DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
AMERIKA BEZET NEDERLANDSCH
KOLONIAAL GEBIED
VIJF JAAR ANTI-KOMINTERN-PACT
DINSDAG 25 NOVEMBER 1941
33ste Jaargang No. 10111
©e£cicbcli£(2oii/fc<Mtt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015 Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
V Voor de gemeenschap
Voor de gemeenschap! Een ideaal,
dat in onzen tijd bp den voorgrond wordt
geplaatst en in de hoogte geheven.
Wij kennen dit ideaal uit den strijd te
gen het individualistisch liberalisme, zoo
vele jaren onder ons gevoerd.
Wij kennen dit ideaal, positief, uit de
leer van het christendom en uit christelij
ke practijken door alle eeuwen van het
christendom heen.
Hoe- was het met de verwezenlijking
van dit ideaal in het begin van het chris
tendom?
Men leze:
Allen leefden in vrees. De apostelen
verrichtten vele wonderen en teeke
nen. En al de geloovigen waren ten
nauwste vereend, en bezaten alles in
gemeenschap. Ze verkochten have en
goed, en verdeelden het onder elkan
der, naar ieders behoefte. lederen dag
bezochten ze eendrachtig den tempel
en thuis braken ze het brood. Ze ge
noten hun voedsel in opgeruimdheid
en eenvoud van hart. Ze loofden God,
en stonden in gunst bij heel het volk.
En de Heer bracht iederen dag meer
geredden bijeen. (Handelingen II
43—47).
Er is hier geen sprake van werkelijk
gemeenschappelijke eigendom van goede
ren. Als de omstandigheden dit vorderden,
stelden velen vrijwillig een deel hunner
goederen in dienst der gemeenschap, door
ze te verkoopen en de opbrengst onder de
behoeftigen te laten verdeelen.
De christelijke naastenliefde echt en
waar beleefd is: gemeenschapszin in
zijn volle en rijke ontplooiing!
Door alle eeuwen heen hebben christe
nen dien gemeenschapszin in practijk ge
bracht.
Niet alle christenen. Velen hebben het
niet gedaan.
Als meerderen het voorbeeld van de
eerste christenen hadden gevolgd, nü zou
den volgen, zou dan ook niet nü geschre
ven kunnen worden: „En de Heer bracht
iederen dag meer geredden bijeen"?
Voor de gemeenschap. Niet alléén uit
maatschappelijke overwegingen, maar ook
en vooral gedrongen door de christelijke
naastenliefde, omdat de christelijke naas
tenliefde het sterkste wapen is, om ego
centrische en egoïstische strevingen te
onderdrukken en te overwinnen.
Voor de gemeenschap. Dit moet zijn
een vol-levend christelijk ideaal. En God
zal de samenleving, waarin dat ideaal wer
kelijk wordt beleefd, zegenen!
PROTEST TEGEN DEZE OVERWELDIGING
Thans ook Suriname in
„bescherming"genomen
Het A.N.P. meldt uit Stockholm:
De naar Londen uitgeweken voormalige
Nederlandsche regeering heeft een com
muniqué gepubliceerd, waarin verklaard
wordt, dat de bauxiet-mijnen in Suriname,
die ruim zestig procent van de behoeften
der Amerikaansche aluminium-industrie
dekken, onder bescherming van de Ver-
eenigde Staten zullen worden gesteld.
Amerikaansche troepen zullen naar Su
riname worden gezonden.
Het D.N.B. meldt nader uit New York:
Het Witte Huis heeft officieel bekend ge
maakt, dat de Amerikaansche regeering
een contingent troepen naar Nederlandsch
Guyana (Suriname) zal sturen. Het optre
den wordt gemotiveerd met de verklaring,
dat de bauxiet-mijnen aldaar „beschermd"
moeten worden. Deze bauxiet-m.\jnen zijn
voor de Amerikaansche aluminium-indus
trie van groote beteekenis.
WIJ PROTESTEEREN TEGEN DE
OVERWELDIGING VAN SURINAME.
In zijn op 26 October j.l. te Utrecht
gehouden redevoering ter gelegenheid
van de scholingsbijeenkomst van functio
narissen der N. S. D. A. P. en der N.
