DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DUITSCHLAND fMomentje DINSDAG 9 SEPTEMBER 1941 32ste Jaargang No. 10046 Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. Giro 103003. Postbus 11. Bureaux: "apengracht 32. V De kleine krant Het is een feit, dat dé bijzondere aan dacht verdient: heden heeft voor de vijf en veertigste maal de Nederlandsche Jaar beurs te Utrecht haar poorten voor het Nederlandsche bedrijfsleven geopend. Dit feit verdient daarom de bijzondere aandacht, omdat daaruit mag worden ge concludeerd, dat het Nederlandsche zaken leven zich inspant, om ook onder de hui dige omstandigheden zoo frisch en fit mo gelijk zijn taak te volvoeren. Wij mogen vertrouwen, dat deze jaarbeurs zal sla gen, evenals de twee andere sedert Mei 1940 te Utrecht ,gehouden jaarbeurzen de najaarsbeurs 1940 en de voorjaarsbeurs 1941. Het v zaken-leven moet zich aanpassen aan de moeilijkheden, die de wereldoorlog onvermijdelijk met zich brengt.vEn het is verblijdend te constatéeren, dat ook daad werkelijk en daadkrachtig het streven op die aanpassing is gericht. Ieder moet ook in het eigen leven, in eigen doen en laten het voorbeeld van de Nederlandsche Jaarbeurs volgen. Natuurlijk er zijn vele moeilijkheden, die niet overwonnen kunnen worden. Maar voor de andere, die wèl te overwinnen zijn, moet men niet te gauw uit den weg gaan! Ook de dagbladen hebben hun moeilijk heden. Reeds eerder waren beperkingen ten aanzien van het papjerverbruik opgelegd. Met ingang van gisteren is een nog meer ingrijpende dergelijke maatregel voor de geheele pers van kracht geworden. Ons streven blijft er op gericht, den le zers het da^elijksch nieuws te blijven ge ven en daarnaast geregeld te blijven voor lichten en ook nog iets tot ontspanning te bieden. Wij rekenen op de trouw van onze le zers, zooals zij kunnen rekenen op onze trouw om hen in hun dagblad te-geven, wat gegeven worden kan, om hun ver langens te vervullen, voorzoover dat on der de huidige omstandigheden mogelijk is. STRIJDT VOOR EUROPA Finnen bereiken de Swir Het Duitsche weermachtsbericht van Maandagmiddag luidt: De Finsche troepen, die ten Oosten van het Ladoga-meer een aanval doen, hebben de Swir bereikt. (De Swir is een rivier, die het Zui delijke deel van het Ladoga-meer met het Oostelijker gelegen Onega-meer verbindt. Red.). In den strijd tegen Groot-Brittannië hebben vrij sterke formaties van de luchtmacht in den afgeloopen nacht militaire installaties aan Tyne en Humber, benevens havens aan de Britsche Oostkust en vliegvelden op het eiland met bommen van zwaar en het zwaarste kaliber bestookt. Uit branden en ontploffingen bleek het succes van deze aanvallen. Motortorpedobootèn hebben voor de Britsche kust een konvooi onder sterk escorte aangevallen en vijf gewapen de koopvaarders van 13.500 ton tot zinken gebracht. Het luchtwapen ver nietigde gisteren en in den afgeloo pen nacht aan de Britsche Oostkust i en bij de Faröer-ejlénden drie vracht- 7- booten van 12.000 ton- in totaal. In de Kanaalzone heeft het Britsche luchtwapen overdag in luchtgevech ten vijf jagers en drie bommenwer pers verloren. Strijdkrachten ter zee schoten aan de Noorsche en Neder landsche kust twee Britsche bommen werpers neer. Britsche vliegtuigen hebben zich in den afgeloopen nacht via Noord- en West-Duitschland naar de omgeving van Berlijn begeven. De sterke af weer was oorzaak, dat de aanval op de Duitsche hoofdstad niet tot vol ledige ontplooiing kon komen. De burgerbevolking leed door brisant- en brandbommen