DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE INGESLOTEN STEDEN PETERSBURG
EN ODESSA
DONDERDAG 11 SEPTEMBER 1941
32ste Jaargang No. 10048
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
Bureaux: Papengracht 32.
Eigenliefde en gemeen
schapszin
Deze tijd is zeer bijzonder aangewezen,
om in ons te versterken en te verstevigen:
den waren gemeenschapszin.
Gemeenschapszin, d.w.z. liefde voor de
gemeenschap, liefde voor onze mede-
menschen, is een christelijk beginsel.
De katholieke leer over het eigendoms
recht is daarvan een duidelijk-sprekend
getuigenis. Deze katholieke leer is door
den grooten Thomas van Aquino aldus
geformuleerd: de tijdelijke goederen moeten
in particulier bezit zijn (als algemee-
ne regel bedoelt deze geleerde), maar
moeten worden gebruikt als waren zij het
bezit van de gemeenschap.
Deze leer, die tegenovergesteld is aan
die van het communisme, moge vooral in
dezen tijd den katholieken scherp voor den
geest staan, om er naar te handelen.
Het grootste nadeel, dat wij onszelf kun
nen berokkenen, is gelegen in de eigen
liefde die blind is en ongevoelig voor
de rechten en belangen van de gemeen
schap, van anderen.
't Kan in verschillende opzichten een
voordeel zijn, dat de plaatsruimte in de
courant beperkt, is. Misschien is het ook
een voordeel, dat wij over dit onderwerp
nu zéér beknopt moeten schrijven, omdat
wij ons daarom willen beperken tot deze
kernachtige uitspraak van Thomas a Kem-
pis:
Weet, dat de liefde tot uzelven u
meer is tot nadeel, dan eenige zaak de
zer wereld.
De liefde (bedoeld is de onredelijke en
dus onchristelijke) liefde tot onszei ven is
ons grooter nadeel dan eenige zaak dezer
wereld
Altijd. Ook in dézen tijd.
Is daarom niet gegrond de vraag, of wij,
als wij klagen over zooveel zaken, niet het
meest moeten klagen over de liefdg tot ons
zeiven?
De gemeenschapszin, de solidariteit of,
om een woord van dezen tijd te gebrui
ken, het' ware socialisme moet in ons
dieper worden gefundeerd. Op de grond
slag van onze christelijke levens- en we
reld-beschouwing, op de christelijke naas
tenliefde!
Winkels, die van 10 tot 6
open moeten zijn
De secretaris-generaal van handel, nij
verheid en scheepvaart heeft het volgen
de bepaald:
1. Winkels, waar uitsluitend of in hoofd
zaak ten verkoop in voorraad zijn:
aéén of meer der navolgende waren:
brood, banket, suikerwerk, chocolade, al
dan niet te zamen met consumptie-ijs;
b. waren, welke te zamen tot ten minste
vier der in artikel 1 van het Vestigingsbe-
sluit Kruideniersbedrijf 1939 genoemde
groepen van waren behooren;
c. melk en zuivelproducten, al dan niet
te zamen met consumptie-ijs;
d. groenten en aardappelen en/of fruit;
e. vleesch en/of vleeschwaren;
f. heeren- en/of dameskleeding;
g. rijwielen, rijwielonderdeelen, rijwiel-
toebehooren of rijwielbanden,
moeten op werkdagen van 10 uur des
voormiddags tot 6 uur des namiddags voor
het publiek geopend zijn.
2. Voor zoover de verkoop van waren,
als in het vorig lid genoemd, krachtens
eenig wettelijk voorschrift verboden is,
vindt het bepaalde in dat lid geen toepas
sing.
Deze beschikkir- treedt in werking met
ingang van 15 dezer.
Contrasten.
De foto's in de couranten laten u de ge
beurtenissen zien aan het Oostfront. Zij
geven u een inzicht in de moelijkheden,
di< overwonnen moeten worden om den
aartsvijand van alle beschaafde volkeren,
het bolsjewisme, te vernietigen. Deze fo
to's toon en u de aanvallen der stoottroe
pen, acties van de luchtmacht en van het
pantserwapen. Kortom, zij doen u meele
ven met den strijd die in het Oosten door
de dappere beschermers van onze bescha
ming gestreden wordt. De foto's toonen u
tevens dat in de zelfde couranten foto's
•kunnen verschijnen over cultureele ge
beurtenissen in Nederland, over opbou-
wenden arbeid, over wetenschap en tech
niek. Inderdaad, dit is een fel contrast. Dit
is een feit dat wij accepteeren zonder meer,
waarbij wij echter vergeten dat wij dit te
danken hebben aan hen, die zich wierpen
in den strijd tegen het bolsjewisme en
zoodoende het gevaar buiten onze gren
zen hielden.