S.B. heeft ir. Mussert geprotesteerd tegen
de verkwanseling van de Nederlandsche
koloniën door de Nederlandsche emigran-
tenregeering te Londen. Ofschoon Mussert
in deze rede voorloopig alleen van Cu
rasao sprak, bleek hij met vooruitzienden
geest terstond het gevaar te hebben in
gezien van deze onverantwoordelijke po
litiek, welke tot noodlottige gevolgen aan
leiding moet geven. Hoe goed de leider
der N.S.B. destijds heeft ingezien dat na
Curasao andere deelen van het Nederland
sche Rijk aan het Amerikaansche impe
rialisme ten prooi zouden vallen, blijkt uit
een communiqué, dat door Gerbrandy,
den leider van het Nederlandsche emi
grantencomité te Londen, is uitgegeven en
dat den volgenden inhoud heeft.
„De bauxiet-mijnen in Suriname leve
ren goed zestig procent der behoeften van
de Amerikaansche aluminum-industrie,
die van vitaal belang is voor de verdediging
der Ver. Staten, van het Westelijke half
rond en van de volkeren die zich actief te
gen de agressie verdedigen. Dientengevol
ge is het noodzakelijk, de veiligheid van
deze mijnen volkomen te waarborgen, in
verband met de eischen, welke de toestand
van dit oogenblik stelt. In normale om
standigheden zou de regeering van het
Koninkrijk der Nederlanden voor de ver
dere versterking der verdediging van Su
riname een beroep gedaan hebben op de
in Nederlanösch-Indië beschikbare strijd-
„Wereldbeschouwing en
buitenlandsche politiek"
MATERIALISTISCHE TEGENOVER
IDEëELE 9PVATTINGEN.
In het Novembernummer van het tijd
schrift „Berlin-Rom-Tokio" verscheen van
de hand van von Studnitz een artikel on
der het opschrift „Wereldbeschouwing en
Ibuitenlanidoohe politiek", waarin o.a. het
volgende gezegd wordt:
Op 25 November zijn vijf jaren verloo-
pen sedert de onderteekening van de
Duitsch-Japansche overeenkomst tegen de
communistische internationale.In dit als
anti-Kominternpact bekend geworden ver
drag kwamen de 'beide mogendheden over
een elkaar wederzijds op de hoogte te
houden over de actie van de communisti
sche internationale, te beraadslagen over
de noodige afweermaatregelen en die maat
regelen in nauwe samenwerking uit te
voeren. De overeenkomst ontstond uit het
inzicht, dat het doel van de communisti
sche internationale is, de ondermijning en
overweldiging van de bestaande landen, en
ook uit de overtuiging, dat de inmenging
der Komintern in de binnenlandsche Ver
houdingen dar landen niet alleen een be
dreiging vormt voor hun vreedzaam be
staan en hun socialen bloei, doch ook voor
den wereldvrede in het algemeen.
De reactie, welke het verdrag in de we
reld wekte, ging van geestdriftige instem
ming tot de scherpste afkeuring. De ver
rassing was algemeen. Beteekende immers
het Duitsch-Japansche verdrag in de ge
schiedenis van het Volkenrecht niet iets
heel nieuws? Het is kenmerkend, dat de
veroordeeling van de Duitsch-Japansche
overeenkomsten niet het heftigst tot
uiting kwam in Moskou, maar in Londen
en Parijs, de hoofdsteden van twee hoog-
kapitalistische staten. De materialistische
geschieden isopvattiing van de Engelseben
zag den ideëelen inhoud van de overeen
komst volkomen voorbij en beschouwde
haar uitsluitend als een uithangbord voor
concrete afspraken van eeonomischen en
militairen aard. In de Engelsche ontstem
ming kwam reeds toen de meening tot
uiting, dat in het anti-Komintern pact een
grondslag van wereldopvatting was neer
gelegd, die ontbrak in de door Groot-Bri-
tannie opgerichte materieele gemeenschap
van winstbejag van den Volkenbond. Het
ontstaan van een diergelijken magnetischen
pool moest den Engelschen des te gevaar
lijker voorkomen, daar de Volkenbond
door de afzijdigheid van de Vereenigde
Staten en het uittreden van Japan en
Duitschland toen reeds geen recht van be
staan meer had en zijn ondergang tegemoet
ging. Vanuit eenzelfde materialistisch
standpunt zag Frankrijk in het anti-Kom-
intern-pacht een benadeeling van zijn mi
litaire stootkracht, op welker betrouw
baarheid in Oost-Europa de geheele Fran-
sche continentale politiek gebaseerd was.
