DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Momentje ZATERDAG 18 JULI 1942 33ste Jaargang No. 10305 S)e Gcicbeh^Soii/^a/iit Duitschland wint voor Europa op alle fronten DE STRIJD IN SOVJET RUSLAND. Worosjiloigrad door de Duitschers genom EXTRA-BERICHT VAN HET DÜITSCHE HOOFDKWARTIER. „Na dagenlangen, hevigen strijd is van daag de grootste en belangrijkste stad van het industriegebied langs den Donets, Wo rosjilowgrad, stormenderhand door de Duitsche infanterie genomen. Groote dee- len der stad staan in vlammen". Over de inneming van Worosjilowgrad door Duitsche troepen verneemt het D.N.B. nog het volgende: De thans door de Duitsche troepen be zette stad Worosjilowgrad ligt in het Do- netzbekken, in dat deel der Oekraine, waarin de aanwezigheid van steenkolen, ijzer en mangaanerts een snelle industriali- seering begunstigd. Nog in 1928 telde de stad slechts 45.000 inwoners. Toentertijd heette de stad nog Loegansk. In den loop van het tweede vijf jaar plan en als gevolg van het geforceerde oprichten van de be wapeningsindustrie steeg het aantal in woners tot 220.000, waarna de stad den naam Worosjilowgrad kreeg, naar den bolsjewistischen commissaris die hier ge boren werd. De Berlijnsche bladen schrijven, dat de door de Duitsche troepen veroverde strAl Worosjilowgrad reeds in den tsarentijd, toen zij nog Loegansk heette, van belang was. Gedurende twee vijf jaarplannen produ ceerde de stad hoofdzakelijk staal en wa penen voor de Zwarte Zee-vloot en de vestingen in het zuiden. De Voelkischer Beobachter schrijft, dat het geen wonder is, dat de bolsjewisten deze plaats met de grootste hardnekkig- hed verdedigd hebben, ook toen dat an het geheel geen zin meer had. Het is een oude ervaring in dezen veldtocht; dat de bolsjewisten punten, welke zij politiek of economisch bijzonder belangrijk achten, fanatiek verdedigen zonder acht te slaan op de tactische situatie of op de offers. De Deutsche Allgemeine Zeitung merkt op, dat de Times, vóór dit nieuwe Duitsche succes bekend kon zijn, had geschreven, dat de bolsjewisten het door de Duitsche troepen bedreigde terrein niet met dezelf de gemoedsrust kunnen opgeven als het vorige jaar. De Londensche bladen wijzen vrijwel eenstemmig op het gevaar voor de Sovjet- Unie, dat met het uur toeneemt. De ver overing van Worosjilowgrad door de Duit schers noemen zij een zwaren slag, daar de Sovjet-Unie waarschijnlijk niet meer in staat zal zijn, ergens een tegenoffensief van eenige beteekenis op touw te zetten. De correspondent van de Times te Mos kou schrijft, dat het duidelijk is, dat de Duitsche opmarsch niet alleen methodisch, maar ook met de grootste kracht wordt on dernomen. De omvang der Duitsche reser ves is verbazingwekend. Ook de samen werking tusschen luchtmacht, tanks, ge schut en infanterie is schitterend. zooveel schepen tot zinken als er in En geland gebouwd worden. De groote reeders en scheepsbouwers denken slechts aan hun particuliere winst tijdens en na den oorlog en daardoor wordt de tenuitvoerlegging van het scheepsbouwprogramma geremd op een wijze, waarvan men zich geen voorstel ling kan maken. De regeering durft het publiek de ware cijfers betreffende scheepsverliezen niet mede te deelen. Shin well werd herhaalde malen onder broken door ongewonden concervatieve af gevaardigden, vooral door degenen, die re laties met de groote rederijen onderhou den. BINNENLAND HET ITALIAANSCHE WEERMACHTSBERICHT. Het weermachtbericht van gisteren luidt: Gepantserde vijandelijke af deelingen, die in de omgeving van El Alamein een aanval deden, zijn op hun beurt aan gevallen en teruggeslagen tot hun uit gangstellingen, waarbij zij een tiental pantserauto's verloren. Een actie, waar toe meer