DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
GELDIGE BONNEN
DUITSCHLAND
Momentje
VRIJDAG 2 OCTOBER 1942
-3 Jaargang No. 10369
S>e£cid^cli^(2ou^ant
Bureaux: Papengracht 32 - Giro 103003
Telefoon: Redactie 20015, Administr. 20935
C. RL van Hamersveld, Directeur.
Th. Wilmer, Hoofdredacteur.
FEITEN SPREKEN.
De toekomst ligt in Gods hand. Deze ge
dachte is een troost en geeft ons vertrou
wen. Het heeft geen nut, zich te buiten te
gaan aan voorspellingen omtrent den loop
der gebeurtenissen, God alleen weet, hoe
hij de wereld leiden zal.
Hitier heeft bij zijn rede van Woensdag
j.l., toen hij te Berlijn het Oorlogswinter
hulpwerk 194243 opende, zich evenmin
gewaagd aan ij dele voorspellingen. Slechts
van twee dingen gevoelde hij zich zeker:
n.l. van de eindoverwinning der Duitsche
wapenen en van de uitroeiing van den
Joodsohen invloed.
Overigens liet hij de feiten voor zich
zelf spreken.
Met een bijtende ironie stelde hij naast
elkaar de armelijke schijnsuccessen van de
Britten, welke de propaganda moet opbla
zen tot geweldige wapenfeiten, en de lange
reeks van 'militair#1 operatief welke door
de Duitsche legerleiding alle tot een zege
vierend einde zijn gebracht. Hy wees op de
wapenfeiten in Afrika, (waarvan generaal-
veldmaarschalk Rommel de levende en
aanwezige representant was), op de veld
tochten in Zuid-Oost Europa en in Rus
land alle krijgsbedrijven welke eenig
zijn in de militaire historie. Doch niet ver
blind door den schoonen* glans van het be
reikte succes, toonde de Fuehrer dat hij als
oud-soldaat uit den eersten wereldoorlog,
begreep met wat voor offers en moeiten
al die successen door de soldaten aan het
front zijn betaald. De weermachtsberichten
zeggen het zoo kort en nuchter, maar er
gaat heel wat schuil achter die droge en
zakelijke zinnen.
Nadat hij zijn soldaten aan de fronten
had geprezen en ook lof had toegezwaaid
aan de met de Duitsche weermacht ver
bonden legers van andere volken, sprak
hij eveneens zijn waardeering uit voor het
geen het z.g. thuisfront deed. Er wordt
thans zoowel in Duitschland als in de ver
overde gebieden ontzaglijk hard gewerkt
aan de organisatie van een nieuw Europa,
een Europa, dat bevrijd van het bolsjewis
tische gevaar zich vrij zal maken van de
kapitalistische heerschappij der Angelsak
sische mogenheden. Daaraan wordt thans
reeds met man en macht gewerkt.
De diplomatieke redacteur van Stefani,
constateert danook in een artikel, waarin
hij de rede van Hitier bespreekt:
„Terwijl de Spil op zuiver militair ter
rein reeds heeft gewonnen door haar stra
tegische en territoriale successen, is zij
thans gereed om tegen de Engelschen en
de Amerikanen den strijd aan te binden op
welk ander gebied ook, dat van productie
en voedsel zoo goed als dat van de lucht
bombardementen. Ook de tijd werkt voor
de mogendheden van het Pact van Drie.
Terwijl haar legers de vijandelijke coalities
verpletterden, hebben Duitschland, Italië
en Japan een formidabele organisatie tot
stand gebracht op het gebied van indu
strie, techniek, landbouw en voedselvoor
ziening, waardoor zij Engeland en Amerika
kunnen verslaan zelfs op een terrein,
waarop die landen reeds meenden te heb
ben gewonnen en waarop zij al hun bere
keningen gebasseerd hadden, toen zij den
oorlog uitlokten".
Het woord is thans aan den soldaat en
aan den arbeider, wier daden moeten spre
ken.
DE NIEUWE WEEK- EN
MAANDBONNEN.
Voor de volgende week zijn de gebruike
lijke rantsoenen brood, beschuit, vleesph,
melk, aardappelen, tabak en sigaretten ver
krijgbaar gesteld op de bonnen 51, terwijl
taptemelk geleverd zal worden op de bon
nen 157 en 257.