Terwijl men toen in Duitschland en Japan
verklaarde, dat het anti-Komintern-pact
geen betrekking had op de tusschen deze
mogendheden eenerzijds en de Sowjetre
geering anderzijds bestaande verplichtin
gen, werden in Engeland en Frankrijk
juist communistische internationale en
Sow jet-re geering met elkaar vereenzelvigd
en werd het pact beschouwd als een mate
rieel instrument tegen de Sowjetregeering.
De ontwikkeling der volgende jaren
heeft getoond, hoe verkeerd deze beoor
deeling was. Het Duitsch-Russische vriend
schapspact van Augustus 1939 kwam tot
stand in weerwil van het anti-Komintern
pact. De beide verdragen waren in het ge
heel niet met elkaar in tegenspraak. Met
haar opmarsch aan de Duitsche Oostelijke
grenzen liet de Sowjetregeering er geen
twijfel over bestaan, dat zij definitief de
uitvoering op zich genomen had van de
plannen der Komintern, die gericht waren
op de vernietiging van Duitschland en
daarmede op de vernietiging van Europa.
Toen moesten de wapens spreken.
Tot begrip van de nationaalsocialistisohe
buitenlandsche politiek is dit voorbeeld
zeer belangrijk. Het toont aan, dat deze po
litiek evenzeer gedragen wordt door op
vattingen van wereldbeschouwing ais door
reëele gezichtspunten. Evenals de binnen
landsche politieke- en ook de buiten-
landsch politieke grondslag van het natio
naal socialisme niet van materialistischen
maar van ideëelen aard is.
De opvatting van Adolf Hitler is zeer
eenvoudig. Hij wil aan het Duitsche volk
de leefruimte verschaffen waarop het recht
'heeft, hetgeen niets meer befceekent dan
de bescherming van het 'bestaansminimum.
Van de politieke opvatting der Engelschen
en Amerikanen, die een bestaansmaximum
verlangen, is deze eisch hemelsbreed ver
wijderd. Adolf Hitler eischt voor het Duit
sche volk een plaats onder de zon en niet
alle plaatsen rondom de zon, zooals de En
gelschen en Amerikanen. Niets beoogt hij
minder, dan alle grondstoffen te willen
exploiteeren, al het goud te willen bezit
ten en over de volken der aarde als werk-
slavën te willen besohikken. Adolf Hitler
wenscht ook niet, dat het Duitsche volk
minder werkt dan andere volken, zooals
dit een Angelsaksisch ideaal is, doch hij
wenscht, dat het Duitsche volk van zijn
werk fatsoenlijk kan leven. Deze doelstel
lingen hebben niets te maken met machts
politiek. Veeleer zijn zij eeuwige, onwrik
bare grondbeginselen, die voortvloeien
krachten. Gezien den toestand van dit
oogenblik in het Zuidwestelijke deel van
den Stillen Oceaan was het evenwel niet
aanbevelenswaardig dien weg in te slaan.
Ook schijnt het niet aanbevelenswaardig,
strijdkrachten te onttrekken aan het Ne
derlandsche legioen in Engeland, dat ge
reed moet blijven voor de taak der be
vrijding van het moederland.
Om bovenstaande redenen hebben de
regeeringen van Nederland en van de
Ver. Staten overleg gepleegd en dit heeft
er toe geleid, dat de regecring der Ver.
Staten troepen naar Suriname zal sturen
om daar met de Nederlandsche troepen
samen te werken.
