DONDERDAG 3 SEPTEMBER 1942 33ste Jaargang No. 10344 3)& Êcicl&^lieSoii/Yci/ttt Bureaux: Papengracht 32 - Giro 103003 *-* g~% wj w-v w j T ¥7M ¥7 \T g\ w m q* rwi vy «-• yy y~« my C. M. van Hamersveld, Directeur. Telefoon: Redactie 20015, Administr. 20935 LP A D Li U VUUK JLEjILI Ej1¥ ti l¥ Vr IY1 1 IC Ej lm. Ill [M Th. Wilmer, Hoofdredacteur. V De gaven van de natuur De gaven van de natuur moeten wij we ten te waardeeren. Zeker, verzaking aan en afzijdigheid van wat de natuur sdhenkt kan ge wens oh t zijn en voorwaarde tot ver hoogde zielsoultuur. Maar dat beteekent niet, dat de Godsdienst als regel en voor een ieder een dergelijken eisch zou stellen. Geenszins. Godsdienst weet de gaven van de natuur te gebruiken, om langs die gaven op te stijgen tot den Goddelijken Schenker, Een godsdienstig leven veronderstelt, dat men zich niet in de genietingen van de gaven der natuur verliest, maar deze weet te .benutten in den dienst van God. Natuurlijke waarheid is voor den men- schelijken geest van belang, omdat in elke waarheid iets ligt van de goddelijke waar heid. Natuurlijke goedheid is eveneens van belang, omdat alles wat goed is ons nader kan brengen tot het begrip van het hoogste geluk. En natuurlijke schoonheid heeft haar waarde, omdat aldus drukt Anton van Duinkerken het uit „de schoonheid onder ons menschen een heu genis is en een heimwee, waardoor wij voelen, dat wij worden moeten, wat wij waren vóór den zondenval". Het is goed, dat de godsdienstige mensch ook in een moeilijken tijd zich ervan blijft doordringen, dat de gaven van de natuur, dat het natuurlijk ware en goede en sohoo- ne zulk een groote waarde kunnen hebben voor zijn geestelijk, voor zijn godsdienstig leven. Alles wat wordt gedaan om méér men schen méér te doen genieten van wat na tuur, wetenschap en kunst te genieten schenken móet onze waardeering en mede werking hebben. Is er niet te weinig gedaan b.v. om de jeugd te leeren kennen en waardeeren de heerlijke, vrije natuur, het landelijk leven en den gezonden, nuttigen landelijken ar beid? Is er niet te weinig gedaan b.v. om de kunst in verscheiden vorm te brengen onder het bereik en in de waardeering van breedere kringen? De kunst daalt niet af als ze wordt beheerscht door het stre ven, haar te doen bevatten door het volk, haar te doen zijn een echte volksche kunst! Is er niet te weinig gedaan b.v. om goede boeken, die ware ontwikkeling en verede lende ontspanning schenken, te doen lezen door velen, die zichzelf den beschavenden invloed van goede lectuur onthouden? De Kerk is door alle eeuwen heen ge weest de groote beschermster en bevorde raarster van het natuurlijke ware, goede en schoone, van wetenschap en kunst, van volksontwikkeling. De katholieken van heden moeten in al les toonen, dat ook zij die taak hebben be grepen en zooveel in hun vermogen is willen volvoeren. Niets wat de volksontwikkeling ten goe de kan komen mag ons onverschillig laten! ONGEREGELDHEDEN TE DUBLIN. De Britsche berichtendienst meldt uit Dublin, dat zich aldaar in de middaguren groote volksverzamelingen in de straten hadden gevormd. De pogingen van de po litie om deze uiteen te 'drijven zijn mis lukt. In Belfast zijn twee mannen wegens re- bellistisch optreden en het veroorzaken van lichamelijk letsel tot drie maanden ge vangenisstraf veroordeeld. Zij maakten deel uit van en demonstreerende menigte, die in de nabijheid van het stadhuis het verkeer tot stilstand gébracht, luide kre ten geuit en liederen gezongen had. Toen de beide mannen door een politieagent werden gearresteerd, begon de menigte met flessohen en andere voorwerpen uit de vuilnisvaten te gooien. Zij volgde den po litieagent en poogde de arrestanten te be vrijden. De Wolga ten noorden van Stalingrad bereikt Het tempo van verder oprukken der Duitsche en Roemeensche troepen ten Zidd- Oosten van Anapa wordt door moeilijkhe den van het terrein bepaald. De uitloo- pers van den Kaukasus verheffen zich hinr tot een hoogte van 5C0 meter en wor den door diepe kloven en steile hellinen doorsneden, die door de bolsjewisten door het aanleggen van uitgebreide versperrin gen versterkt zii'n en de ontplooiing van de aanvallende troep verhindert. Desondanks winnen de daar in den strijd gebrachte troe pen dagelijks terrein en dringen zij de bolsjewisten voortdurend terug. De toestand voor Stalingrad wordt ge kenmerkt door voortdurend verder om zich heen grijpende terreinwinst en verbree ding van de doorbraakplaatsen in het ves tingterrein. Het bereiken van de Wolga ten Noorden van de stad door Duitsche snelle troepen beteekent, dat nu ook daar de scheepvaartweg naar het binnenland ern stig wordt bedreigd, nadat de spoorlijn naar Moskou reeds was onderbroken. Ten Zuid-Westen van Kaloega, bij Rzjef en ten Zuiden van het Ladogameer is de hevigheid van de bolsjewistische aanvallen merkbaar minder geworden onder indruk van de dagelijksche, zeer hooge bloedige verliezen en het verloren gaan van pant serwagens en zware wapens. Het doel van het Sovjet-Russische offensief, ontlasting van de in den Kaupkasus en aan den Wol- gavleugel sterk in het nauw gedreven le gers, is niet bereikt. MOGELIJKHEID VAN ISOLEERING DER LEGERGROEP TIMOSJENKO. Het feit, dat snelle formaties van de Duit sche weermacht thans de Wolga ten Noor den van Stalingrad bereikt hebben is on getwijfeld het meest opmerkelijke symp toom van de geheele militaire situatie aan het Europeesche Oostelijke front, zoo schrijft de militaire correspondent van het D.N.B. Immers, zoo vervolgt hij, hierme de is ook een resultaat bereikt, dat de vijanden nog heel kort geleden voor vol slagen onmogelijk gehouden hadden. In hoever dit voorloopig nog plaatselijk beperkte succes zich zal uitbreiden tot een operatief resultaat, is thans nog niet te overzien, maar vast staat wel dit, dat het gevaar, dat Timosjenko door het opstel len van alle beschikbare strijdkrachten en wapens in het gebied van Stalingrad wilde ontloopen, thans kolossaal is gegroeid, t.w. de vreeselijke mogelijkheid der definitieve scheiding van het Zuiden der Sovjet-Unie van het Noorden en daarmee de isoleering van de geheele legergroep Timosjenko. In hst gebied, van den Kaukasus wor den de gevechtey eveneens met succes voor de Duitsche en verbonden troepen voort gezet. Dat hier hard en verbitterd gestre den zou worden, was vooraf te zien, want juist dit gebied vormt voor de Sovjet macht een vitaal potentieel. Doch juist dit hardnekkig vijandelijke verzet wordt in Duitsche militaire kringen gunstig beoor deeld voor het verdere verloop en den afloop van den strijd in den Kaukasus, om dat een verder uitwijken van den vijand de eigenlijke gevechtszone nog verder naar het Zuiden zou hebben verschoven. In het gebied van Rzjef, ten Zuid-Oosten van het Ilmenmeer, en aan de Wolchof, zijn de massale vijandelijke aanvallen merkbaar verzwakt. Duitsche militaire kringen meenen, dat deze verzwakking ge weten moet worden aan uitputting van den vijand en aan de dringende noodzakelijk heid, de ineengekrompen en doodelijk ver- moeide formaties te reore?": vullen en van nieuw materiaal te voor zien. Doch op de werkelijke brandpunten der beslissing ontbreekt het den Sovjets aan strijdkrachten en materiaal. Dezen toe stand stelselmatig verwekt te hebben, wordt door militaire deskundigen als een der geniaalste strategische prestaties van den Groot-Duitschen generalen staf be schouwd. Met belangstelling volgt men te Berlijn ook de berichten van den vijand over het z.g. begin van een nieuwe offensief van ge- neraal-veldmaarschalk Rommel in Egypte uit de stelling van Al Alamein. De bevoegde Duitsche militaire instan ties houden zich bij de beantwoording van de vragen die dit onderwerp betreffen vol komen gereserveerd en verwijzen uitslui tend naar de mededeeling van het opper- bevél van de Duitsche weermacht, waarin sprake is van aanvallen van JDuitsche en Italiaansche snelle troepen en van de ver nietiging van dertig vijandelijke pantser wagens. HET ITALIAANSCHE WEERMACHTSBERICHT Het weermachtsbericht van gisteren luidt als volgt: Gisteren hebben Italiaansche en Duit sche afdeelingen pantserauto's aan het Egyptische front enkele uitvallen gedaan, waarbij de vijand een dertig pantservoer tuigen verloor. De luchtmacht van de as ontplooide groote bedrijvigheid tegen de vooruitge schoven formaties en de achterhoede van den vijand. Tijdens luchtgevechten zijn de. beide laatste dagen 51 vliegtuigen neergeschoten door Italiaansche en Duitsche jagers, vier stortten neer, getroffen door het luchtaf weergeschut. Britsche vliegtuigen hebben aanvallen gedaan op Sicilië, waarbij enkele neder zettingen en een passagierstrein met machi negeweren werden beschoten. Een onzer duikbooten is niet op haar basis teruggekeerd. De familieleden der op varenden zijn verwittigd. Onze vlootstrijd- krachten hebben een vijandelijke duik boot tot zinken gebracht. NA DRIE JAAR OORLOG. De derde verjaardag van den tweeden wereldoorlog en het begin van het vierde oorlogsjaar is heden voor de geheele Ber- lijnsche pers aanleiding tot een overzicht van den oorlog tot dusver. De Voelkischer Beobachter noemt de ba lans van drie jaar strijd de volledige ver ijdeling van alle verwachtingen, die de Britten den 3en September 1939 koester den. De Berliner Boersenzeitung trekt een vergelijking met den nazomer van 1917, toen de zwakke staatsleiding de totale oor logvoering niet tot stand kon brengen, ter wijl thans de situatie precies omgekeerd is. Uit Lissabon wordt vernomen, dat de Engelsche nieuwsdienst meldt: Aan het begin van het vierde oorlogs jaar brengt de Britsche pers haar vertrou wen in de toekomst in veel voorzichtiger bewoordingen tot uiting dan een jaar ge leden. De openbare meening is van oor deel, dat de machtreserves der Duitschers veel grooter zijn dan men had verwacht en dat het thans beginnende oorlogsjaar het vreeselijkste van den oorlog zal zijn, De Times waarschuwt het Britsche pu bliek voor al te groot optimisme. Alle bla den komen nog steeds met den eisch van een tweede front, doch minder nadrukke lijk dan voorheen en de algemeene opvat ting blijkt, dat een nieu woffensief wel niet voor het volgend voorjaar kan worden be gonnen. BRITSCHE BOMMENWERPERS BOVEN DUITSCHLAND. Britsche bommenwerpers hebben zich in den afgeloopen nacht naar de linker Rijn oever begven. Op enkele plaatsen werden brand- en brisantbommen uitgeworpen. Zes der aanvallende toestellen werden neergeschoten. Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben in den afgeloopen nacht voor den oorlog be langrijke doelen in de Midlands met bom men bestookt. DE RUSSISCHE STORINGSVLUCHTEN NAAR OOST-PRUISEN. Aan de bolsjewistische storingsvluchten naar Oost-Pruisen hecht men van bevoegde zijde geen militaire waarde. Deze vluch ten der bolsjewistische luchtmacht stre ven waarschijnlijk slechts het propagandis tische doel na eigen bondgenooten nu en dan ervan te overtuigen, dat men zelf tot handelen in staat is. SCHOONZOON VAN HORTHY VERONGELUKT. De schoonzoon van den rijksbestuurder, graaf Julius Karolyi, is gisteren bij een vliegongeval om het leven gekomen. Graaf Karolyi, die voorzitter van de Hongaar- sche luchtvaartvereeniging was, had zich aangemeld voor den militairen vlieg- dienst. Woensdagmiddag om ongeveer vijf uur is hij met zijn toestel nabij Erd in de Donau gestort. Graaf Karolyi was 36 jaar oud. Zijnecht- genoote, Paulette Hor thy, is twee jaar ge leden gestorven. DE JAPANSCHE LANDING OP NIEUW-GUINEA. Japansche troepen maken, naar men van bevoegde zijde verneemt op N.-Guinea goe de vorderingen. Zij zijn erin geslaagd om de Australische troepen uit de Milnebaai tot in de rimboe terug te dringen en daar te omsingelen. Een Australisch infanterieba- taljon werd bij deze gevechten totaal in de pan gehakt. 240 Nieuw-Zeelandsche scherp schutters werden gevangen genomen. In luchtgevechten boven Nieuw-Guinea schoten Japansche jagers 7 vijandelijke vliegtuigen neet, waaronder 3 Amerikaan- sche bommenwerpers. De Japansche vlieg tuigen keerden zonder eigen verliezen op hun steunpunten terug. Port Moresby werd opnieuw door de luchtmacht van de Japansche marine aan gevallen. In de haveninstallaties werden zware verwoestingen aangericht. In de Straat van Torres werd een Austra lisch transportschip door een Japan- stralisch transportschij door een Japan- Australische motorkanonneerboot, die in Australische motorkanonneerboot, dat in de Baai van Carpentaria trachtte te ont snappen, werd door Japansche gevechts vliegtuigen tot zinken gebracht. „OUDERS EN JEUGD AAN HET WOORD". Hedenavond van 19.0519.20 uur spreekt Max Blokzijl via den zender Hilversum 2 in de serie brandende kwesties over het onderwerp: „Ouders en jeugd aan het woord". AFBETALINGSMAGAZIJN MET 12 FILIALEN DEFINITIEF GESLOTEN. Goederenvoorraad verbeurd verklaard. De inspecteur voor de prijsbeheersching heeft den eigenaar van het afbetalingsma gazijn A. C. Korpershoek te Rotterdam met 50.000.beboet, terwijl de goederen, wel ke voorradig waren in de 12 door hem ge- exploiteerde filialen zijn verbeurd ver klaard. Alle zaken in Rotterdam en elders zijn verder voorgoed gesloten en Korpershoeks bedrijfsmiddelen definitief stilgelegd, ter wijl het hem bovendien is verboden gedu rende 2 jaren een nieuw afbetalingsmaga zijn te vestigen of zich met den afbetalings- handel in te laten. Het vonnis gelast ten slotte tot de openbaarmaking van deze straffen en betaling van f 10.000.proces kosten. Aanleiding tot deze verordeeling was de voortgezette prijsopdrijving, welke op ver schillende wijzen gedurende 2 jaren na Mei 1940 is gepleegd. Het tegen de prijs voor schriften in bijprijzen van de reeds voorra dige goedkoopere goederen als er nieuw? duurdere zendingen aankwamen, was een vaste gewoonte in dit bedrijf. Ook waren er voor-oorlogsche goederen, zooals meubelen, rijwielen, haarden, kleedingstukken enz. zonder eenige aanleiding ver boven den voor-oorlogschen prijs verkocht. De veel gunstiger voorwaarden, waaronder de af- betalingshandel in de laatste jaren heeft kunnen werken, immers men kan nu vaak a contant leveren of in elk geval aan zorgvuldig uitgezochte afnemers en met een korter crediet dan voorheen hebben in de prijzen, welke in de zaken van Kor pershoek werden gevraagd, in het geheel geen of een volstrekt onvoldoenden weer slag gevonden. Aan de hierdoor noodzake lijk geworden prijsverlaging of grootere korting werd meestentijds zelfs niet ge dacht. Het feit, dat in de afbetalingsbranche za ken gedaan worden met het minst-draag krachtige deel van de bevolking, maakte het gewenscht, dat de prijsbeheersching, zooals nu ook is gebeurd, aan bovengenoemde praktijken definitief een einde maakte. DIR GEN. VOOR BIJZONDERE ECONOMISCHE AANGELEGENHEDEN. Naar wij vernemen is benoemd "tot di- recteiHvgeneraal voor bijzondere economi sche aangelegenheden F. L. Rambonnet gedurende den tijd dat mr. M. M. Rost van Tonningen optreedt als secretaris-gene raal van het departement voor bijzondere economische aangelegenheden. JAPAN KRIJGT NIEUWEN MINISTER VAN BUITENLANDSCHE ZAKEN. Naar Domei verneemt, zal er een nieuwe minister van buitenlandsche zaken be noemd worden, die tevens leider wordt van het pas opgerichte ministerie voor Groot- Oost-Azië. Voorts wordt vernomen, dat de nieuwe minister van buitenlandsche zaken binnenkort benoemd zal worden, daar mi nisterpresident Tojo de gelijktijdige uit oefening van den post van minister van oorlog en van minister van buitenlandsche zaken onvereenigbaar acht met zijn vele -verplichtingen die verband houden met de oorlogvoering. ZEILWAGEN TE PARIJS. Dezer dagen heeft zich te Parijs op straat de eerste zeilwagen vertoond. Hij reed met twee meisjes en een jongeman door de breede Rue Royale. De snelheid van het voertuig, dat behalve van mast met zeil nog voorzien is van een trapin- stallatie bedroeg vijftig kilometer per uur, hetgeen veel indruk maakte, daar men geen motorgeronk vernam. Het zeil kan natuurlijk alleen worden gebruikt bij wind mee, of schuin achter, want een wagen met mast en zeil, die als een boot zich scherp bij den wind kan voortbewegen, is nog niet uitgevonden. IN EEN PAAR REGELS Het huwelijk van den kroonpreten dent don Duarte Nuno met prinses Maria Francisca van het Braziliaansche keizer lijke huis zou thans vaststaan. Het zou nog deze maand te Rio de Janeiro worden ge sloten. Bij de gemeenteraadsverkiezing te Sandviks hebben de Zweedsche commu nisten 5 van de 30 zetels verkregen. Aan de kust van Cadiz, is naar uit Algeciras gemeld wordt, een rubber red dingsboot aangespoeld, die afkomstig is van een eenige dagen geleden aan de Fransch-Marokkaansche kust neergestort Amerikaansch verkenningsvliegtuig.- De rijkelijk van levensmiddelen voorziene boot.was berekend voor 4 man. Van de opvarenden ontbreekt ieder spoor. Volgens radio-Teheran heeft de Iraan. sohe premier verklaard, dat het gerucht, als zou de mobilisatie in Iran voor de deur staan, ongegrond is. Officieel wordt gemeld, dat de eerste zeven maanden van dit jaar in de wapen industrie, 1.1 millioen werkdagen ten ge volge van stakingen zijn verloren gegaan, aldus United Press. In totaal 300.000 arbei ders hebben bij 728 stakingen hun werk plicht verzuimd. WAT BEOOGT EN BEREIKT DE PRIJSBEHEERSCHING DE PRIJSBEHEERSCHING RAAKT HET ONMIDDELLIJK BESTAAN VAN IEDEREN VOLKSGENOOT. In een dezer dagen in het Departement Voor Volksvoorlichting en Kunsten te 's- Gravenhage gehouden persconferentie hebben de gemachtigde voor de prijzen, mr. H. C. Schokker, het hoofd van de prijsberechting mr. J. A. M. Pott en de heer A. J. Stienstra, hoofd van de afdee- jing opsporing, een aantal journalisten een blik vergund in het werk van den dienst van den gemachtigde voor de prijzen. De conferentie werd o.m. bijgewoond door Oberregierungsrat dr. K. Trabold, leider der afdeeling „Preisbildung" van het rijkscommissariaat, en dr. A. Winsemius, hoofd der afdeeling „Prysvorming" bij den dienst van den gemachtigde. In drie achtereenvolgende artikelen zul len wij hetgeen naar voren werd gebracht, Deh an delen. Uiteraard was de uiteenzetting van mr. Schokking de belangrijkste, omdat deze een overzicht gaf van den stand \ten za ken, eenig inzicht in hetgeen de overheid doet op het gebied der prijsvorming en daarin voorts de lijn werd uitgestippeld, die voor de naaste toekomst zal worden gevolgd. Mr. Schokking ving zijn uiteenzetting aan met er op te wijzen, dat de prijspolitiek, die noodzakelijk gevoerd moet worden, in een systeem van geleide economie, zoo wel de prijsvorming als de prijsbeheer sching omvat. Toen daarmede begonnen werd, bleken allereerst noodig een centra lisatie van alle departementale diensten, welke werkzaam waren op het gebied der prijsvorming en het uitstippelen van een principieele lijn. Voor deze laatste werd vorig jaar de grondslag gelegd met de af kondiging van het prijsvormingsbesluit. Twee belangrijke punten werden daarin vastgelegd. Ten eerste de begrippen „maat schappelijk verantwoorde prijsvorming" en de „verantwoordelijkheid van den onder nemer" op dit terrein en ten tweede het beginsel, dat de prijsvorming geen auto matisch werkend mechanisme ter honoree ring der kostenstijging behoort te zijn. Want de prijsvorming dient mede om te komen tot een rationeele productie. Zij heeft de daartoe noodige prikkels in het leven te roepen. In dit verband verwees spreker naar een belangrijke rede van mi nister Fischboeck, commissaris-generaal voor Financiën en Economie, over dit on derwerp, waarin hij zeide, dat het decla- reeren van kosten zijn grenzen heeft. Daartegenover dient een dienovereenkom stige belooning der prestatie te staan. Van daar dat men in Duitschland gekomen is tot in cijfers uitgedrukte prestatieprijzen. In ons land verliep de ontwikkeling der prijsvorming echter in zooverre afwijkend, dat men een aantal noodzakelijke kosten stijging elementen en tendenzen moest aanvaarden. Deze factoren hadden eenigen tijd noodig om uit te werken. Deze toege laten prijsstijging heeft tot resultaat gehad, dat voor de daarvoor in aanmerking ko mende sectoren in hoofdtrekken thans na genoeg' het Duitsche prijzenpeil is bereikt. Dit komt o.m. tot uiting in een aanmer kelijke afneming van het aantal aanvragen tot individueele prijsverhooging. In dit stadium is het nu zaak de juiste verhoudingen in aanmerking te nemen. Voorts dient men te bedénken, dat men hier niet met een autonoom stelsel te doen heeft, doch met een dat werkt binnen het kader van het Europeesche prijzenpeil. Aandacht zal moeten worden geschonken aan de wisselingen in dit prijzenniveau. Zijn in de onlangs afgekondigde richtlij nen voor de prijsvaststelling der princi pieele grondslagen geltgd voor een maat schappelijk verantwoorde prijsvorming, deze richtlijnen en met name de binnen kort uit te geven „richtlijnen voor het normbedrijf" zullen de toetsteen opleve ren, welke de prijsvorming in staat stelt in de prijzen wetgeving den juisten sa menhang te brengen. Deze richtlijnen voor het normbedrijf zullen tevens de oplossing brengen voor de vergoeding voor prestaties. Tegenover eenige nog noodzakelijke prijs- verhoogingen, die niet te vermijden zullen zijn op grond van het doorwerken van kos tenstijgingen hier en daar, zullen dan Duitsche bergjagers bedwingen den 5630 meter hoogen Elbroes in het Kaukasus-gebergte Telefoto Transatlantic-Recla Pax Holl. m

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1942 | | pagina 1