DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
uemietiging.00.Cag.en aan het
ClaóteCiffi ptant
Zware verliezen der bolsjewieken
Momentje.
-J
WOENSDAG 6 AUGUSTUS 1941
32ste Jaargang No. 10018
S)e Geid6clvcSoii/ta^it
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
Bureaux: Papengracht 32.
V Werken voor een
mooie toekomst
Uit tegenslag en teleurstelling in ons
persoonlijk leven kan iets goeds geboren
worden. Sterker nog: zal iets goeds gebo
ren worden, als wij die tegenslag en teleur
stelling aanvaarden, zooals wij ze moeten
aanvaarden.
Ook uit de rampen van den oorlog zal
iets goeds geboren worden, als de men-
schen de lessen, hun in verschrikkelijke
feiten voorgehouden, willen begrijpen en
ter harte nemen.
Uit de rampen van den oorlog zal dan
iets goeds geboren worden voor de we
reld, voor ieder land en ieder volk afzon
derlijk, voor ieder individueel.
In een artikel in de jongste aflevering
van het Bouwblad constateert C. M. van
Moorsel, dat de Nederlanders in den oor
log twee zaken hebben leeren kennen als
een groot goed, welke twee zaken voor
ons Nederlandsche volk van een bijzon-
dère beteekenis zijn gaan worden. En hij
vervolgt dan:
„Op de eerste plaats hebben wij ons als
Nederlanders, meer en bewuster dan vóór
dien tijd, aaneengesloten gevoeld. We heb
ben plotseling dien natuurlijken band
herkend, waarvan de beperkende omslui
ting ons de kracht en den steun verleen
de in de waarlijk moeilijke uren die we
hadden te doorstaan.
En op de tweede plaats begrepen we
weer de echte weelde, een cultuur-volk
te zijn, een volk met een eigen wezen, een
eigen onaantastbaar wezen.
In de oorlogsdagen zelf was dat her
wonnen besef overal duidelijk waarneem
baar. Want het was immers ons eenig be
houd, dat béwustzijn onder ons levend te
houdèn.
Maar ook nu nog is dat ons eenig be
houd.
Wij moeten onszelf bewust worden van
ons specifiek volks-karakter".
En zich speciaal tot de kunstenaars wen
dend, gaat de schrijver verder:
„De kunstenaars hebben daarbij wel een
heel bizondere roeping, waaraan zij zich
niet paogen onttrekken. Het is nu niet lan
ger verantwoord, alleen op eigen roem
ën eer bedacht te zijn, waar het gaat om
de bewustwording van een volk en om de
herleving van een eeuwenoude cultuur,
welke de strijd waard is.
Een der middelen daartoe is, de oud-
vaderlandsche kunst met liefde en toewij
ding te bestudeeren".
Wij willen hierbij opmerken, dat onge
twijfeld de kunstenaars „een heel bizon
dere roeping" hebben, om die twee ge
noemde „zaken" „levend te houden" on
der het Nederlandsche volk.
Maar voor allen, die leiding geven,
ligt hier een zeer ernstige roeping!
Wij moeten verder-bouwen een samen
leving, waarin de eenheid van het Neder
landsche volk practisch wordt beleefd
méér daadwerkelijk dan in het verleden.
Wij moeten verder-vormen een cultuur,
waarin de ware en zuivere volksche
elementen tot levende Uitdrukking ko
men een echt Nederlandsche cultuur,
niet slechts voor kringen van bevoorrech
ten, maar voor héél het volk.
Uit het kwade kan zal het goede ge
boren worden voor ons vaderland!
Nieuwe veroveringen
BJELSJA TSJERKOV EN CHOLM IN
DUITSCHE HANDEN.
De stad Cholm aan de Lowat en Bjelsja
Tsjerkov zijn in Duitsche handen, naar
het D.N.B. van bevoegde zijde verneemt.
Als Moskou nog steeds beweert, dat de
bolsjewiki deze plaatsen in bezit hebben,
dan kan Berlijn daarin slechts het bewijs
zien, dat de opperste militaire leiding der
bolsjewieken alle overzicht over de ge
beurtenissen aah het front heeft verloren.