Contrasten zijn er altijd en zij zijn er
ook in dezen tijd, steeds weer moet de
mensch keuze doen, beslissen aan welken
kant hij behoort, dit is ook nu weer het
geval. Duizenden Nederlanders kozen
reeds. Zij willen niet afwachten. Daarom
namen zij dienst in ons legioen. En nu
wordt aan u gevraagd: wat wilt u, welken
kant kiest gij? Bewijst dat u inderdaad
Hollandseh bloed in uw aderen hebt, meldt
u aan bij het:
VRIJWIL]
N
EGIOEN
D
's-Gravenhage.
DE ARME MENSCHEN HEBBEN GELIJK.
Het radiopraatje, dat Max Blokzijl heden
avond over den zender Hilversum II om
19.45 uur zal houden is getiteld: „De arme
menschen hebben gelijk".
Afgeslagen Sovjetaanvallen
Gisternacht heeft de Duitsche luchtmacht
aanvallen gedaan op de havens van Odessa,
op Moskou, Petersburg en andere steden
in de Sovjet-Unie. Bovendien hebben ster
ke afdeelingen der Duitsche luchtmacht
eergisteren in alle sectoren bolsjewistische
stellingen, vliegvelden en verkeerswegen
aangevallen. Vele branden en ontploffingen
waren het resultaat.
De Duitsche troepen hebben bij hun ver
deren opmarsch in den Noordelijken sector
een belangrijk kruispunt van wegen inge
nomen, dat werd beveiligd door bunkers
en veldstellingen. De Sovjets poogden zich
ten Zuiden van het Ilmenmeer herhaalde
lijk achter mijnversperringen te nestelen.
Deze versperringen werden binnen zeer
korten tijd overmeesterd.
Bij een aanval op een vrij groote plaats
stuitten Duitsche troepen op vrij sterke
Sovjetformaties, waarbij zich tanks bevon
den. Zonder eigen verliezen vernietigden
zij 15 bolsjewistische gepantserde vecht-
auto's, waaronder verscheidene van 52 ton.
Na de inneming van Schlüsselburg heb
ben Duitsche pioniers reeds meer dan 10.000
bolsjewistische mijnen onschadelijk ge
maakt, die rondom de stad waren aange
bracht. In de komende dagen zullen ook de
huizen gezuiverd worden, want zelfs in
woningen en openbare gebouwen hadden
de Sovjets mijnen geplaatst.
In het gebied ten Zuiden van Petersburg
heeft de Duitsche luchtmacht op 10 Septem
ber de operaties van het Duitsche leger met
succes ondersteund. In Mön-Sund werden
door bomtreffers verscheidene schepen, die
volgeladen waren met vluchtende Sovjet
soldaten tot'zinken gebracht. De electrische
centrale van Petersburg heeft Verscheidene
voltreffers gekregen. In de installaties ten
Zuiden van deze centrale werden talrijke
branden waargenomen.
De bolsjewisten hebben in het gebied
zestig kilometer ten Noord-Oosten van
Smolensk in den loop van 8 en 9 Septem
ber de Duitsche stellingen op eenige plaat
sen met een hoeveelheid soldaten ter
sterkte van een compagnie en bataljon, ge
steund door pantserwagens, aangevallen.
Alle Sovjetaanvallen stortten als gevolg
van den sterken Duitschen afweer ineen.
IN DE OOSTZEE.
In aansluiting op het weermachtsbericht
van gisteren verneemt het D. N. B. van
militaire zijde, dat tengevolge van de om
singeling van St. Petersburg ook de lichte
schepen der bolsjewistische Oostzeevloot
niet meer naar de Witte Zee kunnen ont
komen. Deze Oostzeevloot bestaat uit twee
oudere slagschepen drie slagschepen zijn
in aanbouw tenminste 6 kruisers tot
10.000 ton, ongeveer 30 torpedobootjagers,
waarvan bijna de helft beschadigd is, een
twaalftal torpedobooten, ongeveer 100
duikbooten, verschéidene mijnleggers, onge
veer 50 mijnvegers en een groot aantal mo
tortorpedo- en motorbooten.
