DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Latiat op Sumatra door de
Japanners bezet.
DUITSCHLAND
fMamentje
r
DINSDAG 24 FEBRUARI 1942
33ste Jaargang No. 10185
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935.
Giro 103003. Postbns 11.
V In een hoekje van den
Hemel.
Wij schreven verleden week onder het
opschrift „Wat het ergste is in dezen tijd",
dat het ergste i£ in dezen tijd het kwaad,
dat wij onszelf en anderen aandoeh
vrijwillig.
En wij voegden hieraan toe:
„Wat zou 't er rondom ons anders
uitzien, als ieder onzer zich inspande,
om zijn geestelijk en stoffelijk bezit op
waarlijk sociale, op christelijke wijze
te gebruiken: als wij allen ons be
ijverden, om het leven elkaar zoo goed
mogelijk te maken; als de christelijke
liefde zou worden beoefend, hoogtij
zou vieren.... Dan, dan zou er geen
leed door ons gemaakt worden en zou
veel van het onvermijdelijke leed wor
den verzacht en dragelijk gemaakt."
Och, wij kunnen zelfs ook in een moei
lijken tijd als deze al is 't slechts zoo nu
en dan onszelf als in „een hoekje van
den hemel" voelen en anderen dat ge
voel doen genieten.
Wij kunnen dat op verscheidene
wijze.
Een mensch, die het wèl meent met een
ander, is een geluksbron in heel zijn om
geving, is aldus pater de Vreese de
centrale verwarmer van een deel der
menschheid (velen ondervinden nu, wat
het zeggen wil, of een centrale verwarming
al dan niet werkt!)
Men leze, wat pater dr. J. de Vreese S.J.
daarover verder schrijft in zijn boekje „Al
les komt terecht" (Kinheim-uitgeverij,
HeilooV
Wat liggen er geheimen van liefde
en geluk en uitvindingen vol attentie
in een goed menschenhart, als het zijn
levensdrang: om goed te doen, om mee
te deelen, om wèl te-•willen voor den
evenmensch. mag laten gaan! Wat
voelt men God nabij, wat tast men
den milden zin, door al de goedheid
van de menschen heen, van Hém, den
Gelukzaaier bij uitstek, den Wel-Doe-
ner van den beginne af en tot het
einde! En wat is er een keus van sym
pathieke menschen, reeds hier op aar
de!. Wat zijn er veel vormen van goed
heid, die wij reeds in dit leven kun
nen ondervinden! Wat is de liefde vin
dingrijk in deze wereld! Wat kunnen
goede medemenschen elkaar verras
sen, elkanders wenschen raden en voor
kómen! Wat is de aarde mooi, als ze
op haar mooist is! Wat zijn de men-
schen goed, als ze op hun best zijn!
En als nu die goede menschen on
der elkaar feest vieren, geen zorgen
hebben, geen verdriet, één blij ver
heugen, bij een .Communiefeest, bij
een huwelijk of bij Priesterwijding, bij
een verjaringsfeest en een behaald suc
ces, waar men elkaar verblijdt en aan el
kanders vreugde steeds nieuwe vreug
de beeft: dan wil mpn soms geloo-
ven dat de aarde is omgétooverd; dat
men reeds samen leeft „in een hoek
je van den Hemel"!
Gelukkig- degene, die menschen ont
moet, werkelijk goede, beste menschep, die
de kunst' verstaan, hem, ondanks al zijn
zorgen en teleurstelingen, „in een hoekje
van den Hemel" te brengen!
En gelukkig vóóral degene, die *èlf deze
kunst verstaat.
De betrekkingen tusschen
V.S. en Frankrijk
MET WELK DOEL AMERIKA LEVENS
MIDDELEN WILDE ZENDEN
Het Amerikaansche tijdschrift „Saturday
Evening Post" publiceert een zeer belang
wekkend artikel over de betrekkingen van
de Vereenigde Staten met Frankrijk.
Daarin wordt beweerd, dat reeds voor
het uitbreken van openlijke vijandelijk
heden tusschen de Ver. Staten en DuitschT
land een onderaardsche oorlog tusschen
beide landen op Franschen bodem is uit
gevochten. De Amerikanen hadden daarbij
twee doeleinden op het oog:
le. De Duitschers te verhinderen om het
Fransche schip van staat, in handen eener
nieuwe Europeescl^e ordening binnen te
sleepen.
