DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
&e am&iaefeCitifyóactie aan het
ClaAietifh ptant
Momentje.
DINSDAG 19 AUGUSTUS 1941
32ste Jaargang No. 10028
3)e Cclcbch^Sou/fca/nt
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
Bureaax: Papengracht 32.
GROOTE VERLIEZEN DER SOVJETS AAN DEN DNJEPR
Onrust en ellende in Siberië
In, den oentralen sector van het Oostelijk
front zijn op 17 Augustus op sommige
plaatsen hardnekkige gevechten ontstaan.
De bolsjewisten probeerden tevergeefs
zich uit de omsingeling te bevrijden en het
oprukken der Duitsehe troepen tegen te
houden. Politieke commissarissen dreven
de Sovjet-troepen steeds weer het vuur
van de Duitsehe afdeelingen in. Uit vrees,
van achteren te worden neergeschoten,
gaven de Sovjet-soldaten zich slechts bij
uitzondering over. De meesten van hen
moesten in gevechten van man tegen man
onschadelijk gemaakt worden. De bloedige
verliezen der Sovjets zijn ook hier aan
zienlijk hooger dan het aantal gevangenen.
Een Duitsehe formatie gevechtsvliegtui
gen heeft op den ochtend van 17 Augus
tus het ongeveer 70 K.M. ten Zuiden van
Dnjepr-Propetrowsk gelegen vliegveld der
Sovjets, Saporosje, met succes aangevallen
en 25 Martin-bommenwerpers vernietigd.
Verrassend verschenen de Duitsehe ma
chines boven het groote vliegveld en wier
pen zich op in lange reeksen opgestelde"
twee-motorige Sovjet-toestellen. Van der
tig vliegtuigen, die in den Noordwestelij
ken hoek van het veld stonden, kregen 25
zoo zware treffers, dat zij een verwrongen
massa vormden. De overige toestellen wer
den zwaar beschadigd. Voorts vernielde
een bomvoltreffer een groote hangar, waar
bij de aldaar opgeslagen voorraden brand
stof en munitie verloren gingen. De aan
val was het werk van enkele seconden. De
Duitsehe formatie bereikte zonder eenig
verlies de basis van uitgang, welke eenige
honderden kilometers ten Westen gelegen
In den nacht van 17 op 18 Augustus
heeft het Duitsehe luchtwapen zijn veel
zijdige aanvalsoperaties in het Oosten met
succes voortgezet. Op den Dnjepr werden
een kanonneerboot en twee kleine sche
pen der Sovjets tot zinken gebracht. Een
koopvaardijschip der Sovjets van ongeveer
lO.OOOb.r.t. werd door bomtreffers zwaar
beschadigd. Er ontstond een brand, welke
zich snel uitbreidde en na korten tijd
maakte het schip slagzij. Op een koopvaar
dijschip der Sovjets van 3.000 brt. veroor
zaakten verscheidene bommen zware
schade.
OM NIKOLAJEF.
De bevolking van Nikolajef heeft sinds
weken onder groot gebrek aan levensmid
delen geleden, zoo werd den Duitschen
troepen bij hun intocht gerapporteerd.
Zooals alle steden en dorpen in dit ge-
vechtsgebied, was ook Nikola jef van alle
toevoeren afgesneden. Bovendien hadden
de wijkende Sovjetformaties de aanwezige
voorraden in beslag genomen en daarvan
zooveel gebruikt, dat er voor de burger
bevolking nog slechts melk als voedsel
overbleef. Warme spijzen hadden de be
woners al verscheidene weken lang niet
meer gehad, daar de Sovjetoverheid het
maken van vuur verboden had, z.g. als
onderdeel van de luchtbescherming.
Naar het D.N.P. van bevoegde zijde ver
neemt, heeft een Duitsehe infanterie-divi-
sie den 17en Augustus in de omgeving van
Nikolajef de resten der Sovjetdivisier in
de tang gesloten en volledig vernietigd. De
Sovjetafdeelingen hadden steeds weer in
den donkeren naoht gepoogd een weg te
bereiken die reeds sedert den 16en Augus
tus stevig in Duitsehe handen was. Des
morgens in de vroegte begon een hevig ar
tillerievuur. Stelselmatig werden geheele
deelen van het bosch met vuur bestookt.
