Admülistratie DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN b™s,
EEN NIEUWE FASE
AAN DEN DNJEPR
Momentje
DONDERDAG 18 SEPTEMBER 1941
32ste Jaargang No. 10054
3)e
V Liefdadigheid
Liefdadigheid is een mooie sociale deugd.
Als men goed begrijpt, wat liefdadigheid
is, en dat goede begrip van liefdadigheid in
practijk brengt.
Indien iemand tekort schiet in de recht
vaardigheid en meent dat tekort te kunnen
aanvullen met liefdadigheid dan handelt
hij phariseïsch.
Indien in een samenleving ergens een te
kort is aan rechtvaardigheid, indien er b.v.
ergens armoede is doordat de loonen lager
zijn, dan ze kunnen en moeten zijn, dan is
die toestand slecht en moet de daardoor
ontstane noodzakelijkheid van liefdadigheid
worden betreurd. Degene echter, die in zul
ke gevallen de liefdadigheid beoefent, kan
zeer lofwaardig handelen.
Liefdadigheid moet niet worden beoefend
door „dames" en „heeren", maar door
menschen, die tot hun m e d e-m e n-
s c h e n gaan, om dezen te helpen, en die er
zich van bewust zijn, dat het een voor
recht is, dat te kunnen doen, met dezen
plicht belast te zijn.
Door de liefdadigheid te worden gehol
pen, is volstrekt geen schande, als men
daarvoor zijn ware dankbaarheid terug
schenkt. Dan wordt er van beide zijden
gegeven en van beide zijden ontvangen.
En ware dankbaarheid is heel iets an
ders dan een soort neerbuigende kruiperig
heid; ware dankbaarheid kan en moet
samengaan met een fier besef van eigen
waarde. Degene, die ontvangt, kan inder
daad het besef hebben, dat hij voor het
ontvangene iets heel goeds kan teruggeven,
wat zelfs van grooter, héél veel grooter
waarde kan zijn, dan wat hij zelf heeft
gekregen.
Liefdadigheid is een mooie sociale deugd.
Het zou een groot nadeel zijn voor de
samenleving, als deze waarheid niet meer
zou worden erkend.
Maar wij moeten, als wij dit terecht
beweren, er tegelijkertijd van overtuigd
zijn, dat bepaalde vormen van liefdadigheid
waarbij geenszins tot uitdrukking kwam,
dat liefdadigheid is een wederkeerig lief
de-bewijzen vanmensch totmensch
uit den tijd zijn! De zich op een hoog
standpunt stellende, zich voornaam voe
lende en „zelfbewuste" liefdadigheids
pleger geeft een caricatuur, een vaak erge-
nis wekken de caricatuur van de liefdadig
heid.
En laat men toch zeker niet de hier be
doelde uitingen van „liefdadigheid" als
christelijke liefdadigheid aandienen! De
christelijke liefdadigheid leert en daarin
ligt haar onovertrefbare goedheid en
schoonheid' te gaan tot den hulpbehoe
vende, als ware deze.Christus zelf! Dat
is de christelijke liefdadigheid: in zijn ware
bedoeling en feitelijk streven zuver als het
zuiverste goud.
Onze voedselvoorziening in
den komenden winter
MINDER BROOD EN BOTER, MEER
AARDAPPELEN.
Van deskundige zijde vernemen wij, dat
de ongunstige weersomstandigheden, die de
oogstopbrengst gedrukt hebben, de voed
selvoorziening voor den komenden winter
in ons land niet gemakkelijker maken.
Reeds in normale tijden zijn wij van in
voer van elders afhankelijk. Ons land is op
één na het dichtstbevolkte land van Euro
pa, België heeft 4.6 inwoners per H.A. cul
tuurgrond, Nederland 3.7 en 't is onmoge
lijk een Volk van 9 millioen zielen te voe
den van de opbrengst van den hier be
schikbaren cultuurgrond. Steeds moest een
aanzienlijk deel vaff het benoodigde wor
den ingevoerd. En is de oogstopbrengst,
gelijk thans het geval is, niet al te gun
stig, dan stijgt de noodzakelijkheid van in
voer in dezelfde mate. Nu is het bekend,
dat Engeland zich van het wel of wee der
burgerbevolking van zijn voormalige
bondgenooten zeer weinig aantrekt. Het
heeft den voedseltoevoer naar alle door de
as-mogendheden bezette landen zonder
meer stopgezet.