Maandag zijn Duitsche troepen binnen
gedrongen in versterkte veldstellingen der
Sovjets ten Zuiden van Kiew. Na hevigen
strijd werden 43 Sovjetkazematten geno
men; de bolsjewistische bezetting werd
overweldigd. Bij deze moedige operatie
zijn duizenden gevangenen gemaakt; veel
oorlogsmateriaal werd buitgemaakt. De
Sovjetverliezen zyn zeer groot. Het aantal
gevallen bolsjewisten bedraagt het dub
bele van dat der gevangenen.
TEN NOORDEN VAN HET PEIPUSMEER
Op 3 Augustus ontdekten Duitsche Mes-
serschmittjagers ten Noorden van het Pei-
pusmeer, in de nabijheid van een overlaad-
station, drie rijdende goederenreinen,
zwaar geladen met Sovjet-troepen, stuk
ken geschut en ander oorlogsmateriaal. De
Duitsche jagers stortten zich onmiddellijk
op de locomotief van den eersten trein en
openden een heftig vuur. De trein ont
spoorde en versperde daardoor het en
kele spoor. De beide andere treinen, die
niet meer op tijd konden remmen, reden
op den eersten trein, waardoor de verwar
ring toenam. Steeds weer vuurden de
vliegtuigen op de naar alle zijden vluch
tende bolsjewisten.
Op 4 Augustus werd dit gebied door af-
deelingen van het Duitsche leger bezet.
Toen kon men constateeren, dat in de drie
goederentreinen de geheele uitrusting van
een geheele Sovjet-brigade vernietigd
was.
ONOPGELEIDE TROEPEN.
In den centralen sector van het ooste
lijke front zijn Duitsche formaties op een
Sovjet-divisie gestooten, die grootandeels
onlangs opgeroepen, onopgeleide man
schappen bestond. De meeste bolsjewisten
wisten niets af van het hanteeren van me
chanische wapens. Uit mededeelingen der
gevangenen bleek, dat velen van deze
Sovjetsoldaten gebruikt werden aan stuk
ken geschut en machinegeweren, zonder
te voren eén dergelijk wapen gezien te
hebben. De onder dwang van de commis
sarissen zich verdedigende Sovjetstrijd
krachten werden in gevechten van man
tegen man volkomen in de pan gehakt.
Op 4 Augustus heeft een Duitsche af-
deeling in den noordelijken sector in den
strijd om een kleine plaats 92 bolsjewisten
gevangen genomen. De gevangenen be-
hooren tot 18 verschillende legeronderdee-
len. Van welingelichte Duitscher zijde con
stateert men, dat uit deze sterke vermen
ging de toenemende ontbinding ook aan
het noordelijke front blijkt.
DE FINSCHE AANVAL.
Naar van welingelichte zijde verluidt is
de Finsche aanval in het midden van het
Oostelijk front snel aan het vorderen. Ten
Noordwesten van het Ladogameer be
zweek een Sovjet-tegenaanval, die met
sterke strijdkrachten was ondernomen,
onder zeer groote verliezen voor den
aanvaller. Drie Sovjet-bataillons werden
geheel vernietigd en een groot aantal
stukken zwaar geschut, mijn werpers,
tanks, enz. door de Finnen veroverd. Aan
de kust van de Finsche Golf ondernam de
tegenstander een grooten aanval ter ont
lasting van den druk elders, maar hier
werden de Sovjets eveneens met zware
verliezen afgeslagen.
Het Finsche luchtwapen heeft ten Oos
ten van het Ladogameer den vijand bij
zijn terugtrekkende bewegingen met
groot succes aangevallen. De activiteit van
de Sovjets in de lucht boven het operatie
gebied en voorts boven _Finland is vrijwel
geheel gestaakt.
De zware slagen van het Duitsche lucht
wapen hebben de luchtstrijdkrachten van
de bolsjewisten grootendeels uitgescha
keld, naar het D.N.B. van bevoegde zijde
verneemt. De nog aanwezige bolsjewisti
sche vliegtuigen ontwijken luchtgevechten
met de Duitsehers naar vermogen.
Tusschen het Amerikaansche ministerie
van buitenlandsche zaken en den ambas
sadeur der Sovjet-Unie, Oemansky, zijn
nota's gewisseld, waarin de Vereenigde
Staten zich verplichten aan de Sovjet-
Unie prioriteit te verleenen bij de leve
ring van belangrijk oorlogsmateriaal, on
beperkte licenties voor den uitvoer van
bewapeningsmateriaal toe te staan en
Amerikaansche scheepswerven beschik
baar te stellen ter bespoediging van de
verscheping van het oorlogstuig.
