WOENSDAG 26 AUGUSTUS 1942
33ste Jaargang No. 10337
S)e &2id6eli£0oi4/fca/irtt
Bureaus: Papengracht 32 - Giro 103003
Telefoon: Redactie 20015, Administr. 20935
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
C. M. van Hamersveld, Directeur.
Th. Wilmer, Hoofdredacteur.
DE LUCHTAANVALLEN OP ENGELAND
Naar het opperbevel van de Duitsche
weermacht mededeelt, hebben lichte Duit
sche gevechtsvliegtuigen gisteravond de
vrij groote fabriek in de havenstad Sand-
weach aan de Engelsche Zuidoostkust aan
gevallen. Bommen van zwaar kaliber kwa
men neer op de montagehallen en opslag
plaatsen en veroorzaakten verscheidene
zware ontploffingen. Andere gebouwen in
de buurt van deze fabriek werden door
voltreffers vernield. Te zelfder tijd be
stookten lichte Duitsche gevechtsvliegtui
gen de electrische c trale van de stad
Brighton aan de Engelsche Zuidkust. Het
ketelhuis van de centrale werd vernield.
Ook gisterenmiddag hebben lichte Duit
sche gevechtsvliegtuigen voor de oorlog
belangrijke installaties aan de Zuidkust
van Engeland gebombardeerd. In de buurt
van de haven van Dartmouth werden ver
scheidene huizen vernield. Andere gebou
wen in het gebied van deze stad, alsmede
motorkotters voor de haveningang werden
door het vuren met de boordwapens in
brand geschoten. Voltreffers kwamen
voorts neer op landingsvaartuigen der En-
gelschen die aan de monding van de rivier
de Dart ten Noord-Westen van Dartmouth
voor anker lagen. Bommen van zwaar ka
liber werden gistermiddag voorts gewor
pen op twee steden in Zuid-Engeland.
HEVIGE LUCHTAANVALLEN
OP STALINGRAD.
Naar het opperbevel van de Duitsche
weermacht mededeelt, heeft de Duitsche
luchtmacht met sterke formaties gevechts
vliegtuigen gisteren en vannacht zware
aanvallen gericht op het gebied van Sta
lingrad. Talrijke fabrieken en belangrijke
verkeersknooppunten aan de beneden-
Wolga werden door bomtreffers verwoest.
Olieraffinaderijen die zich in de buurt van
de Wolga-haven bevinden, gingen in vlam
men op. terwijl opslagplaatsen van benzine
der bolsjejwieken na het uitwerpen van
brisant- en brandbommen in de lucht vlo
gen. Reeds na de eerste aanvallen ontston
den er groote branden binnen de stad.
Naar Reuter meldt, heeft Churchill gis
termiddag met eenige zijner ambtgenooten
zijn onderhandelingen te Moskou alsmede
zijn bezoek aan Cairo en zijn rondreis aan
de fronten in de woestijn en naar andere
gebieden van het Midden-Oosten bespro
ken. Zoodra het parlement weer bijeen
komt, zal hij een „volledige verklaring"
over zijn reis afleggen. Deze verklaring,
die waarschijnlijk in openbare zitting zal
worden afgelegd, zal wellicht gevolgd wor
den door een debat. Op het oogenblik heeft
men nog niet het voornemen het parley
ment vóór den vastgestelden datum na de
zomervacantie bijeen te roepen.
DE ONLUSTEN IN INDIë
In Cawnpore zijn nieuwe botsingen voor
gekomen tusschen demonstreerende Indiërs
en de politie, zoo meldt radio-Delhi gis
teren. De politie schoot meedoogenloos op
het Indische volk. In drie andere plaatsen
in de centrale provincies kwamen even
eens „orde verstoringen van vrij grooten
omvang" voor.
Inzake de reeds gemelde onlusten in Cal
cutta verluidt nog, dat daar het tram en
autobusverkeer steeds weer verbroken
werd. Gemotoriseerde troepen werden ont
boden. Bovendien werden gewapende po-
litie-agenten op de kruispunten der stra
ten opgesteld.
