fMomentje.N
DINSDAG 12 AUGUSTUS 1941
JZste Jaargang No. 10023
Ste field&elieSoiMant
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. y-( T. - - - r T T
Giro 103003. Postbus 11. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN """au- r-.-n.rht 32.
V Het gemeenschapsbelang
Er wordt in dezen tijd gepropageerd een
levensopvatting, waarbij het individu, de
enkeling zijn daden plaatst in het licht van
het gemeenschapsbelang; waarbij het ge
meenschapsbelang mede norm is voor het
moreel al dan niet goede, al dan niet ge
oorloofde van 'smenschen doèn en laten.
Zóó gesteld, is deze levensopvatting een
essentieel, een wezenlijk en onafscheidbaar
deel van de katholieke levensopvatting,
engeenszins nieuw. Dat het individu
zijn eigen onvervreemdbare rechten
hebbend en behoudend! met zijn tijdelijk
en geestelijk bezit de gemeenschap moet
dienen, is de oude leer der altijd nieuwe
Kerk.
In het tijdschrift „Aristo" (Juni 1941)
schrijft Wouter Lutkie:
„Van alle goede dingen dezer wereld is
God de eenige eigenaar. En vóór zooVer de
mensch toevallige (slechts tegenover mede-
menschen, nooit tegenover God, recht heb
bende) bezitter ervan is in werkelijk
heid is hij dus géén bezitter, doch werd hem
slechts de beschikking erover verleend
rust op hem de plicht een Gode welgevallig
gebruik ervan te maken. In de eerste plaats
zeker ook ter instandhouding en ontwikke
ling van het eigen leven, verder evenwel
tot hulp voor zijn minder bedeelde mede-
menschen. Als trouwe rentmeesters hebben
wij ten plicht, van de ontvangen weldaden
zooveel ons mogelijk is aan anderen mee
te deelen. Zooveel ons mogelijk is, gegeven
de beperktheid van ons reikvermogen en
van der anderen ontvankelijkheid.
Van de stoffelijke goede dingen, waar
over God ons beschikking gaf, moeten wij
weliswaar een gedeelte afzonderen voor
eigen gebruik, omdat wij van deze niet%
kunnen uitdeelen zonder armer te worden."
Van de geestelijke gaven ons geschonken,
kunnen wij echter onbeperkt uitgeven zon
der in rijkdom te verminderen. Zoodat de
plicht tot uitdeelen op het bezit van gees
telijke goederen nog zwaarder rust dan
op dat van s t o f e 1 ij k e'\
Hier is kort en klaar uiteengezet het s o-
c i a a 1 karakter van de katholieke leer over
het eigendomsrecht.
Wij beweren natuurlijk niet, dat deze leer
altijd door alle Katholieken wordt beleefd!
Er wordt héél veel tegen gezondigd en van
de ergernis dier zonden mogen wij ons be
wust worden in dezen tijd van bezinning en
van vernieuwing!
Meerdere Katholieken, in het bezit van
geestelijke goederen, zijn zoo materialistisch,
dat zij die geestelijke goederen ontwik
keling, kennis, wetenschap niet ten bate
van anderen gebruiken, tenzij wanneer en
inzoover zij er zelf materieel beter van wor
den! Dat dezulken, indien b.v. academisch
gevormd, vergeten, dat de gemeenschap, dat
het volk de kosten van hun opleiding groo-
tendeels heeft betaald, is niet het meest er
gerlijke. Het meest ergerlijke in hun gedrag
is, dat zij vergeten, dat op de geestelijke
goederen zooals op de stoffelijke door
den Schenker een sociale hypotheek is ge
legd.
Wij kunnen den nieuwen tijd niet ingaan,
als wij ons van deze sociale levensopvatting
niet diep doordrongen hebben.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
KERKBANKEN.
In Lichtflitsen schrijft een inzen
der:
Knielen onder de H. Mis. Neem plaats
in 'n kerk, bijna n'importe welke niet
vooraan kniel daar met schoenen maat
47, dan zit men zoo onder de hoedenbank.
De meeste banken duwen je tegen de
borst achterover. Ja, in knielstoelen en
kloosterkapellen (waar ik nog al eens
kom) a la bonheur. In de meeste banken
kan men niet anders dan (maat 47 schoen)
hangen.