naar het Zuiden een poging werd gedaan met behulp van pantserauto's werd geheel tot staan gebracht door het nauwkeurige vuur van onze artillerie. De luchtmacht van de as nam doeltreffend aan de gevechten deel door met mitrail leurs en granaten motorvoertuigen in voor uitgeschoven stellingen en achter de vijan delijke linies aan te vallen. In luchtge vechten werden 9 Britsche vliegtuigen neer geschoten. De luohtdoelartillerie te To- broek heeft tijdens een aanval, waarbij ge ringe schade werd veroorzaakt, een vijan delijk vliegtuig getroffen, dat brandend neerstortte. Italiaansche en Duitsche bom menwerpers hebben herhaaldelijk tal van bommen op de vliegvelden van Malta doen vallen. Volgens berichten uit Washington heeft het Amerikaansche departement van Ma rine medegedeeld, dat verscheidene we ken geleden een klein Nederlandsch koop vaardijschip eenige honderden mijlen uit de Noordkust van Zuid-Amerika getorpe deerd is. De overlevenden zijn in een ha ven aan de Oostkust der Vereenigde Sta ten aan land gebracht. DE FRANSCH VLOOTKWESTIE. De bijzondere gemachtigde voor het be zette Frankrijk, ambassadeur de Brinon, heeft gisteren ten overstaan van Fransche persvertegenwoordigers o.a. verklaard, dat men omtrent het Fransche eskader te Alexandrië zeer binnenkort een Fransche mededeeling aan de V. S. kan verwach ten. Anderzijds zal Frankrijk ongetwijfeld weldra worden gesteld voor een Engelsch- Amerikaansch ultimatum. De vloot te Alexandrië, aldus de Brinon, heeft van de Fransche regeering bevel ge kregen zich te verdedigen en het is zelfs mogelijk, dat haar door andere Fransche schepen hulp zal worden verleend. HET TWEEDE FRONT. Naar de correspondent van de Nya Dag- ligt Allehanda meldt, eisch de geheel New Yorksche pers de vorming van een tweede front. De New York World Telegram schrijft: „Het tweede front is de eenige weg naar de overwinning". De New York Sun zegt: „Het tweede front nu of nooit". De New York Daily News stelt de vraag: „Waarop wachten de Engelschen toch eigenlijk?" Het is duide lijk, zoo vervolgt het blad, dat een tweede front een bloedbad beteekent. Maar Hitier behaalt ook geen overwinningen zonder offers. Men moet tot bloediger verliezen bereid zijn en er onmiddellijk op losslaan. Als de geallieerden de gelegenheid tot het vormen van een tweede front thans voor bij laten gaan, staan hun kansen zeer slecht. MAISKY BIJ CHURCHILL. Volgens een bericht uit Londen is de Sowjet-ambassadeur Maisky, Dinsdagmid dag bij Churchill verschenen. Na een on derhoud dat geruimen tijd duurde, hielden de chefs der generale staven onder voorzit terschap van Churchill een speciale bij eenkomst, welke gevolgd werd door een bijeenkomst van het oorlogskabinet. In het middelpunt der besprekingen stond de vorming van een tweede front op het Europeesche vasteland. In kringen van de Sowjet-ambassade te Londen wordt verklaard, dat Maisky „bui tengewoon energiek" gesproken heeft en de aandacht heeft gevestigd op de groote opwinding, die door de werkeloosheid der westelijke mogendheden bij de Sow jetbe volking en Sowjetleger ontstaan. SHINWELL OVER DEN ENGELSCHEN SCHEEPSBOUW. Naar uit Londen gemeld wordt, heeft de arbeidersafgevaardigde Shinwell, een uit stekend kenner van den scheepsbouw, gis teren in de geheimen bijeenkomst van het Lagerhuis verklaard, dat de toestanden op de groote Britsche werven eenvoudig schandelijk zijn. De regeering werkt met geflatteerde cijfers en tracht den voor het meerendeel argeloozen parlementsleden een scheef beeld van den toestand te ge ven. Zij is er echter niet in geslaagd een productiecijfer te bereiken, dat ook maar eenigszins bevredigend is. Desorganisatie en wanorde hebben een chaotischen toe stand