DE KRIJGSBEDRIJVEN IN DEN
STILLEN OCEAAN
Momentje.
ZATERDAG 13 DECEMBER 1941
33ste Jaargang No. 10127
3)e Geid^elveSou^cmt
Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaat uit
twee bladea.
V ..Een christen is niet
middelmatig"
De Katholieke Kerk is een wijdsche we
reld-kathedraal, waarin hooge ramen
klaarte gieten over leerend en leidend Ge
zag.
Als men in een der wereld-beroemde
kathedralen binnentreedt, dan is het, alsof
•1 het kleine van onszelf en van het leven
afvalt, alsof wijde perspectieven zich voor
ons openen, de geest zich vrijer, onbelem
merd, kan opheffen naar de hoogte en in
de breedte .Wij zien in die kathedraal óók
dingen, die wij niet schoon vinden, die in
derdaad niet schoon zijn; maar dat doet
niets af van onze bewondering voor de
grootsche schoonheid en de imponeerende
realiteit!
De Katholieke Kerk is een wijdsche we
reld-kathedraal. En hij, die deze Kathe
draal binnentreedt, zal ook komqn onder
den indruk van het grootsche en verheve
ne van deze door Christus gestichte Kerk.
Ook in deze Kathedraal is echter niet
alles schoon! Er is een menschelijk ele
ment in Christus' Kerk en mèt dat men
schelijk element zijn er menschelijke fou
ten en menschelijke zonden binnengedron
gen. Maar wie deze Kathedraal is binnen
gegaan, om haar schoonheid te zien, zal
zich niet ergeren aan dat kleine en dat
gebrekkige, overweldigd als hij is door
het goddelijk groote en volkomene zóó
overweldigd, dat hij neerknielt en bidt
en rust rust. En: vrede vindt.
Wie zóó de Kathedraal, die de Katholie
ke Kerk is, wil zien, iederen dag, in de
volle realiteit van haar sublieme*schoon-
heid, zonder te worden verblind door sleur,
zonder te worden wèggetrokken, met den
geest, naar de afleiding en. naar het lawaai
daarbuiten hij moet meeleven met het
leven dier Kerk....
Meeleven, met het leven der Kerk!
Och, i mochten wij allen dat doen, altijd,
maar vooral in een moeielijken tijd: mee
leven met het leven der Kerk, „sentire
cum Ecclesia", „moevoelen met de Kerk"!
Wie tracht het leven der Kerk mee te
leven, zal iets gaan begrijpen van het
woord van een Franschen wijsgeer, dat
een christen niet is een middelmatig
meijsch: ,.1'homme chrétien n'est me
diocre". Een katholiek, levend in de wijd
sche wereld-kathedraal, die de Katholieke
Kerk is, zal niet kleingeestig kunnen den
ken en niet bekrompen kunnen oordeelen,
omdat alles om hem heen zoo wijdsch en
zoo grootsch is: voor alle tijden en voor
alle volkeren en voor alle menschen.
Wie tracht het leven der Kerk mee te
leven, zal ook iets gaan begrijpen van de
liefde, de hartstochtelijke liefde, die dui
zenden heeft bewogen, alles voor de Kerk
te offeren.
In die wijdsche wereld-kathedraal, zoo
overweldigend schoon voor ieder die haar
kent, mogen w ij onze levensdagen door
brengen, mogen wij leven, iederen dag...
Wij overwegen het en: de zon breekt
door. Stralende" glorie van gouden gloed
over al die donkere, dreigende, angstwek
kende wolken boven ons hoofd!
VERHEUGT U.
Morgen, 3den Zondag van den Adyeht,
genaamd „gaudete", d.w.z. „Ver
heugt u", bidt die Kerk bij den
aanvang der H. Mis in de „Introïtus":
„Verheugt u in den Heer te allen tijde!
Ik herhaal het: Verheugt! Uw bescheiden
heid worde alle menschen bekend! De
Heer immers is nabij. Weest om niets be
kommerd; maar dat in alles do#r gebed
uw begeerten geopenbaard worden aan
God".
MET DUITSCHLAND
VOOR
EEN NIEUW EUROPA
portugal weigert engelsche
bescherming.