In het komenden tijdvak tot 31 October
zijn geldig verklaard:
Bon 402 voor suiker; bon 403 voor jam;
bon 404 voor 125 gram peulvruchten; bon
405 voor 125 gram öavermout; bon 406 voor
gort; bon 407 voor vermicelli of maizena;
de bonnen 397, 398 en 399 voor kaas; de
bonnen 408, 409, 410 en 411 voor bloem;
de bonnen 457 en 458 reserve voor rijst;
de bonnen 51 en 52 voor chocolade, de bon-
WINTERHULP.
Slechts ƒ20.per week bedroegen de
inkomsten van een gezin met zeven gezon
de kinderen beneden de elf jaar. Ledikan-
tjes en beddegoed konden niet worden
aangeschaft, zoodat drie en vier kinderen
tezamen in een bed sliepen. (Dit is nog
niet eens het sterkste staaltje, dat aange
haald kan worden).
Met geld van de Winterhulp kon hierin
verbetering gebracht worden. Winterhulp
moet dit geld weer op haar eigen beurt
ontvangen van onze eigen volksger.ooten.
Bedenk dit, als u straks weer gevraagd
wordt te offeren. Winterhulp vraagt niet
uw vestzakje, doch uw hart.
nen 53 en 54 voor suikerwerk en ten slotte
voor een periode van acht weken bon 400
voor koffiesurrogaat.
De zeepbonnen 370 en 371, M-zeep en M-
toilletzeep zijn verlengd tot 31 October.
In verband met de aanwijzing der distri
butiebonnen voor de periode van 4 tot en
met 31 October 1942, wordt nog het volgen
de bekend gemaakt.
Voor genoemd tijdvak zijn ter verkrijging
van havermout en peulvruchten twee bon
nen, namelijk „algemeen 404" en „algemeen
405", aangewezen.
Bon „algemeen 404" geeft recht op het
koopen van 125 gram havermout. Men kan
derhalve niet kiezen tusschen 250 gram
peulvruchten en 250 gram havermout, doch
men kan van beide artikelen de helft ver
krijgen.
Voorts kan men, zooals bekend, voortaan
op den jambon, in plaats van 500 gram jam
en dergelijke artikelen, ook 300 gram ge
stampte muisjes of andere voornamelijk uit
suiker bestaande boterhamstrooisels koopen.
De term „voornamelijk uit suiker bestaande
boterhamstrooisels" komt in de plaats van
de oorspronkelijk gebezigde uitdrukking
vruchtenhagelslag, aangezien gebleken is,
dat het woord „hagelslag" een gedeponeerd
handelsmerk is.
Op den voor vermicelli aangewezen bon
„algemeen 407" is thans, behalve vermi
celli en aanverwante artikelen, ook weer
maizena, sago, aardappelmeel en pudding
poeder verkrijgbaar. Puddingpoeders zul
len in den vervolge zonder suiker worden
vervaardigd. Het is echter mogelijk dat nog
puddingpoeder vervaardigd met suiker
voorradig is. Deze voorraden zullen mo
gen worden uitverkocht, doch aanspraak
op levering daarvan kan niet worden ge
maakt.
Ten slotte wordt de aandacht er op ge
vestigd, dat bon „algemeen.400" aangewezen
ter verkrijging .van kofriesurrogaat, dit
maal weer voor een tijdvak van acht we
ken, derhalve tot en met 28 November
1942, is aangewezen.
Elk der
volgende
bonnen
geeft recht op het
koopen van:
4 Oct. tot en met 10 October:
Te St Oedenrode is dezer dagen een
klompenmakersschool in gebruik ge
nomen. De oprichting dezer school is te
meer toe te juichen, daar het oude hand
werk steeds meer op den achtergrond
werd gedrongen door de machinale
klompenfabricage. Driekwart der kosten
wordt door het Dept. van Sociale Zaken
en de rest door een zestal Brabantsche
gemeenten gedragen. Een jeugdig
leerling aan het werk
Polygoon-v. Bitsen-Pax Hofland m
51-A Brood
51-B Brood
51 Beschuit
51-A Vleesch
51-B Vleesch
51-A Aardapp.
51-B Aardapp.
51 Melk
1-57,-2-57 res.