geschapen, aldus Shinwell, en ver tragen het tempo van den scheepsbouw. De Duitsche duikbooten brengen tienmaal .Frankrijk weigert Donovan toe te la ten", onder dit opschrift publiceert het weekblad Mundo een artikel over den me dewerker van Roosevelt, die, nu hij zich in Lissabon ophoudt, aan de Fransche regee ring te Vichy een visum heeft gevraagd. Naar het blad opmerkt, heeft echter de re geering Laval dit verzoek afgewezen, waar bij zij als motief opgaf, dat Donovan noch als nieuwe Amerikaansche ambassadeur, noch als lid van een of andere diplomatie ke missie reist. Het blad wijst vervolgens op de duistere activiteit van den z.g. ko lonel, die reeds voor het deelnemen van Amerika aan den oorlog een opdracht van president Roosevelt op den Balkan tegen de spilmogendheden heeft geintrigeerd en ook Joego-Slavië in den* oorlog heeft ge sleurd. Zijn jongste benoeming tot leider van de Amerikaansche contraspionnage kenschetst voldoende zijn activiteit welke hij in Frankrijk wil ontplooien. Het is derhalve geen wonder, dat Frank rijk aan een dergelijk persoon geen visum wil verstrekken. Naar de Britsche berichtendienst meldt, heeft Roosevelt op de persconferentie ver klaard, dat verwacht kan worden, dat de Amerikaansche ambassadeur in Frankrijk, admiraal Leahy, binnenkort op een anderen post benoemd zal worden. Onder het opschrift „Zelfvernietiging van het Britsche Rijk" wijdt Karl Megerle in de Berliner Boersenzeitung een artikel aan de sombere positie van het Emprie. In 1866, aldus Megerle, schreef de En- gelschman Stanley Jevons nog: „Op het oogenblik zijn alle vijf de wereldrijken on ze vrijwillige tribuabelen". Thans, bijna 80 jaar later, is Churchill tevreden, als En geland dezen oorlog maar overleeft. Zoo grondig is de politieke wereldpositie van Engeland reeds veranderd, en langzaam dringt het tot het bewustzijn van het En- gelsche volk door, dat de oorlog verloren kan worden. Reeds na den eersten wereldoorlog is de Empiregeest in Engeland verloren gegaan. De Engelsche jeugd was niet meer bereid, de leege ruimten in het werelrijk op te vul len en te ontwikkelen. Daar komt bij, dat Engeland in dezen oorlog zoo arm aan po litieke en militaire mannen van den eer- De secretaris-generaal van het Depar tement van Landbouw en Visscherij maakt bekend, dat voor de distributiepe riode van 19 t/m. 25 Juli a.s. het aardap pelrantsoen wederom is vastgesteld op 2 1/2 K.G. In verband hiermede geeft gedurende het tijdvak van Zondag 19 t/m. Zaterdag 25 Juli a.s. elke der met 37a genummerde bonnen van de aardappelkaart recht op het koopen van 11/4 K.G. aardappelen. De aandacht wordt er op gevestigd, dat op Zaterdag 18 Juli 1942 geen aardappelen op genoemden bon mogen wordep gekocht of verkocht, doch dat dit eerst mag ge schieden op Maandag 20 Juli a.s. GEEN BLOEMBOLLENMEEL MEER. De Nederlandsdhe Sierteelt Centrale heeft een besluit uitgevaardigd, waarlbij het aan bloemibollenkweekers niet langer geoorloofd is bollen van hyacinthen, nar cissen en crocussen af te leveren tot het vervaardigen van meel. Het gevolg van dezen maatregel zal zijn, dat het bakken van koeken zonder bon sterk zal verminde ren. Deze maatregel vormt een onderdeel van een complex voorschriften, welke zullen worden uitgevaardigd om de koekenbakke rij aan banden te leggen. Weliswaar houdt de Keuringsdienst voor Waren toezicht op het vervaardigen van allerlei levensmidde len, vooral de bonlooze, maar deze con trole ontmoet vaak zeer groote moeilijk heden, omdat de bakkers zeer vindingrijk zijn in het aanwenden van surrogaten, zoowel voor het bereiden van meel als voor het eigenlijke bakprocédé. Bovendien heeft dte Prijislbeheersching te weinig controle op de prijzen, die voor de