DONDERDAG 3 SEPTEMBER 1942 33ste Jaargang No. 10344
3)& Êcicl&^lieSoii/Yci/ttt
Bureaux: Papengracht 32 - Giro 103003 *-* g~% wj w-v w j T ¥7M ¥7 \T g\ w m q* rwi vy «-• yy y~« my C. M. van Hamersveld, Directeur.
Telefoon: Redactie 20015, Administr. 20935 LP A D Li U VUUK JLEjILI Ej1¥ ti l¥ Vr IY1 1 IC Ej lm. Ill [M Th. Wilmer, Hoofdredacteur.
V De gaven van de natuur
De gaven van de natuur moeten wij we
ten te waardeeren. Zeker, verzaking aan
en afzijdigheid van wat de natuur sdhenkt
kan ge wens oh t zijn en voorwaarde tot ver
hoogde zielsoultuur. Maar dat beteekent
niet, dat de Godsdienst als regel en voor
een ieder een dergelijken eisch zou stellen.
Geenszins. Godsdienst weet de gaven van
de natuur te gebruiken, om langs die gaven
op te stijgen tot den Goddelijken Schenker,
Een godsdienstig leven veronderstelt, dat
men zich niet in de genietingen van de
gaven der natuur verliest, maar deze
weet te .benutten in den dienst van God.
Natuurlijke waarheid is voor den men-
schelijken geest van belang, omdat in elke
waarheid iets ligt van de goddelijke waar
heid. Natuurlijke goedheid is eveneens
van belang, omdat alles wat goed is ons
nader kan brengen tot het begrip van het
hoogste geluk. En natuurlijke schoonheid
heeft haar waarde, omdat aldus drukt
Anton van Duinkerken het uit „de
schoonheid onder ons menschen een heu
genis is en een heimwee, waardoor wij
voelen, dat wij worden moeten, wat wij
waren vóór den zondenval".
Het is goed, dat de godsdienstige mensch
ook in een moeilijken tijd zich ervan blijft
doordringen, dat de gaven van de natuur,
dat het natuurlijk ware en goede en sohoo-
ne zulk een groote waarde kunnen hebben
voor zijn geestelijk, voor zijn godsdienstig
leven.
Alles wat wordt gedaan om méér men
schen méér te doen genieten van wat na
tuur, wetenschap en kunst te genieten
schenken móet onze waardeering en mede
werking hebben.
Is er niet te weinig gedaan b.v. om de
jeugd te leeren kennen en waardeeren de
heerlijke, vrije natuur, het landelijk leven
en den gezonden, nuttigen landelijken ar
beid?
Is er niet te weinig gedaan b.v. om de
kunst in verscheiden vorm te brengen
onder het bereik en in de waardeering
van breedere kringen? De kunst daalt niet
af als ze wordt beheerscht door het stre
ven, haar te doen bevatten door het volk,
haar te doen zijn een echte volksche kunst!
Is er niet te weinig gedaan b.v. om goede
boeken, die ware ontwikkeling en verede
lende ontspanning schenken, te doen lezen
door velen, die zichzelf den beschavenden
invloed van goede lectuur onthouden?
De Kerk is door alle eeuwen heen ge
weest de groote beschermster en bevorde
raarster van het natuurlijke ware, goede
en schoone, van wetenschap en kunst, van
volksontwikkeling.
De katholieken van heden moeten in al
les toonen, dat ook zij die taak hebben be
grepen en zooveel in hun vermogen is
willen volvoeren.
Niets wat de volksontwikkeling ten goe
de kan komen mag ons onverschillig laten!
ONGEREGELDHEDEN TE DUBLIN.
De Britsche berichtendienst meldt uit
Dublin, dat zich aldaar in de middaguren
groote volksverzamelingen in de straten
hadden gevormd. De pogingen van de po
litie om deze uiteen te 'drijven zijn mis
lukt.
In Belfast zijn twee mannen wegens re-
bellistisch optreden en het veroorzaken
van lichamelijk letsel tot drie maanden ge
vangenisstraf veroordeeld. Zij maakten
deel uit van en demonstreerende menigte,
die in de nabijheid van het stadhuis het
verkeer tot stilstand gébracht, luide kre
ten geuit en liederen gezongen had. Toen
de beide mannen door een politieagent
werden gearresteerd, begon de menigte met
flessohen en andere voorwerpen uit de
vuilnisvaten te gooien. Zij volgde den po
litieagent en poogde de arrestanten te be
vrijden.