Van betrouwbarezijde te Sjanghai
wordt vernomen, dat Portugal het Britsche
aanbod betreffende Engelsche bescherming
voor de Portugeesche koloniën in het Ver
re Oosten heeft afgewezen. Naar verluidt
heeft de Portugeesche regeering geant
woord, dat zij ten volle,vertrouwt, dat Ja
pan de Portugeesche soüvereiniteit oven'
Timor, Macao, Goa, Damao en Diu zal eer
biedigen.
Slagen voor de
Amerikaansche marine
De vlootafdeeling van het Japansche
hoofdkwartier heeft bekend gemaakt, dat
thans bevestigd is, dat nog een Ameri-
kaansch slagschip, de „Arizona", groot
32.000 ton tijdens den „slag van Hawaii"
tot zinken is gebracht. Bovendien is be
vestigd, dat een groote Britsche torpedo
boot jager behalve de slagschepen „Prince
of Wales" en „Repulse" tijdens den „slag
ter hoogte van Malakka" in den grond is
geboord.
de belegering van hongkong.
De woordvoerder van het Japansche le
ger heeft Vrijdag bekend gemaakt, dat te
gen Hongkong belegeringsartillerie in stel
ling is gebracht, om de vestingwerken van
Hongkong rijp te maken voor bestorming.
Volgens Domei hebben sterke formaties
bommenwerpers van het Japansche leger
gisterochtend een succesrijken aanual ge
daan op Hongkong, waarbij militaire doe
len werden gebombardeerd. Tevens wier
pen zij vlugschriften uit, waarin de Chi-
ntesche bevolking werd opgewekt zich aan
te sluiten bij het verzet tegen de Britsch-
Amerikaansche ondefdrukking. Uit be
voegde Britsche bron verluidt nog, naar
Reuter in een extrabericht mededeelt, dat
de Britten zich uit hun vooruitgeschoven
stellingen voor Hongkong terugtrekken.
de filippijnen.
Volgens Reuter deelt het officieele be
richt van het ministerie van Oorlog der
Ver. Staten van Vrijdagochtend mede: De
opperbevelhebber in het Verre Oosten
meldt, dat de Japanners een aantal con
centrische aanvallen op het eiland Luzon
uitvoereen. Een vijandelijke troepencon
centratie wordt gemeld bij Lagaspi'en aan
de Westkust van Cambades. De vijand ver
sterkt zijn troepen bij Appari en Vigan.
Van het oorlogstooneel 'op Mawii worden
geen operaties gemeld. Op het Westelijk
oorlogsterrein geen verandering in den
toestand."
zes aanvallen op honoloeloe.
De zender Nieuw York deelt mede, dat
naar aanleiding van de aankomst van den
Arnerikaanschen minister van Marine,
Nnox, in Honoloeloe, is bekend gemaakt,
dat 50 tot 100 Japansche bombardements-
viegtuigen zesmaal achtereen in den tijd
van negen uur Honoloeloe hebben aange
vallen. De verliezen onder dé burgers zijn
slechts gering en bedroegen 49 dooden, ter
wijl het Amerikaansche leger en de ma
rine 15ÖÜ dooden en evenveel gewonden
hadden.
malakka.
De zender Nieiftv-York meldt, dat uit
Londen wcrdt gemeld, dat men uit tele
grammen van bevoegde zijde heeft verno
men, dat de druk van de Japansche strijd
krachten op Malakka zich in hoofdzaak
conecntreert op het Noor,d-Westelijk deel
van het schiereiland Malakka. De Britten
hebben zich op achterwaarts gelegen stel
lingen teruggetrokken.
De woordvoerder van het Japansche le
ger heetr medegedeeld, dat op Malakka
nieuwe Japansche versterkingen geland
zijn. De Engelschen hebben aan den Ja-
panschen opmarsch naar Singapore slechts
zwak verzet geboden.
Naar Domei uit Bangkok verneemt,
heeft de minister-president van Thailand,
Songgrani het voornemen zijn kabinet te
hervormen, ten einde de politieke struc
tuur van het land in overeenstemming met
den toestand van het huidige oogenblik te
versterken. Men verwacht, dat de reorga
nisatie binnen enkele dagen bekend zal
worden gemaakt.