verliezen aan dooden en gewonden. Nachtjagers en lucht doelartillerie schoten 14, marine-artil lerie 3 der aanvallende bommenwer pers neer. HET ITALIAANSCHB WEERMACHTSBERICHT. Het Italiaansche weermachtsbericht van Maandagmiddag luidt als volgt: In Noord-Afrika, aan het front van Sol- loem en Tobroek, activiteit van vooruitge schoven eenheden en artillerie der As. -In stallaties en opslagplaatsen in de haven van Tobroek werden bestokt door het vuur der Duitsche batterijen. Onze luchtmacht was zeer actief. Formaties jagers hebben een schitterenden aanval gedaan in scheervlucht op de vijandelijke basis Sidi el Barrani, waarbij zij vijf toestellen op den grond in brand schoten, evenals talrij ke voertuigen en auto's. Andere toestellen en gemotoriseerde voertuigen werden doeltreffend onder ma chinegeweervuur genomen. Formaties bommenwerpers hebben verdedigingswer ken, fortificaties, batterijen en installaties der sterkte Tobroek gebombardeerd en er groote branden doen ontstaan. Al onze vliegtuigen, waarvan enkele getroffen wa ren, keerden op hun bas»-terug. Duitsche bommenwerpers hebben doel treffende acties ondernomen op vooruitge schoven vliegvelden en belangrijke doelen in Mersa Matroeh. Duitsche jagers schoten bij een ontmoeting met een vijandelijke formatie een machine van het type Curtiss neer. Engelsche vliegtuigen hebben wederom aanvallen gedaan op Barce en Benghasi en eenige nederzettingen van kolonisten van den Cyrenaïca Djebel gebombardeerd, zonder dat slachtoffers zijn te betreuren. Twee machines werden door onzen afweer op den grond neergeschoten. De bemannin gen van de beide machines, waarvan een bestond uit een officier en vijf onderoffi cieren, werden gevangen genomen. In den afgeloopen nacht hebben vijan delijke vliegtuigen in opéén volgende gol ven Palermo aangevallen. Er vielen zes tien dooden en vijf en twintig gewonden onder de burgerbevolking en er werd on belangrijke schade aangericht. Een door onzen afweer getroffen vijandelijk toestel stortte brandend in zee. In Oost-Afrika bombardeerde het En gelsche luchtwapen in voortzetting van zijn aanvallen op onze lazaretten, van ge ringe hoogte het voornaamste lazaret van Gondar, dat bestaat uit een afgelegen com plex gebouwen, die zichtbaar voorzien zijn van het Roode Kruisteeken. Men be treurt in totaal een doode en 17 gewonden onder de artsen en patiënten. Bij Wolsje- fit is een aanvalspoging door het onmid dellijk ingrijpen van, onze troepen te niet gedaan. Een sterke afdeeling nationale en kolo niale troepen van het garnizoen van Cul- quabert heeft onder bevel van luitenant kolonel Augusto Ugolini een koenen aan^ val gedaan op de vijandelijke stellingen van de bergen van Denghel. De 'overrom pelde vijand werd na korten tegenstand uit zijn versterkte stellingen verdreven en liet op het slagveld tegen de honderd doo den achter. Groote hoeveelheden munitie en wapens van allerlei aard, o.m. belang rijke hoeveelheden levensmiddelen, vielen in onze handen. De aanvalsgeest van onze nationale en Askari-troepen is uitstekend. VAN HET OOSTELIJK FRONT TEN ZUIDEN VAN HET LADOGAMEER. Van Duitsche militaire zijde wordt aan het D.N.B. medegedeeld: Sterke strijdkrachten van het Duitsche luchtwapen hebben hun aanvallen in onaf gebroken actie gericht op de ten Zuiden van het Ladogameer opeendrinigende mas sa's van de uit het Zuiden door de Duit- schers en uit het Noorden door de Finnen teruggeworpen Sow jetformaties. Evenalls op de voorafgaande dagen waren de ver liezen der bolsjewisten