De Wolga ten noorden van
Stalingrad bereikt
Het tempo van verder oprukken der
Duitsche en Roemeensche troepen ten Zidd-
Oosten van Anapa wordt door moeilijkhe
den van het terrein bepaald. De uitloo-
pers van den Kaukasus verheffen zich
hinr tot een hoogte van 5C0 meter en wor
den door diepe kloven en steile hellinen
doorsneden, die door de bolsjewisten door
het aanleggen van uitgebreide versperrin
gen versterkt zii'n en de ontplooiing van de
aanvallende troep verhindert. Desondanks
winnen de daar in den strijd gebrachte troe
pen dagelijks terrein en dringen zij de
bolsjewisten voortdurend terug.
De toestand voor Stalingrad wordt ge
kenmerkt door voortdurend verder om zich
heen grijpende terreinwinst en verbree
ding van de doorbraakplaatsen in het ves
tingterrein. Het bereiken van de Wolga ten
Noorden van de stad door Duitsche snelle
troepen beteekent, dat nu ook daar de
scheepvaartweg naar het binnenland ern
stig wordt bedreigd, nadat de spoorlijn naar
Moskou reeds was onderbroken.
Ten Zuid-Westen van Kaloega, bij Rzjef
en ten Zuiden van het Ladogameer is de
hevigheid van de bolsjewistische aanvallen
merkbaar minder geworden onder indruk
van de dagelijksche, zeer hooge bloedige
verliezen en het verloren gaan van pant
serwagens en zware wapens. Het doel van
het Sovjet-Russische offensief, ontlasting
van de in den Kaupkasus en aan den Wol-
gavleugel sterk in het nauw gedreven le
gers, is niet bereikt.
MOGELIJKHEID VAN ISOLEERING DER
LEGERGROEP TIMOSJENKO.
Het feit, dat snelle formaties van de Duit
sche weermacht thans de Wolga ten Noor
den van Stalingrad bereikt hebben is on
getwijfeld het meest opmerkelijke symp
toom van de geheele militaire situatie aan
het Europeesche Oostelijke front, zoo
schrijft de militaire correspondent van het
D.N.B. Immers, zoo vervolgt hij, hierme
de is ook een resultaat bereikt, dat de
vijanden nog heel kort geleden voor vol
slagen onmogelijk gehouden hadden.
In hoever dit voorloopig nog plaatselijk
beperkte succes zich zal uitbreiden tot een
operatief resultaat, is thans nog niet te
overzien, maar vast staat wel dit, dat het
gevaar, dat Timosjenko door het opstel
len van alle beschikbare strijdkrachten en
wapens in het gebied van Stalingrad wilde
ontloopen, thans kolossaal is gegroeid, t.w.
de vreeselijke mogelijkheid der definitieve
scheiding van het Zuiden der Sovjet-Unie
van het Noorden en daarmee de isoleering
van de geheele legergroep Timosjenko.
In hst gebied, van den Kaukasus wor
den de gevechtey eveneens met succes voor
de Duitsche en verbonden troepen voort
gezet. Dat hier hard en verbitterd gestre
den zou worden, was vooraf te zien, want
juist dit gebied vormt voor de Sovjet
macht een vitaal potentieel. Doch juist dit
hardnekkig vijandelijke verzet wordt in
Duitsche militaire kringen gunstig beoor
deeld voor het verdere verloop en den
afloop van den strijd in den Kaukasus, om
dat een verder uitwijken van den vijand
de eigenlijke gevechtszone nog verder naar
het Zuiden zou hebben verschoven.
In het gebied van Rzjef, ten Zuid-Oosten
van het Ilmenmeer, en aan de Wolchof,
zijn de massale vijandelijke aanvallen
merkbaar verzwakt. Duitsche militaire
kringen meenen, dat deze verzwakking ge
weten moet worden aan uitputting van den
vijand en aan de dringende noodzakelijk
heid, de ineengekrompen en doodelijk ver-
moeide formaties te reore?":
vullen en van nieuw materiaal te voor
zien. Doch op de werkelijke brandpunten
der beslissing ontbreekt het den Sovjets
aan strijdkrachten en materiaal. Dezen toe
stand stelselmatig verwekt te hebben,
wordt door militaire deskundigen als een
der geniaalste strategische prestaties van
den Groot-Duitschen generalen staf be
schouwd.
