Cldeööu aan den aaataaand aan den aai Nieuwe bonnen VRIJWILuSstEGIOEN NEDERLAND fMomentje WOENSDAG 20 AUGUSTUS 1941 32ste Jaargang No. 10029 ©eGeidóoficSoii/tcmt Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. Giro moos. - postbus n. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bure*ax: Papengracht 32. BERLIJN ACHT POSITIE VAN DE STAD ONHOUDBAAR Dit nummer bestaat uit twee bladen. V Goede vaderlanders Daar zijn steeds geweest de, over meerdere politieke partijen verdeelde en in het bijzonder in enkele kleine politieke par tijtjes gehuisveste, antipapisten en er zullen altijd blijven lieden, die in „katho liek" en „vaderlander" begrippen zien, wel ker inhoud niet goed met elkaar is overeen te brengen. Waarom niet? Eenige argumentatie hebben wij nooit gehoord of gelezen nooit. Men beperkt zich tot algemeenheden als: men kan toch geen twee heeren die nen! Hoe kan men zijn liefde, zijn eerbied, zijn ontzag verdeelen over twee instellin gen, die beide het hoogste voor zich op- eischen, dat de mensch bij mogelijkheid ge ven kan? De oplossing van deze moeilijkheid kan men echter onmiddellijk krijgen, als men zich de moeite geeft, beide begrippen: Kerk en Vaderland, te ontleenen. Dan zal het iedereen duidelijk worden, dat er geen sprake kan zijn van tegenstrijdigheid, om dat, hetgeen het Vaderland met recht voor zich mag opeischen, door de Kerk niet al leen wordt goedgekeurd en aangeprezen, maar zelfs krachtiger bevestigd en op hoo- ger plan geheven. „Het zou niet moeilijk vallen", aldus mr. dr. Borret, „een groote menigte aanhalingen naar voren te brengen uit pauselijke docu menten en katholieke theologen en moralis ten, waarin, naast de verplichtingen die een katholiek jegens de Kerk te vervullen heeft, met sterken nadruk gewezen wordt op den plicht van gehoorzaamheid jegens het wettig burgerlijk gezag, waarin de vader landsliefde geprezen wordt als een der hoogststaande deugden van gelijken aard als de liefde tot God en tot de naaste bloed verwanten en waarin de onmogelijkheid van een conflict tusschen hetgeen men als katholiek en als vaderlander verplicht is wordt aangetoond. Evenmin zou het moeilijk vallen, vele voorbeelden uit de geschiedenis van alle tij den tot op het tegenwoordig tijdperk toe voor oogen te stellen van voortreffelijke da den van vaderlandsliefde, door katholieken gesteld, die uit de kracht hunner overtui ging de moed hebben geput om in opoffe rende gehechtheid aan land en volk voor niemand onder te doen". De practijk weerspreekt geenszins het fiere woord van Alberdingk Thijm: er zijn even goede vaderlanders als de katholieken, maar geen betere! Een katholiek als zoo danig móet een goed vaderlander zijn: dat is hij verplicht aan zijn beginselen. Als katholieken zich niet gedragen als goede vaderlanders, dan handelen zii niet in over eenstemming met hun katholieke beginse len, dan handelen zij in strijd met die be ginselen. De katholieken behooren te zijn voor beeldig in vaderlandsliefde in liefde voor hun land, gehoorzaamheid aan het ge zag, opofferingsgezindheid voor hun volk. Altijd. Maar zeker in moeilijke tijden, als die wij nu beleven. Een katholiek, die aan zijn liefde voor zijn vaderland, voor zijn volk, ontrouw zou zijn, misdraagt zich ern stig en geeft groote ergernis. De troost der schoonheid „De troost der schoonheid" is de titel van een beschouwing van A. R. in de „Tijd". Wij citeeren: „De schoonheid is veeleischend: zij vraagt u de moeite haar te ontdekken, en, wanneer ge haar gevonden hebt, eischt zij uw onverdeelde aandacht; wanneer ge die niet schenkt, ontglipt zij u geheel. Maar die veeleischendheid wordt tevens uw belooning en uw troost, want, wanneer