2e.^De strategische posities van Frankrijk
in Noord- ert West-Afrika te bezetten.
Den Engelschen wordt daarbij verweten,
dat zij militair niet sterk genoeg geweest
zijn om Fransch Noord-Afrika, Syrië en
de Fransche havens aan de Westkust van
Afrika met inbegrip van Dakar te bezetten.
De Engelschen, zoo vervolgt het artikel,
zijn, zooals bekend, in dezen oorlog zoo
goed als nooit bij machte geweest het ini
tiatief te nemen wanneer zij het gaarne
.wilden. In dit geval ontbraken hun vlieg
tuigen, schepen en soldaten.
De Vereengide Staten aan den anderen
kant bevonden .zich tegenover Frankrijk in
een onaangename positie. In de Ver. Sta
ten heeft men nl. met alle slechts denkbare
middelen geprobeerd de sympathie voor de
Franschen aan te wakkeren. Deze propa
ganda is na de ineenstorting van Frankrijk
een boemerang voor de Ver. Staten geble
ken. Na eerst iederen Amerikaan de deug
den der Franschen voor oogen te hebben
gevoerd, kan men thans piet plotseling tot
het tegenovergestelde overgaan.
De Ver. Staten hebben nu een admi
raal als ambassadeur "naar Vichy ge
stuurd. Het eenige doeltreffende wa
pen, dat daarbij voor de Ver. Staten
in Frankrijk is overgebleven, was het
middel der omkooping, nl. de belofte,
den hongerlijdenden Franschen levens
middelen te verschaffen, „niet uit over-
.cgingen van vriendschap", maar om
De trage Amerikaansche
hulp.
Tijderis hun snellen opmarsch hebben de
Japansche strijdkrachten, die van Palem-
bang in zuidelijke richting oprukten. Zon
dagavond Labat, een strategisch belangrijk
spoorwegknooppunt in het binnenland van
Sumatra bezet.
Labat ligt op ongeveer 180 km. afstand
van Palembang.
Volgens een radiobericht uit Batavia,
dat te Saigon is opgevangen, hebben de(
militair? autoriteiten in Nederlandsch-In-'
dië uiting gegeven aan hun verontwaardi
ging over de vertraagde Amerikaansche
hulp, vooral wat vliegtuigen betreft.
Daar in het zuidwestelijke deel van den
Stillen Oceaan een gebrek aan luchtstrijd
krachten bestaat, zijn de Japanners in
staat ongestoord aanvallen te doen op de
geallieerde steunpunten in deze gebieden.
De Nederlandsch-Indische autoriteiten
hebben in deze radiöuitzendirig toegege
ven. dat de laatste Japansche luchtaanval
len op Port Darwin niet alleen een hevi-
gen slag voor dit steunpunt der geallieer
den beteekenen, doch bovendien een be
dreiging vormen voor de geallieerde ver-
bidingswegen en de ravitailleering.
DE STRIJD OP LUZON GEëINDIGD.
Naar Reuter uit Washington meldt, heeft
het Amerikaansche ministerie van oorlog
„bekend gemaakt, dat de strijd op het Phi-
lippijnsche eiland Luzon overal geëin
digd is
De Australische regeering heeft, volgens
een bericht uit Sydney een Nieuw Zee-
landsche delegatie ontvarigen ter bespre
king van vraagstukken der 'toekomstige
gezamenlijke oorlogvoering.
De Nieuw Zeelandsche delegatie, die uit
den minister voor handel "en industrie, Sil-
livan, en leidende persoonlijkheden van
de Nieuw Zeelandsche luchtmacht bestond,
wees op de noodzakelijkheid van eensge
zind'handelen door Australië en Nieuw
Zeeland ten einde de tegenwoordige ern
stige crisis het hoofd te bieden.'
De delegatie nam deel aan een bijeen
komst van den Australischen oorlogsraad.
deze belofte als een „wapen der onder
aardsche oorlogvoering tegen Duitsch
land" te gebruiken.