Tevens heeft de Nederlandsche regeering
de regeering van Brazilië verzocht, aan
deze defensieve maatregelen deel te ne
men en men kwam overeen, dat Brazilië
voor dit gemeenschappelijke doel bijzon
dere militaire maatregelen zal treffen op
zijn aan Suriname grenzend gebied en een
delegatie naar Paramaribo zal sturen. Deze
delegatie heeft tot taak van gedachten te
wisselen en tot een accoord te geraken
over alle andere maatregelen, die geschikt
zijn om aan de gemeenschappelijke veilig
heidsmaatregelen der Nederlandsche,
Amerikaansche en Braziliaansche troepen
een zoo groot mogelijk effect te geven".
Tot zoover Gerbrandy. Het spreekt van
zelf, dat het Nederlandsche volk de po
ging om recht te praten wat krom is. ter
stond zal doorzien. Het Nederlandsche
volk zal zich geen zand in de oogen laten
strooien. Immers, uit niets in deze verkla
ring van Gerbrandy blijkt, waaruit de zoo
genaamde bedreiging van de bauxiet-mij
nen bestaat, tenzij gedacht is aan het
Amerikaansche imperialisme of aan een
nieuwen aanval van de Britten, die er des
tijds niet voor teruggeschrokken zijn Cu
rasao te bezetten. Blijkbaar heeft Ger
brandy zich niet kunnen verzetten tegen
den machthonger van den dollar-moloch,
en heeft hij nu deze uitvlucht verzonnnen
ten opzichte van de onvervreemdbare be
zittingen van het Nederlandsche volk.
Het spreekt vanzelf, dat het Nederland
sche volk zijn recht op zijn overzeesche
bezittingen niet prijs zal geven, zooals dit
door Mussert in zijn te Utrecht gehouden
rede nadrukkelijk en duidelijk is ver
klaard. Een krachtig protest tegen deze
willekeurige handelwijze van het „Neder
landsche" emigrantencomité zal in geheel
Nederland eenparig opklinken.
uit de ethische beschouwing over het be-
staansdoel van een volk .De Engelschen
zouden goed kunnen leven ook al bezaten
zij slechts een derde deel van de landen,
waarover zij thans heerschen. Desondanks
eischen zij de heerschappij op over alle
landen en voeren daarom een wereldoor
log.
Zoo staat op het oogenblik en sinds ja
ren tegenover het materialisme van de An
gelsaksen de wereldopvatting van de
Duitschers, Italianen en Japanners. Het
anti-Komintempact bracht een scheiding
in de wereldopvatting, die voor de vor
ming der reëele politiek in de volgende
jaren van de allergrootste beteekenis werd.
Duitschland en Italië wisten thans onder
welke voorwaarden de nieuwe strijd om
het bestaan hun werd opgedrongen en zij
konden dienovereenkomstig hun houding
'bepalen en hun voorbereidingen treffen.
De invoering van het beginsel van wereld
beschouwing in het anti-Komintern-pact
leidde zoo niet tot politieke hulpeloosheid,
zooals sommige knappe lieden meenden te
kunnen voorspellen, zij was ook geen
uiting van politieke hysterie of vrees voor
spoken, doch zij kwam uitsluitend voort
uit de zeer reëele politieke behoefte om de
politieke toekomst te verkennen. Deze taak
heeft het pact op uitstekende wijze ver
vuld. Later kreeg zijn wereldbeschouwen-
de inhoud een definitieven vorm in het
Driemogendihedenpact en over de practi-
sohe waarde daarvan behoeft niets verder
gezegd te worden.
De burgemec. ar van Amsterdam, de
heer Voute, bezichtigt het prachtige
barnsteenen schip tijdens de persbijeen
komst in het Rijksmuseum te Amsterdam
riar aanleiding van de tentoonstelling
-Het goud van de zee" (Stapf-Borrius)
VERLENGING VAN
ANTI-KOMINTERNPACT
Hedenmiddag 12 uur 30 vindt in de nieu
we rijkskanselarij te Berlijn een plechtige
bijeenkomst plaats, waaraan de in Berlijn
aanwezige buitenlandsche staatslieden zul
len deelnemen.
In deze plechtige bijeenkomst zal het
anti-Komintern-pact verlengd worden, het
geen een. bezegeling zal vormen van het
defensieve bondgenootschap tegen de ver
nielende machten in de wereld, die zich
in het bolsjewisme openbaren. Hierdoor
wordt de voorwaarde gewaarborgd voor
de nieuwe ordening van Europa en de be
ginselen van de nieuwe orde.