V Victorie Duitschland
wint voor Europa op
alle fronten
MEDEDEELING VAN DE
POLITIE
De commissaris-generaal voor de veilig
heid maakt bekend:
Op grond van art. 45 der verordening no.
138/41 van den Rijkscommissaris voor het
bezette Nederlandsche gebied over de be
scherming van de openbare orde wordt het
volgende verordend:
Art. 1. Het aanslaan, aanplakken en op
elke andere wijze in het openbaar vertoo-
nen van aanplakbiljetten en geschriften,
alsmede het dragen van het speldje der
Nederlandsche Unie is verboden.
Art. 2. Overtredingen van de voorschrif
ten in art. 1 zijn, voor zoover niet volgens
andere voorschriften een zwaardere straf
is vastgesteld, onderhevig aan de straffen
vastgelegd in art. 45, alinea 2 van de ver
ordening no. 138/41 van den Rijkscommis
saris voor het bezette Nederlandsche gebied
over de bescherming van de openbare orde.
Art. 46 der verordening no. 138/41 wordt
toegepast.
Art. 3. Deze mededeeeling treedt in wer
king op den dag van haar afkondiging met
terugwerkende kracht tot 26 Juli 1941.
Van bevoegde zijde wordt medegedeeld:
Aan den Aartsbisschop van Utrecht, mgr.
de Jong, is door de Duitsche politie wegens
het niet opvolgen van een hem verstrekte
lastgeving een boete van 500.opgelegd.
TEGEN DE SOVJETS.
Daartegen zal ook het vrijwilligers-
I legioen Nederland strijden. De Neder
landsche mannen, die straks aan het
Oostfront hun leven wagen, doen dit,
teneinde Europa, dus ook Nederland,
dus ook u en de uwen, te bescher-
I men-
Nederlandsche mannen trekken op
I tegen de Sovjets en wijWij zul-
I len ervoor zorgen, dat zij de beste
I ambulance hebben, die uitgerust kan
worden!
Dit is het minste, wat wij kunnen II
I doen! Daarom storten wij, die achter-
I blijven, iets meer dan wij eigenlijk
kunnen missen, op gironummer no:
87600
Nederlandsche ambulance te den Haag,
Koninginnegracht 22.
Het verloop van de krijgsver-
richtingen tegen de
sovjets
COMMISSARIS VOOR KATHOLIEKEN
BOEREN- EN TUINDERSBOND.
Het Rijkscomissariaat maakt bekend:
De Rijkscommissaris voor het bezette Ne
derlandsche gebied heeft, op grond van art.
1 alinea 2 en in den geest van art. 4 alinea
2, zin 2 van de verordening no. 3/40, Otto
Frans Josephus Damave te Voorburg, tot
commissaris van den Katholieken Boeren-
en Tuindersbond, alsmede van de door de
zen Bond beinvloede nevenorganisaties,
vereenigingen en stichtingen benoemd.
GEVOLMACHTIGDE VAN KATHO
LIEKEN ONDERWIJZERSBOND.
Officieel wordt bekend gemaakt:
De Commissaris voor niet-commercieele
Vereenigingen en Stichtingen heeft op
grond van art. 1 alinea 2 der verordening
no. 41/41 van den Rijkscommissaris voor
het bezette Nederlandsche gebied, prof. dr.
R. van Genechten tot gevolmachtigde van
den Katholieken Onderwijzersbond en alle
aangesloten vereenigingen benoemd.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt bekend:
Naar uit talrijke berichten blijkt, bezit
de leiding der Sovjets geen betrouwbaar
beeld van den toestand aan haar eigen
front. Vasthoudende aan het beginsel van
de absolute waarheid, was voor de Duit
sche berichtgeving dus de grootste gere
serveerdheid geboden, wilde zij den tegen
stander geen waardevolle inlichtingen ver
schaffen. De gerechtvaardigde wensch van
het Duitsche volk, dagelijks over het ver
loop der krijgsverrichtingen op de hoogte
te worden gehouden, moest daartegenover
op den achtergrond treden: Ja, men moest
zelfs op den koop toe nemen, dat in het
vaderland verkeerde voorstellingen ont
stonden, en dat het vijandelijke buitenland
misleidende geruchten uitstrooide. Thans is
het tijdstip gekomen, waarop het met het
oog op het begin van nieuwe operaties
mogelijk is, opheldering te verschaffen over
het verloop en het resultaat van den gewel
digen strijd, welke begon met de doorbraak
van de Stalin-linie.