De philantropische Amerikaansche orga
nisaties als het Roode Kruis en de Quakers
moesten bij deze propaganda der Ver. Sta
ten in Frankrijk de instrumenten zijn.
Dit geheele plan is echter in duigen ge
vallen door de starre opvatting der Engel
schen van de blokkade. In dit verband
maakt het tijdschrift melding van militaire
en strategische plannen in Fransch Noord-
Afrika. die echter mislukten, omdat gene
raal Weygand de betrekkingen met Vichy
wilde verbreken en weigerde, zich bij De
Gaulle aan te sluiten.
Terwijl deze kwestie nog tusschen Wash
ington en Londen besproken werd, bewees
de Britsche geheime dienst zijn onbe
kwaamheid door te melden, dat de Fran
sche officieren een gemeenschappelijke
Britsche en Gaullistische landingsmanoeu
vre zouden toejuichen. Dit valsche bericht
heeft tot het bekende Engelsche fiasco te
Dakar geleid.
In tegenstelling tot de destijds versprei
de berichten, was er te Dakar geen enkele
Duitsche soldaat, toen de Engelschen hun
onderneming begonnen.
De Amerikaansche regeering is na dit
fiasco zelfstandig te werk gegaan. Als een
nieuw middel tot omkooping noemt het ar
tikel in dit verband het in Amerika liggen
de Fransche goud, waarvan de Ver. Staten
zich thans tegenover Frankrijk willen be
dienen. Daarom heeft de regeering der
Ver. Staten het'goud ook niet aan de bewe
ging van De Grille ter beschikking ge
steld.
Doch ook deze manoeuvre is mislukt.
Van Fransche zijde heeft mén verklaard:
„wij willen uw levensmiddelen gaarne ont
vangen. doch daarmede willen wij geen
verplichtingen jegens u op ons nemen.
Wij willen die levensmiddelen met ons nog
in de Ver. Staten liggend^ goud' betalen".
Op deze wijze is de Amerikaansche le-
vensmiddelenprooaganda doorkruist en
doelloos geworden. Wat in den zomer van
1940 nog mogelijk was is in den winter van
1941 niet meer mogelijk.
Ojfhieuw is weer eens gebleken, dat de
Amerikaansche en de Britsche regeering te
laat hebben gehandeld.
Tot zoover het Amerikaansche tijdschrift
Uit het vetgedrukte gedeelte blijkt wel
duidelijk, welke bedoeling de Amerikaan
sche regeering had met haar menschlie-
vendheid. Men wil het Fransche hondje,
dat honger heeft, laten opzitten en pootjes
laten geven; en daarom houdt men het een
hapje eten voor. Doch het pleit voor'de
Franschen. dat zij zich niet leenen willen
tot een derlijke onwaardige omkooperij,
ze'fs al lijden zij honger en gebrek. De hon-
gerblokkade en „vitamine-politiek" is het
middel, dat de Engelo Amerikaansche
machthebbers gebruiken, om de wereld
weer in het spoor te krijgen, dat hun in
het verleden zoovele voordeelen heeft op
geleverd. Met menschelijke gevoelens, zoo
als sympathieke overwegingen van vriend
schap, kan daarbij geen rekening worden
gehouden. Wy zullen goed doen, te beden
ken, dat wij er evenmin öp behoeven te
rekenen.
DE BEDREIGING VAN RANGOON.
Verwacht kan worden, dat Rangoon zal
vallen, zoo meldt Exchange Telegraph van
daar. De geallieerden trekken zich thans
onder zware en bloedige achterhoede-ge
vechten terug op de stellingen van de ri
vier de Sittang, die de laatste verdedi-
dingslinie voor Rangoon vormt.
21aterdagavond is het tot een verbitter
den slag op ongeveer 100 km. ten N.O. van
Rangoon gekomen, die van beide zijde
met uiterste krachtsinspanning gevoerd
wordt.
De regeeringsautoriteiten zijn uit Ran
goon geëvacueerd, zoo meldt Exchange-
Telegraph uit' Mandalay. Duizenden bur
gers, mannen en vrouwen zijn, naar verder
in het bericht gezegd wordt, sedert Vrij
dag op bevel der autoriteiten, naar Man
dalay onderweg. In Rangoon zullen in het
geheel geen burgers achter mogen blijven,
doch alleen nog maar militairen en ver
nietiging- ploegen. Te oordeelen naar de
voorbereidingen, zal ook de Rangoon .de
taktiek van de „verschroeide aarde" stel
selmatig en grondig worden toegepast.
