Momentje v DINSDAG 16 JUNI 1942 33ste Jaargang No. 10277 S)e C^id^clicSoti^ant DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN C. M. van Hamersveld, Directeur. Th. Wilmer, Hoofdredacteur. Bureaux: Papengracht 32 - Giro 103003 Telefoon: Redactie 20015, Administr. 20935 De nieuwe wereld „Het is niet aan ons, kennis te dragen van den duur der tijdperken, zooals die door de machtige Hand van onzen Hemel- söhen Vader geregeld wordt, hen verkor tend of verlengend volgens Zijn wijs maar ondoorgrondelijk besluit". Aldus zooals wij gisteren memoreer den - Z.H. de Paus in een, in de St. Pie terskerk gehouden, predicatie. Wy kunnen niet doorgronden, w a a r- o m God de wereldoorlog toelaat. Maar toch tóch is het zeker niet gewaagd, om te veronderstellen, dat God uit dat kwaad wil laten voortkomen een vernieuwd, een uitgebreid qualitatief en quantitatief godsdienstig leven! Door de ellende moet in de menschen worden wakker geschud het bewustzijn, dat er méér is, dan wat tijdelijk en voorbij gaand is; dat er een hóóger doel voor dien mensch is, dan dat wat op aarde ligt en voor het aardsche leven wordt nagestreefd; dat het waardevolle en kostbare leven op aarde niet door voorbij gaanden arbeid en vluchtige genoegens alléén gevuld kan worden. Dat goede resultaat moge worden ge boren uit de rampen van den verschrik- kelijken oorlog! En wij moeten het be geer en en verlangen voor de wereld, voor de mensohheid, maar alleréérst voor ons eigen persoonlijk leven. Verbeter de we reld, begin bij jezelf! Een der meest fundamenteele en nood lottige dwalingen ook in het leven van vele christenen, vele katholieken is de scheiding tussohen Godsdienst en al het andere. Alsof niet alles is ijdelheid en dwaasheid, tenzij het staat in den dienst van God. Godsdienst is het leven en het "leven is Godsdienst. Deze waarheid .moet zijn basis, waarop wordt gegrondvest de nieuw wereld, die, zooals de Paus het zegt, gebo ren staat te worden! Nederlandsche meisjes in Duitschland aan den slag bi heel het uitgestrekte Groot-Duitsohe Rijk, in de nabije grensstreek als in Sile- zië, op het platteland als in de groote ste den in Berlijn, Hamburg, Bremen, Leip zig en Frankfurt, overal, waar groote fa brieken zijn, vinden thans Nederlandsche meisjes een broodwinning. Een zeer goede broodwinning zelfs. De verdiensten, welke deze meisjes in allerlei soorten fabrieken ontvangen, zijn belangrijk hooger dan men doorgaans in Nederland gewend was aan vrouwelijke arbeidskrachten te betalen. De meisjes leveren daar geen knutselwerk of arbeid, welke eigenlijk niet als volwaar dig beschouwd wordt. Met alle aangeboren behendigheid, die vrouwen nu eenmaal voor veel beroepen tot uitermate geschikte arbeidskrachten bestempelt, nemen ze aan het reusachtige arbeidsproces deel, dat zich heden ten dage in nimmer geziene vormen en omvang in het Groot-DuitsChe Rijk heeft ontwikkeld. In de laatste weken hebben zich opnieuw honderden Nederlandsche meisjes bij de arbeidsbeurzen voor werk in Duitschland. gemeld. Gaarne willen ze wat verdienen om zich datgene te verschaffen, wat ze zich vroeger moesten ontzeggen. De loonen zijn zóó hoog, dat na aftrek van alle kosten voor huisvesting en verpleging een mooie spaarcent overblijft. BINNENKORT RUND VET VERKRIJGBAAR. OP BON 34 DER BOTERKAART. De secretaris-generaal van het departe ment van Landbouw en Visscherij maakt bekend, dat op bon „34" der boterkaart, welke geldig zal zijn gedurende het tijd vak van Zondag 5 Juli tot en met Dinsdag 14 Juli a.s. desgewenscht rundvet ver krijgbaar zal zijn. Per tweetal bonnen zal men 200 gram