Zoodoende slaat de ongunst van het weer
en de vermindering van de oogstopbrengst
op de distributiemogelijkheden terug en
Operaties ten Oosten
van de rivier
KRACHTIG VERSTERKTE STELLINGEN
DOORBROKEN.
In aansluiting op het weermachtsbericht
van gisteren verneemt het D. N. B. het
volgende: Een nieuwe fase in de voorspoe
dige gevechten is ingetreden, nu de Duit-
sche Zuidelijke vleugel weder den strijd
opgenomen en een krachtigen aanval tot
over den Dnjepr ingezet heeft. Hoewel de
Dnjepr in zijn benedenloop een tot twee
km breed is zijn de Duitsche troepen er
in geslaagd hem op die plaatsen over te
komen, welke voor een voortzetting van
de operaties van belang zijn. Evenals tij
dens den veldtocht in het Westen de Maas
bij Sedan en de boven-Rijn bij Kolmar on-
cianks de hardnekkige verdediging werden
bedwongen, gelukte thans de overtocht,
hoewel de Sovjets zeer waakzaam waren
en herhaaldelijk hevige tegenaanvallen op
de snel gevormde bruggehoofden onderna
men. De volgende groote natuurlijke ver
dedigingslinie ligt achter de Donetz, dus
een Oosten van het industriegebied.
Van militaire zijde wordt medegedeeld,
dat de Duitsche troepen in den Zuidelijken
sector in een dapperen stormloop krachtig
versterkte stellingen hebben doorbroken.
Bij den aanval werden 800 gevangenen bin
nengebracht en verscheidene stukken ge
schut buitgemaakt. De laatste vier dagen
zijn 268 Sovjetvliegtuigen vernield, aldus
meldde D. N. B. Dinsdag, terwijl slechts
22 Duitsche toestellen verloren gingen,
een verhouding van 12 tegen één.
Dinsdag hebben de bolsjewisten aan den
benedenloop van den Dnjepr geprobeerd
de Hongaarsche stellingen aan te vallen.
Hun voornemen werd echter tijdig door de
Hongaren bemerkt. Met zware verliezen
voor de Sovjets werd de poging verijdeld.
Bij de gevechten om den overtocht van
den Dnjepr is het naar het Duitsche
Nieuwsbureau van militaire zijde verneemt
gelukt achter vluchtende bolsjewisten aan
over een 200 meter lange noodbrug op te
dringen en aldus het eerste Duitsche brug-
gehoofd op den Oostelijken oever te vor-»
men. Den hardnekkigen tegenaanvallen
van de Sovjets ten spijt, die zich over et
telijke dagen uitstrekten konden de Duit
sche troepen het houden en uitbreiden,
waarbij ze den tegenstanders zware verlie
zen berokkenden. Eveneens werd de voor
ziening van "de Duitsche formaties verze
kerd. Op één dag werden in dezen sector
zeven Sovjet-batterijen tot zwijgen ge-
dwingt tot eenige beperkingen. Het brood
rantsoen zal, daar de graanoogst vrijwel
overal lager geweest is dan normaal, eenige
vermindering ondergaan. Ook de vetpo-
sitie van ons land wordt er, gezien het feit,
dat het krachtvoer voor het vee inkrimpt,
niet beter op een kleine vermindering
der rantsoenen behoort niet tot de onmo
gelijkheden. Inmiddels wordt al het moge
lijke gedaan. Wij verklappen geen geheim,
wanneer wij zeggen, dat de Duitsche auto
riteiten hier te lande zich zeer veel inspan
ning getroosten, ook bij de autoriteiten te
Berlijn, om de voedselpositie van Neder
land zoo gunstig mogelijk te maken en aan
de Nederlandsche distributie-autoriteiten
alle mogelijken steun bieden.
De Nederlandsche distributieautoriteiten
gevoelen diep leed over elke beperkin.g,
die zij aan de bevolking moeten opleggen
en zouden liever blijde klanken doen hoo-
ren. Doch voorzichtig en vooruitziend'be
leid is nu eenmaal eisch. En dit beleid zal
te meer succes hebben naarmate de bevol
king de autoriteiten sterker steunt en al
leszins helpt om het saboteeren der distri
butie door den sluikhandel tegen te gaan.
Inmiddels behoeft ook dit stukje niet en
kel somberheid te ademen. Het aardappel
rantsoen wordt verhoogd wat wij in gra
nen tekort komen, hebben wij des te rui
mer in aardappelen mogen oogsten. Het
zijn voorloopig in hoofdzaak veenaardappe-
len, die een maximale opbrengst gaven
en het eerst op moeten. En dit zijn niet de
mooiste aardappelen. Maar daarna komen
de mooiere aardappelen.
bracht, talrijke pantserwagens en vijf ka-
nonneerbooten werden vernietigd. Er kon
den 1500 gevangenen worden binnenge
bracht.