gij ergens wat schoonheid ontdekt hebt. verzacht zich uw leed en verheldert zich uw blik". De schoonheid, die ons troosten kan, is overal. De schoonheid is den menschen ge schonken in het leven rondom hen, in de natuur, in de kunst. „Hoe schoon moet gin der zijn, wat wij hier schoonheid noemen en wat maar eenen glimp van de Opper- schoonheid heeft" .zingt Gezelle. De schoon heid is den menschen geschonken, om hen op te voeren naar de hoogste Schoonheid De schoonheid is ons, katholieken, ge schonken in de liturgie der Kerk. Wij heb ben er al vaak op gewezen. Dezer dagen trof ons een artikel in de „Nieuwe Tilb. Crt." waarin herdacht wordt de overleden pastoor van het schoone dorp Houthem St. Gerlach, Emile Ribbergh. De schrijver herinnert er aan, hoe in het jongste jaar boek van Rolduc mr. van Gorkom wijst op de schoonheid, die deze rijkbegaafde herder den menschen wist te schenken: „Hij beleefde het lief en leed in deze idyllische omgeving van den dorpspas toor, wiens roman altijd opnieuw is te schrijven. Hij zong er zijn Hoogmissen met het groote musikale talent, dat hij had; met zijn innige bewondering voor de schoonheden der Romeinsche litur gie zong hij er zijn Praefaties met de prachtige stem". De Praefaties van de H. Mis. De groote kunstenaar Mozart heeft 'ns gezegd, dat hij al zijn wereldberoemde composities zou willen prijsgeven, als hij een Praefatie had kunnen componeeren! De „Nieuwe Tilb. Crt." herinnert naar aanleiding van het artikel van mr. van Gorkom aan de begrafenis van den Lim- burgschen schrijver mr. Frans Erens in de parochiekerk van pastoor Ribbergh: „Bij de begrafenis, waarbij nogal wat „radicale" „Hollandsche" intellectuee- len tegenwoordig waren, kreeg pastoor Ribbergh zijn kans. Het was uit den aard der zaak alles Geen tweede Tobroek DE DUITSCHE OPMARSCH GELDT NU HET INDUSTRIEGEBIED DER OEKRAÏNE De Berlijnsche correspondent van de N. R. C. telefoneerde gisteravond: Nu de Duitsche legers in de Oekraïne den benedenloop van den Djnepr hebben be reikt en de inneming van de Zwarte Zee haven Odessa binnen afzienbaren tijd te verwachten is, gaat een hoogst belangrijke étappe in den oorlog tegen de Sovjetunie haar einde tegemoet. Wat Odessa aangaat legde men er in Duitsche militaire krin geen tegenover ons nog eens den nadruk op, dat het absoluut buitengesloten moet worden geacht, dat de Sovjets de kans krij gen uit Odessa een Sovjet-Russisch To broek te construeeren. Daarmee wil men dus zeggen, dat het naar Duitsche opvat ting onmogelijk is, dat de Sovjets zich in de haven en vesting Odessa gedurende lan gen tijd in den rug van het Duitsche front zouden handhaven. Men beschouwt dit in de eerste plaats daarom niet doenlijk, om dat de strategische en geografische situatie hier geheel anders is dan in Noord Afrika. Het belangrijkste agrarische deel van de Oekraïne is thans in de Duitsche handen benevens het niet minder belangrijke erts- gebied van Kriwoj Rog. Zonder twijfel zal het volgende doel van den Duitschen opmarsch het groote industrie-centrum van de Oekraïne zijn, waarvan de meest Wes telijk gelegen plaats Djnepropetrowsk is. Daar begint een van de belangrijkste wa peningscentra van het Europeesche deel van de Sovjetunie, dat in zijn waarde hooger is aan te slaan dan die welke in de rayons Moskou en St. Petersburg zijn gelegen. Vrij wel onmiddellijk op dit wapeningscentrum volgt dan het mijnbouwdistrict in het Do- netz-bekken. Het belang van den komen den stoot der Duitsche legers behoeft in ver band hiermee dus nauweliiV nader te worden omschreven. De Russische cijfers over de verliezen der legers van maarschalk Boedjenny en het bericht, dat men er in