rundvet kunnen betrekken. Zij, die rundvet wenschen te ontvangen, dienen de genoemde bonnen bij hun slager in te leveren, desgewenscht tegen ont vangstbewijs, in het tijdvak van Woensdag 17 tot en met Zaterdag 20 Juni a.s. Zij, die gedurende bovengenoemd tijd vak bon 34 niet bij hun slager hebben in geleverd. kunnen daarop geen rundvet betrekken, doch uitsluitend de artikelen ter verkrijging waarvan deze bon nader zal worden aangewezen. De aandacht wordt er op gevestigd, dat het afleveren van het rundvet eerst is toe gestaan na Zondag 5 Juli a.s. Ten over vloede wordt er voorts nog op gewezen, dat op bon 34 van de vetkaart geen rund vet verkrijgbaar wordt gesteld. KERKNIEUWS BENOEMINGEN IN HET BISDOM HAARLEM. Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem heeft benoemd tot kapelaan te Oudewater, den Weleerw. heer F. M. Chermin O.F.M., als opvolger van Pater H. N. J. Stokman O.F.M., en op voordracht van den Hoog- eerw. Pater Provinciaal tot Pastoor te De Goorn, den Weleerw. Pater J. H. J. Le- meer O.P. en tot kapelaan te De Goorn, den Weleerw. Pater N. C. van den Ilsert O.P. Verder is benoemd tot Pastoor te Rotterdam (H. Margaretha Maria) den Weleerw. Pater C. J. H. Went S.C.J. Staatsman en soldaat MAARSCHALK ANTONESCU 60 JAAR. „Do rechte weg, die ik sedert het begin van mijn loopbaan ondanks vele moeilijk heden betreden heb, heeft mij nimmer be rouwd. Laat dit voor u een aansporing zijn. Gij kent mijn programma, daar het in al mijn daden is uitgedrukt". Aldus sprak generaal Anitonescu, toen hij in 1737 tot minister van oorlog in het ministerie Goga benoemd was, tot zijn officieren en ambte naren. Vijf jaar zijn sedert dien verloopen en thans is de man, die reeds toen op zoo krachtige wijze zijn vertrouwen in de toe komst uitdrukte, maarschalk en staatslei der van Roemenië. Geboren in 1882 aan den voet der Kar- pathen, een der schoonste en oudste gedeel ten van Roemenië, ging Antonescu reeds op jeugdige leeftijd naar de militaire aca demie. Als luitenant wist hij een grooten boerenopstand met tact en energie te be teugelen en voor dit feit overhandigde kroonprins Carol hem persoonlijk een hoo- ge onderseehiding. Later nam hij als ka pitein aan den Balkanoorlog deel en in den staf van een RoemeensCh leger aan den Wereldoorlog. De uitnemende wij'ze, waar op hij zich van zijn taak kweet, verschafte hem niet alleen de hoogste militaire onder scheiding, maar ontlokte tevens aan gene raal Berthelot, Chef van een Fransche mi-* litaire missie, de uitspraak, dat Antonescu de eenige officier in het Roemeensche le ger was, die oorlog wist te voeren. Na den Wereldoorlog volgde een ver blijf in Turkije, Frankrijk en Engeland, als militair attaché. Toen Antonescu in 1934 echter als chef van den generalen staf tot een grondige hervorming van het leger wilde overgaan, ontmoette hij fel ver zet van de hofkringen in de hoofdstad, waar madame Lupescu den toon aangaf. Scherpe botsingen leidden tot zijn afzet ting en in 1937 keerde de „generaal", zoo als de volksmond den populairen man noemde, na een korte periode als minster van oorlog naar de troep terug, gereed om op het juiste oogenblik op te treden. Dat oogenblik was in 1940 gekomen. Roe menië moest zware beproevingen door staan. Bessarabië en de Boekowina waren aan de Sovjet-Unie afgestaan en de aloude strijd om Zevenburgen bereikte wederom een hoogtepunt Antonescu vroeg een audiëntie aan en betoogde tegen koning Carol de noodzakelijkheid van een gron dige zuivering van den staat. Vergeefs, zelfs, werd hij gearresteerd. Eenige maan den later steeg de opwinding in het