Op andere plekken langs den Dnjepr
drongen eveneens Duitsche troepen naar
den Oostelijken oever. Ook daar leden de
tegenstanders ernstige bloedige verliezen.
Van een honderdtal hunner gevechtswa
gens werden er in korten tijd 68 stukge
schoten. Bij vernieuwe bolsjewistische aan
vallen den volgenden dag/bleven er 29 op
het veld liggen. In het valt van een leger
corps werden er in twee dagen 97 vernie
tigd en zoo ging het in andere vakken.
Voorts werden in zwaren strijd om een
bruggehoofd 13.000 man gevangen geno
men.
VAN HET FINSCHE FRONT.
Officieel wordt te Helsinki megedeeld:
Dinsdag hebben onze luchtstrijdkrachten
vijandelijke opslagplaatsen en arsenalen
alsmede colonnes vrachtauto's in Oost Ka-
relië met succes gebombardeerd. Verschei
dene auto's werden in brand geschoten.
Het luchtafweergeschut heeft op de Kare-
lische landengte en in Oost Karelië twee
jacht- en vier bombardementsvliegtuigen
neergeschoten.
Een Finsche afdeeling onder leiding van
een kapitein heeft het strategisch belang
rijke eiland Rahmassaari in het Ladoga-
meer veroverd. In totaal vielen haar 200
gevangenen in handen.
VOOR LENINGRAD.
Een Duitsche pantserdivisie is voor Le
ningrad met steun van het Duitsche lucht-
wapen in een door de Sovjets versterkt
park binnengedrongen. Alle tegenaanvallen
werden met bloedige verliezen voor de
Sovjets afgeslagen. De vijand verloor tal
rijke pantserwagens van de zwaarste soort.
Van 15 tot 16 September heeft hij in totaal
honderd vliegtuigen Verloren.
AALMOEZENIER GESNEUVELD EN
GEWOND.
Naar uit katholieke kerkelijke kringen
wordt medegedeeld, hebben in de weken
sedert het begin van den veldtocht in het
Oosten zeven geestelijken te velde den hel
dendood gevonden. Elf a: dere werden ge
wond. In al deze gevallen trachtten de
geestelijken gewonde soldaten te naderen
om hen bij te staan. Ook bij de berging
van gewonden in meestal uiterst onbegaan
baar terrein,- onder zwaar vuur van den
vijand, hebben de geestelijken uitstekend
werk gedaan.
DE TOESTAND IN IRAN
IRAANSCHE KROONPRINS LEGT EED
ALS SJAH AF.
De kroonprins van Iran heeft Woensdag
middag in het parlement zijn eed van
loyauteit als nieuwe sjah afgelegd.
De ministerpresident heeft in het parle
ment bekend gemaakt, dat de nieuwe sjah
als volkomen constitutioneel vorst wil
heerschen.
Volgens een bericht uit Londen hebben
de Britsche en Sovjetstrijdkrachten de
stad Teheran volledig ingesloten.
Te Boedapest verluidt, dat het Hongaar
sche gezantschap gisterochtend uit Tehe
ran is vertrokken. Ook het Bulgaarsche
gezantschap in Iran heeft op aandringen
van Engeland en de Sovjet-Unie Teheran
verlaten.
De toestand in Iran kan, voor zoover
dit Duitschland aangaat, volgens* hetgeen
men in welingelichte kringen hoort, als
volgt worden samengevat; De mannelijke
Rijksduitschers van dienstplichtigen leef
tijd moesten aan de Engelsohen worden
uitgeleverd, die van hun kant deze Rijks
duitschers aan de Sovjets hebben uitgele
verd. De bewering, dat het Duitsche ge
zantschap de onder dwang verkregen uit
levering van mannelijke Rijksduitschers
heeft trachten te dwarsboom en of andere
incorrecte handelingen heeft gepleegd,
wordt in kringen der Wilhelmstrasse een
bewuste leugen genoemd en als niet in
overeensteming zijnde met de feiten. Een
bewering overigens, waarmede op het
oogenblik het binnentrekken in de Iraan-
sche hoofdstad wordt gemotiveerd. Over
dv modaliteiten inzake het vertrek van
de Rijksduitsche vrouwen en kinderen als
mede oudere mannelijke personen en het
personeel van het gezantschap worden op
het oogenblik nog onderhandelingen ge
voerd. De vertrekdatum was bepaald op
17 September, doch op het oogenblik zijn
nog geen berichten ontvangen van een
eventueel vertrek. Na het vertrek van het
ambassadepersoneel zal Zweden de be
langen van Duitschland in de bezette ge
bieden van Iran behartigen.