Uit Delhi verluidt, dat massa-arrestaties
van congresleden in Lucknow, Allahabad,
Nagpur, Poona en in andere steden zijn
verricht. Ondanks deze. maatregelen neemt
het aantal nieuwe leden van het congres
voortdurend toe. De leden van het congres
maken tochten door alle deelen.van Indië
en sporen de bevolking aan om aan den
opstand deel te nemen.
HERTOG VAN KENT OMGEKOMEN.
De Hertog van Kent is bij een vliegon
geluk om het leven gekomen, naar de En
gelsche nieuwsdienst meldt. Het ongeluk is
gebeurd in Noord-Schotland, waar de Sun-
derland-vliegboot, waarmede de hertog een
„dienstreis'' naar IJsland maakte, neer
stortte. De geheele bemanning van de
vliegboot is eveneens om het leven geko
men.
BINNENLAND
Van militaire zijde wordt in Berlijn
medegedeeld: In verband met de zeer ge
disciplineerde houding der plaatselijke
Fransche autoriteiten en de bewoners van
het in den strijd betrokken .gebied tijdens
de geallieerde landingspoging bij Dieppe
heeft de Führer uit waardeering daarvoor
bepaald, dat de Fransche krijgsgevangenen,
die woonachtig zijn te Dieppe, Neuville,
Hautot-sur-Mer, Tourville, Petit Atteville
en Arques-la Bataille vrijgelaten zullen
worden.
DE NATIONALITEIT VAN ELZASSERS
De Rijksminister voor Binnenlandsche
Zaken heeft een verordening uitgevaar
digd omtrent de nationaliteit in Elzas-
Lotharingen en Luxemburg, die onmiddel
lijk van kracht wordt. Volgens deze ver
ordening krijgen voorloopig die Elzassers,
Lotharingers en Luxemburgers de Duitsche
nationaliteit die als betrouwbare Duit-
schers worden erkend.
Uit waardeering voor hun bijzondere
verdiensten in den strijd voor de Duitsche
zaak in den Elzas heeft de chef van het
burgerlijk bestuur in dat gebied, gouw
leider en rijksstadhouder Robert Wagner,
den 18 medegevangenen van dr. Karl Roos
uit Nancy en de echtgenoote van laatstge
noemde, de Duitsche nationaliteit verleend.
DUITSCHE EN ITALIAANSCHE BANKEN
IN BRAZILIë GESLOTEN.
Naar uit Rio de Janeiro gemeld wordt,
zijn de Duitsche en Italiaansche banken bij
regeeringsdecreet gesloten. Alle saldi der
regeeringen van de As en van particulieren
op deze banken in Brazilië worden in be
slag genomen. In dezelfde verordening
wordt bekend gemaakt, dat ook alle Duit
sche en Italiaansche schepen thans zonder
schadeloosstelling onteigend worden. Op
déze schepen was tot dusver slechts beslag
gelegd met de belofte, ze bij het einde van
den oorlog te betalen. Alle firma's van de
As te Rio de Janeiro zijn onder recht-
streeksche militaire bewaking geplaatst en
verscheidene daarvan zijn reeds door troe
pen bezet.
Het Japansche militaire bestuur op Java
heeft de benoeming bekend gemaakt van
17 provinciale gouverneurs. Voorts 'is be
noemd tot burgemeester van Batavia Sakao
Tsoekamoto. De burgemeesters van Soera-
baja en andere groote Javaansche steden
zullen eveneens gekozen worden uit Ja
panners en vooraanstaande Javaansche per
soonlijkheden.
AARDBEVING IN PERU
Een derde deel der stad Nazca in Zuid-
Peru is geheel verwoest door een aard
beving, naar de Engelsche nieuwsdienst
meldt uit Lima. Volgens een officieel be
richt zijn 20 menschen omgekomen en
velen gewond.
De eerste aardstoot duurde bijna 5 mi
nuten en daarop volgden verscheidene
andere in een paar uur. Het gemeentehuis,
het politiebureau en de kerk bevonden zich
onder de vernielde gebouwen, terwijl het
postkantoor en het gerechtsgebouw zwaar
beschadigd werden. De daklooze bevolking
kampeert op de straten en pleinen der
stad en in de omgeving.
BRAZILIë IN OORLOG MET DUITSCHLAND EN ITALIë.