land echter zóó hoog, dat Carol na lange aarze ling ten gunste van rijn. zoon afstand deed. Antonescu, die bij dezen gang van zaken een leidende rol had gespeeld, werd staats leider. In het bezit van uitgebreide bevoegdhe den kon Antonescu tot een groote binnen- landsche hervorming overgaan. In dit land, waar de bevolking grootendeels uit slaaf- sche boeren bestaat en de stedelingen den blik steeds op West-Europa gericht hadden, verliep deze niet zonder moeilijkheden. Maar langzamerhand drongen de nieuwe denkbeelden van boven naar 'beneden door. Het staatsapparaat werd gezuiverd en ver eenvoudigd, de wetten aan den nieuwen tijd aangepast en corporaties der beroepen ingesteld. In verband met de economische be teekenis van Roemenië voor het nieuwe Europa, werd de agrarische productie ver hoogd en een overmatige uitbreiding van de industrie tegengegaan. Krachtigen steun ondervond de staats leider bij zijn werk van het leger. De de moralisatie, waaraan de troepen in 1940 ten prooi waren gevallen, werd door her stel van de tucht en de invoering van mo derne wapens overwonnen. Toen in Juni 1940 de definitieve afrekening met de Sov jet-Unie begon, nam ook het Roemeensche leger aan den strijd tegen den erfvijand deel. Bessarabië werd heroverd en aan d)e inneming van Odessa hadden Roemeensche troepen een werkzaam aandeel. Hun of fers geven den weg aan, die Roemenië on der leiding van Antonescu in de toekomst zal gaan. EXTRA BERICHT VAN HET 1TALIAANSCHE OPPERBEVEL Britsche strijdkrachten in Libye omsingeld Het hoofdkwartier van de Italiaansche weermacht deelde gisteravond in een extra- Dericht het volgende mede: De nieuwe phase van den slag, die be gonnen is na den val van Bir Hachein, is na bloedige gevechten geëindigd met een scheiding van de vijandelijke strijdkrach ten. De strijdkrachten van de Spil, die Acroma gepasseerd zijn evenals den kust weg, de „Via Balbia," hebben de kust be reikt. Alle groote vijandelijke eenheden, oie zich ten Westen hiervan bevinden, zijn omsingeld, net aantal gevangenen en de buit kunnen voor het oogenblik niet bere kend worden. Dc strijd in O.-Azië LUCHTAANVAL OP PORT DARWIN. Volgens den Britschen berichtendienst heeft het geallieerde hoofdkwartier van Australië medegedeeld, dat Port Darwin door een groot aantal vijandelijke vlieg tuigen gebombardeerd is. KINKI DOOR JAPANNERS VEROVERD. Een Japansch detachement, dat van Foet- sjau uit 'naar Kien Tsjang oprukt in het Noorden van Kiangsi, heeft Zaterdagmid dag Kinki veroverd, dat op ongeveer veer tig kilometer ten Noord-Oosten van Kieng Tsjang is gelegen. Zij vernietigden daarbij de resten der vijandelijke troepen in dien sector, aldus meldt de „Nitsji Nitsji". NA DE ONDERGANG VAN DE LEXINGTON. Van bevoegde zijde verneemt het D. N. B.: Bij den ondergang van. het grootste Amerikaansche vliegtuigmoederschip „Le xington" in de zee- en luchtslag in de Ko raalzee zijn van de uit 1401 koppen be staande bemanning, 679 officieren en man schappen om het leven gekomen. Een deel van de geredde leden der bemanning kon door Japansche oorlogsschepen aan boord worden genomen. In totaal bedraagt het aantal in Japansche gevangenschap ge raakte leden der bemanning van de „Le xington" 324 man, onder wie 47 officieren. DE STRIJD BIJ SEBASTOPOL. Naar het opperbevel der Duitsche weer macht mededeelt, zijn Zondag voor Sebas- topol terreinwinsten en daardoor een front verkorting behaald. Tegenaanvallen mis lukten. BOODSCHAP VAN BOSE AAN CONGRES TE BANGKOK. Soebhas Chandra Bose, de in Duitsch land vertoevende leider der Indische na tionalisten, heeft een boodschap