Om misverstand te voorkomen, werd
vandaag in de Wilhelmstrasse er zeer na
drukkelijk op gewezen, dat door de ver
lenging van het anti-Komintern-pact het
Driemogendhedenpact op geen enkele wij
ze iets van zijn actueele karakter inboet.
Het driemogendhedenpact berust op het
activistische beginsels van de nieuwe orde
ning in Europa en het Verre Oosten, ter
wijl het anti-Komintern-pact de defensie
ve bedoeling in den strijd tegen het bolsje
wisme tot uiting brengt.
Het officieele Finsche nieuwsbureau pu
bliceert het volgende bericht:
Overeenkomstig het consequente stand
punt van Finland tegen het bolsjewisme
heeft de regeering besloten, dat Finland
zich bij het anti-Komintern-pact aansluit.
Op deze wijze wenscht Finland deel te ne
men aan de internationale samenwerking,
welker doel is, den afweer der vernietigen
de actie van de communistische interna
tionale doeltreffend te maken. De minis
ter van buitenlandsche zaken, Witting,
heeft volmacht gekregen om namens Fin
land het vermelde pact te onderteekenen
en heeft zich daartoe naar Berlijn bege
ven.
Behalve Finland zullen ook Denemar
ken, Bulgarije, Roemenië, Slowakije, Kroa
tië en de Nankingregeering tot het pact
toetreden.
HET OFFENSIEF IN
N. AFRIKA
Het Italiaansche weermachtsbericht van
gistermiddag luidt als volgt:
Ook gisteren, op den vijfden dag van den
grooten slag in de Marmarische woestijn
tusschen de Duitsch-Italiaansche en de
Britsche strijdkrachten, rustten de wapenen
geen oogenblik van den ochtend tot den
avond. In den woestijn-vierhoek: Tobroek-
Bir el Gobi-Sidi Omar-Solloem werden op
nieuw hardnekkige gevechten te land en
in de lucht geleverd.
Nieuwe uitvallen uit de vesting Tobroek,
door den vijand ondernomen met vele ge
pantserde strijdmiddelen, werden op doel
treffende wijze bestreden door onze infan
terie en artillerie, in nauwe samenwerking
met Duitsche detachementen. In dezen sec
tor leed de vijand zware verliezen aan
manschappen, terwijl op zijn minst 50
vechtwagens en andere gepantserde strijd
middelen reeds buiten gevecht werden ge
steld.
Ten Zuiden en Zuidwesten van de ves
ting Tobroek hebben Italiaansche divisies
in samenwerking met Duitsche pantseraf-
deelingen en gesteund door afdeelingen van
de luchtmacht der As-mogendheden aan
zienlijke vijandelijke pantserafdeelingen
vernietigd, waarbij vele vechtwagens en
auto's werden vernield of zwaar werden
beschadigd. Er werden gevangenen ge
maakt, terwijl de vijand aanzienlijke ver
liezen leed.
Ten Westen van Solloem hebben de Brit
sche strijdkrachten bij de gevechten, op 22
en 23 November tegen Duitsche pantseraf
deelingen geleverd, aanzienlijke verliezen
geleden. Eenige Britsche afdeelingen had
den sterk te lijden of werden geheel ver
nietigd, zooals de vierde pantserbrigade,
welker commandant, generaal Sperling,
gevangen werd genomen.
Aan het front van Solloem, waar de divi
sie „Savona" sedert den namiddag van 22
November onafgebroken in gevecht is met
vijandelijke strijdkrachten, die worden ge
steund door hevig artillerievuur, gepant
serde afdeelingen en luchtmacht, volgden
aanval en tegenaanval eikaar voortdurend
op. Talrijke gepantserde voertuigen van
den vijand zijn reeds vernield of onbruik
baar gemaakt. Onze strijdkrachten, die
hard i :t verzet bieden, hebben den aan-
Momentje
DE VRAATZUCHT.