ook óp 7 Septem ber weer buitengewoon groot. Het aantal vernielde voertuigen en ander oorlogstuig evenals de bloedige verliezen der Sowjets zijn zeer 'aanzienlijk. Volgens tot nu ontvangen berichten hebben de Sowjets den 7en September in totaal 71 vliegtuigen verloren, 62 daarvan werden neergeschoten en negen op den grond vernield. De Duitsche luchtmacht heeft den 7en September met succes haar aanvallen voortgezet op de in Odessa in gesloten troepen. Troepenconcentraties, troepen op marsch en voertuigen in de stad en de 'buitenwijken wérden met bom men bestookt en uiteengedreven of opge blazen. In de haven werden verscheidene pakhuizen en opgeslagen oorlogsmateriaal getroffen. In het zeegebied' ten Westen van de Krim hebben Duitsche'. gevechtsvlieg tuigen gisteren herhaaldelijk Sowjetsche- pen aangevallen en een handelsschip van 6.000 brt. in brand gebombardeerd, waar door dit schip waarschijnlijk verloren is. Bovendien werden twee transportschepen van 10.000 en 3.000 brt. beschadigd. DE VRIJWILLIGERS. De Duitsche oorlogscorrespondenten aan het Oostelijk front maken in htm berich ten hoe langer hoe meer melding van de uitstekende prestaties der buitenlandsche vrijwilligers. Zoo stellen zij met bijzondere voldoening vast, dat speciaal de Denen, Noren, Nederlanders en Vlamingen in geen enkel opzicht onderdoen voor hun Duit sche wapenbroeders. Zij weten aan alle moeilijkheden onder de ongunstigste om standigheden het hoofd te bieden ert hoe wel hun opleidingstijd over het algemeen niet van langen duur is geweést, moet de gevechtswaarde van de genoemde buiten landsche soldaten, die in het veldgrijs strijden, zeer hoog worden aangeslagen. Dat de bevelen in het Duitsch worden ge geven, levert voor de vrijwilligers geen bezwaar op, zij hebben zich gemakkelijk aangepast. SCANDINAVIëRS IN RIGA VERMOORD. Alle Scandinaviërs, die na de aansluiting van Letland bij de Sowjet-Unie in den zomer van 1940 in Riga waren gebleven, zijn, volgens een bericht van „Aftonbla- det", omgebracht. O.m. de schoonzuster van den Finschen aartsbisschop Ines von Kolpakow en 'haar twee zoons, die te rechtgesteld werden, omdat zij weigerden Riga te verlaten en de vluchtende Sowjets te volgen. BRANDEND SCHIP IN HAVEN VAN OSLO. In de haven van Oslo is brand uitgebro ken op een schip, dat aan den grond zat, naar het N.T.B. meldt. Terstond na aankomst van het schip had de olie in de machinekamer door lekkage vlam gevat. Waarschijnlijk als gevolg van een ontploffing in de oververhitte machi nekamer laaide het vuur op. Men pro- beerde_ met brandspuiten de bunkerolie tanks in de machinekamer en den brand in hutten en salons te blusschen. Daar men de brandende olie niet meester kon wor den, werd het schip aan land. gesleept en met vier motorschuimspuiten gebluscht. V VICTORIE Duitschland wint voor Europa OP ALLE FRQNTEN Petersburg volkomen omsingeld HOOFDKWARTIER VAN DEN FUEHRER, 8 September (D. N. B.). Het opperbevel der Duitsche weer macht deelt mede: „Snelle divisies van het Duitsche le ger, op voortreffelijke wijze gesteund door gevechtskaders der luchtmacht, hebben over ^en breed front de Newa ten Oosten van St Petersburg be reikt en de stad Schluesselburg aan het Ladoga-meer stormenderhand ge nomen. Daarmede is de Duitsch-Finsche ring om St. Petersburg gesloten. De stad is thans van alle verbindingen over land afgesneden." DE OORLOG IN DE LUCHT DE LUCHTAANVALLEN OP ENGELAND. Van Duitsche militaire zijde wordt' i Binnen het bestek van de gewapende verkenning hebben Duitsche