gericht tot het te Bangkok geopende congres der In dische onafhankelijkheidsbeweging, waar in hij o.a. het volgende zegt: De onafhankelijkheid van Indië moet door de Indiërs zelf worden bewerkstel ligd. Ik geloof stellig, dat de leiders der Indische onafhankelijkheidsbeweging in de laatste faze van hun actie de wapens zul len moeten opnemen voor de emancipatie van Indië. Ik hoop, dat niets mijn terug keer naar Indië in den weg zal staan, wan neer de Indische onafhankelijkheidsbewe ging haar laatste faze ingaat. Ik ben er van overtuigd, dat Indië in dezen oorlog zijn onafhankelijkheid zal krijgen. Vrij heid voor Indië beteekent uitschakeling van den Amerikaansch-Britschen invloed uit Oost-Azië, hetgeen het doel is van het onoverwinlijke Japansche leger. De tijd is rijpt voor het geheele Indische volk, een organisatie te vormen. Dit congres be teekent het begin van onzen opmarsch naar de eindoverwinning. RIJKSRAAD VOOR WETENSCHAPPE LIJK ONDERZOEK INGESTELD. Het „Reichsgesetzblatt" bevat een be sluit van den Fuehrer, waarbij Rijksmaar schalk Hermann Goering belast wordt met de oprichting van een Rijksraad voor we tenschappelijk onderzoek, tevens moet de Rijksmaarschalk in dezen raad het voor zitterschap op zich nemen. De thans be staande Rijksraad voor wetenschappelijk onderzoek, die ressorteerde onder het mi nisterie voor wetenschap, opvoeding en volksontwikkeling wordt in den nieuwen raad opgenomen. DE TOESTAND VAN KONING CHRIS- TIAAN VAN DENEMARKEN. De toestand van koning Christiaan blijft naar omstandigheden goed. De koning heeft koorts noch pijn. Hij kan iederen dag eenigen tijd opstaan. WAT ANDERE BLADEN SCHRIJVEN DE LIBERAAL-KAPITALISTISCHE GEEST. De Nieuwe Delftsche Courant wijst er op, hoe steeds meer fabrieken er toe overgaan, om pensioenfondsen te stich ten, en vervolgt dan: „Op den duur komt hier geen enkele fabriek meer langs. De tijd, dat allereerst en allermeest gedacht werd aan de belangen van de aandeelhou ders, ligt gelukkig achter ons. Het is nog niet zoo lang geleden, dat een groot fa- brieksconcern, dat een belangrijk bedrag voor de aandeelhouders had uitgetrokken, door de nieuwe overheid op de vingers werd getikt. „Ge moet nu eindelijk óók maar *ns aan uw arbeiders gaan denken; waarom hebt ge nog steeds niet een pen sioenfonds?" En ziet, dezer dagen werd een nieuwe aandeelhoudersvergadering uitgeschreven de eerste ging niet door en nu bevatte de agenda een voorstel om een pensioenfonds in het leven te roe pen! 't Is zoo jammer, dat te veel directies nog steeds niet uit eigen beweging tot der gelijke initiatieven komen; dat zij altijd eerst op de vingers moeten worden getikt. Tevelen zijn nog product van den liberaal- kapitalistischen geest. Hoe lang nog?" EEN PAUSELIJK WOORD TOT ONS ALLEN. Z. H. Paus Pius XII heeft boeren, die bij hem in audiëntie waren, gewezen op den plicht, om voor het voor de voedselvoorzie ning van de natie belangrijke graan te zor gen, ook wanneer zij daardoor persoonlij ke offers moesten brengen. De Paus wees tevens bij deze gelegen heid op den plicht, die op eenieder rust, die deel uitmaakt van de volksgemeen schap. Het is nu niet de tijd, zoo sprak Hij, aan persoonlijke belangen te denken. Het is daarentegen noodzakelijk, uit christelij ke naastenliefde en burgerplicht af te zien van elk egoïsme. Wanneer men zich aan dezen plicht onttrekt, laadt men een zware verantwoordelijkheid op zich. De Nieuwe Koerier teekent hier bij aan: „De H. Vader richtte zich op deze wijze over de hoofden der Italiaansche boeren heen, tot eenieder onzer. Egoïsme is de kanker, die knaagt