Momentje WOENSDAG 18 MAART 1942 33ste Jaargang No. 10204 S)e Geid&ehe&Hi/Yo/rit Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11. Australië door de Japanners bedreigd Transportvloot onderweg Volgens een bericht van Associated Press is generaal Mac Arthur benoemd tot op perbevelhebber in Australië. Naar Asso ciated Press verder meldt heeft het mi nisterie van Oorlog der Vereenigde Staten medegedeeld, dat generaal Mac Arthur, die tot nu toe het bevel over de Ameri- kaansche strijdkrachten op Luzon voerde, in Australië is aangekomen, om aldaar het opperbevel over de Amerikaansche strijd krachten over te nemen. Het ministerie verklaarde verder, dat de Australische regeering deze benoeming had verzocht en Roosevelt den 22sten Februari Mac Arthur het bevel had gegeven zijn hoofdkwartier van de Philippijnen naar Australië te verplaatsen. In een communiqué van het Amerikaan sche ministerie van Oorlog werd, volgens Radio Mundial, over de landing van Ame rikaansche troepen in Australië bekend ge maakt, dat eenheden van het leger der Ver. Staten, waaronder land- en lucht machttroepen, zich momenteel in aanzien lijke sterkte in Australië bevinden. Tot dusver is geen opgave gedaan van de sterkte van de gelande troepen, hun oogen- blikkelijke standplaats, of waar zij in Australië zullen worden gebruikt. Volgens een D.N.B.-bericht uit Bern meldt Exchange Telegraph uit Melbourne, dat naar Britsche meening de „slag om Australië" thans verwacht kan worden. De groote .Japansche transportvloot, die de operaties tegen Java heeft volbracht, is, naar het Engelsche agentschap beweert, Maandagavond waargenomen ten Westen van de Australische kust. De Australische luchtmacht levert sindsdien ononderbroken strijd. De Japansche vlootformatie bestaat uit verscheidene kruisers en rliegtuigmoe- derschepen, alsmede uit veertig tot vijftig torpedojagers. Op de Japansche steunpunten op Nieuw Guinea zijn bovendien zeer aanzienlijke versterkingen voor de luchtmacht aange komen. Dit is ongetwijfeld een teeken voor aanstaande groote luchtoperaties, die steeds vooraf zijn gegaan aan Japansche vloot acties. De Australische luchtmacht heeft vooral zeer snel en daarbij voldoende ver sterkingen noodig. NIEUW FRONT IN NOORD-BIRMA? Naar via New York uit Calcutta gemeld wordt tracht het Britsche opperbevel in Noord-Birma een nieuw frorit te vormen om den Japanners den weg naar Bengalen te versperren. Er wordt koortsachtig gewerkt, zoo ver klaart men, om alle voorbereidingen te treffen teneinde het hoofd te kunnen bie den aan den komenden nieuwen Japan- schen aanval, die, naar men te Londen be toogt, voor het lot van Indië beslissend zou kunnen worden. Den Britschen empire-troepen moet ech ter, zoo verklaart men verder, nog een adempauze gegund worden. Daai'voor stroomen echter thans in Noord-Birma Chineesche „elite-troepen" tezamen om het front aldaar te versterken. Daarom kan men te Londen en Washington vertrouwen, dat men ditmaal werkelijk geen betere soldaten tegenover Japan in het veld kan brengen. Naar het Japansche blad „Nitsji Nitsji" meldt, heeft de Japansche luchtmacht in Birma thans de volledige heerschappij in de lucht. Nu vrijwel alle Blenheim bommenwer pers neergeschoten zijn, hebben de Engel- schen nog slechts Spitfire en Curtiss P40 jagers- tot hun beschikking, waarmede zij nuttelooze guerilla-aanvallen op de Japan sche basis ondernemen. JAPANSCHE OPMARSCH OP SUMATRA Naar de „Tokio Asahi Sjiemboen" meldt, hebben de in Noord-Sumatra opereerende Japansche strijdkrachten op 14 Maart om 14.00 uur de strategisch belangrijke stad Balige, aan den Zuidelijken oever van het Toba-meer, bezet, nadat zij sedert haar landing in dé buurt van Laboehanroekoe meer dan 130 kilometer naar het Westen waren