producten zon der bon worden gemaakt. De al te groote verwerking van bollen tot meel tenslotte bracht onzen export van bollen in gevaar. Het Volk deelt mede: „Onlangs hébben wij gevraagd: Is het niet mogelijk, dat de betreffende autoritei ten eens met de hand over het hart strij ken en bij huwelijksfeesten ook extra- rantsoenen snoep en tabak besichikbaair stellen? Men wil de bruilofstgasten toch ook wel eens een snoepje of rookertje aan bieden. Wij vernemen, dat men thans voor der gelijke feestelijke gelegenheden ook extra- rantsoenen snoep en rook-artikelen kan aanvragen. Daardoor is op verheugende wijze gehoor gegeven aan een algemeen bestaande wensch. In verband met vele vragen, die ons hier over bereiken, willen wij een overzicht van de extra-rantsoenen bij huwelijksfees ten geven. Deze kunnen worden aangevraagd door menséhen, die gaan trouwen en door hen, die hun vijf en twintig-, vijftig-, zestig- en vijf en zeventigjarige bruiloft vieren. Voor andere feesten is het niet mogelijk. Men kan dan aanvragen: vleesch, boter, brood, suiker, koffiesurrogaat, versnappe- ringen en rookartikelen. Ieder geval wordt afzonderlijk bekeken en behandeld. Het blijkt dus, dat de „dis tributie" 'bij feestelijke gelegenheden nog wel voor iets extra's wil zorgen". Arbeidsvoorwaarden in het carosserie- en wagenbouwbedrijf. Blijkens de Staatscourant van 17 dezer heeft het col lege van rijkdbemiddelaars een regeling van loonen en andere arbeidsvoorwaarden vastgesteld voor werknemers in het caros- serie- en wagenbouwbedrijf en aanver wante bedrijfstakken. Ter bepaling van het loon der werknemers worden drie groepen onderscheiden: geschoolden, geoefend en en ongeschoolden, terwijl de gemeenten in Nederland in vier klassen zijn ingedeeld. Voor de werknemers van 28 tot 65 jaar be draagt het uurloon voor geschoolden 64 49 cent, voor geoefenden 57 tot 44 cent en voor ongeschoolden 5039 cent. Ook voor jeugdige werknemers zijn loonen vastge steld. De werknemers zullen zes dagen per jaar vac antie genieten. Voor het overige bevat de regeling o.a. bepalingen betref fende de extra-'betaling voor overwerk en doorbetaling van het loon over Christelijke feestdagen en bij agn. klein verzuim. De regeling zal in werking treden met ingang van de loonweek, waarin 1 Augustus 1942 valt. sten rang is. Hier vindt men ook het ge heim van Churchill's positie. Zijn persoon lijkheid is reeds op de weegschaal van den oorlog gewogen en te licht bevonden. Maar hij is nog op dezelfde plaats, doordat er niemand is, die hem kan aflossen, doordat uit gebrek aan een persoonlijkheid nie mand het waagt hem weg te sturen. De Britsche wereldpositie is echter ook niet meer te redden door den oorlog te overleven, zoo vervolgt Megerle, omdat de krachten, die men te hulp heeft geroepen, vooral de Vereenigde Staten en de Sovjet- Unie, den Engelschen allang over het hoofd zijn gegroeid. In geval van een overwinning zou En geland ze niet meer onder controle heb ben. Londen zal dus de vroegere rol de leiding van het Europeesche evenwicht en het behoud van zijn rijk over de geheele wereld nooit meer kunnen spelen. Het Engelsche wereldrijk kon slechts behouden blijven met Europa, maar nooit tegen Europa. Thans is de beslissing reeds geval len. De weg naar het herstel van den vroe- geren toestand wordt Engeland niet alleen versperd door de mogendheden van het pact van drie, maar ook door de Vereenigde Staten. Arbeidsvoorwaarden in het motorrijwiel- bedrijf. Blijkens de Staatscourant van 17 dezer, heeft het college van Rijksbemid- delaars bepaald, dat de regeling van ar beidsvoorwaarden in het automobiel- en garagebedrijf, dd. 24 Maart 1942, ook van toepassing zal zijn op de werknemers in het