Dorpen en afzonderlijke boerenhofste
den, waar zich de bolsjewisten in hadden
genesteld, gingen in vlammen op. Toen
trokken de afdeelingen Duitsehe infante
rie in breede en diepe tirailleurlinie op
voor den aanval. Honderden bolsjewisten,
die in wilde paniek trachtten te vluchten,
vielen aan de Duitsehe vuurbundels ten
offer. In de nabijheid van een spoorlijn,
waar zich de laatste Sovjet-strijdkrachten
nog eens hadden verzameld' en hun laatste
krachten inspanden, stortte de laatste
weerstand onder het vuur der Duitsehe
infanterie ineen, en een reusachtig massa
graf nam achter den spoorweg de laatste
overgeblevenen van vier Sovjet-divisies
in zich op.
LUCHTAANVALLEN OP ODESSA.
Formaties der Duitsehe luchtmacht heb
ben gisteren weer met groot succes een
aanval gedaan op de Sowjet-haven Odessa,
naar het D.N.B. verneemt. Zes transport
schepen van 15.000 ton in totaal werden
zoo zwaar getroffen, dat zij niet meer
kunnen uitvaren. Een kruiser en een tor
pedoboot, die ter beveiliging van de trans
porten waren binnengeloopen, kregen
eveneens zware bomtreffers, waardoor zij
zwaar werden beschadigd.
DE ACHTERVOLGING DER SOVJET
TROEPEN IN HET DNJEPR-GEBIED.
In snelle marschen zijn Duitsehe infan
terie-afdeelingen, ondersteund door pant
serstrijdkrachten en artillerie-afdeelingen,
den 17en Augustus de in de bocht van de
Dnjepr terugtrekkende bolsjewisten voort
durend op de hielen gebleven. Nog voor
de verspreide resten den Oostelijken oever
van de Dnjepr hadden bereikt, ging in de
ochtenduren van den 17en Augustus een
orkaan van vuur over den geheel-en sector.
Zonder kans op redding aan de vernietiging
prijsgegeven, renden de Sow jets om het
veege lijf te redden. Kleine achterhoedes
werden door de voortstormende Duitsehe
infanterie onder de voet geloop-en. In groote
troepen vluchtten de volkomen afgejak
kerde en krachtelooze Sowjetsoldaten uit
hun aardholcn en schuilplaatsen om zich
spoedig daarop gevangen te geven. Ontel
bare dood-en liggen in de bosschen, op de
wegen, in granaattrechters en in de graan
velden. Lange colonnes gevangenen trek
ken langs de met puinhoopen bezaaide we
gen voorbij hun in den steek gelaten stuk
ken geschut, om naar de Duitsehe gevan
genkampen te worden gébracht. Zij ver
tellen steeds weer hetzelfde: „Het was ver
schrikkelijk, vóór ons de Duitsehe soldaten
en achter ons de eigen politieke corunis-
sarissen met het pistool. Alle gewonden
en kreupelen, die niet meer verder kon
den, werden door de commissarissen een
voudig neergeschoten".
Sedert de publicatie van het laatste of-
ficieele legerbericht van 8 Augustus zijn
onze troepen aan den Oostelijken oever
van de Boeg 150 a 200 Km. opgerukt, te
zamen met de verbonden Duitsehe troepen.
Zij zijn bij de gevechten om Nikolajef met
succes opgetreden. Onze gemotoriseerde
afdeelingen hebben den zich vastberaden
verdedigenden vijand aanzienlijke verlie
zen toegebracht en in samenwerking met
de cavalerie versohillende doorbraakpo
gingen van den vijand verijdeld. Onze troe
pen maakten verscheidene duizenden ge
vangenen en veroverden groote hoeveel
heden oorlogsmateriaal.