Volgens een extrabericht van Reuter uit
New-Ir ork hebben posten van de Ameri
kaansche kustwacht beslag gelegd op het
Fransche mailschip „Normandië". Tevens
hebben zij de Fransche bemanningen van
alle Fransche schepen gehaald, die in ha
vens van de Ver. Staten liggen.'
oorlogsverklaringen
Het Slowaaksche Persbureau publiceert
de volgende regeeringsverklaring: e
„Krachtens artikel 3 van het Driemo-
gendhedenpact van 27 September 1940,
waarbij Slowakije zich op 24 November
1940 heeft aangesloten, verklaart de Slo
waaksche regeering, dat overeenkomstig
het besluit van den president der repu
bliek de Slowaaksche republiek zich van
af vandaag (12 Dec.) als in oorlog be
schouwt met de Vereenigde Staten van
Amerika en Groot-Brittannië.
Naar Reuter meldt, zou Costarica gister
middag aan Duitschland en Italië den oor
log hebben verklaard. Voorts zou Mexico
de diplomatieke betrekkingen met ge
noemde landen hebben verbroken. Uit Ha-"
vanna meldt Reuter, dat het Cubaansche
congres zich op uitnoodiging van presi
dent Batista voor den oorlog met Duitsch
land en Italië heeft verklaard. Het bureau
meldt uit Lima, dat president Prado in een
telegram aan Roosevelt heeft betoogd, dat
Peru loyaal de pacten der continentale
eensgezindheid en verdediging zal respec
teeren en zijn best zal doen om de vrijheid
van het Amerikaansche vasteland te bewa-
De Japanners hebben op twee plaatsen
in T: rd-Luzon troepen aan wal "ezet. Na
de bezetting van het eiland Fuga werd in
het Noorden de plaats Aparri ingenomen.
Ook aan de Westkust werden troepen
afgezet, nl. te Vigan, gelegen onder
Laoeang. Beide bezette plaatsen zijn gele
gen aan den spoorweg naar Manilla.
De Japansche opmarsch wordt voortge
zet in de richting van déze stad.
ren. Volgens een Reuterbericht uit La Paz
heeft de Boliviaansche regeering de blok
keering van alle Duitsche en Italiaansche
saldi bevolen. Bolivia beschouwt de Ver.
Staten niet als oorlogvoerende mogendheid.
Naar radio Schenectady meldt, heeft Nica
ragua den oorlog verklaard aan Duitsch
land en Italië.
Volgens te Stockholm binnengekomen
berichten uit de V. S., hebben de Japan
sche vliegeraanvallen op het bij Honoloeloe
gelegen grootste AmeiJcaansche steunpunt
voor de marine en de luchtvloot. Pearl
Harbour, de „draaischijf in den Stillen
Oceaan'', zooals het werd genoemd
grooten indruk gemaakt op de publieke
opinie. Aanvankelijk wilde niemand geloo-
ven, dat de Japanners een aanval hadden
gewaagd op het eiland Oahoe, tot er bom
men begonnen te vallen op verschillende
deelen van d^e basis, op de vliegvelden,
op de werven, enz.
Hierna verwijderden zich de Japansche
vliegtuigen, om de bij Heiken gelegen
vliegtuigbasis te bombardeeren. Ook daar
werd groote schade aangericht. O.a. werd
een aantal vliegtuigen op den grond ver
nield. Ten tijde van den onverwachten arri
val bevond zich de Amerikaansche Paci-
ficvloot op haar basis in Pearl Harbour.
Alle verbindingen tusschen de verschillen
de militaire bases op de eilanden, die vóór
Hawaii liggen, zijn tijdelijk verbroken
door het bombardement.
Officieele berichten uit de V. S. bevesti
gen, dat vooral de aanval op Pearl Har
bour de bevolking buitengewoon heeft Ver
rast. Dit is zeer begrijpelijk, wanneer men
weet, welke belangrijke plaats Pearl Har
bour altijd in de strategische plannen van
de Amerikaansche militaire- en vlootdes-
kundigen heeft ingenomen. Het werd aan
geduid als het Gibraltar van de Stille Zuid
zee. Zijn beteekenis is hierin gelegen, dat
het, volgens de algemeene opvattirtgen van
de militaire deskundigen in de V. S., om
zoo te zeggen den sleutel vormde tot het
Oostelijke deel van den Stillen Oceaan. In
de verdedigingslinie der Noord-Amerikaan-
sche Westkust van Alaska tot Panama was
Pearl Harbour het middelpunt.