gevechts vliegtuigen in den nacht van 7 op 8 Sep-' tember een hoogoven in de nabijheid van de Engelsche Oostkust aangevallen en vol treffers geplaatst op de hoogoveninstalla ties en de cokesfabriek. In de haven van Scarborough werd een loods door ver scheidene voltreffers getroffen en in brand gestoken. Bovendien werden twee vlieg velden in het graafschap Norfolk met bommen bestookt, waardoor vijf branden en een ontploffing ontstonden. De aanval len geschiedden alle in scheervlucht van zeer geringe hoogte, zonder dat de vijande lijke afweer den Duitschen machines scha de kon berokkenen. DE BRITSCHE AANVALLEN OP DUITSCHLAND. Ten aanzien van den aanval van het En gelsche luchtwapen in den nacht van 7 op 8 September op Berlijn wordt van bevoeg de Duitsche zijde aan het D.N.B. medege deeld: Duitsche luchtafweerartillerie en nachtjagers hebben den Britschen bom menwerpers een leerzaam voorbeeld gegé- van van de superioriteit van den Duitschen afweer. Negentien bommenwerpers, d.w.z. meer dan 18 pet. van de over het Kanaal gekomen bommenwerpers, werden neerge schoten. Alle wrakken van deze vliegtui gen liggen op Duitsch of bezet gebied. Met het verlies van 19 bommnnwerpers in enkele nachtelijke uren heeft de Britsche luchtmacht tegelijkertijd een verlies gele den van ongeveer 95 man vliegend perso neel. Gistermiddag hebben, naar het D.N.B. van bevoegde zijde wordt medegedeeld, drie Britsche viermotorige vliegtuigen bo ven het Noorsche kustgebied gevlogen. Vanuit groote hoogte wierpen zij enkele brisantbommen neer, waardoor twee No ren werden gedood. Duitsche jageré traden onmiddellijk op en schoten boven zee twee van de drie aanvallende bommenwerpers neer. Slechts een der groote vliegtuigen wist onder bescherming der wolken te ont snappen. Voorts wordt gemeld, dat Britsche bom menwerpers in den nacht van 8 op 9 Sep tember in West- en Midden-Duitscóland, in het bijzonder in het gebied van Kassei, een aantal bommen neergeworpen. De burgerbevolking leed eenige verliezen. Het aantal doodelijke slachtoffers van vijandelijke bomaanvallen op Duitsch ge bied beliep in de'periode tusschen het uit breken van den oorlog en 2 Augustus j 1., de-n datum, waarvoor nog officieele gege vens beschikbaar zijn, 3853. Deze offers van den Engelschen oorlog zijn in hoofd zaak door weinige steden en streken ge bracht. Van Engelsche zijde wordt het aantal der doodelijke slachtoffers der Duitsche ver- geldingsaanvallen op bewapenings-instali- laties en oorlogs-economische bedrijven gesteld op 41.900. In werkelijkheid is het waarschijnlijk aanzienlijk meer. Maar ook 41.900 is meer dan tienmaal het aantal der slachtoffers, die de Engelsche bomaanval len' tot ondermijning van het weerstands vermogen van het Duitsche thuisfront in Duitschland vermochten te bereiken. Ter vergelijking is in dit geval wellicht belangwekkend, dat het aantal doodelij ke slachtoffers van verkeersongelukken in 1938 in Duitschland 7354 bedroeg. ROOSEVELTs MOEDER OVERLEDEN. Mrs. Sarah Delano Roosevelt, die eens tegenstand1 heeft geboden aan de intrede van haar zoon in de politiek, doch die hem inmiddels driemaal tot president' zag ge kozen, is op "het farmliegoed aan de Hud- sonrivier overleden aldus meldt United Press. De bijzettingsplechtigheden worden in Roosevelt's huis in Hydepark gehouden en de teraardebestelling zelf zal geschie den op het kerkhof van de St. James Episcopal kerk, waar zij de laatste rust zal vinden, naast haar jonggestorven echtgenoot. De korenschuur van Europa Dat is de Oekraine, de