De Oostzeevloot is thans opeengedron
gen in een klein gebied in de Finsche Golf.
Weliswaar beschikt zij daar nog over de
basis Kroonstad, doch zij wordt in haar
vrijheid van beweging zeer belemmerd door
het wegvallen van de verbindingen over
land en de heerschappij van de Duitsch
Finsche marine en luchtmacht in de Fin
sche Golf.
ZUIDELIJKE SECTOR.
In den Zuidelijken'sector wordt weer fel
gestreden. Op één plaats zijn 700 gevange
nen gemaakt, elders 1000, weer elders even
eens 1000. Veel materiaal werd buitge
maakt of vernietigd. O.a. hebben de bolsje-
wiki tijdens de gevechten van de laatste
dagen op den benedenloop van den D'njepr
tal van kanonneerbooten, monitors, sleep-
booten en andere vaartuigen verloren;
daarbij was ten Oosten van Cherzon een
volgeladen bolsjewistisch transportvaartuig
Het grootste deel der bolsjewieken op het
schip verdronk.
DE VAL VAN PETERSBURG VAN
SECUNDAIRE BETEEKENIS.
De Berlijnsche correspondent van V. P.
B. meldt:
In Berlijnsche politieke kringen heerscht
de meening, dat, nu het belangrijke indus
triecentrum van Petersburg door de Duit
sche en Finsche omsingeling zijn beteeke-
nis voor de Sovjet-Russische productie ver
loren heeft, de definitieve val van de stad
nog maar een secundaire beteekenis heeft.
Er is te Berlijn ook gewezen op het feit,
dat de verbonden legers er reeds in ge
slaagd zijn, een groot deel der electrische
krachtwerken, welke de industrieele be
drijven van Petersburg van stroom moe
ten voorzien, uit te schakelen. Daar Peters
burg geen open stad is, maar door de bols
jewisten hardnekkig wordt verdedigd, zal
de stad met dezelfde wapenen, waarmede
de Sovjet-troepen de Duitsche en Finsche
legers bestrijden, getroffen worden. In
de Wilhelmstrasse wordt er aan herinnerd,
dat de Duitsche legerleiding zich niet laat
verleiden tot prestige-successen. Zij gaat
volgens een nuchter schema te 'werk. De
Duitsche legerleiding is er steeds op be
dacht, om met den inzet van zoo weinig
mogelijk strijdkrachten zoo groot moge
lijke successen te behalen. Ook tijdens de
vorige veldtochten werden de hindernis
sen, waaraan de vijand zich vastklampte en
welke heftig verdedigd werden, niet over
een breed front aangevallen. Zooals tij
dens den veldtocht in het Westen bleek,
werden deze hindemissen gepasseerd. Men
trof den vijand toen daar, waar hij het
meest kwetsbaar was. Bij een belegering
wordt geen enkele soldaat zonder nood
zaak opgeofferd. De ver-reikende arm van
het luchtwapen stelt de Duitsche weer
macht in de gelegenheid de oorlogsindustrie
van den vijand door directe luchtaanvallen
te Verwoesten. De Duitsche pers wijst er
nog op,_ dat het lot van Petersburg met
haar drie millioen inwoners en het lot van
de_ ingesloten legers, waarvan de sterkte op
ruim een millioen man wordt geschat, al
leen reeds door het niet op te lossen voed-
selvraagstuk bepaald woirdt.
SOVJET-WREEDHEDEN.
In het souterrain van het voormalige
Italiaansche consulaat te Kisjinef. waar
de Gepoe bloedraad hield, zijn weer af
schuwelijke vondsten gedaan. In totaal
zijn tot dusver meer dan honderd lijken
van leidende figuren onder de Bessarabi-
rche Roemenen geborgen, die door de Sov
jets on onmenschelijke wijze doodgemar
teld zijn.
Britsche troepen hebben (aldus een S.P.