De kaart geeft het Braziliaansohe rijk
weer ingedeeld in zijn staten. Het land
had reeds in Januari van dit jaar de be
trekkingen met de Asrnogendheden ver
broken en is onder druk van de V.S. den
oorlog ingegaan. Brazilië is een federatieve
bondsrepubliek in het Oosten van Zuid-
Amerika met 41 millioen inwoners en onge
veer zoo groot als Europa. Brazilië was
vroeger een Portugaesche kolonië, werd in
1815 tot Koninkrijk verheven. In 1822 volg
de de scheiding van Portugal en de stich
ting van het Keizerrijk Brazilië; door de
revolutie van 1889 werd Brazilië in een
federatieve republiek veranderd. Voor het
binnenlandsche bestuur bestaat het land
uit een bondsdistrict. (Rio de Janeiro) en
20 staen. Brazilië had een bloeiende ex
port- en importhandel met Duitschland en
Italië dat nu voor Brazilië verloren is.
DE VEREENIGDE STATEN VAN BRAZIL!
COLUMj
BIA
MMA0S_
AMAZONAS/*
/3RAO PARA ,-MAran/^~"'5^=M=E
DE AFDEELING TUINBOUW VAN DE
DIRECTIE VAN DEN LANDBOUW.
De serie radiolezingen over „De boer, de
productie en de directie van den land
bouw" is gisteravond voortgezet met een
vraaggesprek, waarin ir. A. W. van de
Plassohe, inspecteur van den tuinbouw het
een en ander verteld heeft over den arbeid
van de afdeeling tuinbouw van de directie
van den landbouw. Deze arbeid, zoo zeide
de inspecteur van den tuinbouw, ligt op
het gebied van het tuinbouwonderwijs, de
tuinbouwvoorlichting en het tuinbouwon-
derzoek. Met behulp daarvan tracht zij den
tuinbouwer behulpzaam te zijn bij de uit
oefening van zijn bedrijf. Wil de Neder-
landsche tuinbouw zich in de toekomst
ontplooien tot wat hij zijn kan, dan moeten
de bedrijven in handen zijn van menschen,
die een goede opleiding hebben genoten en
nog voortdurend bezig zijn om zich verder
in hun vak te bekwamen. Daarom is het
onderwijs zeer belangrijk. Vroeger begon
men lukraak met een tuinbouwbedrijf,
doch in de toekomst is een goede vakop
leiding de basis.
Men behoeft niet te vreezen. dat daar
door te hooge eisdien worden gesteld en
de praotijk in het gedrang komt. De af
deeling tuinbouw van de directie varj den
landbouw heeft juist daarom speciale vak
scholen opgericht, die onder leiding staan
van rijkstumibouweonsulenten, en waar
groot deel van dert tijd besteed wordt
de practijk. Teneinde de voorlichting
zoo goed mogelijk te doen zijn, is in de ge
bieden, waar de tuinbouw van beteekenis
is, een consulent aangesteld met een eigen
bureau. Hij beschikt over assistenten en
kar. aldus dagelijks practische voorlichting
geven. Deze assistenten zijn ervaren prac
tici, die een opleiding hebben genoten tot
tuinbouwvakonderwijzer. Op het bureau
van ir; van de Plassche, het hoofd van deze
consulenten, is men* dagelijks bezig idit
alles zoo goed mogelijk te doen function-
neeren. Er zijn zeventien rijkstuinbouw-
consulenten in een ambtsgebied werkzaam,
bovendien vijf consulenten in algemeenen
dienst, die bijzondere onderwerpen behan
delen, zooals veredeling van tuinbouwge-
wassen het bewaren van tuinbouwproduc
ten, de bij een teelt, enz.
De consulenten verrichten ook zelf on
derzoekingen. Dit geschiedt o.a. in de Rijks
proeftuinen. In die tuinen vindt men ver
der de vakscholen, zoodat de leerlingen ge
makkelijk practisch kunnen werken. In
de laatste jaren zijn deze tuinen belangrijk
beter toegerust en zijn laboratoria gesticht.