STRIJDT VOOR EUROPA
Vergeelsche aanvallen'
der Sovjets
Het Duitsche weermachtsbericht
van gistermiddag luidt als volgt:
In het Oosten herhaalde de vijand
zijn vergeefsche aanvallen, waarbij
in verscheidene sectoren van het front
zijn strijdkrachten meedoogenloos in
den strijd werden geworpen en zware
verliezen lejjen. Bij luchtaanvallen in
het Donetsgebied 'en in het Noordelijk
deel van het Oostelijk front werden
26 treinen der bolsjewisten zwaar'ge
troffen. De vijand verloor gisteren
aan het Oostelijke front 44 vliegtui
gen.
In het tijdvak van 1 Januari tot 20
Februari 19.42 werden aan het Ooste
lijke front 56.806 gevangenen binnen
gebracht. De bloedige verliezen van
den vijand bedragen een veelvoud
van dit aantal gevangenen. In den
zelfden tijd werden 960 pantserwa
gens, kanonnen. treinen enz. door
luchtaanvallen achter het vijandelijke
front vernield. De bolsjewistische
luchtmacht verloor in denzelfden tijd
699 vliegtuigen ii* luchtgevechten,
159 door luchtafweergeschut" en 831
door vernietiging op den grond. Te
genover dit verlies van 1189 vijande
lijke vliegtuigen staat een verlies van
127 D"itsche vliegtuigen.
In Noord-Afrika activiteit van ver-
kenninsrsafdeeliygen in het gebied van
El Mekili. Italiabnsche jagers vie1 en met
groot succes een vijandelijk vliegveld
in het Oostelijk deel van Cvrenaica
aan en vernielden daarbij 15 Britsche
vliegtuigen.
In het Oostelijk deel van de Middel-
landsche Zee vernietigden Duitsche
gevechtsvliegtuigen overdag bij her
haalde stoutmoedigen aanvallen on
danks krachtiger, afweer van jagers
en luchtdoelgeschut een door torpedo
jagers beschermd BritscfcP convooi in
het zeegebied ten Noorden van Sidi
Barrani. Zij brachten 2 vrachtschepen
van 16.000 brt. in totaal tot zinken en
beschadigden ook het derde schip van
het convooi door bom-voltreffers zoo
zwaar, dat het met slagzij bleef lig
gen.
Oo het' eiland Malta werden vlieg
velden alsmede werfinstallaties en
scheepsdoelen in de haven La Va-
letta door Duitsche gevechtsvliegers
met succes gebombardeerd.
De Britsche luchtmacht dring in den
afgeloopen nacht met zwakke strijd-#
krachten het Noord-Duitsche kustge
bied binnen. Twee Britsche bommen-
>ers werden neergeschoten.
HET ITALIAANSCHE
WEERMACHTSBERICHT.
Het Italiaansche weermachtsbericht van
gisternamiddag luidt:
Patrouillegevechten ift de omgeving van
Mekili.
Een onzer formaties jachtvliegtuigen on
der bevel van kapitein Dant Ocarso heeft
een stoutmoedigen aanval gedaan op de
startbanen van het vliegveld Acroma in
Oost-Cyrenaica, waar 15 toestellen ston
den. Tijdens verscheiden aanvallen met
machinegeweren werdén alle machines ver
nield, barakken en auto's in brand gescho
ten en troepen getroffen en op de vlucht
gedreven. Onze vliegtuigen keerden alle
terug.
Duitsche vliegtuigen hebben in den strijd
drie toestellen neergeschoten en een vier
de op den grond vernield. Twee vijande
lijke koopvaarders, een groot en een mid
denslag, werden in het Oostelijk deel der
Middellandsche Zee gebombardeerd en in
den grond geboord.
Doelen op Malta wérden herhaaldelijk
intensief gebombardeerd door krachtige
formaties der Duitsche luchtmacht, die bo
vendien op dey. grond zes Engelsche toe
stellen in brand schoten.