landstreek in het Zuiden van Rusland, waar de bewoners v/eer moed gevat hebben, een gelukkige toekomst tegemoet gaan, nu zij door de Duitsche weermacht bevrijd zijn van hun onmenschelijke onderdrukkers. Overal in de Oekraine worden de Duit sche s'oldaten en hun bondgenooten geest driftig verwelkomd. Overal gaan zij weer aan den arbeid en halen, daar in de ko renschuur van Europa, dan oogst binnen. Ziehier een der resultaten van den strijd tegen het bolsjewisme. Overal waar de trawanten van Stalin vernietigd zijn gaat een gelukkige bevol king aan het werk en helpt spontaan mede aan den opbouw van het nieuwe Europa. De strijd tegen het bolsjewisme, is een strijd die gestreden wordt ter wille van ons aller toekomst. Het is een strijd, die Duitschland begonnen is en die het met behulp van zijn bondgenooten en de vrij willigerslegioenen, zal voeren totdat de overwinning behaald zal zijn. De strijd tegen het bolsjewisme is een strijd, waarin beslist wordt ook over de toekomst van Nederland. Daarom zijn reeds duizenden Nederlandsche mannen, strij ders in de gelederen van ons legioen en daarom wordt ook van u verwacht, dat u zult helpen onderdrukte volkeren te bevrij den van het bolsjewistische jtik. Doet wat van u verwacht wordt, doet uw plicht, meldt u aan bij het VRIJW!LUöiR8LEGIOEN Koninginnegracht 22, Den AFSCHEID VAN DEN BURGEMEESTER VAN 's-HERTOGENBOSCH. Gisteren heeft burgemeester F. J. van Lanschot, afscheid genomen van het per soneel der gemeente en van de bürgerij der stad. Een warme i en hartelijke hulde is den scheidenden magistraat ^aarbij ten deel gevallen, waarbij hem verscheidene geschenken zijn aangeboden. De afscheidsdag ving aan met een so- lemneele dankdienst in de basiliek van St. Jan, welke werd gecelebreerd door den deken der stad, mgr. J. Brekelmans, waar bij tegenwoordig waren de Bisschop van 's-Hertogenbosch, mgr. A. F. Diepen, de vi caris-generaal, mgr.,i F. N. Hendrikx, de pastoors der stad, alsmede tal van autori teiten, het geheele ambtenaren- en werk liedenkorps van de onderscheiden diensten en instellingen der gemeente en voorts door honderden stadgenooten, die het ma jestueuze kerkgebouw geheel vulden. Onder directie van Frans van Amels- voort voerde een koor van de gezamenlijke parochiale kerkkoren de missa Sanctae Trinitatis van Hubert Cuypers uit. De indrukwekkende plechtigheid werd besloten met het „Te Deum laudamus". Voor en na den kerkdienst bespeelde Toon van Balkom den St. Jans-beiaard. Om half twaalf had in de raadszaal ten stadhuize het afscheid van het gemeente- personeel plaats. Namens de ambtenaren voerde hier de directeur van het licht- en waterbedrijf, de heer L. J. Robosch het woord. Hij bracht den burgemeester dank. voor de wijze waarop hij steeds allen is voorge gaan en#bood hem een door Charles Dony geschilderd portret aan. Burgemeester van Lanschot dankte voor de fijn gevoelde attentie, hem zijn geschil derd portret aan te bieden en deelde zijn besluit mede, om het naast dat van zijn vader, die eveneens burgemeester der stad is geweest, in het stadhuis een plaats te geven. Hierna vertolkte de heer Adr. van Asch de gevoelens van de werklieden. Hij dank te den magistraat als burgervader, wien nimmer iets te veel was geweest. Als blij vend blijk van hulde en erkentelijkheid bood hij een Louis-XVI leunstoel aan, be nevens een tweetal vazen, door freule van der Does de Willebois beschilderd. Me vrouw van Lanschot ontving een fraaie tuil bloemen. Nadat de burgemeester ook de werklie- 3 SEPTEMBER