aan de volksgemeenschap. Het pauselijk vermaan tot de Italiaansche boeren geldt voor ons allen: zij, die in de zen tijd inzake de voedselvoorziening hun egoïsme botvieren, laden een zware ver antwoordelijkheid op zich. Zij schieten te kort in naastenliefde en burgerplicht". BINNENLAND BURGEMEESTERS. Bij besluit van den commissaris-generaal van Bestuur en Justitie is mr. H. A. Goe man Borgesius ontslagen als burgemeester van Steenwijk, is mr. R. J. Th. van der Heyden, ontslagen als burgemeester van Drunen, is J. N. Spoelstra ontslagen als burgemeester van Leens. ONJUIST BERICHT OVER JHR. SANDBERG. Naar wij van bevoegde zijde vernemen is het bericht, als zou jhr. mr. B. W. Th. Sandberg, griffier van de Staten van Zuid-Holland, ontslag als zoodanig heb ben gevraagd, onjuist. DE PRIJS VAN BRANDNETELS. Voor brandnetels worden momenteel hoogere prijzen gevraagd dan toelaatbaar is. De gemachtigde voor de prijzen vestigt er daarom de aandacht van belanghebben den op, dat brandnetels op de veiling slechts voor ten hoogste drie cent per kg. mogen worden verkocht. De grossiers- en detaillistenprijzen mogen niet hooger lig gen dan resp. 5.50 per 100 kg. en 8 cent per kg. Indien deze prijzen worden over treden, stelt men zich aan vervolging bloot. DR. CH. FR. P. BODEMEIJER OVERLEDEN. Te Utrecht is op 58-jarigen leeftijd overleden dr. Ch. Fr. P. Bodemeijer, oud chef van dienst bij de Nederlandsche Spoorwegen. ADRIAAN VAN DER HORST OVERLEDEN. De bekende Amsterdamsche acteur en regisseur Adriaan van der Horst is Zondag te Amsterdam overleden. Hij was 73 jaar oud. RECHTZAKEN ECONOMISCH GERECHTSHOF. Kaas gemaakt en verkocht plus tarwe. M. J. v. d. Pouw te A 1 p h e n a. d. R ij n. had van den economischen rechter een driedubbele straf gekregen. Voor het ma ken van kaas zonder daarop de vereisohte merken aan te brengen een gevangenis straf van zes maanden, voor het verkoopen van die kaas een geldboete van 2000 en voor het aanwezig hebben van ongeveer twee mud tarwe een geldboete van f 100, alles met verbeurdverklaring. Verdachte zeide in hooger 'beroep, dat 'hij door het ijs in den Gouwe zijn melk niet naar de fa briek kon krijgen. Hij was bang geweest voor bederf en had er toen 26 'kazen van gemaakt. Hij ontkende de kaas verkocht te hebben en gaf het feit van de tarwe toe. De controleur van den C.C.C.D. verklaarde anders en zeide dat het onwil van verdach te geweest was. Zijn 'buurman kon de melk wel over de Gouwe naar de fabriek krijgen. De P.-G. noemde het een ernstige kaas- knoeierij van verdachte en eischte beves tiging van bet vonnis. Het Hof zal nader vonnis wijzen. In hooger beroep. Twee jaar en zes maanden gevangenis straf had P. Rozenboom uit 's-Gravenzande van den economischen rechter gekregen wegens het clandestien slachten van 25 koeien. Het vermoeden bestond, dat het zelfs meer dan 100 koeien geweest waren. De P.-G. vond dit een bijzonder ernstig feit. De veestapel is verminderd door deze fraude. Spr. eischte dan ook vernietiging van het vonnis van den economischen rech ter en vorderde thans twee jaar gevange nisstraf plus een geldboete van 10.000 subs, zes maanden. Uitspraak over 14 da gen. VOOR DEN ECONOMISCHEN RECHTER. Een ernstige waarschuwing. De strijd tegen de handelaars in distri butiebonnen, die de voedselvoorziening ontredderen en saboteeren, zal in zeer ver scherpten vorm worden voortgezet, aldus kon men concludeeren uit de woorden van den officier van justitie bij den economi schen rechter te 's-Gravenhage. Deze deel de mede, mededeeling te hebben ontvan gen, dat er veel strenger tegen dergelijke NETELIGE