geslaagd zou zijn het grootste deel van de manschappen vei lig op den Oostelijken oever van den Dnjepr terug te trekken acht men hier ab surd. Reeds de hoedanigheid van den Weste lijken oever, welke steil en bergachtig is, maakt 't volgens onze zegslieden niet mo gelijk menschen en materiaal in het ver- eischte tempo naar den anderen oever te verplaatsen. De legers van Boedjenny wa ren kwantitatief zeer sterk, men schat ze op zeker een millioen man. Volgens Duitsche schattingen zou Boedjenny ten hoogste een derde gedeelte van zijn menschen hebben kunnen redden. Daarbij komt nog het ver lies van materiaal, vooral van zwaar mate riaal, dat percentsgewijze nog hooger moet zijn, omdat de terugtocht, zooals men dat noemt, onoordelijk verliep. Dit verlies weegt voor de Sovjets het zwaarst, aangezien ma teriaal moeilijker te vervangen is dan man schappen. Daar een deel van de Sovjettroe pen nog in Odessa zit, en wacht op trans port over de Zwarte Zee, vermoedelijk naar de Krim, welk transport ongetwijfeld door de onverpoosde aanvallen van Duitsche gevechtsvliegtuigen zal worden gestoord, gelooft men te Berlijn, dat de Sovjet-Russi sche verliescijfers in den slag om de Oekraï ne waarschijnlijk nog hooger zullen zijn dan liturgisch in de perfectie en de „prach tige en klankvolle" stem miste haar uitwerking niet. Het apologetisch moment, tegenover de ongeloovige of half ongeloovige aan wezigen, kwam echter bij het evange lie. Men kent het ontroerend zielsverhef- fend en troostend verhaal. En zoo rea listisch! Jezus komt bij Martha na den dood van haar broeder Lazarus. Martha, die wel zeer ijverig in het huishouden was, maar den Heer niet minder liefhad, verwijt Hem bijna, dat Hij er niet was toen haar broer dood ging. Want „dan was hij niet gestor ven. Maar ik weet ook nu, dat, al wat Gij God vraagt, God u geven zal". En dan Jezus: „Uw broeder zal weer opstaan". „Ja", zegt Martha, „dat weet ik, in de verrijzenis op den jongsten dag". Maar toen weer Jezus en dat was het, wat pastoor Ribbergh met zijn prachtige stem als op een klankvol aambeeld door zijn barokke kerk ha merde: „Ik ben de verrijzenis en het leven, wie in Mij gelooft, al sterft hij, zal le ven; en al wie leeft en in Mij gelooft, zal niet sterven in eeuwigheid. Gelooft ge dit?" Zij antwoordt Hem: „Ja, Heer, ik geloof, dat Gij de Christus zijt, de Zoon van den levenden God, die in deze we reld gekomen zijt" Het maakte zulk een indruk, dat de stilte in de volle kerk te voelen was". De troost der schoonheid, ons in de litur gie der Kerk geschonken, is zoo groot en aoo diep en zoo reëel! men thans aanneemt. Uit deze omstandig heid durft men thans zekere conclusies te trekken ten aanzien van den te verwachten tegenstand aan den Oostelijken oever van den Dnjepr. Nu de Westelijke Oekraïne door Duitsch- land is bezet laat het zich eenigszins beoor- deelen, in hoever de Sovjet-soldaten het bevel van Stalin om alle landbouw- en in- dustrieele producten te vernietigen hebben kunnen opvolgen. Men kan tot de voorloo- pige conclusie komen, dat dit bevel niet systematisch ten uitvoer is gebracht, zoodat een deel ongeschonden in Duitsche handen is gekomen en een deel is vernietigd dan wel naar het Sovjet-Russische achterland is getransporteerd. In de oorlogshaven Niko- lajef hebben de Sovjets gepoogd door brand stichting en in de lucht laten vliegen dok ken en hellingen te vernietigen. Ook dit is hun slechts gedeeltelijk gelukt. Zoo schij nen de Sovjets in hun pogingen om het in het Duitsche legerbericht genoemde linie schip van 35.000 ton te laten explodeeren niet te zijn geslaagd, zoodat dit schip, zij het met beschadigden bovenbouw, in han den van de Duitschers viel. Het onderzoek of dit schip kan worden hersteld, ten einde Duitschland vai> nut te zijn, is nog gaande. ODESSA, DE STAD MET STERK BEWOGEN VERLEDEN Een V.P.B.