Radiorede van Roosevelt
President Roosevelt heeft Maandagavond
in een radiorede, naar de Britsche nieuws
dienst uit Washington meldt o.m. gezegd:
„Voordat ons de voortdurende stroom van
ons bewapeningsmateriaal een duidelijke
superioriteit heeft gegeven, moeten wij er
aan vast houden onze vijanden te allen tijd
en overal te verslaan, waar wij ze aan
treffen. ook al moeten wij wellicht een
zekeren tijd terrein opgeven". Op het
oogenblik, alaus Roosevelt, eischen wij een
zware schatting van onze vijanden. De
president zeide vervolgens: „Wij en
niet onze vijand zullen het offensief in
dezen oorlog uitvoeren. Wij zullen j!e laat
ste slagen winnen en definitief vrede ma
ken".
In zijn verdere rede zeide de president
o.m. nog: „Wanneer wij, zooals gevraagd
is, onze oorlogsschepen, onze vliegtuigen
en onze koopvaarders naar de vaderland-
sche wateren zouden brengen en ons uit
sluitend zouden concentreeren op de laat
ste verdedigingsloopgraven, zouden onze
groote krachtbronnen van elkander wor
den afgesneden". De Vereenigde Staten
zouden dan geenerlei hulp meer kunnen
zenden naar China. Engeland, Rusland,
naar de Middellandsche Zee en dr> Perzi
sche Golf.
Waneer de Ver. Staten met een zoodani
ge eenvoudige politiek zouden oDhouden,
n.l. de Noord-Atlantische ravitailleerings-
lijnen naar Engeland en Rusland te be
schermen. aldus Roosevelt, dan zouden zij
er toe bijdragen „het schitterende Russi
sche tegenoffensief" tegen de Duitschers
kreupel te doen worden. Zij zouden Enge
land berooven van een belangrijk deel
van zijn aanvoer van levenssmiddelen en
oorlogstuig. Ondanks den grooten «fstand
en de moeilijke transportomstandigheden
staan reeds, aldus de president, een groot
aantal bommenwerpers en andere vliegtui
gen der Ver. Staten met Amerikaansche
bemanningen thans in dagelijksch ge
vechtscontact met den vijand in het Zuid
westen van den Stillen Oceaan. Duizenden
man Amerikaansche troepen bevinden zich
thans in dit gebied. De oorlog tegen Japan
moet gewonnen worden noor een slijtage
proces. De twee laatste maanden is er
niets gebeurd, dat den Ver. Staten aan
leiding zou moeten geven .om deze funda-
menteele strategie aan een herziening te
onderwerpen. Roosevelt beweerde vervol
gens. dat consequenties van den aanval
op Pearl Harbour, al waren ze „ernstig
genoeg" sterk pverdreven ziin. Het aantal
der in Pearl Harbour op 7 December ge-
doode officieren en manschannen bedroeg
2340 en het aantal gewonden 946. Van alle
in Pearl Harbour gestationneerde schenen
zijn, vol°ens de gegevens van Roosevelt,
sleehtS drie buiten dienst gesteld
Tenslotte verklaarde Röosevelt.: ..Nooit
tevoren hebben wii zoo weinig tiid gehad,
waarin zooveel te doen is".
BURGERS MOETEN ARUBA ONTRUIMEN
Naar de Britsche nieuwsdienst' meldt,
moeten op last van de Amerikaansche mi
litaire instanties op de Nederlandsche be
zittingen in de Caribische Zee de burgers
het eiland Aruba ontruimen. Reeds zijn
150 personen per vliegtuig naar Maracai-
tn in Venezuela gebracht.
LEVENSMIDDELEN DOOR DEN PAUS
NAAR GRIEKENLAND GEZONDEN.
In Athene zijn zendingen levensmiddelen
van den Paus, waaronder melk en andere
voedingsmiddelen uit Zwitserland en meel
ui Hongarije aafigekomen.
WAARSCHUWING.
Het departement van Financiën
waarschuwt het publiek om geldstuk
ken, welke door inkervingen of an
derszins verminkt of veranderd zijn,
aan te nemen, daar men zich bij het
in bezit hebben van zulke waardcloo-
ze geldstukken, aan ernstige moeilijk
heden blootstelt.