opgerukt. Bij hun opmarsch ont moetten de Japansche strijdkrachten vijan delijke afdeelingen ter sterkte van enkele honderden mannen, die door lichte pant serwagens werden ondersteund. Andere Japansche strijdkrachten, die langs de kustlijn van Koetaradja naar het Zuidoos ten oprukken, hebben op 13 Maart Sigli aan de Noordoostelijke kust van Sumatra bezet. Naar thans bovendien bekend wordt, be vinden zich onder de buit, die den Japan- schen strijdkrachten op het eiland Weh hebben behaald, 4 benzinetanks, 10 kolen- depots, 7 stukken zwaar geschut en een scheepswerf. Uit New Delhi meldt Reuter, dat de Na bob van Phopal is afgetreden als lid van de Vorstenkamer. Aan het Oostelijk tront ZWARE SOVJETVERLIEZEN IN CEN- TRALEN SECTOR EN TEN N.O. VAN OREL. Naar het opperbevel der Duitsche weer macht mededeelt, hebben Duitsche troepen in den centralen sector van het Oostelijk front sterke vijandelijke strijdkrachten verslagen, die poogden door de Duitsche stellingen' te breken. De herhaalde hevige bolsjewistische aanvallen werden met zwa re verliezen voor den vijand afgeslagen. Een sterke gevechtsgroep van den tegen stander werd ingesloten en vernietigd. Tij dens een hevigen sneeuwstorm en bij -een koude van ongeveer 45 graden werden twee divisies infanterie en vier divisies ca valerie op zoodanige wijze afgeslagen, dat zij moesten terugtrekken. De tegenstander verloor meer dan 10.000 dooden. terwijl meer dan 2000 gevangenen in Duitsche handen vielen.-133 stukken geschut en een groot aantal lichte en zware infanteriewa- pens werden buit gemaakt. Gisteren hebben de bolsjewisten hevige aanvallen gedaan op de stellingen van de Duitsche divisie ten Noord-Oosten van Orel In weerwil van koude en sneeuw jacht werden al deze aanvallen afgeslagen met zware verliezen voor de bolsjewisten. grens in Irak optrekken, over Revendoez. Zij zouden reeds in de nabijheid van Mo- verneemt men, dat de bolsjewisten voor nemens zijn, het geheele Westen van Iran tot Moe hammer a te bezetten. In Duitsche politieke kringen verklaart men, dat door de ontwikkeling in Iran, nl. de voordurende bolsjewiseering van een land, waaraan reeds de imperialistische po litiek der Tsaren haar bijzondere aandacht had geschonken, de onthullingen over de onderhandelingen van Eden te Moskou voor een deel bevestigd worden. Men her innert in dit verband aan Molotofs bezoek aan Berlijn, waarbij op nog al openlijke wijze de Sovjetverlangens werden kenbaar gemaakt, die betrekkig hadden op Scan dinavië, de Randstaten, Finland, de Dar- danellen, d/en Bosporus en het glaci^ van Iran. Het proces van Rlom HET ITALIAANSCHB WEERMACHTSBERICHT. Het Italiaansebe weermachtibericht van gisteren luidt als volgt: Ten Zuidoosten van Mekili hebben Ita- liaansche en Duitsche pantserauto's vijan delijke afdeelingen verrast en zwaar ge slagen. Vier kanonnen met bijbehoorende munitie en tractoren werden veroverd, tientallen soldaten gevangen genomen en twee batterijen en twee pantserauto's ver nield. Vijandelijke kolonnes in beweging in de omgeving van Ain el Gazala en havenin- stalaties te Tobroek zijn door Duitsche vliegtuigformaties aangevallen en aan een nauwkeurig bombardement onderworpen. Tijdens luchtgevechten vielen drie getrof fen Curtiss-toestellen op den grond te pletter. Tijdens een luchtaanval op Benghazi is een bommenwerper neergeschoten. Brit sche vliegtuigen lieten bommen vallen op de streek van Augusta en Syracuse. Naar de bolsjewiseering van Iran Uit welingelichte bron verneemt men, dat de Sowjettroepen bij hun reeds gemel- den opmarsch naar het Oermiameer in Zuidwestelijke richting lang de Turksche HEFTIGE DISCUSSIE TUSSCHEN DALADIER EN GENERAAL BESSON. Den veertienden dag van het proces te Riom is een begin gemaakt met het ver- hoor