-correspondent schrijft uit Boekarest: Odessa, de handels- en oorlogshaven aan de groote „liman" (uitmondingsbaai) van de Dnjestr, heeft in den betrekkelijk kor ten tijd van ha%r bestaan sedert 1794 al heel wat bewogen dagen gekend. De vroeger zoo rijke koopstad, op één na de grootste stad van de Oekraïne en volgens haar grootte de vijfde stad van de Sovjet-Unie, heeft bij oorlog en revolutie steeds op het eerste plan gestaan. Tijdens den Krimoorlog in 1854 werd zij door Engelschen en Fran- schen aangevallen. Bij de mislukte revolutie in 1905 sloeg de bemanning van den pant serkruiser „Potemkin" aan het muiten. De opstandelingen werden met lood aan de voeten in de Zwarte Zee geworpen, waar zij nog jaren later een schrikbeeld vormden voor de duikers, daar zij rechtop op den zeebodem stonden. Odessa was vroeger van groote beteeke- nis als handelsstad, doch sedert de rijke Oekraïne onder het wanbeheer van de bolsjewieken sterk is achteruitgegaan en ook tengevolge van de politieke troebelen is de beteeken is van de stad sterk gedaald. Ook heeft de Sovjet-Russische havenstad Novorossisk een deel van den Zwarte Zee handel tot zich getrokken. De haven van Odessa beslaat een oppervlak van 140 hec tare en wordt beschermd door pieren en golfbrekers Gedurende twee maanden van het jaar is de haven echter toegevroren. De ruime straten en pleinen bieden, met hun talrijke statige gebouwen, zooals beurs, universiteit, banken, den Lunats- jarski-schouwburg opgericht op de plaats van het prachtige theater in Renaissance stijl, dat is afgebrand een modernen aan blik. Men vindt er landbouwinstituten, mu sea voor kunstgeschiedenis, oudheidkunde en natuurwetenschappen, bibliotheken enz., welke bewijzen, dat Odessa nog steeds het intellectueele centrum van het Russische Zuiden is. Het ontleent zijn naam aan de in de nabijheid gelegen vroegere Griek- sche kolonie Odessos. Nog in de vorige eeuw was het Grieksche element sterk ver tegenwoordigd in de welvarende handels stad, doch thans is het vrijwel verdwenen. BONAANWIJZING VOOR BOTER. De secretaris-generaal van het departe ment van Landbouw en Visscherij maakt bekend, dat gedurende het tijdvak van Donder dag 21 Augustus tot en met Zaterdag 6 September a.s. de met „29" en „30" genummerde bonnen van de boter- en vetkaarten, elk recht geven op het koo- pen van 250 gram boter. Op de bonnen van de vetkaart wordt per 250 gram boter 22 1/2 cent reduc tie verleend. De met „28" genummerde bon van de thans in gebruik zijnde boterkaart en vet kaart zal niet worden aangewezen en kan derhalve worden vernietigd. HET NEDERLANDSCH INSTITUUT VOOR VOLKSCHE OPVOEDING. Bij beschikking van den secretaris-ge neraal van het departement van opvoe ding, wetenschap en cultuurbescherming, is bepaald, dat in de gemeente Arnhem zal zijn gevestigd het Nederlandsch insti tuut voor volksöhe opvoeding (N.I.V.O.). is benoemd tot leider daarvan B. L. W. Bossong, wonende te Voorburg, en be noemd tot leider van het onderwijs aan voornoemd instituut dr. D. A. C. Brugge- man, wonende te Voorschoten. LES DIABLES DU FUEHRER Zoo noemden de Franschen de S.S.-man nen, die evenals indertijd aan het West front nu aan het Oostfront voorwaarts stormen en belangrijke punten bezetten. Les diables du Fuehrer. Een naam die bewijst, hoeveel ontzag de tegenstanders hebben voor deze dapperen, die zich heb ben ingezet in het Oosten, terwille van hun idealen en terwille van de veiligheid van Europa. Maar het zijn niet alleen dappere S.S.