PIETER DE JONG.
Vandaag een herinnering.
Heden honderd jaar geleden werd
in Lutjebroek geboren P.eter de Jóng,
die later Pauselijk zouaaf en de held
van Monte Libretti werd. Deze her
innering valt in dezen tijd van oor
logsgeweld. En de geweldig voortge
schreden oorlogstechniek maakt de
verrichtingen van dezen oorlogsheld
nu legendarisch. Het is ook beter den
geest te herdenken, die dezen man de
wapens deed opnemen voor de zaak
der Kerk en haar opperhoofd. Die
geest spreekt uit de tekst op zijn ge
dachtenisplaatje, dat een vriendelijke
hand ons gaf.
„(Christus heeft gezegd) Al wie huis
byoeders en zusters, vader en moeder
om mijnen naam verlaat, zal het hon
derdvoud terug ontvangen en het
«eeuwige leven bezitten.
Welaan dan, broeders! wij garan te
zamen voort, en Jesus zal met ons
zijn.
En de mannen van Israel, uit Mas-
phath trekkende, hebben de Philis-
tijnen verslagen. En Samson opne
mende een kinnebak eens ezels, heeft
daarmee duizend mannen doodgesla
gen.
Hij heeft de glorie van zyn volk
verbreid, en zich omgord met een
pantser als een reus. Hij is den leeuw
gelijk geworden in zijne werken, en
hij heeft de boozen vervolgd, die zijn
volk verstoorden.
En er is een geroep opgegaan, dat
zijns gelijken niet was opgestaan in
het midden van het leger."
Die geest kan ook nu levend blij
ven in dezen verschrikkelijken oorlog.
Laat ons bidden, dat ook nu de geest
over de materie mt^e zegevieren..
OVERWINT TOCH DIE SCHROOM
BLIJFT NIET LANGER DRALEN.
GEEFT U OP ALS COLLECTANT
EN GAAT EEN WHN-BUS HALEN.
r Victorie Duitschland
wint voor Europa op
alle fronten
Wederom acht schepen
getorpedeerd
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUEHRER, 24 Febr. (D. N. B.). Het
opperbevel der Duitsche weermacht
deelt mede:
Duitsche duikbooten hebben van
convooicn op den Atlantisehen Oceaan
en voor de Amerikaansche kust we
derom acht schepen met een gezame-
lijken inhoud van 63.000 ton. waaron
der vijf tankschepen, tot zinken ge
bracht.
HET PAUSELIJK JAARBOEK 1942
Aan het Pauselijk Jaarboek, dat Maan
dag aan den Paus werd aangeboden, wordt
'het volgende ontleend omtrent den" staat
van de R.K. Kerk.
Het aantal der kardinalen bedraagt op
het oogenblik 52, dat der aartsbisschoppen
1223, terwijl er meer dan 63.000 missionaris
sen zijn. 37 Staten hebben een diplomatieke
vertegenwoordiger bij den Pauselijken
Stoel, die op zijn beurt ongeveer 60 verte
genwoordigers heeft in het buitenland.
Eenige Zuid-Amerikaansche staten hadden
hun belangen bij den H. Stoel opgedragen
aan Italiaanschè-burgers, maar tengevolge
van den oorlog tusschen Italië en die sta
ten zijn deze van hun functie ontheven.
Het Jaarboek stelt een bloei vast van de
R.K. Kerk en geeft blijk van haar uitstra
lende kracht in de wereld.
kTAART VAN PFLT
BANKA DOOR DE JAPANNERS BEZET.
Na de inname van Palembang zijn de J: pansche Marine eenheden berennen
landingen uit te voeren op het eiland Banka (De Cartografische naam van
Banka is Bangka). De hoofdplaats Pangkalpinang alsmede Muntok is bezet.
Het eiland telt 205.432 inwoners en bezit een groote rijkdom aan tin en
bauxiet. De inheemsche bevolkingen van Banka en Billiton zijn Maleiers en
zijn dezelfde als van de Residentie Palembang. Een Japansche landing op
Billiton is op til.
Billiton is eveneens bekend om zijn tinexplotatie en telt 3.409 inwoners, de
hoofdstad is Tandjoengpandan.