51 Tabak
51 Sigaretten.
1 rants, besch. br. of geb.
v rants, 'L 01 vl waren
j 2 kg. aardappelen
1 kg. aardappelen
kg. aardappelen
l 3/4 liter Melk
1 3/4 liter taptemelk
1 rants, tabak.
1 rants, sigaretten.
4 Oct. tot en met 31 Oct.:
402 algemeen
403 algemeen
408, 409, 410,
411 algemeen
4-57, 4-58 res.
404 algemeen
405 algemeen
406 algemeen
407 algemeen
397, 398, 399 alg
51, 52, 53, 54
versnap.
1 Kg. suiker
500 gr. jam.
1 rants, bloem, brood
of gebak
250 gram rijst
125 gram peulvruchten
125 gram havermout
250 gram gort
100 gram vermicelli of
maizena
100 gram kaas
100 gr. choc, suikerwerk
4 Get. tot en met 28 Nov.:
400 algemeen I 250 gram koffiesurrogaat
25 Sept. tot en met 6 October:
48 Boter I rantsoen Boter
48 Vet J X rantsoen Boter
13 September tot en met 11 November:
2-61, 2-62 res. I rantsoen boter
3-61, 3-62 res. rantsoen boter
4-61 reserve V2 rantsoen boter
Verlengd tot en met 31 October:
370 Algem. I 1 rants. Eenheidsz.
M Eenheidsz. 1 rants. Eenheidsz.
371 Algem. i rants. Waschpoeder
M Waschp. I i rants. Waschpoeder
M Toiletzeep J 75 gr. Toiletzeep 80 pet.
I Sept. tot en met 31 Dec.:
M Textiel 45 gram scheerzeep.
II Mei tot en met 31 December:
01 tot en met 05 B.V. 1 brandst. 1 eenh.
Bonnen die afloopen
DE VOLGENDE BONNEN ZIJN
BINNENKORT NIET MEER GELDIG.
Na Zaterdag 3 October:
49 Brood, Beschuit, Vleesch, Aard
appelen, Melk, Tabak, Sigaretten, 52
Reserve (taptemelk), 377 Alg., 382
t/m. 390 Alg., 392 t/m. 395 Alg., 46, 47,
48, 49 versn.; 4-49, 4-50 Reserve.
STRIJDT VOOR EUROPA
Steeds dieper wiggen in
stadsgebied van Stalingrad
Het Duitsche weermachtsberioht van gis
ternamiddag luidt:
„In het gebied van den Kaukasus duren
de verbitterde gevechten om zwaar ver
sterkte heuvelstellingen voort. Te Stalin
grad drongen de aanvallende troepen, ge
steund door formaties van de luchtmacht,
in verscheiden wiggen dieper het Noorde
lijke gedeelte van .de stad binnen. Sterke
vijandelijke infanterie- en pantserstrijd
krachten, die aanvallen ondernamen tegen
de Noordelijke grendelstelling, werden on
der zware bloedige verliezen in tegenaan
vallen afgeslagen, waarbij 98 pantserwa
gens, meerendeels van Engelsche en Ameri-
kaansche herkomst, vernietigd werden. Bij
deze gevechten heeft zich opnieuw een
pantsercorps door ongewoon dappere hou
ding onderscheiden. Dit corps heeft reeds
de laatste dagen van Augustus door een
snellen <^marsch van den Don tot de Wol-
ga het verkeer op de rivier verhinderd, de
verbindingen van Stalingrad naar het
Noorden ten Westen van de Wolga afgesne
den en de voorwaarden geschapen voor den
aanval op Stalingrad zelf. In wekenlange
zware afweergevechten heeft het deze be
langrijke grendelstelling tegen ver supe
rieure vijandelijke strijdkrachten weten te
behouden.
De achterwaartsche spoorwegverbindin
gen van den vijand in het gebied van de
Beneden- en de Midden-Wolga alsmede in
het gebied om Moskou werden door de
luchtmacht overdag en des nachts aange
vallen. Ten Noordwesten van Woronesj
verloor de vijand bij vergeefsche aanvallen
in den sector eener divisie 25 pantserwa
gens. Bij Rzjef leidden eigen aanvalsopera-
ties ondanks taaien vijandelijken tegenstand
tot plaatselijke verbetering der stellingen.