- mannen die strijden in het Oosten tegen de benden van Stalin. De geheele Duitsche weermacht, de legers van Finland, Slowa kije, Roemenië, Hongarije en Italië, de le gioenen van Zweden, Noorwegen, België, Spanje, enNederland strijden mee. Ja, ook Nederlandsöhe mannen hebben be grepen dat zij schouder aan schouder met de anderen moeten statn, omdat ook Ne derland alleen kan blijven voortbestaan, indien het bolsjewisme volkomen vernie tigd is. Les diables du Fuehrer de duivels van den Fuehrer daarmede samen te mogen strijden tegen de Sovjets, onze mannen van het legioen stellen er een eer in. En gij Nederlander, die nog steeds geen besluit genomen hebt, waar wacht gij op? Voelt gij niet hoe eerloos het is, u te ver schuilen achter argumenten. Waarvan gij weet dat zij volkomen valsch zijn? Gaat gij voort met het bloed uwer voorvaderen te verloochenen en durft gij dan nog te spreken over onze roemrijke geschiedenis, of schaart u zich achter het vaandel van ons legioen? Nederland levert zijn aandeel in den grooten strijd in het Oosten en het is uw plicht uw beste krachten daarvoor in te spannen. Meldt u dus aan bij het Koninginnegracht 22 - 's-Gravenhage. V= VICTORIE s Duitschland wint voor Europa OP ALLE FRONTEN V TIJDELIJKE TOESLAG OP DE RENTEN, TOEGEKEND KRACHTENS DE INVALI DITEITSWET EN OP DE KOSTELOOZE RENTEN, TOEGEKEND KRACHTNS ART. 28 DER OUDERDOMSWET 1919. Het besluit van 9 Juli 1941 van de se cretarissen-generaal van de departemen ten van sociale zaken en financiën is op 16 Augustus jl. verschenen. Aangezien het betrekking heeft op meer dan 260.000 loopende renten en voor al deze gevallen een ambtelijk onderzoek noodig is. kan niet aan alle rechthebbenden onmid dellijk de volledige toeslag worden gegeven, waarop zij ingevolge dit besluit van Juli 1941 af recht hebben. Aan alle rechthebbenden, van wie reeds nu kan worden vastgesteld, dat zij voor toeslag in aanmerking komen, wordt daarom, met welwillende me dewerking der postkantoren, op de kwi tantie, welke in September a.s. betaal baar is, voorloopig een toeslag van 25 gegeven. Eenzelfde toeslag wordt .gegeven over de bedragen der kwitan ties van Juli en Augustus. In totaal ontvangt ieder rechthebbende in Sep tember dus een toeslag van 75 Mocht aanspraak op een hoogeren toeslag bestaan, dan gaat deze eveneens Juli 1941 in Men wordt dringend verzocht geduld te willen hebben en zich niet met verzoeken om bespoediging tot de Rijksverzekerings bank en tot de Raden van Arbeid te wen den. Al het mogelijke zal gedaan worden om de noodzakelijke werkzaamheden, die uit den aard tijdroovend zijn, zoo vlug mo gelijk te doen verloopen. Op de renten, toegekend na 1 Juli, zal eveneens zoo spoedig mogelijk de verschul digde toeslag worden betaald. Personen, die in het genot zijn van een rente, toegekend ingevolge een door hen krachtens art. 10 of art. 24 der Ouderdomswet 1919 gesloten ver zekering, en zij, die een vrije invalidi- teits- of een vrije ouderdomsrente krachtens art. 93 of art. 94 der Invali diteitswet genieten, hebben geen recht op een toeslag. DE PRESIDENT VAN HET VREDES- GERECHTSHOF. De persdienst van de N. S. B. meldt: Mr. dr. J. H. Carp, die zoo juist benoemd is tot raadsheer in het gerechtshof te 's-Gra venhage, en tevens tot lid van het vredes- gerechtshof, deelt ons mede, dat hij bij een nader besluit van den secretaris-generaal van justitie van 18 Aug. j.l., benoemd is tot president van laatstgenoemd Hof. GEERTJE EN HE1NO OF GELD EN LIEFDE. Een hupsche jongedame vertelde mij gisteravond in de grootste opgewon denheid en in alle ernst, dat er niets prettigers is dan millionair te zijn. Of met een millionair te trouwen interrumpeerde ik. Ze