Jarenlang heeft men er aan gewerkt om
met geweldige kosten Pearl Harbour te
maken tot een buitengewoon sterke ope
ratie-basis voor de Amerikaansche vloot
in de Stille Zuidzee. Naar de meenitig van
Amerikaansche deskundigen moet Pearl
Harbour, met het oog op de uitgebreide
verdedigingswerken, worden beschouwd als
de machtigste vesting ter wereld.
HET ITALIAANSCHE
WEERMACHTSBERICHT.
Het Italiaansche veermachtsbericht van
gisternamiddag luidt:
„In de M arm arische woestijn duren de
gevechten voort ten Westen van Tobroek.
Nieuwe krachtige aanvallen van den vdj-,
and door pantserwagens gesteund, zijn af
geslagen. Bij Solloem en Bardia is de ac
tie der wederzijdsohe artillerie heviger ge
worden. Italiaansche en Duitsche duikbom
menwerpers hebben herhaalde malen con
centraties van gemechaniseerde strijdmid
delen en autocolonnes in de zone van Bir
Hacheim g^bombardeerd. Bij luchtgevech
ten hebben Duitsche jagers zes vliegtuigen
neergeschoten. De ylootformatie, die op 10
December. Derna had gebombardeerd; is
opnieuw aangevallen door Duitsche vlieg
tuigen, die wederom bomtreffers hebben
geplaatst op een kruiser en een torpedo
boot jager.
In het centrale deel van de Mididelland-
sche Zee hebben onze jagers twee vijan
delijke vliegtuigen vernield; bij een aan-
valspoging op de baai van Argostoli werd
een derde vliegtuig neergehaald door het
afweergeschut. Een onzer vliegtuigen is
Dr. Dietrich over
persvrijheid
Te Weenen is gisterochtend plechtig een
instituut voor onderzoek van de interna
tionale pers geopend. Bij de^e gelegen
heid heeft de Duitsche -perschef, dr. Die
trich, een belangrijke rede uitgesproken,
over ontwikkeling en toekomst der pers' in
het nieuwe Europa en heeft de leider van
<len Rijksbond der Duitsche pers, Weiss, de
oprichting van een Unie van Nationale
Journalisten vereenigingen bekend ge
maakt. Hierin zijn opgenomen de vereeni
gingen der verbonden en bevriende lan
den Duitschland. Italië, Hongarije. Roeme-
pië, Bulgarije, Slowakije en Kroatië.
In zijn rede heeft dr. Dietrich gezegd, dat
in deze unie voor de geheele wereld het
besluit tot uitdrukking is gekomen, voort
aan door gemeenschappelijken arbeid aan
de innerlijke vernieuwing van de pers te
werken voor het welzijn van de mensch-
heid.
Vervolgens bestreed hij het dogma van
de zoogenaamde „persvrijheid". De erva
ringen, die de volken met deze „persvrij
heid" hebben opgedaan, kan men slechts
catastrofaal noemen. Van een der belang
rijkste openbare instellingen, die de be
schermster van de algemeene belangen
moest zijn, heeft men onder de heerschap
pij der liberale democratie een verzamel
plaats van misdadige politieke elementen
gemaakt
Het is bewezen, dat de democratische
pers onder den dekmantel der vrijheid
zich liet misbruiken tot de meest geweten-
looze oorlogsophitsing. De zoogenaamde
persvrijheid, die in Frankrijk werd gebo
ren. heeft dat land als eerste «der demo
cratische groote mogendheden in het ver
derf gestort.
De persleugen is het slagveld, waarop de
Jood strijdt. Op dit slagveld is Engeland
ziin beste bondgenoot.
Het volk yan de Ver. Staten, zoo zeide
dr. Dietrich, is het jongste offer op de
slachtbank van de Joodsche ophit^erspers.