Henri de Greeve pr. geeft hierop net
volgende commentaar:
Ik heb hartelijk gelachen om uw brief,
omdat ik het zoo hartgrondig met u eens
ben, want ook ik heb maat47 en ik
geloof een nog grootere. Ook ik moet
hang- en slangvormige houdingen aanne
men om die twee groote voeten onder de
bank ergens kwijt te raken. Er is trou
wens een apart hoofdstuk te wijden aan
onpractische kerkbanken. Vele kerkbank
typen zijn ware martel-instrumenten en
folterwerktuigen. Hoewel 'n kerkbank
een gebruiksvoorwerp is, dat dagelijks op
groote schaal gebruikt wordt en dat dui
zenden menschen moet dienen, trekken
de ontwerpers van kerkbanken zich over
het algemeen weinig aan van de eischen
die gesteld moeten worden, de goeden niet
te pa gesproken. De knieier moet maar te
vreden zijn met wat hij krijgt. Het is 'n
onverstandige tactiek. Want het onvermij
delijk gevolg is, dat de bankengemeente er
rustig bij gaat zitten. Er zijn banken die
zoo nauw zijn, dat de zitbank als een klem
den knieier in den rug naar voren drukt,
zoodat de bidder naar boven achterover
helt. Bij zekere gelegenheid had men aan
den architect van een Godshuis opgedra
gen meteen ook de banken te ontwerpen.
Na aflevering' bleek, dat de architect niet
geweten heeft wat knielen was, want de
banken waren geheel onbruikbaar. Men
komt in de kerk niet om in clubchairs te
zitten, maar ook niet om er bek-af uit te
komen.
De prijzen van groenten
en fruit
Krachtig optreden tegen
prijsopdrijvers
De aangekondigde prijslijst, van
groenten en fruit, geldende voor de
periode van 13 tot en met 19 Augustus,
welke werd opgesteld door den ge
machtigde voor de prijzen, is versche
nen en elders in dit blad gegenomen.
Deze lijst wil het voornaamste instru
ment zijn in den strijd tegen de te
hooge groenten- en fruitprijzen, het
instrument namelijk, waarvan elke
huisvrouw zich dagelijks bij haar in-
koopen zal kunnen bedienen. Slechts
door een onafgebroken controle van
het koopend publiek, dat immers de
eerste belanghebbende is, kan aan deze
ongewenschte toestanden een einde
worden gemaakt.
Met nadruk wordt nogmaals gewe
zen op het karakter van deze prijzen.
Het zijn geen vastgestelde maximum
prijzen, die zonder meer door eiken
groentenhandelaar berekend mogen
worden. Het zijn echter wel de hoogst-
denkbare prijzen. Zij zijn berekend
voor grenten van de allerbeste kwali
teit, gekocht tegen den maximum vei-
lingprijs, waarop de hoogst-denkbare
kosten voor verpakking en vracht zijn
geled. Daarbij zijn dan nog de hoogst-
toelaatbare winstmarges voor grossier
en kleinhandelaar in aanmerking ge
nomen.
In zeer vele gevallen zullen dus de
prijzen, welke door een bepaalden
groentenhandelaar gevraagd mogen
worden, belangrijk lager zijn. De kwali
teit kan minder zijn, de kosten van ver
pakking en van de vracht zullen zeer
vaak lager blijven. Ook de groenten-
handelaren, die zelf op de veilingen
koopen, waarbij dus een grossier op
treed, wat vooral in de kleinere steden
dikwijls voorkomt, moeten lagere prij
zen noteeren.
Wanneer de huisvrouwen van de haar
geboden hulp nu een goed gebruik ma
ken, zal aan vele overtredingen een
eind gemaakt worden en daardoor in
voedselvoorziening vooral van de
minst-draagkrachtigen beter verzekerd
zijn. Een scherpe en doeltreffende con
trole van de zijde der daartoe aangewe
zen instanties zal de juiste naleving de
zer prijsvoorschriften nog bevorderen.
GROENTEN EN FRUIT MOETEN
GEPRIJSD ZIJN
De gemachtigde voor de prijzen ves
tigt er nogmaals met nadruk de aan
dacht op, dat handelaren, die groenten
en fruit aan het publiek verkoopen,
verplicht zijn deze te prijzen.