Met belangstelling volgt men te Berlijn
ook de berichten van den vijand over het
z.g. begin van een nieuwe offensief van ge-
neraal-veldmaarschalk Rommel in Egypte
uit de stelling van Al Alamein.
De bevoegde Duitsche militaire instan
ties houden zich bij de beantwoording van
de vragen die dit onderwerp betreffen vol
komen gereserveerd en verwijzen uitslui
tend naar de mededeeling van het opper-
bevél van de Duitsche weermacht, waarin
sprake is van aanvallen van JDuitsche en
Italiaansche snelle troepen en van de ver
nietiging van dertig vijandelijke pantser
wagens.
HET ITALIAANSCHE
WEERMACHTSBERICHT
Het weermachtsbericht van gisteren
luidt als volgt:
Gisteren hebben Italiaansche en Duit
sche afdeelingen pantserauto's aan het
Egyptische front enkele uitvallen gedaan,
waarbij de vijand een dertig pantservoer
tuigen verloor.
De luchtmacht van de as ontplooide
groote bedrijvigheid tegen de vooruitge
schoven formaties en de achterhoede van
den vijand.
Tijdens luchtgevechten zijn de. beide
laatste dagen 51 vliegtuigen neergeschoten
door Italiaansche en Duitsche jagers, vier
stortten neer, getroffen door het luchtaf
weergeschut.
Britsche vliegtuigen hebben aanvallen
gedaan op Sicilië, waarbij enkele neder
zettingen en een passagierstrein met machi
negeweren werden beschoten.
Een onzer duikbooten is niet op haar
basis teruggekeerd. De familieleden der op
varenden zijn verwittigd. Onze vlootstrijd-
krachten hebben een vijandelijke duik
boot tot zinken gebracht.
NA DRIE JAAR OORLOG.
De derde verjaardag van den tweeden
wereldoorlog en het begin van het vierde
oorlogsjaar is heden voor de geheele Ber-
lijnsche pers aanleiding tot een overzicht
van den oorlog tot dusver.
De Voelkischer Beobachter noemt de ba
lans van drie jaar strijd de volledige ver
ijdeling van alle verwachtingen, die de
Britten den 3en September 1939 koester
den.
De Berliner Boersenzeitung trekt een
vergelijking met den nazomer van 1917,
toen de zwakke staatsleiding de totale oor
logvoering niet tot stand kon brengen, ter
wijl thans de situatie precies omgekeerd is.
Uit Lissabon wordt vernomen, dat de
Engelsche nieuwsdienst meldt:
Aan het begin van het vierde oorlogs
jaar brengt de Britsche pers haar vertrou
wen in de toekomst in veel voorzichtiger
bewoordingen tot uiting dan een jaar ge
leden. De openbare meening is van oor
deel, dat de machtreserves der Duitschers
veel grooter zijn dan men had verwacht en
dat het thans beginnende oorlogsjaar het
vreeselijkste van den oorlog zal zijn,
De Times waarschuwt het Britsche pu
bliek voor al te groot optimisme. Alle bla
den komen nog steeds met den eisch van
een tweede front, doch minder nadrukke
lijk dan voorheen en de algemeene opvat
ting blijkt, dat een nieu woffensief wel niet
voor het volgend voorjaar kan worden be
gonnen.
BRITSCHE BOMMENWERPERS BOVEN
DUITSCHLAND.
Britsche bommenwerpers hebben zich in
den afgeloopen nacht naar de linker Rijn
oever begven. Op enkele plaatsen werden
brand- en brisantbommen uitgeworpen.
Zes der aanvallende toestellen werden
neergeschoten.
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben in
den afgeloopen nacht voor den oorlog be
langrijke doelen in de Midlands met bom
men bestookt.
DE RUSSISCHE STORINGSVLUCHTEN
NAAR OOST-PRUISEN.
Aan de bolsjewistische storingsvluchten
naar Oost-Pruisen hecht men van bevoegde
zijde geen militaire waarde. Deze vluch
ten der bolsjewistische luchtmacht stre
ven waarschijnlijk slechts het propagandis
tische doel na eigen bondgenooten nu en
dan ervan te overtuigen, dat men zelf tot
handelen in staat is.