Concentraties van den vijand werden door
artillerievuur en luchtaanvallen uiteenge
dreven, zoodat de voorgenomen aanvallen
in het geheel niet ondernomen konden wor
den.
In het onherbergzame boschgebied rug
gelings van den centralen frontsector wer
den door Duitsche en Hongaarsche forma
ties sterke benden samengedreven en ver
nietigd. Bij geringe eigen verliezen verloor
de vijand 1026 dooden, 1218 gevangenen
alsmede een vrij groot aantal zware en
lichte wapens.
In den Noordelijken frontsector werden
sterke vijandelijke strijdkrachten ingesloten
en werden tegenaanvallen in den kiem ge
smoord.
In Egypte sloegen troepen van het
Duitsch-Italiaansche pantserleger een Brit-
schen aanval af, die begon na een hevige
voorbereiding door de artillerie. Een aantal
pantserwagens werd kapotgeschoten en er
werden 200 gevangenen gemaakt.
In de Golf van Suez beschadigden ge
vechtsvliegtuigen een groot koopvaardij
schip op ernstige wijze.
Bij overdag ondernomen aanvallen door
afzonderlijke Britsche bommenwerpers
aan de kust van het Kanaal en bij nachtelij
ke storingsvluchtèn in bet gebied van de
Noordzee werden vier vijandelijke vliegtui
gen neergeschoten. Duitsche vliegtuigen
bombardeerden overdag spoorweg werken
en bedrijven der bewapeningsindustrie als
mede militaire doelen in verscheidene
plaatsen van Zuid- en Zuidoost-Engeland.
Voor de monding van de Orinoco in de
wateren voor Freetown, voor Newfound
land en in het centrale deel van den Atlan-
tischen Oceaan brachten Duitsche duikboo-
ten 12 vijandelijke koopvaardijschepen met
een totalen inhoud van 54.000 brt. tot zin
ken. Daarmede hebben onze duikbooten in
de maand September 126 schenen met een
gezamenliiken inhoud van 769.200 brt. tot
zinken gebracht en het in Mei 1942 bereikte
en tot dusver grootste resultaat van een
maand overtroffen. Nog 14 andere koop
vaardijschepen werden door torpedotreffers
beschadigd.
In den strijd tegen de vijandelijke mari
ne werden door strijdkrachten boven er#
onder water zes torpedojagers, twee hulp
kruisers, drie torpedomotorbooten tot zin
ken gebracht; drie torpedojagers en talrij
ke torpedomotorbooten beschadigd. Eén tor
pedomotorboot werd buitgemaakt. In het
zelfde tijdvak vernietigde de Duitsche
luchtmacht 35 koopvaardijschepen met een
gezamenliiken inhoud van 242.500 brt. en
beschadigde acht andere koopvaarders.
Aan vijandelijke oorlogsvaartuigen bracht
de luchtmacht een kruiser tot zinken en
met medewerking van kustbatterijen vijf
torpedojagers, verscheidene bewakingsvaar
tuigen, een patrouilleboot en een vrij groot
aantal motortorpedobooten, alsmede lan
dingsvaartuigen van allerlei aard. Daarme
de heeft de Britsch-Amerikaansche scheep
vaart in September alleen door Duitsche
gevechtshandelingen 161 schepen met een
gezamenlijken inhoud van 1.011.700 brt.
verloren. Nog 22 andere koopvaardijsche-
werden beschadigd.
Hauptmann Hans-Joachim Marseille, dra
ger van de hoogste Duitsche onderscheiding
voor dapperheid, heeft, onoverwonnen door
den vijand, op het Noord-Afrikaansche oor-
logstooneel den vliegerdood gevonden. Ver
vuld van ontembaren aanvalsgeest heeft
deze jeugdige officier in luchtgevechten
158 Britsche tegenstanders bedwongen. De
weermacht betreurt het verlies van een
waarlijk heldhaftigen strijder".
DE TOESTAND TE STALINGRAD.