DE VERLIEZEN DER SOVJETS BIJ
SMOLENSK.
Duitsehe pantsertroepen hebben van 15
tot 18 Augustus ten Zuidoosten van Smo
lensk vluchtende eenheden van de Sov-
De tentoonstelling .Productieslag in Europa- is Maandag In Pulchri Studio te
den Haag voor het publiek opengesteld. - Een hoekje van de expositie met
West.andsch (ruit. groenten en bloemen (Schimmelpenning^
V VICTORIE
Duitschland wint
voor Europa
OP ALLE FRONTEN
Geheele gebied ten
Westen van den
Dnjepr tn Duitsehe
handen
AANVAL OP ODESSA
BEGONNEN
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUEHRER. 19 Augustus. ID. N. B.I.
Het opperbevel der weermacht deelt
mede:
„De achtervolgingsgevechten in de
Zuidelijke Oekraine, waarbij Duitsehe,
Roemeensche, Hongaarsche en Italiaan-
sche afdeelingen in voorbeeldige wa
penbroederschap hebben samenge
werkt en voortreffelijke gevechts- en
marschprestaties geleverd hebben,
hebben het geheele gebied ten Westen
van den Dnjepr in onze handen ge
bracht. Op de stad Odessa en eenige
kleine bruggehoofden aan den bene
denloop van den Dnjepr, waar zich nog
Sovjetstrijdkrachten bevinden, is de
aanval begonnen.
Bij deze gevechten heeft de vijand
uiterst zware verliezen geleden. Onge-
iekend het gevangenenaantal in den
slag van Oeman zijn ongeveer 60.000
gevangenen gemaakt. Verder zijn 84
pantserwagens, 530 stukken geschut en
veel ander oorlogsmateriaal buitge
maakt.
In de oorlogshaven Nikolajef vielen
de volgende op stapel staande oor
logsschepen in onze handen: een slag
schip van 35.000 ton, een kruiser van
10.000 ton, 4 torpedobootjagers en 2
duikbooten. Verder werd een kanon
neerboot tot zinken gebracht, een
tweede zwaar beschadigd, een drijvend
dok vol locomotieven buitgemaakt.
Bij den aanval op de haven van
Odessa heeft de luchtmacht 9 groote
troepentransportschepen door zware
bomtreffers onbruikbaar gemaakt en
3 oorlogsschepen, waaronder een zwa-
ren kruiser, beschadigd.
Ook bij de gevechten in het gebied
van Kiev en Korosten heeft de SOv-
ietweermacht zware verliezen gele
den. Sedert 8 Augustus zijn hier 17.750
gevangenen gemaakt en 142 pantser
wagens, 123 stukken geschut, een pant-
sertrein en veel ander oorlogsmate
riaal buitgemaakt."
jets omsingeld. Tijdens deze dried aagsche
achtervolginigsgeveohten maakten de Duit
sehe pantserkrachten 700 vrachtauto's der
Sovjets, negentig stukken geschut, 25 stuk
ken luchtdoelgeschut, twintig stukken
anti tankgeschut, 25 zware gepantserde
gevechtswagens en tien pantser verken -
nings wagens buit of vernietigden deze. Er
werden meer dan 10.000 gevangenen ge
maakt. Twee divisies der Sovjets waren
daarmede in de pan gehakt.
Op 17 Augustus bij de onophoudelijke
achtervolging drongen Duitsehe pantser
troepen een klein dorp aan de bocht van
den Dnjepr binnen, waar zij honderd Sov
jet-vrachtauto's en de geheele verzorgings
colonne van een Sovjet-divisie buit maak
ten of vernietigden en ruim vijfhonderd
gevangenen maakten.
DE TOESTAND IN SIBERIë.
De toenemende ernst van den toestand
in Siberië is voor de Sowjet Unie aanlei
ding geweest naar goed ingelichte kringen
in Sjanghai hebben vernomen, den onder
chef der staatspolitie, Merkoelof, met een
officieele opdracht naar Siberië te zenden.