Hebt U er eigenlijk wel diepzinnig over nagedacht, dat het alweer 3 Sep tember is geweest en dat wij het der de jaar van den oorlog zijn ingegaan? Misschien is U daar maar liever snel overheen geglipt zonder er veel aan te denken en misschien hebt u daar wel gelijk in. Maar in mijn wijsgeeri- ge oogenblikken zeg ik: dat is een' tik je lichtzinnig en oppervlakkig. Men moet de feiten onder de oogen durven zien. En men kan over zoo iets toch zoo prettig philosopheeren. Ik zeg bij voorbeeld, als i'k over den datum van 3 September denk: Och, och, wat gaat die tijd toch gauw! En: wat kan er in twee jaar toch allemaal gebeuren! En: waar blijft de tijd, buurvrouw, waar blijft de tijd? Nu weet ik wel, dat dit allemaal heel erge oude mannenpraat is, waar het tegenwoordige geslacht geen grein tje respect meer voor heeft, maar ik voel, zoo nadenkend, dat de seizoe nen voortijlen in razende vaart. En verder denkend want daar komt het op aan dat twee jaar niks is, zoo voorbij, weggeblazen door den wind en dat wjj dus niet treurig moe ten zijn, als het nog een poosje duurt. De tijd, die nog komen moet is óók weer zoo voorbij en dan zeggen wij weer: gut, gut, wat gaat'dat toch gauw! En nu weet ik wel, dat je dat pas zeggen kunt als" alles goed en wel voorbij is en niet zoolang het voort duurt, maar dat is een overpeinzing, die in deze wijsgeerige beschouwing niet past. En daar zwijgen wij dus over.... ITI^EGENS beperking der papierpro- v v Auctie zijn de Nederlandsche dag bladen verplicht, in sterk verkleinden omvang te verschijnen. In verband hiermede zien de dag bladondernemingen zich genoodzaakt, zich het recht voor te behouden, de advertenties te plaatsen op een ande ren dag of in een andere editie dan waarvoor zij ter plaatsing worden op gegeven. den had bedankt, namen allen met een handdruk van hem afscheid. Van vier tot zes uur hield mr, van Lan schot receptie ten stadhuize. Werkelijk overweldigend was hierbij de belangstel ling van de burgerij. Om half zes was het comité gevormd uit de burgerij aanwezig. In een gloedvolle rede heeft notaris van Hellenberg de uitstekende kwaliteiten van den burgemeester als bewindsman naar voren gebracht en hij vertolkte de dank baarheid van de geheele burgerij. Aller ge voelens vonden uitdrukking in een groot in lederen band gevat herinneringsalbum, dat door Herman Moerkerk is geïllus treerd, waarin duizenden Bosschenaren hun handteekening plaatsten. Dit album boor spreker den burgemeester aan. Daar bij deed hij de toezegging van het plaatsen van een artistiek uitgevoerd monument, dat tot het nageslacht zal spreken van de zen burgervader, die getoond heeft wat courage'vermag en van de edele gevoelens van zijn burgers. Mr. van Lansghot sprak ten slotte een dankwoord. De dag werd besloten met een serenade, uitgevoerd door de harmonie 's-Hertogen bosch. In de Nederlandsche Staatscourant is opgenomen een besluit van den secretaris generaal van het departement van Land bouw en Visscherij, waarbij wordt bepaald, dat de door de bij de Nederlandsche sier teelt-centrale aangesloten „bloembollente lers" geoogste erwten en boonen, gedorscht en gelezen, moeten worden geleverd op de door de centrale te bepalen plaatsen, tijden en wijzen. De herdenking van den sterfdag van Peter Ton heelt Zondag te 's Gravenhage plaats gehad. Een overzicht van de plechtigheid bij het graf, waarop door vele deputaties van de W.A. bloemstukken waren qelead (Fotodienst N.S.B.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1941 | | pagina 1