zeggen wel zei ze dat geld ongelukkig maakt, maar onder- tusschen. Dat meisje heette Geertje, ongetwij feld een mooie Hollandsche naam en die volkomen bij haar past zij is stevig gebouwd, blozend en bolrond maar minder geschikt voor een mil- lionairsvrouw. En dat heb ik haar ook gezegd. Zij antwoordde daarop: What is in a name? (Zij heeft juist de eerste klas van de H. B. S. doorloopen). Die vraag kan ik veranderen. Trui bijvoorbeeld is veel deftiger. Maar wij zouden kunnen blijven twisten over de vraag of een millionairsvrouw dik mag zijn of slank moet zijn. Overigens meende ik, dat millionairs niet van dezen tijd zijn, maar spoedig gelijkgeschakeld zullen worden in de grauwe massa. Maar dat geloofde zij niet onmiddellijk. Een Heino dan? vroeg ik. Zij kleurde hevig en zei: Heino is geen millionair. Maar als de millionairs nou binnenkort toch ook aan de beurt komen, kan ik net zoo goed Heino Geertje zei ik geld is niet alles volgens mij zijn liefde en vrij heid meer waard. En vergeet niet: de verwachting is altijd veel schooner dan de vervulling. Ook ten opzichte van millionairs. Droom dus nog maar een beetje. Maar denk aan Heino! k.J NEDERLANDSCHE VOLKS- DIENST Het terrein, waarop de Nederland- sche volksdienst zijn sociale taak gaat vervullen is onbeperkt, omdat werke lijke sociale arbeid niet binnen vooraf bepaalde grenzen is vast te leggen. Een even grootsche als schoone taak zal het zijn, doordat speciaal de hulp en steun, die de Nederlanders elkaar wil len verleenen, zal worden ingeschakeld. Om dit doel te bereiken is de mede werking noodig van zeer velen, die zich tot socialen arbeid, voelen aange trokken, alsook van diegenen, die in staat zijn door een offer de uitvoering van dit veelomvattende werk mogelijk te maken. Daarom melde men zich als vrijwilli- ger(ster) bij een der navolgende adres sen of men late zich als lid inschrijven, waaraan een vaste maandelijksche bij drage is verbonden. Provinciale leider van den Neder- landschen Volksdienst in Zuid-Holland is; Drs.: W. F. van Leeuwen, Javastraat 2a, Den Haag. HET LOT DER ONTVOERDE LETLANDSCHE KINDEREN. De „Deutsche Zeitung im Ostland" be vat een uitvoerig artikel over het lot van de kinderen, die door de Sovjets uit Let land ontvoerd zijn. Ontvoering der kinde ren was door Joden georganiseerd, zoo schrijft het blad. Op 25 Juni werden de kin deren bijeengebracht, deels bijeengedre ven. Toen ging het met wagens en te voet naar de grens toe. Na den intocht der Duitsche troepen gingen de moeders op weg om haar kinderen te zoeken. Met be hulp van de Duitsche soldaten is het ook gelukt, een deel der weggevoerde kinde ren terug te vinden en terug te brengen. Volgens mededeelingen van ooggetuigen werden wagens met de kinderen naast mu nitiewagens geplaatst en zoo blootgesteld aan de Duitsche luchtaanvallen. Uit Riga zijn 400 kinderen naar de Sovjet-Unie ont voerd. Van dezen konden er tot dusver 50 teruggevonden worden. Zij bevonden zich in een volkomen ver waarloosden toestand en velen hunner wa ren gewond. 21 kinderen heeft men dood aangetroffen. De rest is spoorloos verdwe nen. ROOD-WIT-BLAUWE FIETS VLAGGETJES VERBODEN. Van bevoegde zijde wordt het publiek in herinnering gebracht, dat het volgens een door den commissaris-generaal voor de openbare veiligheid gegeven voorschrift verboden is, dat de Nederlandsche natio nale vlag (rood-wit-blauw) voor betoo- gersdoeleinden wordt gebruikt en dat het mitsdien aan wielrijders is verboden vlag getjes in deze kleuren te voeren, daar dit als een demonstratie wordt beschouwd. De politie zal tegen overtreders streng optreden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1941 | | pagina 1