Wat betreft den door het aftreden van
den sjah gekenmer'iten toestand in Iran
is men in kringen der Wilhelmtrasse van
meening, dat het besluit van den sjah een
onmiskenbaar teeken is voor het feit, dat
hij met zijn politiek van tegemoetkoming
jegens de Engelschen en Sovjets, op wier
beloften hij meende te kunnen vertrouwen,
schipbreuk heeft geleden.
OP ZEE EN IN DE LUCHT
25.000 TON VAN BRITSCH KONVOOI
VERNIETIGD.
Van Duitsche militaire zijde wordt mee
gedeeld:
In den nacht van 16 op 17 Sept. hebben
Duitsche torpedomotorbooten aan de
Britsche oostkust 25.000 brt. van een
Britsch konvooi tot zinken gebracht, t.w.
twee vrachtschepen van 6.000 en 8.000 brt.,
een van 3.000 en een tankboot van 8.000,
brt. De Duitscho vaartuigen wisten on-
S S-P. K. NEDERLAND
Van de Nederlandsche propagandacom-
pagnie aan het Oostfront kwamen de eer
ste berichten binnen. De S.S. propaganda-
compagnie Nederland bestaat uit een aan
tal Nederlandsche journalisten, filmopera
teurs, fotografen, radio-omroepers, met be
dieningspersoneel voor auto's en motoren,
die aan het Oostfront werken en zorgen
dat zij die achterbleven, in hun couranten,
op de film en via hun radiotoestel op de
hoogte blijven van de krijgsverrichtingen
in het Oosten.
S.S. propagandacompagnie Nederland be
richt:en dan volgen verslagen, die ver
tellen van den strijd tegen de bolsjewisten
staaltjes van moed en trouw, van of
fervaardigheid, doorzettingsvermogen en
van goede kameraadschap. Dan zullen ver
slagen volgen van daden, verricht door Ne
derlandsche mannen, die met de wapens in
de hand de eer van ons volk en land hoog
houden.
De eer van ons land en volk, die gebiedt,
dat ook een legioen bestaande uit Neder
landers, zich schaart aan de zijde van hen,
die begrijpen en weten wat er wordt ver
wacht van een natie, die straks als gelijk
waardige partner wil deelnemen aan den
opbouvy van een nieuw Europa.
S.S.-propagandacompagnie Nederland zal
berichten over trotsche daden, verricht
door waarachtige Nederlanders, waaraan
straks ons volk oneindig veel zal hebben te
danken.
Indien u meent dat bovenstaande over
dreven is, blijft u dan weg, want er is geen
plaats in het legioen voor betweters en af-
wachters. Maar indien u de teekenen van
dezen tijd verstaat, indien ook u begrijpt
en weet, waarom de Europeesche wapenen
aan het Oostfront moeten overwinnen,
meldt u dan aan bij het
VR,JwlLUGJRStEGl°EN
Koninginnegracht 22 te 's-Gravenhage.
danks het zware afweervuur behouden in
hun thuishavens terug te keeren.
In den middag van 17 Sept. hebben zich
bij aanvalspogingen van EngeLsche lucht-
formaties verscheidene hevige luchtge
vechten ontwikkeld aan het Fransche
kustgebied. Hierbij werden volgens tot
dusver ontvangen berichten in totaal vijf
tien Spitfires neergeschoten. Twee eigen
jagers worden vermist.
ENGELSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN
DUITSCHLAND.
De Britten zijn in den nacht van 17 op
18 September met zwakke strijdkrachten
naar Zuidwest-Duitschland gevlogen en
hebben daar een aantal brisant- en brand
bommen geworpen, die geen noemens
waardige schade veroorzaakten.
IN 'N PAAR REGELS
Wervelstorm op de Philippijnen.
Het Noordelijk deel van het eiland Luzon
is geteisterd door een wervelstorm ge
paard gaande met overstroomingen. Tot
dusver zijn dertig menschen omgekomen.
Japansch Nederland-Indische
onderhandelingen.
De woordvoerder der Japansche regee
ring heeft medegedeeld, dat de onderhan
delingen tusschen Japan en Nederlandsch-
Indië worden voortgezet.