SCHOONZOON VAN HORTHY
VERONGELUKT.
De schoonzoon van den rijksbestuurder,
graaf Julius Karolyi, is gisteren bij een
vliegongeval om het leven gekomen. Graaf
Karolyi, die voorzitter van de Hongaar-
sche luchtvaartvereeniging was, had zich
aangemeld voor den militairen vlieg-
dienst. Woensdagmiddag om ongeveer vijf
uur is hij met zijn toestel nabij Erd in de
Donau gestort.
Graaf Karolyi was 36 jaar oud. Zijnecht-
genoote, Paulette Hor thy, is twee jaar ge
leden gestorven.
DE JAPANSCHE LANDING OP
NIEUW-GUINEA.
Japansche troepen maken, naar men van
bevoegde zijde verneemt op N.-Guinea goe
de vorderingen. Zij zijn erin geslaagd om de
Australische troepen uit de Milnebaai tot
in de rimboe terug te dringen en daar te
omsingelen. Een Australisch infanterieba-
taljon werd bij deze gevechten totaal in de
pan gehakt. 240 Nieuw-Zeelandsche scherp
schutters werden gevangen genomen.
In luchtgevechten boven Nieuw-Guinea
schoten Japansche jagers 7 vijandelijke
vliegtuigen neet, waaronder 3 Amerikaan-
sche bommenwerpers. De Japansche vlieg
tuigen keerden zonder eigen verliezen op
hun steunpunten terug.
Port Moresby werd opnieuw door de
luchtmacht van de Japansche marine aan
gevallen. In de haveninstallaties werden
zware verwoestingen aangericht.
In de Straat van Torres werd een Austra
lisch transportschip door een Japan-
stralisch transportschij door een Japan-
Australische motorkanonneerboot, die in
Australische motorkanonneerboot, dat in
de Baai van Carpentaria trachtte te ont
snappen, werd door Japansche gevechts
vliegtuigen tot zinken gebracht.
„OUDERS EN JEUGD AAN HET
WOORD".
Hedenavond van 19.0519.20 uur spreekt
Max Blokzijl via den zender Hilversum 2
in de serie brandende kwesties over het
onderwerp: „Ouders en jeugd aan het
woord".
AFBETALINGSMAGAZIJN MET 12
FILIALEN DEFINITIEF GESLOTEN.
Goederenvoorraad verbeurd verklaard.
De inspecteur voor de prijsbeheersching
heeft den eigenaar van het afbetalingsma
gazijn A. C. Korpershoek te Rotterdam met
50.000.beboet, terwijl de goederen, wel
ke voorradig waren in de 12 door hem ge-
exploiteerde filialen zijn verbeurd ver
klaard.
Alle zaken in Rotterdam en elders zijn
verder voorgoed gesloten en Korpershoeks
bedrijfsmiddelen definitief stilgelegd, ter
wijl het hem bovendien is verboden gedu
rende 2 jaren een nieuw afbetalingsmaga
zijn te vestigen of zich met den afbetalings-
handel in te laten. Het vonnis gelast ten
slotte tot de openbaarmaking van deze
straffen en betaling van f 10.000.proces
kosten.
Aanleiding tot deze verordeeling was de
voortgezette prijsopdrijving, welke op ver
schillende wijzen gedurende 2 jaren na Mei
1940 is gepleegd. Het tegen de prijs voor
schriften in bijprijzen van de reeds voorra
dige goedkoopere goederen als er nieuw?
duurdere zendingen aankwamen, was een
vaste gewoonte in dit bedrijf. Ook waren er
voor-oorlogsche goederen, zooals meubelen,
rijwielen, haarden, kleedingstukken enz.
zonder eenige aanleiding ver boven den
voor-oorlogschen prijs verkocht. De veel
gunstiger voorwaarden, waaronder de af-
betalingshandel in de laatste jaren heeft
kunnen werken, immers men kan nu
vaak a contant leveren of in elk geval aan
zorgvuldig uitgezochte afnemers en met
een korter crediet dan voorheen hebben
in de prijzen, welke in de zaken van Kor
pershoek werden gevraagd, in het geheel
geen of een volstrekt onvoldoenden weer
slag gevonden. Aan de hierdoor noodzake
lijk geworden prijsverlaging of grootere
korting werd meestentijds zelfs niet ge
dacht.