Tusschen Zwarte Zee en Finsche Golf
maakten het terrein en de eigen doelstel
ling het mogelijk, dat deze doorbraak op
drie beslissende punten werd verricht, ten
Zuiden van de Pripet moerassen, in de
richting van Smolensk en ten Zuiden van
het Peipusmeer.
In de drie hierna volgende berichten
wordt de strijd der hierbij opgestelde strijd
krachten geschilderd. In het Vierde en slot-
bericht wordt het totale resultaat van deze
krijgsverrichtingen op zijn juiste waarde
besproken. De operaties aan het Finsche
front en de strijd van de marine moeten
aan een latere berichtgeving worden voor
behouden.
BERICHT No. 1.
Nadat de Duna tusschen Dunabrug en
Riga in hevige gevechten was overget^k-
ken en Letland van den vijand gezuiverd
was, stond de legergroep van generaal-
veldmaarschalk Ritter' von Leeb voor de
taak, de langs de grens van Letland en de
Sovjet-Unie loopende Stalin-linie te door
breken en tevens de in Estland staande
strijdkrachten van de Sovjet weermacht te
verslaan. In een dapperen aanval gelukte
het aan het onder bevel van den general-
oberst Busch staande leger en aan de in
dien sector strijdende pantsergroep van
den general-oberst Hoeppner, de Leer uit
gebreide en taai verdedigde stellingen ten
Zuiden van het Peipus meer te doorbreke n.
Ostrow, Porchow en Pleskau vielen na een
korten feilen strijd. Daarmede was de
voorwaarde geschapen, om naar het Noor
den op te rukken en den aanval in de rich
ting Leningrad te beginnen.
Ondanks de zeer moeilijke terreingesteld-
steldheid, ondanks fel verzet en ondanks
het feit, dat het maximum van de troepen
gevergd werd kon de linkervleugel van
de strijdkrachten, die oprukken tusschen
l het Ilmen-meer en het Peipus-meer tot
dicht voor Narva voorttrekken, om de
landbrug tusschen Peipusmeer en Finsche
golf te versperren.
Het in Estland operCerende leger
van den general oberst von Kuechler
nam eerst de fel omstreden steden
Dorpat, Fellin en Pernau in, versloeg
in talrijke hevige gevechten de vijan
delijke divisies en verdreef ze via
Taps naar het Noorden. Nog zijn de
operaties van deze legergroep niet vol
tooid.
Desondanks werden in dezen sector
reeds weer meer dan 35.0Q0 gevange
nen gemaakt, 355 pantserwagens, 655
stukken geschut buitgemaakt of ver
nietigd.
De luchtvloot van den general oberst
TENTOONSTELLING
Den laatsten tijd is dc naam van
den Engelschen zeeheld Nelson weer
een enkele keer in de pers versche
nen. Dat is natuurlijk geschied in ver
band met den strijd op den Atlan-
tischen Oceaan, welke aan Nelson her
innerde, maar mij heeft dit in her
innering gebracht de Trafalgar Dag,
die ieder jaar gehouden wordt en
waarop in het Royal United Service
Museum in Londen de luiermand van
Nelson wordt tentoongesteld. Het
eerste hemdje dat Nelson in zijn eerste
levensweken heeft gedragen is er
dan tentoongesteld naast andere voor
een zuigeling onmisbare uitrusting
stukken als een paar gebreide kousjes
en andere zaken. Deze garderobe van
Nelson is thans zoo ongeveer 180 jaar
oud.
Van Vondel, Rembrandt en de
Ruyter hebben wij zulke dingen niet.
En dat doet mij aan als een gemis.
Een gemis, waarin in de toekomst
moet worden voorzien, willen wij
middelen rijk zijn om ons volk in de
toekomst de grootheid van groote
mannen en van ons vaderland duide
lijk voor oogen te stellen.
En zoo denk ik aan een luiertje van
Lou Bandy, de lippenstift van Buziau,
het in zwijm gevallen boordje van
Mengelberg bij de vijfde symphonie,
de griffel van Wouter Hulsteyn, het
rekenboek van dr. Euwe, de ramme
laar van Rost van Tonningen en de
jeugdige ingrediënten van eenige
andere groote vaderlanders.