motorrijwieibedrijf. Dientengevolge zullen ook in het motorrijwieibedrijf de werknemers worden ingedeeld in eerste monteurs, tweede monteurs, hulpmonteurs, leerlingen en ongeschoolden. De gemeen ten zijn in drie gemeenteklassen ingedeeld. De loonen bedragen voor eerste monteurs van 28 jaar en ouder 7261 cent per uur (niet-gedoplomeerden 6555 cent per uur), voor tweede monteurs van 27 jaar en ouder 6453 cent per uur (niet gediplomeerden 5949 cent per uur), voor hulpmonteurs van 25 jaar en ouder 5242 cent per urn en voor ongeschoolden van 25 jaar en ouder 5040 cent per uur. Ook voor jeugdige werknemers zijn de uurloonen bepaald. Vastgesteld is een door iederen werkgever in acht te nemen getalsverhouding tusschen de aantallen eerste- en tweede monteurs eenerzijds en leerlingen, ongeschoolden en hulpmonteurs anderzijds. De werknemers zullen zes dagen vacantie genieten. Voor het overige bevat de regeling bepalingen betreffende extra-betaling voor overwerk en doorbetaling van loon voor Christelijke feestdagen on bij zgn. kort verzuim. De beschikking treedt in werking met ingang van de loonweek, waarin 1 Augustus 1942 valt. Wat gebeurt er met de Geertekerk te Utrecht. Naar wij vernemen, aldus het A.N.P., zijn de geruchten, als zou de Geer- tékerk (waarover destijds, toen men haar wilde sloopen, zooveel te d'oen is geweest) te zijner tijd in katholieke handen over gaan, op zijn minst genomen voorbarig. Bij de bevoegde instanties, tot wie wij ons naar aanleiding van deze kwestie hebben gewend, is van een eventueelen verkoop van de kerk niets hekend. J. C. Boldoot. Zooals gemeld, zal in een op 24 Juli a.s. te houden buitengewone vergadering van de N.V. Eau de Cologne- falbriek J. C. Boldoot te Amsterdam een voorstel in behandeling komen tot ontbin ding der Vennootschap. Het bedrijf zal als commanditaire vennootschap worden voortgezet. Nader vernemen wij, dat, hoe wel het afgeloopen jaar nog eenigszins be vredigende resultaten gaf, de toekomst in een volkomen duisternis is gehuld. Mgr. v. d. Tuyn herstellende. Naar de „Tijd verneemt, is in den toestand van den deken van Den Haag, Mgr. J. M. van der Tuyn, die gedurende eenige maanden in de Sint Ursulakliniék te Wassenaar wordt ver pleegd, een gunstige wending gekomen. Bij aanhoudende verbetering kan men aan nemen, dat Mgr. omstreeks Augustus in zijn parochie zal terugkeeren. W. L. Wiegmans overleden. Na een korte ongesteldheid overleed op 49-jari- gen leeftijd in he St. Antonius Gasthuis te Utrecht de heer Willem L. Wiegmans, die zich als kerkelijk kunstenaar een goeden naam had verworven. £iiuAg.ie. ZONDAG 19 Juli. Achtste Zondag na Pinksteren. Mis: Suscepimus. Gloria. 2e ge bed v. d. H. Vincentius a Paulo, Belijder; 3e voor den vrede. Credo. Prefatie v# d. Allerheiligste Drieëenheid. Kleur: Groen. MAANDAG 20 Juli. Mis v. d. H. Hiero- nymus Aemilianus, Belijder: Effusum est. Gloria. 2e gebed v. d. H. Margarita, Maagd en Martelares; 3e voor den vrede. Geen Credo. Gewone Prefatie. Kleur: Wit. De gebeden en lessen in de Liturgie van morgen houden ons voor de inwerking van den Gods geest in onze zielen. Met veel vrucht zal men de Mis-gébeden kunnen overwegen. In de „Collecta" (gébed vóór het Epistel) bidt de Kerk: Schenk ons, zoo smeeken wij U, Heer, de gezindheid, om altijd het goe de te denken en te doen, opdat wij, die zonder U niet kunnen bestaan, naar Uwen wil mogen leven. Wie dit gebed in volle oprechtheid bidt vraagt en zoekt dé ware en blijde levens- wijdheid! WIESJE OP EXCURSIE. Mijn nu nog dikkere en blozender sLager dan een maand voorheen gaat een excursie maken. U raadt nooit waarheen! Hij gaat op excursie naar het slachthuis om eens te zien hoe hij zelf nu eigenlijk zijn varkens