Het feit, dat in de afbetalingsbranche za
ken gedaan worden met het minst-draag
krachtige deel van de bevolking, maakte het
gewenscht, dat de prijsbeheersching, zooals
nu ook is gebeurd, aan bovengenoemde
praktijken definitief een einde maakte.
DIR GEN. VOOR BIJZONDERE
ECONOMISCHE AANGELEGENHEDEN.
Naar wij vernemen is benoemd "tot di-
recteiHvgeneraal voor bijzondere economi
sche aangelegenheden F. L. Rambonnet
gedurende den tijd dat mr. M. M. Rost van
Tonningen optreedt als secretaris-gene
raal van het departement voor bijzondere
economische aangelegenheden.
JAPAN KRIJGT NIEUWEN MINISTER
VAN BUITENLANDSCHE ZAKEN.
Naar Domei verneemt, zal er een nieuwe
minister van buitenlandsche zaken be
noemd worden, die tevens leider wordt van
het pas opgerichte ministerie voor Groot-
Oost-Azië. Voorts wordt vernomen, dat de
nieuwe minister van buitenlandsche zaken
binnenkort benoemd zal worden, daar mi
nisterpresident Tojo de gelijktijdige uit
oefening van den post van minister van
oorlog en van minister van buitenlandsche
zaken onvereenigbaar acht met zijn vele
-verplichtingen die verband houden met de
oorlogvoering.
ZEILWAGEN TE PARIJS.
Dezer dagen heeft zich te Parijs op
straat de eerste zeilwagen vertoond. Hij
reed met twee meisjes en een jongeman
door de breede Rue Royale. De snelheid
van het voertuig, dat behalve van mast
met zeil nog voorzien is van een trapin-
stallatie bedroeg vijftig kilometer per uur,
hetgeen veel indruk maakte, daar men
geen motorgeronk vernam. Het zeil kan
natuurlijk alleen worden gebruikt bij wind
mee, of schuin achter, want een wagen
met mast en zeil, die als een boot zich
scherp bij den wind kan voortbewegen, is
nog niet uitgevonden.
IN EEN PAAR REGELS
Het huwelijk van den kroonpreten
dent don Duarte Nuno met prinses Maria
Francisca van het Braziliaansche keizer
lijke huis zou thans vaststaan. Het zou nog
deze maand te Rio de Janeiro worden ge
sloten.
Bij de gemeenteraadsverkiezing
te Sandviks hebben de Zweedsche commu
nisten 5 van de 30 zetels verkregen.
Aan de kust van Cadiz, is naar uit
Algeciras gemeld wordt, een rubber red
dingsboot aangespoeld, die afkomstig is
van een eenige dagen geleden aan de
Fransch-Marokkaansche kust neergestort
Amerikaansch verkenningsvliegtuig.- De
rijkelijk van levensmiddelen voorziene
boot.was berekend voor 4 man. Van de
opvarenden ontbreekt ieder spoor.
Volgens radio-Teheran heeft de Iraan.
sohe premier verklaard, dat het gerucht,
als zou de mobilisatie in Iran voor de deur
staan, ongegrond is.
Officieel wordt gemeld, dat de eerste
zeven maanden van dit jaar in de wapen
industrie, 1.1 millioen werkdagen ten ge
volge van stakingen zijn verloren gegaan,
aldus United Press. In totaal 300.000 arbei
ders hebben bij 728 stakingen hun werk
plicht verzuimd.
WAT BEOOGT EN
BEREIKT DE
PRIJSBEHEERSCHING
DE PRIJSBEHEERSCHING RAAKT HET
ONMIDDELLIJK BESTAAN VAN
IEDEREN VOLKSGENOOT.
In een dezer dagen in het Departement
Voor Volksvoorlichting en Kunsten te 's-
Gravenhage gehouden persconferentie
hebben de gemachtigde voor de prijzen,
mr. H. C. Schokker, het hoofd van de
prijsberechting mr. J. A. M. Pott en de
heer A. J. Stienstra, hoofd van de afdee-
jing opsporing, een aantal journalisten een
blik vergund in het werk van den dienst
van den gemachtigde voor de prijzen. De
conferentie werd o.m. bijgewoond door
Oberregierungsrat dr. K. Trabold, leider
der afdeeling „Preisbildung" van het
rijkscommissariaat, en dr. A. Winsemius,
hoofd der afdeeling „Prysvorming" bij den
dienst van den gemachtigde.