der getuigen. Tijdens de zitting ont spon zich een levendig debat, tusschen den eersten getuige, generaal Besson, en den beklaagde Daladier. Generaal Besson besprak tijdens zijn uiteenzettingen, die on geveer een uur duurden de versterkings- werken in den sector der Ardennen, de vertegenwoordiginggen in den generalen staf, de gebreken in de organisatie van het leger en de onvoldoende hoeveelheid wapenen. Over deze verschillende onder werpen leverde Besson een groote hoeveel heid cijfermateriaal, waaruit de Fransche inferioriteit ten opzichte van de Duitsche weermacht moest blijken. Aan het slot van zijn betoog wees hij ook o pde moreele oorzaken, die invloed hadden uitgeoefend op den oorlogsgeest bij de troepen en de bereidheid der burgerij om het land te dedigen. Tijdens het verdere verloop der zitting werd den beklaagde de gelegenheid gege ven tot het stellen van vragen aan de ge tuigen en nam de zitting een dramatische wending. Het debat over de onvoldoende versterking van den Ardenmensector ont aardde iin een heftige discussie tusschen den president, den getuige generaal Bes son, den beklaagde Daladier en diens ver dediger Ribert. Daarbij trachtte Daladier den generalen staf aan te klagen. Generaal Besson beantwoordde de vraag van den verdediger. Ribert, of hij als bevelhebber van een leger ook een of ander gebrek in de 'geestelijke houding van zijn troep had opgemerkt, ontkennend. Als tweede getuige werd generaal Blan- chard verhoord. Ook hij noemde de enor me inferioriteit der Fransche luchtstrijd krachten tegenover de Duitsche „een der oorzaken van de nederlaag, die het zwaarst wogen". Europa's economische gemeenschap In j aarlijksChe vergadering van de Duitsche Rijksbank heeft de rijksminister van oeconomische zaken en president van de Duitsche Rijksbank, dr. Walther Funk, een uitvoerig betoog gehouden over de Duitsche crediet- en oeconomische politiek. Het Duitsche geld- en credietwezen heeft in het afgeloopen jaar een aanmerkelijk grootere taak te vervullen gekregen, al dus zeide spr. onder meer. Daarbij kon de financiering van den oorlog verder wor- dien verlicht, de renteverlaging geconsoli deerd, de financiering van den voor de oorlogvoering noodzakelijken buitenland- schen handel gewaarborgd en het afreke ningsstelsel met de Europeesche landen meer worden vervolmaakt. De productie van de volkshuishouding van Groot-Duitschland is ook in het afge loopen jaar gestegen. Uiteraard hebben de wapeningsgoederen hierin het grootste aan deel. Deze stijging ging voor een aanzien lijk deel ten koste van de productie van verbruiksgoederen. Automatisch omtstaat daardoor een tweespalt tusschen de goe deren- en de geldzijde van de volkshuis houding. Dat beteekent echter niet, dat wij een dergelijk verschijnsel werkeloos gade slaan, aldus zeide de minister. Of men moet de goederenproductie vermeerderen en goedkooper maken, of men moet de inkomens door verhoogde belastingen ver lagen. Het grootste resultaat zal het gelijk tijdige gebruik van beide methoden op leveren. De oorlogsschuld, waarvan de huidige stand in het geheel geen bezwaar vormt, zal zelfs bij langen duur van den oorlog na den zegevierenden afloop van den oor log ook geen vraagstuk vormen, omdat dan goedkoope grondstoffen en arbeidskrach ten voor Duitschland in voldoende mate ter beschikking zullen staan om deze schuld te kunnen aflossen. Dan zullen ook de clearing-saldi geen bezwaar meer vor men, omdat dan de geheele Duitsche ar beidsprestatie en productiecapaciteit voor den Europeeschen oeconomischen opbouw en den levensstandaard der Europeesche volkeren door de vervaardiging van ge- bruiks- en culture eLe goederen kan wor den gebruikt. Deze clearing-vorderingen zijn voor de Europeesche centrale banken stellig