T.-bericht uit Londen), nadat zij de kolen
mijnen en den radiozender onbruikbaar
hebben gemaakt, het eiland Spitsbergen
weer verlaten. De radiozender werd door
de Duitschers voor weerberichten ge
bruikt^ Na de evacuatie der hier wonende
bevolking is de expeditie naar Engeland
teruggekeerd. ,,Op Spitsbergen bevindt zich
nu niets meer", aldus wordt in militaire
kringen te Londen gemeld.
GENERAAL DENTZ TE MARSEILLE.
Het konvooi, bestaande uit de schepen
„Koutoubia" en „Dienne", met aan boord
de laatste Fransche soldaten en burgers uit
Syrië, met aan het hoofd generaal Dentz,
is gistermiddag in Marseille aangekomen.
Onder groote geestdrift der bevolking is
generaal Dentz met groote militaire eerbe
wijzen ontvangen.
Als vertegenwoordiger van het staats
hoofd, maarschalk Pétain, nam allereerst
de secretaris-generaal van het minister
presidium, generaal Laura, het woord, om
generaal Dentz en de hem vergezellende
hooge officieren, waaronder den opperbe
velhebber van de Fransche luchtstrijd
krachten in Syrië, generaal Jenneken, te
verwelkomen. Er volgde een triomftocht
door de straten.
ST. PETERSBURG GEHEEL OMSINGELD.
Over een breed front zijn de Duitsche
snelle divisies er een dezer dagen in ge
slaagd de stad Schlüsselburg in te ne
men. Deze stad ligt ten Oosten van St. Pe
tersburg aan de rivier de Neva en aan het
Zuidelijk gedeelte van het Ladoga-meer.
Een nieuw front ten Oosten van St. Pe
tersburg is ontstaan; de Duitsch-Finsche
troepen hebben nu een gedeelte van het
Kaart v. Pelt.
Ladoga-kanaal in handen, ook is nu de
Moermanks-spoorweg verbroken met St.-
Petersburg.
Op het kaartje overziet men de situatie;
de plaatsen ten zuiden van St. Petersburg
worden meer en meer door de Duitsche
troepen ingesloten, alle spoorwegverkeer
van St. Petersburg naar het binnenland is
door hen geblokkeerd.
DE AANVALLEN DER
LUCHTMACHT
Bijna dagelijks maakt het weermachts
bericht melding van luchtaanvallen or het
Suez-kanaal en de Britsche steunpunten
achter het Egyptische front, aldus schrijft
de van militaire zijde aan het D. N. B. ver
strekte toelichting op het weermachtsbe
richt van gisteren. Van begin Augustus
tot nu toe zijn hier 50 Duitsche luchtaan
vallen ondernomen. Ook de ravitaillee-
ringsscheepvaart voor de troepen in Egyp
te lijdt daardoor steeds grootere verliezen.
Gedurende de laatste vijf dagen is alleen
op de reede in de Golf van Suez 30.000 ton
Britsche scheepsruimte tot zinken ge
bracht, terwijl een groot aantal koopvaar
ders béschadigd werd.
De aanvallen van de Duitsche lucht
macht in Noord-Afrika waren, ook in den
nacht van 9 op 10 September gericht op het
vliegveld Ismailia. Verscheidene tonnen
brisantbommen en honderden brandbom
men kwamen op hangars, kwartierruimten
en barakken terecht. Verscheidene gebou
wen werden door voltreffers vernield. De
vliegtuigbemanningen konden na het ver
trek nog van verre de branden waarne
men. In de Golf van Suez is nog een koop
vaarder van 6 a 8000 brt. door bomtref
fers zwaar beschadigd. Nadat het schip
zware slagzij vertoonde moest het op het
strand worden gezet.
VERLIESCIJFERS.
De Britsche luchtmacht heeft van 22 Juni
tot 9 September meer dan 1200 vliegtuigen
verloren. Sedert een aantal dagen hebben
de Britten hun aanvallen op de Kanaal-
kust en het bezette gebied gestaakt. Zij
vallen des nachts weer aan.
De Duitsche luchtmacht zet haar aan-
valstactiek overdag en des nachts voort.
Bij zeer geringe verliezen heeft zij bij voor
beeld havenwerken en militaire installa
ties in Schotland en aan de Engelsche kust
gebombardeerd.