Merkoelof moet in de eerste plaats den toe
stand in Siberië onderzoeken, ten tweede
een verbetering tot stand brengen in de
samenwerking met den etappendienst en
ten derde de opneming der millioenen
vluchtelingen organiseeren, die thans uit
de Westelijke deelen der Sowjet Unie Si
berië binnenkomen.
Uit dezelfde kringen verluidt, dat in
West Siberië de staat van oorlog is afge
kondigd. In verband met het separatistische
en anti-bolsjewistische streven van aan
zienlijke deelen der Siberische bevolking,
is het plan opgegeven om in Siberië naar
het voorbeeld van het Europeesche deel
der Sowjet Unie volkslegers en guerilla-
organisaties te vormen. Er is bevel gege
ven de bevolking te ontwapenen. Merkoe-
lofs voornaamste taak is te onderzoeken,
of de tot nu toe getroffen maatregelen vol
doende zijn om de klaarblijkelijk dreigen
de onlusten in de kiem te smoren. Onder
de onafzienbare rijen vluchtelingen zijn
reeds epidemieën uitgebroken, die groote
offers hebben gevraagd. Er moeten niet al
leen maatregelen wprden getroffen om uit
breiding dezer epedemieën te voorkomen,
doch tevens moet de haard der onlusten
opgeruimd worden, die de ellende der
vluchtelingen veroorzaakt heeft.
VAN DE ANDERE FRONTEN
In den nacht van Maandag op Dinsdag
hebben Britsche vliegtuigen boven West-
Duitschland gevlogen en brand- en bri
santbommen neergeworpen, welke in en
kele steden geringe schade veroorzaakten.
De bevolking leed eenige verliezen.
Enkele Sovjet-bommenwerpers, welke
over de Oostzee het Rijksgebied naderden,
werden reeds aan de kust door den lucht
afweer afgeslagen. Eén vliegtuig, dat Ber
lijn probeerde te bereiken, werd door de
luchtdoelartillerie tot omkeeren gedwon
gen.
Volgens de tot dusver ontvangen berich
ten werden in den afgeloopen nacht negen
vijandelijke vliegtuigen neergeschoten.
BRITSCHE MIJNENVEGER TOT
ZINKEN GEBRACHT.
Duitsehe strijdkrachten ter zee en in de
lucht hebben den laatsten tijd herhaaldelijk
de vernietiging van Britsche patrouille
vaartuigen en mijnenvegers kunnen mel
den. De Britsche admiraliteit heeft nu mee
gedeeld, dat weer een Britsche mijnenve
ger en wel nr. 39 tot zinken is gebracht.
MOEILIJKHEDEN DER ENGELSCHEN
IN ABESSINIë.
Twee moeilijkheden hebben de Engel-
schen in Abessinië en Fransch-Somaliland.
zoo schrijft de correspondent van de
„Times" uit Addis Abeba. De eerste moei
lijkheid vormt Gondar, dat voor de Engel-
schen een milita;r vraagteekeh is. Daar
houden nog steeds 10 a 15.000 dappere Ita-
liaahsche soldaten onder leiding van gene
raal Nasi stand. Zij hebben slechts drie
vliegtuigen, die hun munitie en proviand
verschaffen. Alle aanvallen der Engelschen
zijn tot dusver zonder resultaat gebleven,
daar de Italianen waarlijk dapper strijden.
Er bestaat ook geen kans. dat generaal
Nasi, hoewel hij al over de zestig is, zich
met zijn troepen overgeeft, zoo lang zijn
positie niet onmogelijk wordt.
De tweede moeilijkheid ligt hierin, dat
de gouverneur van Fransch Somaliland,
Noualhetas, ondanks zware pressie van de
Engelschen ronduit heeft geweigerd zich
aan te sluiten bij de „vrije Fransch en" van
de Gaulle. Hij heeft den spoorweg van
Dzjiboeti naar Addis Abeba afgezet. Als
tegenmaaregel hebben de Engelschen een
blokkade te land en ter zee tegen Fransch
Somaliland ingevoerd om zoo de Fran-
schen, die trouw blijven aan Vichy, uit te
hongeren. Maar snelbooten, waarover de
Fransche gouverneur beschikt, hebben nog
steeds de noodige levensmiddelen kunnen
aanvoeren en zoo is gouverneur Noualhe
tas nog altoos de situatie meester.