ONTPLOFFING OP ZWEEDSCHE
TORPEDOJAGERS
Gisterochtend heeft zich op een Zweed-
sche formatie torpedojagers in het scheren-
gebied van Stockholm een hevige ontplof
fing voorgedaan, waardoor drie torpedoja
gers zwaar beschadigd werden. Volgens de
tot dusver bekende gegevens zijn 31 man
gedood en 11 gewond. De Zweedsche om
roep meldt, dat de drie torpedoboot jagers
„Klas Uggla", „Klas Horn"' en „Goeteborg"
gezonken zijn. Men neemt aan, dat een mu
nitieontploffing de oorzaak is van het on
geluk.
VROUWENOORLOG.
In Staphorst is een volksgericht ge
houden. U hebt in de krant kunnen
lezen, dat Jan, de boerenzoon, zijn Hil-
ligje ontrouw was geworden en zich
meer tot Jentje voelde aangetrokken.
Dat nam Staphorst niet. Jan had met
Hilligje gevrijd en Jan zou met Hilligje
trouwen.
En zie: onder den indruk van het
lawaaimakende volksgericht werd Jan
weer in de armen van Hilligje terug
gedreven. Maar dat nam Jentje niet en
zij heroverde Jan, waarop zij dekking
zoekend in de duisternis en onder be
scherming van den stillen, prillen mor
gen Jan naar het gemeentehuis ver
voerde om met hem te trouwen. En al
dus geschiedde.
Dit geval overwegende zou men tot
de conclusie komen, dat de wijze,
waarop vrouwen oorlogvoeren wel zeer
modern is. Niet meer met haarspelden
en dergelijke gevechtsapparaten. Jentje
heeft eenvoudig een Blitzkrieg gevoerd.
Zij is snel opgetrokken, zij heeft het
vijandelijk front opgerold, zij heeft zich
verschanscht in een schuilkelder, daar
na heeft zij Jan eenvoudig onder een
arm genomen en hem in het gemeente
huis weer op zijn beide beenen gezet,
waarna de wapenstilstand kon worden
onderteekend.
Laat ons hopen een eeuwigdurende.
Maar intusschen vraag ik mij af of
de militairen deze wijze van oorlog
voering niet van de vrouwen hebben
afgekeken.
VJ
NIET PRATEN MAAR DOEN
Alleen maar door te zeggen, dat u de
Nederlandsche ambulance wel een
mooie instelling vindt, hebt u zich nog
niet van uw plicht gekweten. Dat kunt
u pas zeggen, wanneer u uw bijdragen
gestort hebt op giro-rekening
8-7-6-0-0
Nederlandsche ambulance, Koninginne
gracht 22, 's Gravenhage.
BINNENLAND
HET RANTSOEN VLEESCH
De Secretaris-Generaal van het departe
ment van Landbouw en Visscherij maakt
het volgende bekend met betrekking tot
het percentage been, dat by de distributie
van vleesch mag worden gerekend:
In eenige gemeenten zijn in de plaatse
lijke bladen of in slagerijen vaste been
percentages gepubliceerd, waardoor het pu
bliek den indruk zou kunnen krijgen, dat
het vleeschrantsoen gewijzigd is.
Deze publicaties dragen echter geen en
kel officieel karakter.
Het beenpercentage is afhankelijk van
de kwaliteit van het vleesch en kan der
halve niet vooraf vastgesteld worden. Wel
kan in het algemeen worden gezegd, dat
ongeveer 20 tot 30 pet. van de hoeveelheid
vleesch, waarop de distributiebonnen recht
geven, mag worden berekend voor been.
Een rantsoen vleesch, dat, zooals bekend
is, 100 gram bedraagt, zal dus thans onge
veer 7080 gram vleesch en 2030 gram
been mogen bevatten.
Indien de klant zulks verlangt, moet het
been worden bijgeleverd.
OMRUILING VAN MELKKAARTEN.
Voor kinderen beneden 14 jaar.
De secretaris-generaal van het departe
ment van landbouw en visscherij maakt be
kend, dat nog tot Woensdag 1 October a.s.
de gelegenheid wordt gegeven groene melk-
kaarten bij de distributiediensten te ruilen
tegen R-melkkaarten. Zooals reeds eerder
is gepubliceerd, komen uitsluitend de groe
ne melkkaarten van kinderen, die op 1 Fe
bruari j.l. nog geen 14 jaar oud waren, in
aanmerking voor dit inruilen. Bij het rui
len moet de distributiestamkaart van het
betrokken kind worden getoond.
Na 1 October a.s. zal geen gelegenheid
tot ruilen meer worden geboden.