Het hoofdkwartier der Italiaansche weer
macht publiceert een lijst der verliezen in
de maand Augustus, benevens van die,
welke niet op de voox\gaande lijsten zijn op
genomen. Noord-Afrika: 163 dooden, 173
gewonden. Grieksch-Albaneesche en Alba-
neesch-Joego-Slavische front: 462 respec
tievelijk 786. District van de hoofdstad,
als gevolg van luchtbombardementen: 9
dooden. Oost-Afrika: 101 dooden. Marine:
68 dooden, 46 gewonden, 41 vermisten.
OPROEP VAN GRAAF CIANO.
De Italiaansche minister van buiten-
landsche zaken, graaf Ciano, heeft via de
Italiaansche radio een oproep gepubliceerd,
waarin er op gewezen wordt, hoevelen aan
het Oostfront vechten. Van de Noordpool
tot aan de Zwarte Zee strekt zich het 3000
kilometer lange front uit. Niet een pro
bleem der machtspolitiek wordt aan dit
front beslist, doch het lot van drieduizend
jaren cultuur van het avondland. Het is de
oude strijd tegen de barbaarschheid, welke
Europa zoo vele malen in den loop der
eeuwen heeft uitgevochten. Voor onzen
eigen haard, voor onze altaren en voor on
ze wetten. „Alle volken van deze wereld
zullen met ons de vruchten van onze
overwinning oogsten", besluit Ciano.
L. HOEJENBOS OVERLEDEN.
Op 65-jarigen leeftijd is gisteravond te
's-Gravenhage na een kortstondige ziekte,
overleden de oud-directeur van Maat
schappelijk Hulpbetoon aldaar, de heer L.
Hoejenbos.
Van 1920 tot 1935 was de heer Hoejen
bos lid van de Provinciale Staten van Zuid-
Holland. 1 Juni van dit jaar heeft hij af
scheid genomen van den gemeentelijken
dienst, waarin hij zoovele jaren de belan
gen van werkloozen en armlastigen heeft
gediend.
De teraardebestelling zal Zaterdagmid
dag om kwart voor drie plaatshebben op
de begraafplaats Nieuw Eik en Duinen.
Naar wij vernemen zal de heer H. A. a
Stuling tijdelijk afwezig zijn in verband
met zijn dienstneming als S.S.-man in den
strijd tegen het bolsjewisme en dienten
gevolge ook niet kunnen deelnemen aan
de beraadslagingen van het college van
gevolmachtigden voor de sport. De werk
zaamheden van het college worden op de
normale wijze voortgezet door de hgeren
K. J. J. Lotsy en J. de Valk Jr.
Winkelie
en papierschaarschte
BRENG EEN TASCH MEE.
(in verband met de papiex-schaarschte
verzoekt het Centraal Bureau voor
het Bakkersbedrijf de corxsumenten
dringend bij het afhalen van brood
in den bakkerswinkel, een mandje
of tasch mede te brengen, waarin
het brood meegenomen kan worden,
zoodat de bakker geen papier voor
verpakking beschikbaar behoeft te
stellen.
Momentje
HUISHOUDSCHOOL.
Een kennisje van mij is op de huis
houdschool. Feitelijk twee kennisjes,
maar die lijken op elkaar als twee
eieren en omdat ik mij toch altijd ver
gis, beschouw ik hen maar als één en
ondeelbaar geheel.
Daar op de huishoudschool leeren zij
huishouden. Anders komt er van het
huishouden niks terecht. Nu wél. Zij
leeren in dikke boeken over warenken
nis, weefsels en koolhydraten en dat is
de theoretische kant van het geval.
Wat de dame, die dit onderwijs geeft,
nu in dezen tijd, vertellen zal van vet
ten en eiwit, is mij een raadsel. Voorts
leeren zij er het bestaan van calorieën,
koken en waschbehandeling en waar
schijnlijk ook schema's te maken van
hoe je met je huishoudzeep moet om
gaan. Want als zij later getrouwd zijn
en al het huishoudgeld verslingex-en
aan koolhydraten en vitaminen A en
er blijft niets over voor de naaister,
het begrafenisfonds en het verzooien
van schoenen, loopt de heele zaak na
tuurlijk in de soep.