Galenus heeft eens gezegd: de vraat
zucht doodt meer menschen dan het
zwaard, en dat is in deze dagen nogal
van actueele beteekenis. Het is de
vraag of deze uitspraak ook nu nog
juist is, nu er niet meer met het zwaard
wordt gestreden, maar met mitrail
leurs, pantserwagens en vliegtuig
bommen en tegelijkertijd de men-
schelijke vraatzucht wordt beteugeld
door een ingenieus samenstel van
kleine papiertjes, ook wel bonnen ge-
heeten, welke ten doel hebben ons
niet te veel te laten eten en toch al
onze organen levend en wel bij elkaar
te houden. Het is natuurlijk een ge
lukkige omstandigheid, dat al die din
gen van binnen ergens vastzitten,
want ik mag er niet aan denken, wat
er in die holle ruimte zou gebeuren,
als dat niet het geval was. Blijft de
vraag of Galenus ook nu nog gelijk
heeft en dat er meer menschen ster
ven van teveel dan van te weinig
eten. Indien dit waar zou zijn, zou het
goed zijn de bonnen maar niet meer
af te schaffen en dat systeem na den
oorlog blijvend te maken. Het zou
het sterftecijfer in dat geval doen da
len. Maar dan is er weer het bezwaar,
dat velen met de daling van het sterf
tecijfer waarschijnlijk niet eens inge
nomen zouden zijn. Wij schijnen nu
eenmaal lekkerbekken van nature te
zijn. Ondanks Galenus.
valler groote verliezen toegebracht. Het
luchtdoelgeschut der divisie heeft twee
vijandelijke vliegtuigen neergeschoten.
In talrijke luchtgevechten hebben vol
gens de tot dusverre ontvangen rapporten
Duitsche jachtvliegers tien vijandelijke
vliegtuigen neergeschoten. Onze jagers heb
ben veertien vijandelijke vliegtuigen neer
geschoten en vele andere met succes be
stookt met machinegeweervuur.
De gemotoriseerde Britsche colonne, die
in de woestijn van Cyrenaica was doorge
drongen, heeft een aanval gedaan op een
onzer kleine vooruitgeschoven stellingen
ten Zuiden van de oase Dzjala, welker be
zetting na een hardnekkige verdediging,
waarbij den vijand verliezen werden toe
gebracht, werd overweldigd.
In den sector van Gondar in Oost-Afrika
plaatselijke gevechten van onze vooruitge
schoven afdeelingen en doeltreffend artil
lerievuur uit Gondar. Onze jachtvliegers
hebben vijandelijke tentenkampen ten Zui
den van Azozo met mitrailleurvuur be
stookt.
Ten Westen van Mersa Malroe is een
groot vijandelijk stoomschip, dat door vier
torpedobootjagers werd begeleid, door twee
torpedo's van onze torpedovliegtuigen ge
troffen. Onze torpedovliegtuigen hebben
ook een vijandelijk vliegtuig neergeschoten
en keerden, ofschoon zij zwaar beschadigd
waren, op hun basis terug. Het stoomschip
bleef met slagzij liggen. Ten Westen van
Tobroek is een gewapend Engelsch motor
vaartuig opgebracht. De bemanning is ge
vangen genomen.
MET
DUITSCHLAND
TEGEN
HET
KAPITALISME
De generaal der vliegers Helmuth Wil-
berg is op 20 November tijdens een dienst-
vlucht doodelijk verongelukt tengevolge
van het neerstorten van zijn vliegtuig. Met
hem heeft een der oudste vliegerofficie
ren der Duitsche weermacht den vlieger-
dood gevonden.
Generaal Wilberg had in Juli 1937 een
groot aandeel in de vorming van het le
gioen Condor. In Maart 1938 nam hij als
generaal der vliegers ontslag uit den ac
tieven dienst. Bij het uitbreken van den
oorlog werd hij echter opnieuw aangesteld
als commandant voor de opleiding van
piloten. Tezamen met den generaal kwam
lt, kol. Kuerbs als piloot om het leven.
*4
In het kamp Waterloo bij Amersfoort van den Nederlandschen Arbeidsdienst heeft
het plechtig afscheid van de Arbeidsmannen plaats gehad. Een overzicht tijdens de
overdracht van de spaden. Stapf-Mol.