een betere dekking van de bankbiljetten dan het goud, welks toekomstige waarde nog volkomen in het duister ligt. Door het over eenkomen van vaste omrekeningskoersen in het clearingverkeer wordt den afzon derlijken, nationalen volkshuishoudingen de mogelijkheid geboden tot een beraming van productieplaninen op langen termijn als grondslag voor uitbreiding der produc tie en voor den goederenruil tusschen de staten. In oorzakelijk verband met de renteont wikkeling stond de ontwikkeling der koer sen van aandeelen, daar de verlaagde ren tevoet bij gelijkblijvende dividenden een koersstijging gemotiveerd deed schijnen. Toen evenwel de aandeelenkoersen meer stegen dan door de rentedaling en de voor uitzichten van rentabiliteit gerechtvaar digd leek, moest er worden ingegrepen. Met de aandeelen, die wij thans zullen op roepen, zal ons, naar het zich laat aanzien, voldoende materiaal ter beschikking ko men, om de aandeelenkoersen op een peil te 'houden, dat wat rendement en renta biliteit betreft, kan worden verantwoord, aldius zeide de minister. Het bedrijfsleven zal dit jaar aanzien lijke nieuwe lasten moeten dragen. De diep ingrijpende maatregelen van rationa lisatie, die thans worden genomen, moe ten ook op velerlei gebied financieele ge volgen met zich meebrengen? Uit de autarkie en de wereldoeconomie der arbeidsveredeling heeft Duitschland een synthese geschapen, die het dit land en daarmede den Europeeschen volkeren mogelijk maakt de voordeelen van beide oeconomische stelsels volop te genieten, zonder hun nadeel en te behoeven over te nemen. Bij de tekorten en beperkingen van het oogeniblik ten gevogle van den oorlog komt het er op aan, dat het oeconomische gevoel van gemeenschap in Europa voor de eerste maal een feit is geworden. Programma's op te stellen over de tech niek der toekomstige samenwerking zou thans voorbarig zijn. Dat geldt zoowel voor de plannen op het gebied der produc tie als voor de methoden der betalingsni- velleering. Wij zijn gewend dergelijke kwesties ondogmatisch d.w.z. doeltreffend en tijdig, d.w.z. wanneer zij daartoe rijp zijn, op te lossen. Aan dit beginsel zoo besloot minister Funk, willen wij ook in de toekomst trouw blijven. Doel en streven van de Europeesche nieuwe ordening kun nen daarentegen reeds thans duidelijk worden omlijnd. Het gaat erom, jiit de lots- gemeenschap van den oorlog een levensge meenschap voor den vrede te smeden en de nationale leefruimte van onze volkeren voor altijd te beveiligen. De oorlog in het Oosten is dienstig aan den nieuwen op bouw in Europa, de overwinning zal dien opbouw voltooien. BOMMEN OP TURKSCH GEBIED. In het gebied van Milas, ongeveer 150 kilometer ten Zuiden van Smyrna, hebben drie vreemde vliegtuigen, naar officieel wordt medegedeeld, 15 bommen laten val len, waardoor twee menschen werden ge dood en verscheidene gewond. Eenige hui zen stortten in. Men gelooft in Ankara, dat men stellig aannemen kan, dat het hier een schending van Turksch souverein gebied door Engel sche vliegtuigen betreft, welke operaties ondernamen tegen de Italiaansche eilanden van den Dodekanesos. In den Piraeus is Dinsdag het Zweed- sche s.s. „Rodermazzo" aangekomen met een lading van 7.000 ton broodgraan voor het Grieksohe volk. Deze zending vormt een deel van de reeds ruim een jaar gele den door de toenmalige Grieksohe regee ring gekochte en contant betaalde 70.000 ton Australisch graan. Tusschen de toen malige Grieksche en de Engelsche regee ring was indertijd uitdrukkelijk overeen gekomen, dat zelfs in geval van een bezet ting van Griekenland d-oor de spilmogend- heden Engeland het transport van dit graan Grieksche havens niet zou verhinde ren. Desondanks heeft Engeland maanden lang geweigerd, de transporten van het in