Zooals bekend, blijft deze verplich
ting niet beperkt tot winkels, maar
strekt zij zich uit tot groenten- en fruit-
stalletjes, groentenwinkels, handkarren
of andere voertuigen, waarop groenten
en fruit ten verkoop worden aange
boden.
De prijsaanduiding moét op een voor
een ieder duidelijk zichtbare en lees
bare wijze geschieden: hierbij moeten
voor zoover het de prijslijsten betreft,
de gebruikelijke benamingengebezigd
worden, terwijl bovendien op de prijs
lijsten en prijskaartjes de sorteeringen,
maten of nummers vermeld moeten
staan, zooals dit in de officieele publi
catie van den gemachtigde voor de prij
zen, wèlke; elders in dit blad is .opge
nomen, zijn gebezigd.
Op stipte naleving van deze voor
schriften zal nauwlettend worden toe
gezien.
Overtreders stellen zich aan strenge
straffen bloot.
REDE VAN DEN HEER VAN
GEELKERKEN.
De Persdienst van den Nederlandschen
Omroep deelt mede, dat de rede van den
heer Van Geelkerken, welke door hem in
de bijeenkomst in Bellevue te Amsterdam
zal worden uitgesproken, wordt uitgezon
den. 13 Augustus over den. zenderHilver
sum 1 te 20.00 uur.
v t> f/
H 'U -
NOSTRA RES AGITUR.
Dat beteekent: onze zaak wordt verde
digd. Zoo is het ook. Onze zaak, dat
wil zeggen, de zaak van het Nederland-
sche volk, van geheel Europa, wordt ver
dedigd aan het Oostfront. Daar strijdt de
Duitsche weermacht, samen met de legers
der verbonden mogendheden, samen met
de legioenen uit alle beschaafde landen, te
gen de Sovjethorden.
Daar aan het Oostfront wordt onze zaak
verdedigd enaf doende, dat bewijzen
de berichten die geregeld binnenkomen en
waarin in sobere bewoordingen de gewel
dige successen worden vermeld.
Daar aan het Oostfront wordt onze zaak
verdedigd en daarom Nederlanders, is het
onze plicht, dat zooveel mogelijk landge-
nooten aan den strijd deelnemen.
Inderdaad er strijden reeds duizenden
Nederlanders in de Waffen SS. Er zijn pas
weer eenige contingenten vrijwilligers
naar Krakau vertrokken, maar er zijn nog
tienduizenden flinke kerels, die wakker
geschud moeten worden, om tot besef te
komen, dat een Nederlandsche zaak door
Nederlanders verdedigd moet worden. Aan
het Oostfront wordt onze zaak verdedigd,
het is dus ook uw dure plicht om u te mel
den bij het
VRIJWILUéSsiEGIOEN
NEDERLAND
Koninginnegracht 22, Den Haag.
V= VICTORIE n
Duitschland wint
voor Europa
OP ALLE FRONTEN
v
TWEEHONDERD PROCENT WINST OP
KOFFIESURROGAAT.
Twee Zaansche fabrikanten tot 500.
boete veroordeeld.
Door de Gebrs. B. te Zaandam is sedert
1 Sept. 1940 koffie-surrogaat bereid en ver
pakt in kleine zakjes met een inhoud van
30 gram, in den handel gebracht. Dit sur
rogaat moest door de winkeliers, die een
normale winstmarge genoten, voor 25 ct.
per zakje aan de verbruikers verkocht
worden. De grossiers maakten op dit arti
kel een relatief aanmerkelijk grootere
winst, de fabrikanten echter verdienden
niet minder dan 200 pet. van den kost
prijs.
De accountantsafdeeling van de inspectie
voor de prijsbeheersching te Amsterdam,
die deze aangelegenheid nader onderzocht,
berekende dat de verkoopprijs in den de
tailhandel hoogstens op 15 cents per zakje
had gesteld mogen worden. Bij dezen prijs
zouden zoowel de grossiers en detaillisten
alsook de fabrikanten een redelijke winst
verkregen hebben. Door een zooveel hoo-
geren detailprijs vast te stellen werd de
grens van het redelijke en toelaatbare verre
overschreden en maakte men zich aan
prijsopdrijving schuldig.