SOVJET-METHODEN
TEKST VAN GEHEIM BEVEL DER
SOVJETS
De Duitsehe troepen hebben den tekst
m handen gekregen van een geheim bevel
van den commandant van het 41e corps
tirailleurs der Sovjets. Deze tekst luidt als
volgt:
„Aan de bevelhebbers van de 118e, 11e,
185e en 90e divisie tirailleurs. Met het oog
op het feit, dat verschillende factoren op
demoralisatie van de troependeelen wij
zen, dat de commandanten der divisies en
regimenten in de troependeelen geen orde
tot stand gébracht hebben en dat de af
tocht in massa wordt voortgezet beveel ik:
1. Alles te mobiliseeren om den aftocht
tot staan te brengen en orde te scheppen
onder de troependeelen.
2. Alle paniekzaaiers en hen die wan
orde teweegbrengen op staanden voet dood
te schieten.
3. Alle zware en lichte machinegeweren
terstond in de vuurlinie te brengen, de
tankafweer en bijzonder betrouwbare af
deelingen op belangrijke en gevaarlijke
plekken te gebruiken. Achter de strijdende
tirailleurs moeten zware machinegeweren
worden opgesteld, waarmede alle deser
teurs die hun post verlaten, moeten wor
den doodgeschoten.
4. De diepte van de verdedigingslinie
trapsgewijze te maken en zonder strijd
geen voetbreedte grondgebied prijs te
geven.
5. De commandanten en politieke com
missarissen moeten hun afdeelingen binnen
veertien uur tijds in orde brengen. Alle
commandanten op politieke commissaris
sen, wier afdeelingen grootendeels uit ele
menten van wanorde bestaan, moeten voor
het militaire gerechtshof verschijnen. Ik
beveel, dat alle commandanten en politieke
commissarissen vóór hedenavond 5 uur
de door hen zelf verwijderde randkentee-
kenen op hun plaats zetten. Doen zij zulks
niet, dan worden zij als lafaards en paniek
zaaiers doodgeschoten.
6. Het bevel moet ter kennis gebracht
worden van het geheele corps leiders.
HOE DE SOVJETS GEESTELIJKEN
IN DE BALTISCHE LANDEN
BEHANDELDEN.
De onderzoekingen in de vroegere Bal-
tische staten hebben aan het licht gebracht,
dat de Sovjets 24 geestelijken, allen uit
Kauen en Wilna, hebben gearresteerd en
ontvoerd, omdat zij geprobeerd hadden het
Vaticaan inlichtingen te verschaffen over
de positie der Katholieke Kerk in Litauen
en Letland. Bij drie pogingen om over de
grens in het buitenland te komen, werden
vier geestelijken doodgeschoten". Slechts één
wist te ontkomen. Of hij evenwel in Rome
is aangekomen, staat nog niet vast. In ieder
geval heeft het Vaticaan hierover tot dus
verre geen enkele mededeeling gedaan.
HET WEER.
Ik heb ontdekt, dat het eigenlijk
vreemd is, als de menschen klagen
over den regen.
Vooreerst hébben ze er een maand
lang om gesmeekt en het lij'kt mij heel
redelijk dat het een maand lang of
meer regent, als het eerst een maand
lang of meer droog is geweest. Maar
ik vraag mij af: Wat hebben de men
schen feitelijk voor last van den re
gen. Ik was Zondag uit in den regen
en ik heb met verbazing geconsta
teerd, dat er geen mensch te zien was,
terwijl het regende en zoo gauw maar
weer de regen ophield, waren de stra
ten in een oogwenk weer op z'n dichtst
bevolkt.