slacht. Het eenige verschil met zijn da- gelijksche bezoeken aan deze bloedige instelling is, dat hij er nu met zijn Wiesje heengaat. Wiesje is zijn bemin nelijke en trouwe rechterhand, die messen, bijlen en zagen even han dig zwaait als naald en draad en mijn slager vindt dat Wiesje, die alles voor hem verkoopt, ook moet weten, waar dat in zoo'n koeienhuid nu allemaal precies zit. Nu ja, de pooten, dat weet Wiesje wel. Aan iedere hoek een. En de kop zit van voren en de staart van ach teren, behalve als zoo'n beest achter uitloopt, dan is het precies andersom. Maar de rest? De nieren, de frican- deau's, de biefstuk en zoo. Zit dat van voren of van achter, van boven of van onder? Of is dat bij iedere koe weer anders? Wiesje moet toch weten waar zij wezen moet, als ik om een nier kom en zij de koe bij de horens vat. Die excursie nu zal plaats hebben des avonds om 7 uur. Een rare tijd. Worden er dan koeien geslacht? Óf varkens? En ziet Wiesje dan ook waar het vet en het spek zit? Als wij vroeger op excursie gingen, dan kregen wij altijd een flinke voor raad specialité's de la maison mee naar huis. Gelukkige Wiesje! Ik zal mijn dikken slager voorstellen, dat ik Wiesje vergezellen zal op deze excur sie. Hij komt er toch iederen dag. En misschien levert dit vettige Momentje dan nog een stukje spek op. Zullen wij gaan, Wiesje? GEMENGDE BERICHTEN Onder autobus geraakt. Het drie jarig zoontje van den heer F. Z., wonende ir. de Prins Hendrikstraat te IJmuiden, was gistermiddag op de treeplank van een autobus gaan zitten, zonder dat de chauf feur dit bemerkte. Toen de autobus zich in beweging zette viel het jongetje van de treeplank af en kwam onder de achterwie len van de auto. Het kind was op slag dood. Den chauffeur treft geen schuld. Door auto gegrepen. De 17-jarige Ma ria Krooswijk uit Geertruidenberg is gis termorgen door een achteropkomende groentenauto op den Centralen weg te Geertruidenberg gegrepen. Een van de wie len ging daarbij over haar buik. In ernsti- gen toestand werd zij naar het St. Agnes- gesticht overgebracht, waar zij gistermid dag 2 uur is overleden. Kind aan brandwonden overleden. Het eenjarig zoontje van de familie M. Be vers te Oirschot, dat eenige dagen geleden een kan kokende koffie over het lichaam kreeg, is thans in het ziekenhuis te Tilburg aan de bekomen brandwonden overleden. Een keer zwemmen voor ƒ400. Wel erg kostbaar was het zwemmen voor een bezoeker van een bad- en zweminrichting in Amsterdam, die een portefeuille met 400 in zijn colbertjasje had achtergelaten en die, na zijn terugkeer uit het water, moest constateeren, dat de portefeuille met zijn inhoud verdwenen was. Dat hij daar bij ook zijn rookerskaart kwijtraakte, maakt het verlies ongetwijfeld nog zwaar der. Gestolen stoffen achterhaald. Verle den week werd zooals gemeld een in braak gepleegd in een perceel aan den O.Z. Achterburgwal te Amsterdam, waar een groote partij stoffen werd ontvreemd. Het spoor, aat de recherche in handen kreeg, leidde naar een groenteman in de Molen- steeg. Het bleek dat de gestolen goederen daarheen waren gebracht en vervolgens voor 3500 aan derden waren verkocht. In- tusschen waren zij ook uit de Molensteeg verdwenen en ten slotte wist de recherche ze in Bussum op te sporen en in beslag te nemen. De beide helers werden gearres teerd en de politie heeft gopde hoop, ook de dieven binnen enkele dagen achter slot en grendel te hebben. Aan den Don. Onafzienbaar is de chaos van vernield geschut en uitgebrande voertuigen der sovjets, die aan den bommenregen van de Duitsche stuka's en de artillerie ten offer vielen P.B.Z,-v. Eysden-P.K. Bauer-Pax Holland r

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1942 | | pagina 1