De inspecteur voor de prijsbeheersching
te Amsterdam stelde op grond van deze
overwegingen vast, dat de prijsopdrijvings-
en hamsterwet, gezien in verband met het
prijsbeheerschingsbesluit was overtreden
en veroordeelde de Gebrs. B. beiden tot
ƒ500.boete.
BURGEMEESTER VAN LANSCHOT
GAAT HEEN
De burgemeester van 's-Hertogenbosch,
mr. F. J. van Lanschot, heeft aan den ge
meenteraad schriftelijk medegedeeld, dat
hij aan den heer secretaris-generaal van
het departement van Binnenlandsche
Zaken heeft verzocht, hem met ingang
van 10 September a.s. eervol ontslag uit
zijn ambt te verleenen, zulks in verband
met het overschrijden van den leeftijd van
65 jaren, en het verstrijken van den ter
mijn zijner laatste benoeming.
- V -C:
m -ss
BEPALINGEN BETREFFENDE
DUITSCHE EFFECTEN.
Verplichte opgave bij het
Deviezeninstituut.
In het Verordeningenblad is opgenomen
een besluit van de secretaris-generaal van
Financiën en van Handels- Nijverheid en
Scheepvaart betreffende Duitsche effecten.
Dit besluit luidt als volgt:
Hoofdstuk I.
Art. 1. (1) De bepalingen van dit hoofd
stuk zijn van toepassing op in Reichsmark,
goudmark, schilling .goudschillipg, kronen
(voormalige geldsoort van Oostenrijk of
van het Protectoraat), Lit, Danzigers gul
dens, zloty, francs (Belgische francs),
Luxemburgsche francs en Fransche francs
of in goederenwaarde uitgedrukte effecten,
welke door een natuurlijken of rechtsper
soon, die binnen het gebied van het Duit
sche Rijk (met inbegrip van het Protecto
raat Bohemen en Moravië) in den Elzas,
in Lotharingen of in Luxemburg zijn woon
plaats heeft dan wel aldaar is gevestigd,
zijn uitgegeven.
(2) Het Deviezeninstituut kan bepalen,
dat op door hem aan te wijzen effecten of
groepen van effecten de bepalingen van
dit, hoofdstuk niet van toepassing zijn.
Art. 2 Banken, bankiers en commissio
nairs in effecten, leden van de Vereeniging
voor den Effectenhandel, te Amsterdam,
van den Bond voor den Geld- en Effecten
handel in de Provincie, te 's-Gravenhage,
of van de Vereeniging van Effectenhande
laren te Rotterdam, zoomede de Associated
Cassa en de Kasvereeniging, te Amsterdam,
zijn verplicht effecten, als bedoeld in art.
1, welke zij uit het buitenland of anders
dan in onderling verkeer in het binnenland
ontvangen, binnen een week, onder ver
melding van de nummers der effecten, den
naam en het adres van den eigenaar of
rechthebbende, schriftelijk aan het Devie
zeninstituut op te geven. Zij zijn verplicht
zich de zekerheid te verschaffen, dat de
gegevens ten aanzien van den eigenaar of
rechthebbende juist zijn.
Art. 3. Het is aan de in art. 2 genoemde
banken, bankiers en commissionnairs in
effecten, zoomede aan de Associatie-Cassa
en de Kasvereeniging, slechts met vergun
ning van het Deviezeninstituut geoorloofd
effecten, als bedoeld in art. 1, welke zij uit
het buitenland of anders dan in onderling
verkeer in het binnenland ontvangen, af te
geven of in een ander depot over te bren
gen, zoomede over te gaan tot prestaties in
verband met deze effecten (betaling van
koopsommer of op onderpand er van ver
strekte gelden betaling van coupons of di
videndbewijzen en dergelijke), tenzij hot
Deviezeninstituut voor de betrokken af
gifte, overbrenging of betaling een verkla
ring van gern bezwaar heeft afgegeven.
Art. 4. Met onderling verkeer in het bin
nenland is geiijkgpsteld het verkeer met
natuurlijke en rechtspersonen, die in de uit
oefening van hun beroep of bedrijf effecten
in bewaring plegen te nemen of in effecten
plegen te handelen of bij dezen handel ais
tusschenperso.cn plegen op te treden en die
binnen het gebied van het Duitsche rijk
dan wel m de gebieden, waarvoor het Duit
sche deviezenrecht van kracht is, hun
woonplaats hebben dan wel aldaar geves
tigd zijn.