De Führer heeft eergisteren in den Duit-
schen rijksdag voor de geheele wereld ver
nietigend afgerekend met Roosevelt, den
grootsten oorlogsmisdadiger van alle tij
den. Het was een geestelijke terechtstel
ling. Roosevelt had echter zijn met bloed
bevlttkt werk der ophitsing van de volken
niet kunnen volbrengen, als hem niet de
z.g. „meest vrije pers" van de wereld een
al te gewillig werktuig voor zijn leugens,
zijn vervalschineen en misleidingen was
geweesft.
On het oogenblik beleven wij iets. dat
verdient voor de geschiedenis te worden
bewaard. Roosevelt, de vrijheidsapostel
van de wereld. Roosevelt, die eenmaal toen
hij zelf nog buiten den oorlog stond en de
anderen met zijn z.g. „vrije pers" in den
oorlog hitste, ons onophoudelijk beschul
digde van onderdrukking van de persvrij
heid., treedt thans, nu hij zelf in Óen oorlog
staat, als afkondiger van de scherpste pers-
censuur en persdiscipline in eigen land op.
ïn de pers moeten vrijheid en verant
woordelijkheid weer met elkaar in over
eenstemming worden gebracht.
niet teruggekeerd.
In den ochtend van den' lld-en hebban
een vijandelijke kruiser en twee torpedo
boot jagers opnieuw Dema gebombardeerd;
wederom is eer'ge malen het hospitaal
Principe da Piemonte getroffen. De schade
is van weinig beteekenis. Batterijen der
Italiaansche 'marine openden het vuur op
den kruiser, die waarschijnlijk getroffen
werd. Een aanval op Benghazi in den nacht
van 10 op 11 December veroorzaakt drie
slachtoffers. Schade werd niet aanger
Onze vliegtuigen hebben de vlootbasis
La Valetta op Malta gebombardeerd. On
geveer 1800 gevangen genomen Engelschen
zijn gered van het schip, dat, zooals in het
weermachtsbericht van 10 December ge
meld was, getorpedeerd is. Onder de ge
redden bevinden zich eenige gewonden".
DE TOESTAND IN
NEDERLANDSCH-INDIË
nog geen vijandelijkheden.
Het bericht omtrent het verlies van de
„Prince of Wales" en de „Repulse" heeft
"Woensdagavond Nederlandsch-Indië be
reikt. meldt A.N.P. uit Batavia. Het'maak
te diepen indruk op de bevolking. Naar
aanleiding van dit bericht zou een toelich
ting voor de microfoon worden uitgespro
ken door den chef van den regeerings-
publiciteitsdienst. den heer Ritman. Hij
kon echter door luchtalarm het gebouw
van den Indischen radio-omroep niet be
reiken, waarop zijn verklaring Donderdag
morgen in de pers werd gepubliceerd. Hij
vergeleek het verlies van beide zeereuzen
met het begfn van den slag bij Jutland in
den vorigen oorlog.
De regeering heeft thans definitief beslo
ten, dat de heer Van Mook niet naar Lon
den zal vertrekken. De heer P. A. Kers-
tens zal echter Zondag per K.L.M. via
Eydda, naar Londen gaan.
Zoowel door den legercommandant als
door den vlootvoogd in Ned.-Indië zijn
communiqué uitgegeven. In eerstgenoemd
communiqué werd er op gewezen, dat op
het grondgebied van Ned.-Indië nog geen
vijandelijkheden hebben plaats gehad. Wel
zijn Japansche vliegtuigen boven Poelau
Samboe (de Riouw-Archipel nabij Singa
pore) gesignaleerd. Er gebeurde echter
niets. Verder is hierifi melding gemaakt
van het vertrek van vliegtuigen van de
Nederlandsch-Indischc luchtmacht naar
het oorlogstooneel in Malakka. In het ma-
rinecömmuniqué wordt vermeld, dat ver
der mijn versperringen zijn gelegd in de
daarvoor in aanmerking komende zeestra
ten en zeegaten;
eten en verteren.