PROBLEMEN. Met die brandnetels ben ik nog niet heelemaal in het reine. Ik ben erover opgebeld en ik heb er brieven over ontvangen. De een verzekert mij, dat zy gegeten moeten worden als spina zie; de ander zegt, dat zij 24 uur in de week moeten staan en 3 uur moeten koken. Daar zou dan consequent aan vast zitten, dat ons gasrantsoen moet worden verhoogd. Maar bovendien vertelt mij de briefschrijver, dat aan de fijngehakte brandnetels wat boter, eenige uitjes, wat azijn, nootmuscaat en andere niet voorhanden zijnde spe cerijen moeten worden toegevoegd. Dat lijkt mij, als leek zijnde, wel iet wat overdreven, al sta je er soms van versteld, hoe een handige huisvrouw door toevoeging van een snuifje dit en een mespuntje dat wat smakelijks weet te maken. Wat is soep anders dan water, waaraan naar de smaak iets anders wordt toegevoegd. Wij hadden het echter over brandnetels en mijn briefschrijver verzekert mij, dat deze op de boterham een lekkernij zijn en het boter- en kaasprobleem volko men oplossen, 't Is waar. pikant zijn zij in ieder geval: heet op de tong als pa prika en pikant als piccalilly. Zij branden op de tong. Hij vermeldt er bij, dat men echter goed doet zulke boterhammen met handschoenen aan te eten. Maar och, dit zijn allemaal slechts oplossingen van leeken. De vaklieden zwijgen en dat maakt mij bedroefd. Waar blijven nu mevrouw Wittop Koning en mijn lieve Manya? Al behoef ik mij dan ook geen zorgen te maken, zoolang mijn groenteboer nog geen brandnetels heeft. V „WIE ZIJN DE SCHULDIGEN AAN NEERLANDS ONDERGANG'" Hedenavond om 20.15 uur vervolgt prof. mr. dr. R. van Genechten via den zender Hilversum 1 zijn hoogst belangwekkende serie radiogesprekken onder den titel: „Wie zijn de schuldigen aan NeerlandS on dergang?" LEGIOEN-SOLDATEN. Nederlandsche mannen grepen naar de wapenen, toen het bolsjewisme Europa met den ondergang bedreigde. Nederlandsche mannen werden legioen-soldaten en strij den nu aan het Oostfront, ver van huis cn haard, onder de moeilijkste omstandighe den. Deze mannen verdienen onzen dank. Zij hebben er recht op dat wij voor hen d'oen, wat wij kunnen. Daarom werd ons verzorgingsfonds opgericht. Daarom wor den nu weer duizenden kistjes met tabak, boeken, pijpen, sigaren, versnaperingen eniz. enz. gereed .gemaakt om naar het Oos ten te worden gezonden. Daarom vragen wij voor dit fonds uw steun. Stort uw bij drage, een flinke bijdrage, op girorekening 4 3 2 1 0 0 T.n. Verzorgingsfonds Vrijwilligers-legioen Nederland, Koninginnegracht 22 te 's-Gravenhage. lieden en hun misdadige praktijken moet worden opgetreden. Niet alleen de z.g. „vaste handelaars", maar ook d'e koopers van bonnen voor eigen gebruik zullen streng gestraft wonden. Tarwehandel. Th. J. Booden te Sassen heim had zonder vergunning 5 k.g. tarwe vervoerd, voor welk feit hij werd veroordeeld tot een geldboete van f 25 subs. 25 dagen. Onrechtmatig ontslag? J. van Bergen teBoskoop zou zon der vergunning een winkelmeisje hebben ontslagen, voor welk feit hij gedagvaard was voor den economischen rechter. De of ficier eischte voor dit feit een geldboete van f 25 suibs. 25 dagen. Er ontspon zich een debat tusschen den verdediger van verdachte, den officier en den economi schen rechter, waarvan het resultaat was, dat de rechter déze zaak verwees naar den kantonrechter. Molens van allerlei soort zullen deel uitmaken van de groote zomertentoonstelling .Stad en Land", welke op het oogenblik in het Stedelijk Museum te Amsterdam wordt ingericht Pax Holland-De Haan m

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1942 | | pagina 1