Alexandrië en Haifa liggende graan toe te staan en de interventie van den Paus, van het Internationale Roode Kruis en andere persoonlijkheden en instellingen was noo dig om de eerste zending voor het Griek sche volk vrij te krijgen. Duitschland en Italië hebben daarentegen, zooals men weet, in den tusschentijd van hun eigen voorraden reeds belangrijke hoeveelheden broodgraan aan Griekenland gegeven, zon der dat zij daartoe volgens het internatio nale oorlogsrecht verplicht waren. De En gelsche propaganda heeft getracht de schuld voor de vertraging der levering op rekening te schuiven van de Spilmogend- heden. De Grieksche regeering en het hoofd van de Grieksche Kerk hebben ech ter deze beweringen van de Engelschen als volkomen ongegrond beslist van de hand gewezen. IN EEN PAAR REGELS Nog 15 Parijsche dooden begraven. Nog 15 dooden, die de laatste dagen zijn weggehaald van onder de puinhoopen der arbeidersvoorsteden van Parijs, die door de Engelschen waren gebombardeerd, zijn gisteren ter aarde besteld. Overstroomingen in Roemenië Tengevolge van het smelten van sneeuw hebben verscheidene rivieren in Roemenië hoog water. De uitzonderlijke was heeft verscheidene overstroomingen veroorzaakt. De stad Giurgiu is overstroomd. Cycloon in de Vereenigde Staten. In de Zuidelijke en de middenstaten van de Vereenigde Staten heeft gisteren een cycloon gewoed, waardoor duizenden hui zen vernield zijn. Het aantal dooden be draagt waarschijnlijk minstens honderd, het aantal gewonden verscheidene honder den. BINNENLAND De secretaris-generaal van het departe ment van Landbouw en Visscherij maakt bekend, dat bij de plaatselijke distributie diensten op nader te bepalen tijdstippen in het tijdvak van 20 tot en met 31 Maart 1942, de aanvraagformulieren voor extra rantsoenen zeep kunnen worden afgehaald. De formulieren moeten op een door den plaatselijken distributiedienst vast te stel len datum ingeleverd worden. Er zullen extra rantsoenen verstrekt worden voor een periode van twee maan den, ingaande 1 April, aan melkers, aan personen die zoogenaamd „vuilen arbeid" verrichten en aan bedrijven, waarin zooge naamd „vuile arbeid" verricht wordt. Gediplomeerde bakers, kraamverzorgsters enz. zullen geen extra rantsoenen ontvan gen, voor zoover zij per 1 Februari j.l. voor een periode van zes maanden extra rant soenen ontvangen hebben. Zoolang de voorraad strekt. De s ecretar is -genera a 1 van het departe ment van Landbouw en Visscherij maakt bekend, dat tot en met 21 Maart a.s. de met „26" genummerde, voor gort e.d. aan gewezen bon van de bonkaart algemeen, tevens recht geeft op het koopen van 250 gram aardappelmeelvlokken. Hetzelfde geldt voor de na 21 Maart a.s. voor gort e.d. aan te wijzen bonnen van de genoem de kaart. Aangezien tot dusver aardappelmeel vlokken slechts verkrijgbaar waren op den havermoutlbon, was het, nu er geen bon voor havermout is aangewezen, niet mogelijk aardappelmeelvlokken te koopen. Door de aanwijzing van den geldigen gort bon voor dit doel, wordt men dus in de gelegenheid gesteld voornoemd artikel als nog te betrekken. De aandacht wordt er op gevestigd, dat het hier 'betreft het uitverkoopen van den nog bij den handel aanwezige voorraden. Het Rijksbureau voor oude materialen en afvalstoffen heeft een regeling getroffen, volgens welke de verbruikers van poets lappen, vervaardigd uit lompen, (machine fabrieken, garages, werkplaatsen e.d.) bij het koopen van gewasschen poetslappen eenzelfde gewichtshoeveelheid aan ge bruikte, vette of oliehoudende poetslappen zullen hebben terug te leveren aan den le verancier der gewasschen poetslappen of aan een erkenden lompenhandelaar. De poetslappen welke minstens 20 pet, olie of vet bevatten, worden door de ver bruikers gezonden