In militaire kringen te Berlijn zegt men
omtrent den toestand te Stalingrad, dat de
stad is ingesloten door een halven cirkel,
waarvan de middellijn wordt gevormd
door de Wolga. Het Zuidelijke deel van de
zen halven cirkel is bijna geheel in Duit
sche handen, terwijl in het Noorden voor
namelijk om de drie groote fabrieken al-
UNIVERSITAIRE STUDIE MET
LAGERE SCHOOLOPLEIDING
Het is rlbg niet lang geleden, dat de
toekomstmogelijkheden voor onze
jeugd zoo goed als geheel afhankelijk
waren van de financieele positie der
ouders. Dat was de tijd, waarin onze
universiteiten en hoogescholen voor
het overgrootste deel werden bezocht
door jongelui, die uit een paar be
voorrechte kringen voortkwamen: op
deze wijze hadden deze kringen in
wezen het alleenrecht voor de be
zetting van die leidende posities,
waarvoor een academische opleiding
noodzakelijk is. En dat zijn er heel
wat, zoowel in de bestuursorganen
als in handel en industrie.
Een staats- en particulier beurzen
systeem moest er terzelfdertijd voor
zorgen, dat de hooggeroemde gelijk
heid van rechten tenminste uiterlijk
bewaard bleef. Practisch veranderde
hierdoor echter maar heel weinig.
Thans valt een kentering waar te
nemen.
Het Langemarck-studium heeft zijn
leergangen voor onze Nederlandsche
jeugd opengesteld. Elke flinke, jonge
kerel van 16 tot pl.m. 22 jaar, die
meent, tot verdere vakschoolstudie of
zelfs tot universitaire studie in staat
te zijn, doch die deze studie uit eigen
middelen niet kan bekostigen, krijgt
door het Langemarck-studium de kans,
een dergelijke opleiding te volgen.
Bij de toelating spelen alleen de
prestatie^, die hij in staat is te leveren,
een rol.
Voor inlichting en aanmeldingen
kan men zich wenden tot het Lange
marck-studium, Waalsdorper weg 12,
Den Haag.
daar, de arbeidersbuurt Rykof, het zeer
uitgestrekte abattoir en de zoogenaamde
spartakuswijk nog verbitterd wordt gé-
vochten.
Stalingrad zelf, aldus betoogt men
voorts, is geen strategisch doel meer, doch
nog slechts een naam voor een rookenden
puinhoop. Het strategische doel, de afslui
ting van de Wolga, is volgens de militaire
deskundigen al bereikt en daarom kan de
Duitsche oorlogsleiding zich veroorloven
haar aanvallen op de gemeente stelselma
tig te blijven-uitvoeren, terwijl daarbij het
Duitsche en geallieerde bloed opzettelijk
word t gespaard.
PINKEN.
Er schijnt toch wel iets goeds ge
weest te zijn in de opvattingen der
Middeleeuwen, betreffende straffen
en de openbaarheid ervan, nu wij
allerlei maatregelen zien genomen
worden, welke wij vroeger nogal
drastisch zouden hebben genoemd. Je
werd toen met hoofd en handen in
een houten plank gesloten of je mocht
op een verhooging op het marktplein
staan met een bord om je hals, ver
meldende welke misdaden je be
dreven had. Stokslagen waren ook
nogal in trek, er waren kortom heel
gezellige middelen om lieden-met-
zijsprongen tot de orde te roepen. Zoo
nu en dan leest men, dat dergelijke
hardhandige revisies ook nu weer
worden toegepast, maar de persoon
lijke kennismaking met de straf was
tot heden toe nog niet geschied ten op
zichte van melkveehouders, die het met
de voedselvoorziening niet al te nauw
namen en op eigen gelegenheid melk
distribueerden. Er werd tot nu mee
volstaan hun wat koeien te ontnemen.
Totdat ik gisteren anders las. Ik las
dat er wederom tegen een drietal
maatregelen waren genomen.
Een veehouder in Landsmeer werd
extra-leveringsplicht opgelegd van
vier koeien en vier pinken. Een vee
houdster te Amsterdam moest vier
koeien, twee pinken en twee kalveren
afstaan, terwijl een veehoudster te
Bussum vier koeien en één pink moest
missen.
Dat van die koeien is al meer ge
beurd, maar waarom moeten die
arme menschen nu ook nog een pink
missen. En waarom juist een pink. De
groote moeilijkheid in dit bericht
schuilt voor mij in het feit, dat de
veehouder in Landsmeer vier pinken
in moet leveren. Hoe moet dat? De
man heeft er toch maar twee. Of
moeten nu zijn beide kleine teenen er
ook aan gelooven?