Als ik het wel heb, studeeren deze
jongedames nu reeds met het oog op
hun toekomstigen echtgenoot. Dat is
voortreffelijk. En als deze later soms
vetten, eiwit, koolhydraten, calorieën
of vitaminen te weinig krijgt, is het in
ieder geval niet hun schuld. En daar
om is zelfs nu, zonder vetten, eiwit en
met een stotterend vitaminenalphabet
een huishoudschool een nuttige instel
ling
AANMELDING JOODSCH
GRONDBEZIT
Het Rijkscommissariaat maakt bekend:
Volgens paragraaf 3, alinea 3 van de ver
ordening van den Rijkscommissaris voor de
bezette Nederlandsche gebieden nr. 154/41
betreffende het Joodsche grondbezit moet
dit grondbezit vóór 15 September 1941 met
gebruikmaking van de bij de Kamers van
Koophandel en Industrie te verkrijgen for
mulieren bij de Nederlandsche Administra
tie van Onroerende Goederen den Haag,
Juliana van Stolberglaan 45, aangegeven
worden.
Aangezien het bijeenbrengen van de
voor de aanmelding noodige gegevens voor
een deel niet binnen dezen teimijn voltooid
kon worden, kan de aanmelding voor zoo
ver dit het geval is, nog geschieden tot 30
September 1941.
In geval de aanmelding van Joodsch
grondbezit en van de onder de bepalingen
vallende rechten niet vóór dien datum ge
schiedt, moet verwacht worden, dat de in
hoofdstuk 6 van de verordening beschre
ven straffen en andere maatregelen worden
toegepast.
SLECHTS KLEINIGHEDEN EN TOCH.
Wie 's avonds na zonsondergang door
onze steden en dorpen loopt, bemerkt bijna
overal, dat, de lange lichte zomeravonden
de menschen hebben doen vergeten, dat
verduistering plicht is.
Er brandt nog licht in een achterkamer,
waar men in een donkeren hoek van een
kast iets moest opruimen. Een uur later
schijnt het felle licht door de ramen voor
de voorkamer op straat.
Het was een gezellige avond. De sombere
sfeer, veroorzaakt door den regen, werd al
om acht uur door de schemerlampen ver
dreven.
Onder het gesprek werd het tijdstip van
zonsondergang vergeten en ongehinderd
straalde in het donker het licht naar buiten.
Het was binnen warm geweest. Tot laat
in den avond had men achter goed ver
duisterde ramen bijeengezeten. Niemand
had echter gedacht aan het groote tuimel
raam, dat openstond en waaruit het licht
als uit een baken naar buiten stroomde.
De gasten werden uitgelaten. Een oogen-
blik slechts draaide de vriendelijke gast
heer het licht aan om zijn bezoekers een
dienst te bewijzen. Gedurende een enkel
moment scheen het felle licht op straat en
verblindde iedereen.
Zij verduisterden hun slaapkamer niet,
want daar had men immers toch geen licht
noodig. Het was voldoende de dunne gor
dijnen te sluiten, 's Nachts kwam er lucht
alarm. Zij staan op endraaien het licht
op, dat duidelijk zichtbaar door de dunne
gordijnen naar buiten dringt.
Een lange reeks vergissingen, nalatighe
den en onbedachtzame, handelingen leidt
tot exmstige overtredingen van de verduis
teringsvoorschriften. Al deze tekortkomin
gen vormen een groot gevaar voor de om
geving.
Vergeet men dat?
Nu het weer vroeg doxxker wordt, is het
tijd, alvorens men licht aansteekt, zich er
van te overtuigen, dat ramen en deuren
lichtdicht zijn gesloten.
De gewoonte eerst even licht te maken,
een verschijnsel, dat zoo dikwijls kan wor
den waargenomen, alvorens alles lichtdicht
wordt afgesloten, is een groot gevaar voor
de geheele omgeving, juist omdat het licht,
dat ongehinderd naar buiten straalt, in der
gelijke oogenblikken, zoo fel is.
Waarschuwt elkander als goede bu
ren, als „per ongeluk" licht mocht
branden. De politie heeft strenge in
structies. Zij waarschuwt niet meer.
lederen avond staat in, uw krant, hoe
laat er verduistex-d moet worden. Ver-
geet het dan niet.
Een gewaarschuwd man telt voor twee.