Ik heb Zondag langs het strand ge
wandeld. En ik dacht geen mensch te
zullen treffen in de tram en niet meer
dan een enkelen sterveling op den
verlaten boulevard. Je hoort toch im
mers altijd de menschen klagen, dat
het geen weer is om uit te gaan. En
zie! daar wandelden zij in drommen in
den regen of het 't vnoolijkste zomer
weer was.
Wat kunnen de menschen toch jok
ken!
En nu weet ik, dat het in de wereld
en met de menschen allemaal het
zelfde is.
Dit nummer bestaal uit
twee bladen.
Oproep medici
De Nederlandsche ambulance, die
straks naar het Oostfront zal vertrek
ken, moet een echt Nederlandsche hulp
expeditie zijn. Dat wil zeggen: zij moet
degelijk en soliede zijn, perfect uitge
rust, de modernste instrumentaria heb
ben en over de medewerking van de
beste doktoren en chirurgen kunnen
beschikken.
Daarom is het noodig, dat de organi
satieleiding, wat de medici betreft, een
keuze kan maken uit een zoo groot mo-
geljk aantal doktoren en vooral chirur
gen ook in verband met het aanwijzen
van den leider der ambulance
Nederlandsche medici!
Er wordt een beroep op u gedaan!
Gij kunt, door u op te geven bij de
Nederlandsche ambulance, een eervolle
taak toebedeeld krijgen. Gij, met uw
uitnemende en degelijke opleiding,
kunt ginds in het Oosten den naam
van de Nederlandsche medici de eer
bied van de geheele wereld afdwingen.
Gij kunt daadwerkelijk aantoonen,
dat ons kleine land tot groote en groot-
sche daden in staat is.
Ook op mannelijk verplegend perso
neel doet de ambulance een beroep.
Ook zij kunnen medewerken aan den
menschlievenden arbeid, welke ginds
wacht.
Nederlandsche chirurgen, doktoren
en verplegers. Geeft u zoo spoedig mo
gelijk op aan de organisatieleiding van
de Nederlandsche ambulance, Ko
ninginnegracht 22, 's Gravenhage, tele
foon 113142.
Regen en modder of
brandende zon
In het Sovjet-land, waar thans een ge
weldige strijd gestreden wordt, heer-
schen weerstoestanden, waar wij Neder
landers ons geen begrip van kunnen vor
men.
Geweldige regens maken de toch al slech
te wegen schier onbegaanbaar, plensre-
gens zijn het waartegen haast niets bestand
is. En als er droogte heerscht, brandt de
zon onbarmhartig, droogt alles uit, stof be
dekt mensch en dier.
Hebt u er wel eens over nagedacht wat
het beteekent voor een strijder bij zulke
weersomstandigheden gewond te raken?
Hebt u er wel eens over nagedacht wat
het voor de bevolking van een verwoest
dorp beteekent overgeleverd te worden
aan deze natuurelementen?
Zoo ja, dan zult u ook begrijpen hoe
deze slachtoffers hunkerend naar hulp
uitzien....
Die hulp wordt hun geboden, door de
Duitsehe roode-kruis-troepen en door de
verschillende ambulances.
Ook wij Nederlanders, zullen aan dc-ze
hulpverleening medewerken. Straks zal er
een ambulance onder Nederlandsche vlag
naar het Oostfront vertrekken.
Nederlandsche doktoren' en Nederland
sche verpleegsters zullen ginds in het Oos
ten de traditie van ons volk, dat wijd en
zijd bekend staat om zijn charitatieven in
slag, hooghouden.
En zij zullen daartoe in staat gesteld
worden door de offervaardigheid van heel
ons volk.
Op het gironummer van de Nederland
sche ambulance hebben reeds honderden
stortingen plaats gevonden.
Was uw bijdrage daar al bij?
Zoo niet, schrijf dan nog heden het be
drag over, dat u besteden wilt.
Het gironummer van de Nederlandsche
ambulance is: 87600, Nederlandsche ambu
lance, Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage