat dit wel iets was voor een Momentje. Juist, jonge vriend. Want zooals jij deed, hebben alle jonge mannen het vroeger gedaan, die op een vreemde of minder vreemde manier een meisje trachtten te imponeeren. En iedere methode is er een. Misschien lukt het je nog wel eens van de fiets af te komen en lachend naast haar te gaan. Doe het maar. Want tot aan de dage- lijksche ochtendwandelingen in het park alleen met een stokje is nog een heele weg landsche Zaken en van Sociale Zaken ge meenschappelijk uitgevaardigd. Overtreding van zoodanig voorschrift wordt gestraft met hechtenis van ten hoog ste zes weken of met geldboete van ten hoogste vijfhonderd gulden. Deze verordening is heden in werking getreden. BIERHAND EL EN DE MINERAAL WATERINDUSTRIE Regeling van loonen en arbeidsvoor waarden Blijkens de staatscourant van 20 dezer heeft het college van Rijksbemiddelaars een regeling van loonen en andere arbeids voorwaarden in den bierhandel en de mineraalwaterindustrie vastgesteld. Met betrekking tot de loonen zijn de gemeenten naar het inwonerstal ingedeeld in drie gemeenteklassen. De minimum- weekloonen, berekend op een basis van een 48-urige werkweek bedragen voor vol waardige mannelijke werknemers van 24 jaar en ouder in de eerste, tweede en derde gemeenteklasse respectievelijk 24. 23.04 en 22.08. De loonen voor volwaar dige vrouwelijke werknemers van 21 jaar en ouder zijn onderscheidenlijk in de drie gemeenteklassen bepaald op 13.92, 11.04 en 10.08. Voor jeugdige arbeidrs be dragen de loonen verhoudingsgewijze minder. De werknemers, die in het bezit zijn van het diploma vakbekwaamheid, vereischt ingevolge het vestigingsbesluit mineraal- waterbedrijf 1941, zullen boven het week- inkomen eenen extra weekloon genieten van 2.indien zy 25 jaar of ouder zijn en van f 1.indien ze jonger zyn dan 25 jaar. Werknemers, die een cursus volgen tot opleiding voor het evenbedoelde diplo ma moeten, indien deze cursus dit ver eischt, in de gelegenheid worden gesteld gedurende twee maanden elders in de mi neraalwaterindustrie werkzaam te zijn met het recht om na afloop van dezen practijk- tyd wederom in hun vroegere functie te worden gesteld. Voorts bevat de regeling bepalingen om trent overwerk, Christelijke feestdagen, kort verzuim, vacantie en bepalingen om trent het beëindigen der dienstbetrekking. Dr. ir. A. H. W. Hacke te 's-Gravenhage is aangewezen als instantie bevoegd tot het toestaan van afwijkingen van de regeling Deze regeling treedt in werking met in gang van de loonweek, waarin Maandag 26 October 1942 valt. De zware boschgevechten ten Zuid westen van Kaluga. Door kreupelhout, dicht struikgewas en over gevallen oude boomen gaat het voorwaarts RK Kraayvanger-PBZ-R-P H nu Bij onze vrijwilligers. - h. een prettig» en goede kameroedsehap wordt de vrije - doorgebracht. Gezonde here* gezond .onlief ^geest^ m

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1942 | | pagina 1