aan Groot's Extractie- fabriek N.V. te Wormerveer, die de zich in de vette poetslappen bevindende oliën en vetten door extractie daaruit terugwint. Daarna hebben de ontoliede poetslappen op de gebruikelijke wijze nog een was- sching en ontsmetting te ondergaan in een door het bovengenoemde Rijksbureau er- PERSONEN. Ik heb reeds meer dan eens de be zwaren kenbaar gemaakt, die ik zoo in het algemeen heb tegen de menu's in de krant. Ik begrijp, dat een huis vrouw en zelfs mevr. Wittop-Koning in dezen tijd wat water in den wij" moet doen, al houdt dit niet in. dat er nu maar in de keuken direct met kubieke meters water moet worden geknoeid. Zoo zal het er nog van ko men, dat ook het water moet worden gerantsoeneerd. Ik heb reeds eenmaal beoogd, dat het fout is om altijd maar menu's voor vier personen te berei den, waar huishoudens met meer per sonen dus niets aan hebben, omdat er dan voor een vijfde geen plaats meer is. Maar nog ernstiger bezwaar heb ik tegen het feit, dat deze maaltijden al tijd voor personen worden bereid. Natuurlijk! Een persoon kan men -gemakkelijker honger laten lijden dan een mensch. Is er wel iets onpersoon- lijkers dan een persoon? Eén mensch moet bij tijd en wijle eten, wat men van een persoon niet kan zeggen, be halve dan van de officieele personen, die niets anders doen dan aan maal tijden te worden genoodigd en daar allerlei vreemde spijzen consumeeren, wat als een zeer zware taak dient te worden beschouwd. Maar overigens zou men boven die menu's even goed kunnen vermelden: voor 4 individuen, dat is zoo objec tief en neutraal mogelijk en los van de woorden onguur of obscuur, welke ge meenlijk aan dit zelfstandig naam woord plegen te worden gekoppeld. Individu is in ieder geval nog weer iets individueeler dan persoon. Ik echter wensch een mensch te zijn, al geef ik toe, dat het moeilijk is daar bij de huidige samenstelling der maal tijden rekening mee te houden. EEN NEDERLANDSCH STUK GESPEELD DOOR DE TOONEEL- SPELERS VAN DEN NEDERLAND- SCHEN OMROEP. Binnenkort zal te 's-Gravenhage door spelers van den Nederlandschen Omroep de eerste voorstelling worden gegeven van een Nedcrlandsch tooneelstuk, dat zij ver volgens in verschillende plaatsen van ons land zullen vertoonen. kende poetslappenwasscherij. Gebruikte poetslappen, die minder dan 20 pet. olie of vet bevatten, worden rechtstreeks aan een poetslappenwasscherij gezonden. Niet alleen de terugwinning van smeer oliën en vetten, maar ook het behoud van waardevol textielmateriaal, dat tot nu toe doorgaans na eenmaal gebruik der poets lappen verloren ging, is het doel van deze regeling. Voor nadere bijzonderheden worden be langhebbenden verwezen naar de in de bladen op te nemen desbetreffende offi cieele publicatie. De distributiediensten zullen aan per sonen, die in bijzondere gevallen in aan merking komen voor de verstrekking van kousen boven het aantal dat op de textiel- kaart verkrijgbaar is, op aanvrage speciale g-punten en kousenmachtigiingen uitrei ken. Er worden twee soorten kousenmach tigingen verstrekt, één voor personen van drie jaar en ouder (met zwarten opdruk) en één voor kinderen beneden den leeftijd van drie jaar (met rooden opdruk). Op deze kousenmachtiging staat het aan tal kousen vermeld, dat op de machtiging mag worden gekocht. De winkelier dient inaast de machtiging echter tevens het ver- eischte aantal punten in ontvangst te ne men. Voor bijzonderheden- betreffende de op zending der kousenmachtiging, worden 'handelaren verwezen naar de in de bladen op te nemen desbetreffende officieele pu blicatie. EEN NIEUWE LENTE EEN NIEUW GELUID.' VOOR WINTERHULP EïN FlKSCHEEUIT COLLECTE 20-21 MAART WINTERHULP NEDERLAND

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1942 | | pagina 1