Hufeland heeft eens gezegd: „De
mensch leeft niet van wat hij eet, maar
van wat hij verteert" en dat is een
groote troost in dezen tijd, al weten
wij niet of alles wel verteerbaar is, wat
wij eten. Wie zal zeggen, wat daar in
ons binnenste tgeschiedt, nadat wij
ons binnensitte geschiedt,nadat wij
Zelfs een arts niet, indien hij niet weet
hoe, wat en hoe snel wij gegeten heb
ben. Nu is er sinds de uitvinding der
vitaminen wel iets veranderd, daar de
vroegere artsen niets van deze zaken
wisten. Zij lieten je groente eten en vet
drinken en als je dat in bepaalde ge
vallen niet dééd, was je druk bezig te
overlijden. Maar nu de vitaminen er
zijn, gaat dat anders. Men. heeft pre
cies uitgerekend, hoeveel van die din
gen er in bepaalde spijzen zitten, hoe
veel er in en eruit gekookt worden en,
aan de hand: daarvan koken ze een
potje voor je (op papier) waar bij je
maag van louter vreugde heen en weer
huppelt. Zelfs geeft tmen het al in den,
vorm van geconcentreerde brandstof
aan kinderen.
Ik betwijfel wel of bij de kachel zulk
een werkwijze zou opgaan, maar deze
malle vergelijking zal wel op rekening
vap mijn medisch onverstand moeten
worden geschoven.
Ik wil alleen maar zeggen, dat Hu
feland zijn uitspraak blijkbaar voor
dezen-tijd heeft geschreven en dat het
een prettige gedachte is te weten, dat
het er niet zoozeer opa an komt veel te
eten, als wel veel te verteren.
En nu zullen wij verder maar ho
pen, dat gras daar niet onder valt.
Want onze menu-componisten staan
voor niets.
bulgarije verklaart engeland
en ver. Staten den oorlog.
SOFIA, 13 Deé. (D. N. B.). Bulgary'e
heeft Engeland en den Ver. Staten den oor
log verklaard.
Het feit der oorlogsverklaring Zater
dagmiddag om 12 uur in de Sobranje door
minister president Filoff bekend gemaakt.
cultuuruitwisseling tusschen
nederland en duitschland.
Men deelt ons het volgende mede:
„Nederland", het nationaal maandblad
voor staatkunde, economie en cultuur, dat
reeds in 1933 zich schaarde aan de zijde
van hen, die in Europa den nieuwen tijd
voorbereidden, zal, ie beginnen met de
aflevering van 1- Januari a.s. gewijd zijn
aan het geestesleven in Nederland,
Duitschland en elders. Deze vernieuwing
van het oude tijdschrift „Nederland" vond
plaats in samenwerking met het Departe
ment van Volksvoorlichting en Kunsten.
De literaire traditie zal nu weer in den
vervolge bepalend zijn voor den inhoud
van het blad, dat in den nieuwen tijd, dien
het hielp voorbereiden, nu een uitge
sproken cultureele taak krijgt. „Neder
land" zal zich in zijn nieuwe gedaante in
dienst stellen van het werk der cultuuruit
wisseling in den ruimsten zin des woords,
in de allereerste plaats tusschen Nederland
en Duitschland, zonder dat daarbij echter
dé cultureele banden met het overige
Europa en daarvan weer in het bijzonder
die met het fascistische Italië over het
hoofd zullen worden gezien. In samenhang
met dit algemeene kader der cultuuruit
wisseling zal het maandblad zich in zijn
hoofdartikelen en artikelen richten tot al
len,- die belang stellen in de geestelijke
stroomingen, die den grondslag vormen
van het Nationaal-Socialisme en trachten
het geestesleven in Nederland in die rich
ting te verdiepen.
In zijn nieuwen vorm zal het blad staan
onder leiding van drs. Willem Haigton. dr.
Rudolf Steinmetz, D. Volker Nijland en
Marius van Lokhorst. Tal van publicisten,
zoowel in binnen- als buitenland, hebben
hun vaste medewerking toegezegd. Hel
eerste nummer van de nieuwe serie zal
openen' met e.en hoofdartikel van prof. dr.
T. Goedewaagen.
De Zeereerw. heer C. Floor
pastoor te Stompwijk, die gisteren
onverwacht overleed.
^Foto L. Crt.