Hoofdstuk H.
Art. 5. (1) Coupons van in het bezette
Nederlandsche gebied uitgegeven Duitsche
buitenlandsche obligaties Auslandbonds)
of buitenlandsche pandbrieven (Auslands-
pfandbriefe), welke aan een niet-ingezete-
ne toebehooren en waarvan de tegenwaar-
AUTO'S.
Ik kan nog steeds niet zeggen, naar
welke van beide wagens mijn voor
keur uitgaat. Niet dat ik van plan ben
tot aanschaffing van een wagen over
te gaan. In de vooroorlogsche tijden
zou men daarover nog eens hebben ge-
prukkizeerd. Als er dan een nieuw type
verscheen, moest de oude dikwijls
weg. want daarmee kon men zich met
goed fatsoen niet meer vertoonen. En
de nieuwe kocht je, net als een stof
zuiger, of afbetaling. Moet je zien waar
ze tegenwoordig mee rijden! Vroeger
had je keuze tusschen een Lincoln '38,
een Renault '39 en de nieuwste of een
mhidcr nieuwe Ford en er waren men
schen, die je op het gehoor of op de
reuk konuen zeggen of er een Fiat,
een Citroën of een Skoda en van welk
jaar aankwam. Dat is nu een beetje
gemakkelijker geworden. Wie nu een
auto wil koopen, heeft slechts keuze
uit twee merken n.l.: „Soepketel" of
„Doodkist". Hij kan ook nog een snelle
vijf cylinder koopen, maar dan worden
de cylinders alle vijf boven zijn hoofd
gemonteerd. Zelfs ik kan mij niet meer
in het merk vergissen. Maar gangbaar
zijn zij alleen maar nu. En dan koester
ik bovendien altijd nog de geheime
vrees van ontploffingen en zoo. Dat
ligt zoo in de 'ijn van den tijd. Ik zal
dus nog even wachten met het aan
schaffen van een auto.
V.J
de aan het Nederlandsche betaalkantoor
of den Nederlandschen trustee (Anleihe-
treuhander) is overgemaakt, moeten door
het betaalkantoor of den trustee ten gun
ste van den niet-ingezetene aan de „Kon-
versionskasse für deutsche Auslandsschul-
den" wordt geacht volgens opdracht van
den schuldenaar te zijn geschied, zulks met
ingang van den dag, waarop de overmaking
door het betaalkantoor of den trustee is
ontvangen. Zij heeft voor het betaalkan
toor en den trustee bevrijdende werking.
(2) Ingezetenen, die coupons, als be
doeld in het eerste lid, aan het Nederland
sche betaalkantoor of den Nederlandschen
trustee ter betaling aanbieden, zijn ver
plicht daarbij te wijzen op het feit, dat de
coupons aan een niét-ingezetene toebehoo
ren.
Hoofdstuk III
Art. 6. Het besluit no. 34/1941 betref
fende niet geregistreerde Duitsche effecten
en het besluit van den secretaris-generaal
van het departement van financiën van 24
December 1940 (Nederlandsche Staatscou
rant No. 251) worden ingetrokken.
Art. 7. Dit besluit treedt heden (d.i. 9
Aug. Red.) in werking.
PACHTOVEREENKOMSTEN.
Bij besluit van de secrtarissen-generaal
van de departementen van Justitie en van
Landbouw en Visscherij is bepaald, dat het
verzoek, bedoeld in art. 3 tweede lid van
het Besluit 214/1940 ten aanzien van Mon
delinge Pachtovereenkomsten na 30 April
1941 alsnog doch uitsluitend vóór 1 Mei
1942 kan worden gedaan. Dit besluit
heeft terugwerkende kracht tot 30 April
1940.
Een interessant doorkijkje op de tentoonstelling van Westfaalsche en Nederrijnsche
kunst in het Rijksmuseum te Amsterdam (Pax-Holland-De Haan m)
Aan het Oostelijk Iront. - In dezen sector werden niet minder dan.
23.000 gevangengenomen bolsjewisten binnengebracht. In eindelooze
rijen trekken de mannen naar de interneeringskampen
(Atlantic-Holland)