Behalve met het vorengenoemde werk van
den buitendienst, houdt het bureau van
den inspecteur van den tuinbouw zich be
zig met het verzamelen van gegevens, het
bestudeeren van de mogelijkheden om den
tuinbouw verder te ontplooien, het verlee-
r.en van adviezen aan de verschillende de
partementen, de steunverleening aan klei
ne tuinbouwbedrijven, enz. Hier interes
seert men zich tevens -voor het eindresul
taat. Men helpt den tuinbouwer en zijn
organisatie bij de uitoefening van zijn
bedrijf, waartoe men niet alleen techni
sche adviezen geeft, maar ook bedrijfseco
nomisch onderzoek verricht. Er bestaat
voor dat doel een afzonderlijke economi
sche afdeeling met enkele Wageningsche
ingenieurs, die tal van gegevens van goede
bedrijven verzamelen om, vervolgens, na
onderzoek daarvan, de resultaten aan de
consulenten mede tp deelen. Wij stellen
ons er veel van voor, aldus zeide ir. van
de Plassche, om op bedrijfseconomisch ge
bied den tuinbouwer meer ontwikkeling en
inzicht bij te brengen, omdat dit voor de
toekomst van veel belang is. Ook wordt
speciaal onderwijs op dit gebied gegeven
aan oud-leerlingen der scholen.
Met de kwaliteit van de producten heeft
de inspecteur van den tuinbouw eveneens
Demoeienis, o.m. als voorzitter van het uit-
voer-controlebureau voor groenten en
fruit, van den Nederlandschen Algemee
nen Keuringsdienst voor Groentenzaden, en
van den Nederlandschen Algemeenen Keu
ringsdienst voor Boomkweekerijproducten.
Voorts behoort de uitwerking van de Kwee-
kerswet voor de tuinbouwgewassen tot de
werkzaamheden van de afdeeling Tuinbouw.
De zorg voor de productie, dus de ver
schillende teeltregelingen, is mede één der
belangrijke werkzaamheden van genoem
de afdeeling. Deze heeft daarvan de lei
ding, in nauwe samenwerking met het
Rijksbureau voor de voedselvoorziening in
Oorlogstijd. Het is voor de voedselvoorzie-
trng van de grootste beteekenis, dat er
zooveel mogelijk groenten en fruit worden
geteeld. Wij zijn, zoo eindigde de inspec
teur van den tuinbouw zijn mededeelingen,
begonnen om alles weer voor het volgende
teeltjaar voor te bereiden. Van hoeveel
belang het ook is om hetgeen er is,
stand te houden en voor de toekomst uit
te bouwen, wij moeten nu vooral directe
resultaten hebben. Daartoe zijn mijn bu
reau en de consulenten dagelijks druk be-
zig met de voorbereiding.
DE METAALVERORDENING
De commissaris-generaal voor financiën
en economische zaken heeft de volgende
vergunning verleend:
In overeenstemming met het bepaalde in
artikel 2 der Metaalverordening (no. 79/
1942) verleen ik hierbij een algemeene
vergunning om over metalen voorwerpen,
welke gedeelten of toebehooren van ge
bouwen zijn, tezamen met het onroerend
goed, waartoe zij behooren, ten gunste van
den verkrijger van het onroerend goed te
beschikken.
Deze vergunning wordt in de dagbladen
afgekondigd. Zij is van toepassing ten aan
zien van alle beschikkkingen, welke sedert
het in werking treden der metaalverorde
ning plaats vinden of hebben gevonden.
In de Nederlandsche Staatscourant van
24 Augustus j.l. is verschenen het meststof-
fenbesluit van de secretarissen-generaal
van de departementen van Landbouw en
Visscherij en van Justitie. Ingevolge dit
besluit is het verboden meststoffen in den
handel te brengen, die niet voorkomen op
de door den directeur-generaal van den
landbouw vastgestelde lijst van meststof
fen, of die niet voldoen aan de in die lijst
opgenomen algemeene en bijzondere
eischen. Deze lijst is in hetzelfde nummer
van de Nederlandsche Staatscourant gepu
bliceerd en zal aan het Rijkslandbouw
proefstation te Maastricht verkrijgbaar
worden gesteld.
Door den directeur-generaal van den
landbouw kan ontheffing van het verbod
worden verleend. Deze ontheffing moet
worden aangevraagd op een door den se
cretaris-generaal van het departement van
Landbouw en Visscherij bij beschikkipg
vast te stellen wijze.
Deze beschikking is eveneens in het
zelfde nummer van de Nederlandsche
Staatscourant gepubliceerd. Voor meststof
fen waarvoor binnen vier weken deze ont
heffing is aangevraagd, is het verbod opge
heven, totdat op de aanvraag is beslist.
Op overtreding van dit besluit is het
economisch sanctiebesluit 1941 van toepas
sing.
Naar gemeld wordt zal de intendant van
het Deutsche theater in den Niederlanden,
dr. Wolfgang Nufer, het blijspel „Die Mai-
naeht" van Fritz Peter Buch door het ge
zelschap doen opvoeren.
Intendant dr. Wolfgang Nufer heeft
eveneens het opvoertngsrecht verkregen
van het blijspel „Der blaue Strohut" van
Friedridh Michael, voor het Duitsche Thea
ter in Nederland.
Voorts hepft dr. Wolfgang Nufer het eer
ste solodanspaar van het Tsjechische Na
tionale Theater te Praag, Jaroslav Berger
en Eva Patockova, verbonden aan het
Duitsche Teater in Nederland.
Geneeskundige hulp aan verplicht
verzekerden buiten hun woonplaats.
)e centrale persdienst van het N.A.F.
schrijft ons:
Een dezer dagen werd in de dagbladpers
een regeling bekendgemaakt met betrek
tot het verleenen van geneeskundige
hulp aan verplicht-verzekerden, welke
zich voor een verblijf van langer dan 30
dagen naar een andere plaats in Nederland
begeven.
Naar aanleiding van de vraag, welke ge
dragslijn dient te worden gevolgd ten aan
zien van die verplicht-verzekerden, welke
minder dan 30 opeenvolgende dagen
buiten hun woonplaats verblijven, heeft
het N.A.F. zich tot het departement van
sociale zaken gewend, als gevolg waarvan
thans het volgende kan worden medege
deeld.
Wanneer een verplicht-verzekerde zich
voor èen verblijf, korter dan 30 dagen, bui
ten zijn woonplaats bevindt, zonder dat hij
zijn domicilie naar die plaats heeft doen
overschrijven, komen de aldaar eventueel
gemaakte kosten voor geneeskundige ver
zorging voor rekening van het fonds, waar
bij hij is aangesloten, wanneer aan de na
volgende voorwaarden is voldaan:
1. De in verband met verstrekkingen en
bijbetalingen voor verplicht-verzekerden
geldende voorschriften moeten worden in
acht genomen;
2. Aan het fonds moeten worden overge
legd de betreffende nota's, benevens een
bewijs van den behandelenden geneesheer,
tandarts, enz., waaruit blijkt, dat de ver
strekkingen medisch noodzakelijk waren
en dat daarmede niet kon worden gewacht,
totdat de verzekerde in zijn woonplaats
zou zijn teruggekeerd.
Met deze regeling, welke een voorloopig
karakter draagt, is dus voorzien in de ge
neeskundige verzorging van den verplicht-
verzekerde, onverschillig waar hij zich in
Nederland bevindt.
Hiermede is weder één der vele belang
rijke verbeteringen, welke met de invoe
ring van het ziekenfondsenbesluit werden
beoogd en waarop van de zijde van het
N.A.F. steeds werd aangedrongen, een feit
geworden.
Kaart van Pelt.
WINTERHULP NEDERLAND LOTERIJ
1942 BETEEKENT: WINST VOOR EIGEN
VOLK!
In Afrika. Een belangrijk onderwerp in
den woestijnoorlog is de watervoor
ziening. In de omgeving van Mersa
Matroe worden door Italiaansche
pioniers bronnen gegraven
Transatlantic-Recla-PK Valtingojer-
Pax Holland m
Dr. LANDFRIED OVER
„EUROPA IN OORLOGSTIJD"
Dr. Landfried heeft een beschouwing ge
publiceerd over Europa in oorlogstijd,
waarin hij er op wijst, dat- de reusachtige
omvang van de oorlogsvoering» eenerzijds
de totale omschakeling van de industrie op
de productie van oorlogsgoederen ver-
eischt, terwijl anderzijds de verwoesting
van het economische potentieel van den
vijand een der voornaamste taken der mi
litaire operaties vormt. Hieruit vloeit de
groote verantwoordelijkheid der met de in-
dustrieele omschakeling belaste autoritei
ten voort, die zoowel de grondstofvoorzie
ning en toewijzing evenals de productie en
verdeeling der vervaardigde goederen moe
ten controleeren en regelen. De aan
Duitschland opgedrongen oorlog heeft' de
Duitsche economische leiding niet onvoor
bereid gevonden. Met behulp van een
vooruitziende financieele politiek is het
zelfs mogelijk geweest te voldoen aan de
door de oorlogskosten vergroote Duitsch
financieele behoeften, zonder dat aanzien
lijke veranderingen in het prijsverloop zijn
ingetreden. Slechts door de vorming en
verzekering van een economie der Euro-
peesche groote ruimte zal daarom ook de
door de Anglo-Amerikaansche machten be
oogde vernieling en machteloosmaking van
Europa kunnen worden vermeden. Duitsch
land mag daarom verwachten, dat de han
delspartners van Duitschland niet alleen
begrip hebben voor de door den oorlog
veroorzaakte toestanden, doch dat deze ook
bewust van hun verantwoordelijkheid me
dewerken aan de economische veiligheid
van Europa. Voorwaarde voor hét func-
tionneeren van den Europeeschen goede-
renruil is de vorming van een daaraan be
antwoordende techniek van het handels-
en betalingsverkeer. Op het gebied der
douanepolitiek zal het doelmatig zijn de
den koopman zooveel moeilijkheden bezor
gende douaneformaliteiten te vereenvoudi
gen en in het kader van het economisch ge
rechtvaardigde de douanetarieven te ver
lagen. Want het laatste doel der economi
sche politiek is het immers het levenson
derhoud der volkeren te verzekeren en den
levensstandaard te verhoogen.
PETROLEUM VOOR VERLICHTING.
De secretaris-generaal van het dept. van
Handel, Nijverheid en Scheepvaart maakt
bekend, dat de distriibutiediensten alsnog
gelegenheid zullen geven tot het aanvra
gen van petroleum voor verlichting. Aan
vragen hiertoe kunnen worden ingediend
door personen, die in het seizoen 1941/42
een petroleumkaart S of S en T ontvingen,
of die in verband met nieuwe vestiging
meenen, hiervoor thans in aanmerking te
komen. Zij zullen hierbij echter overtui
gend moeten kunnen aantoonen, dat zij
vóór 22 Aug. 1942 niet in staat waren hun
aanvraag in te dienen.
Deze regeling geldt eveneens voor schip
pers, die permanent aan boord wonen, de
ze moeten zich wenden tot den distributie-
dienst der gemeente,- waar zij tijdelijk ver
toeven, ten einde een aanvraagformulier
in te vullen. Na verloop van 14 dagen
doch in geen geval vóór 4 October a.s.
kunnen zij, indien hun aanvraag inmid
dels is goedgekeurd, bij den distributie-
dienst, waar zij alsdan ligplaats hebben,
hun petroleumkaart in ontvangst nemen,
terwijl zij zoowel bij den eersten als bij
den tweeden distributiedienst hun grijze,
respectievelijk ibevr a dhtin gdbo dk je, dan
wel de afzonderlijke verklaring dienen over
te leggen.
Corpssportdag en zomerfeesten van den
N.AJ). Op 29 Aug. zal te Wierden, bij
Almelo, een corpssportdag van den N.A.D.
worden gehouden. Een uitgebreid pro
gramma van wedstrijden zal hier worden
uitgevoerd, teneinde de winnaar van een
wisselbeker aan te wijzen.
Tevens zullen nog voor het einde van
deze maand een aantal zomerfeesten van
den N.A.D. worden gehouden, ter gele
genheid van het bereiken van de helft van
den diensttijd.
Notarissen benoemd. Benoemd zijn tot
notaris binnen het arrondissement Utrecht
ter standplaats de gemeente Woudenberg,
de heer G. Holsheimer, candidaat-notaris
te Apeldoorn, en tót notaris binnen het
arrondissement Rotterdam, ter standplaats
de gemeente Schiedam de heer A. S. H. A.
Blaisse, candidaat-notaris aldaar.
Nederlandsche vrijwilligers bij de Waf-
fen-SS. Ook de geweergrepen moeten
beoefend worden. Alles moet op de
juiste wijze worden uitgevoerd
SS Fritz-VNP-Pax Hol'and m