Ofhet zou moeten zijn, dat er
in het boerenbedrijf ook nog andere
pinken bestaan. Ik zal het Arie in
Oud-Ade eens vragen....
RUIM 22.000 LITTAUERS DOOR
BOLSJEWIEKEN ONTVOERD.
De Littausche hulpactie heeft van alle
totdusver geregistreerde ontvoerde Lit-
tauers aanteekening gemaakt en deze aan-
teekeningen via het Duitsche Roode Kruis
opgestuurd aan het Internationale Roode
Kruis in Zwitserland. Deze aanteekeningen,
die de namen omvatten van 22.161 Lit-
tauers, die door de bolsjewieken zijn ont
voerd, beslaan twee dikke banden.
De eerste band bevat de namen van hen,
tijdens de grootste ontvoeringsactie van
14 tot 22 Juni 1941 uit Littauen zijn weg
gehaald. Het betreft 16.658 personen. De
tweede band behelst de slachtoffers der
bolsjewieken, die door de Sowjets ofwel
afzonderlijk of in groepen gevangen geno
men zijn en die niet begrepen zijn in de
massale ontvoeringen. Eerst zijn hierin op-
opgeteekend de naar de Sowjet-Unie ge
brachte politieke gevangenen. Zij werden
door de bolsjewieken ontvoerd of ter
plaatse zonder vorm van proces doodge- j
schoten. Een andere groep omvat kinderen,
die bij het begin van den oorlog naar de
Sowjet-Unie ontvoerd zijn en op 10 Juli
1942 nog niet waren teruggekeerd. Het zijn
449 kinderen. Achter deze nuchtere cijfers
verbergt zich een gruwelijkheid en ellen
de, welke een jaar van bolsjewistische over-
heerschimg over Littauen gebracht heeft.
Doodvonnissen
voltrokken
Officieel wordt bekend gemaakt:
Het doodvonnis tegen de door het
Deutsche Gbergericht in het bezette
Nederlandsche gebied op 5 September
veroordeelde Franciscus Adolf Kolder,
Kla&s den Braven, Gerard Schuur-
mann en Leendert Roodenburg is
heden met den kogel voltrokken, daar
de Rijkscommissaris gx-en gebruik had
gemaakt van zijn recht van gratie.
De genoemden hadden communisti
sche actie gevoerd en getracht de
Nederlandsche bevolking tegen de be
zettingsmacht op te ruien.
DE OORLOGSSLACHTOFFERS IN
ENGELAND.
Volgens den Engelschen nieuwsdienst
heeft de minister van binnenlandsche za
ken, Morrison, in het Lagerhuis meege
deeld, dat in de eerste drie oorlogsjaren
bij luchtaanvallen op Groot-Brittannië
47.305 burgers gedood en 55.658 gewond
zijn, van wie in Groot-Londen resp. 20.110
en 26.071.
INCIDENT IN HAVEN VAN ECUADOR.
Naar uit Quito wordt gemeld, is een
Peruaansche kononneerboot een haven van
Ecuador binnengedrongen en heeft deze
voor Peru in bezit genomen. De aanwezi
ge schepen werden onder bedreiging met
de wapens gedwongen de haven te ontrui
men. Tevens maakte de Peruaansche con-
mandant 'bekend, dat aan de Ecuadoriaan-
sche schepen de toegang tot de haven
slechts kon worden verleend, als zij zich
in het bezit hadden gesteld van een ver
gunning der Peruaansche autoriteiten.
Volgens United Press stelt het ministerie
van buitenlandsche zaken een onderzoek
in naar het incident.
H. C. ARTS.
Te Wassenaar is in den ouderdom van 57
jaar overleden de heer Henri Coenraad
Arts, firmant en hoofdredacteur van de
Nieuwe Tilburgsche Courant. Hij was een
zeer verdienstelijk journalist, wiens klare
voorlichting, vrucht van veel studie, gege
ven in pittigen vorm, zeer gewaardeerd
werd.
Zijn uitvaart ■er. begrafenis heeft plaats
as. Maandag te Tilburg.
God geve zijn ziel de eeuwige rust.
De opening van het Kriegswlnterhiliswerk 1942-1943. - De Führer spreekt
Telefoto WeKbild-Stapf-Pax Holland n»