In drie achtereenvolgende artikelen zul
len wij hetgeen naar voren werd gebracht,
Deh an delen.
Uiteraard was de uiteenzetting van mr.
Schokking de belangrijkste, omdat deze
een overzicht gaf van den stand \ten za
ken, eenig inzicht in hetgeen de overheid
doet op het gebied der prijsvorming en
daarin voorts de lijn werd uitgestippeld,
die voor de naaste toekomst zal worden
gevolgd.
Mr. Schokking ving zijn uiteenzetting aan
met er op te wijzen, dat de prijspolitiek,
die noodzakelijk gevoerd moet worden,
in een systeem van geleide economie, zoo
wel de prijsvorming als de prijsbeheer
sching omvat. Toen daarmede begonnen
werd, bleken allereerst noodig een centra
lisatie van alle departementale diensten,
welke werkzaam waren op het gebied der
prijsvorming en het uitstippelen van een
principieele lijn. Voor deze laatste werd
vorig jaar de grondslag gelegd met de af
kondiging van het prijsvormingsbesluit.
Twee belangrijke punten werden daarin
vastgelegd. Ten eerste de begrippen „maat
schappelijk verantwoorde prijsvorming" en
de „verantwoordelijkheid van den onder
nemer" op dit terrein en ten tweede het
beginsel, dat de prijsvorming geen auto
matisch werkend mechanisme ter honoree
ring der kostenstijging behoort te zijn.
Want de prijsvorming dient mede om te
komen tot een rationeele productie. Zij
heeft de daartoe noodige prikkels in het
leven te roepen. In dit verband verwees
spreker naar een belangrijke rede van mi
nister Fischboeck, commissaris-generaal
voor Financiën en Economie, over dit on
derwerp, waarin hij zeide, dat het decla-
reeren van kosten zijn grenzen heeft.
Daartegenover dient een dienovereenkom
stige belooning der prestatie te staan. Van
daar dat men in Duitschland gekomen is
tot in cijfers uitgedrukte prestatieprijzen.
In ons land verliep de ontwikkeling der
prijsvorming echter in zooverre afwijkend,
dat men een aantal noodzakelijke kosten
stijging elementen en tendenzen moest
aanvaarden. Deze factoren hadden eenigen
tijd noodig om uit te werken. Deze toege
laten prijsstijging heeft tot resultaat gehad,
dat voor de daarvoor in aanmerking ko
mende sectoren in hoofdtrekken thans na
genoeg' het Duitsche prijzenpeil is bereikt.
Dit komt o.m. tot uiting in een aanmer
kelijke afneming van het aantal aanvragen
tot individueele prijsverhooging.
In dit stadium is het nu zaak de juiste
verhoudingen in aanmerking te nemen.
Voorts dient men te bedénken, dat men
hier niet met een autonoom stelsel te doen
heeft, doch met een dat werkt binnen het
kader van het Europeesche prijzenpeil.
Aandacht zal moeten worden geschonken
aan de wisselingen in dit prijzenniveau.
Zijn in de onlangs afgekondigde richtlij
nen voor de prijsvaststelling der princi
pieele grondslagen geltgd voor een maat
schappelijk verantwoorde prijsvorming,
deze richtlijnen en met name de binnen
kort uit te geven „richtlijnen voor het
normbedrijf" zullen de toetsteen opleve
ren, welke de prijsvorming in staat stelt
in de prijzen wetgeving den juisten sa
menhang te brengen. Deze richtlijnen voor
het normbedrijf zullen tevens de oplossing
brengen voor de vergoeding voor prestaties.
Tegenover eenige nog noodzakelijke prijs-
verhoogingen, die niet te vermijden zullen
zijn op grond van het doorwerken van kos
tenstijgingen hier en daar, zullen dan
Duitsche bergjagers bedwingen den
5630 meter hoogen Elbroes in het
Kaukasus-gebergte
Telefoto Transatlantic-Recla Pax Holl. m