Maar dan moeten wij nu reeds met
verzamelen beginnen voor het wéér
te laat is.
Geen oogenblik wordt de vijand op zijn terugtocht met rust gelaten. In stoere dagmar-
schen trekt de Duitsche weermacht op, om de vluchtende Sovjet-troepen te achtervolgen
(Atlantic-Holland)
Keller heeft in deze resultaten een be
langrijk aandeel gehad. Zij heeft in
dezen sector 771 vliegtuigen van den
vijand neergeschoten of op den be-
ganen grond vernietigd.
BERICHT No. 2.
Aan den Zuidelijken vleugel had de on
der 'het opperbevel van generaal-veldmaar-
schalk von Runstedt staande legergroep
van 'het begin af bijzonder moeilijke ter
rein- en weersomstandigheden en een in
aantal zeer superieuren vijand te over
winnen.
In een langdurige zeer zware frontale
worsteling moesten de legers van den ge
neraal der infanterie Stuelpnagel en van
den generaal-veldmaarschalk von Reiche-
naiu, gesteund door de pantsergroep van
den kolonel-generaal von Kleist, zich een
weg naar voren banen, totdat het gelukte
den tegenstander tot wijken te brengen en
een stootwig via Sjitomir tot aan de spoor-
ten van Kief naar voren te drijven.
Tegelijk met deze operatie hebben de on
der bevel van generaal Antonescu staande
Duitseh-Roemeensbhe formaties den zwaar
verdedigden Pruth bedwongen en Ressa-
rabië, ondanks den felsten afweer en on
danks het meest onbegaanbare terrein, van
den vijand gezuiverd. Vervolgens werd het
uit Duitsche en Roemeensche korpsen be
staande leger van de kolonel-generaal rid
der von Schobert over den midden Dnjestr
heen naar bet Noordoosten in den strijd
gebracht om verband te vormen met de uit
het Noorden komende strijdkrachten.
De telling tot dusverre in dezen ge
vechtssector heeft als resultaat ruim
150.000 gevangenen, 1970 gepantserde
gevechtswagens en 2190 stukken ge
schut. De luchtvloot van kolonel
generaal Loehr neemt aan het succes
vol verloop van deze operaties op schit
terende wijze deel. Zij heeft hierbij
980 vliegtuigen van het Sovjetlucht-
wapen neergescoten of op den grond
verneild.
BERICHT No. 3.
In het midden van het Oostelijk front
heeft delegergroep van generaalijveld-
maarsohalk von Bock den grooten slag
van Smolensk zegevierend ten einde ge
voerd; gebied', tijdisdiuur en hardheid van
den strijd verleenen dezen slag in de on
verbiddelijke reeks van vernielingsslagcn
tegen de bolsjewistische weermacht 'het
historisch unieke stempel. In een worste
ling vam bijna vier weken hebben de legers
van generaial-veldimaarschalk von Kliuge,
van 'kolonel-generaal Strauss en van kolo
nel-generaal Freiherr von Weich, benevens
de pantsergroepen onder kolonel-generaal
Guderian en kolonel-generaal Hoth den
vijand ontzagelijke, bloedige verliezen toe
gebracht.
Rond 310.000 gevangenen vielen hier
bij in onze handen. 3205 gepantserde
gevechtswagens, 3120 stukken geschut
en een onoverzienbare hoeveelheid
ander oorlogstuig werden buitgemaakt
of vernield.
De luchtvloot van generaal-veldmaar
schalk Kesselring heeft een beslissend aan
deel in deze overwinning. Het luchtwapen
der Sovjets verloor in dezen gevechts
sector 1098 vliegtuigen. Het verloop van
dezen slag zal in het weermaehïbericht
van morgen in het bijzonder nader worden
beschreven.
BERICHT No. 4
Met de in de speciale berichten van
heden bekend gemaakte in cijfers
blijkende successen aan ons oostelijk
front zijn de in het weermachtsbcricht
van 11 Juli gemelde totalen van 400.000
gevangenen, 7615 gepantserde ge
vechtswagens. 4423 stukken geschut
en 6233 vliegtuigen gestegen tot in to
taal 895.000 gevangenen, 13.145 gepant
serde gevechtswagens, 10.388 stukken
geschut <en 9082 vliegtuigen.
