DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Ue^eejt&c&e daatfrftaakpacjitig&ti
dei Saajetó
Bekendmaking.
ZATERDAG 2 AUGUSTUS 1941
32ste Jaargang No. 10015
CclcbcfieScHi^Mit
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
Bureaux: Papengracht
Dit nummer bestaat uit vier
bladen, w. o. geïllustreerd
Zondagsblad.
V Vreugde en genoegens
Het is een vanzelfsprekend feit, dat in
den tijd van een wereldoorlog het aantal
genoegens is beperkt, de mogelijkheid van
genoegens is ingekrompen.
Wij moeten genoegens missen, welke wij
in normale tijden bezaten. Voor den een
is dat gemis veel grooter dan voor den an
der; dat hangt van vele omstandigheden af.
Waardeeren ook velen niet nü pas ge
noegens, waarvan zij vroeger achteloos
„profiteerden"; welke zij in hun leven
hadden opgenomen, alsof ze er een onver
vreemdbaar recht op hadden, alsof 't niet
anders zou kunnen!
En is het voor velen onzer niet goed,
'ns wat minder genoegens te hebben?
Zeker, van christelijk standpunt uit be
zien, zijn wij natuurlijk niet afkeerig
van genoegen! Genoegens die niet ver
boden zijn kunnen het leven opfrisschen,
verlevendigen, versterken, als wij ze we
ten te waardeeren, en als wij er niet tè
veel van willen „profiteeren"!
Maar hooger dan de genoegens staat de
vreugde! De genoegens kunnen zijn
een middel om de vreugde te bereiken; zij
kunnen echter óók zijn een belemmering
voor, een verstikking van de vreugde; de
vreugde kan onder de zware last van "ge
noegens worden doodgedrukt.
Er is zulk een groot verschil tusschen ge
noegens en vreugde! Wij willen hier citee-
ren uit het „Boek van de vier bronnen",
uit het Duitsch vertaald door Anton van
Welsem:
„Vreugde en genoegens is dat niet
hetzelfde? Dikwijls worden deze bei
de beteekenissen wel zonder onder
scheid gebruikt, doch, wanneer we
juist, toezien, bestaat er tooh verschil.
Men kan het zich gemakkelijk duide
lijk maken door voorbeelden.
Wanneer ge op een stillen, warmen
zomeravond na gedanen arbeid voor
uwe deur op de bank zit en de zon be
schouwt, hoe ze groot en rood in het
Westen nederdaalt, terwijl ze de groe
ne weiden en het gouden korenveld
met haar licht overstroomt, wanneer de
rozengeur uit het naaste tuintje zacht
over de heg stijgt en u als het ware
liefkozend omgeeft, en de avondklok
in het verre dorp begint te klinken en
te zingen, omdat het morgen Zondag is,
dan stijgt een wel en warm gevoel in
uw hart omhoog, stil en sterk, een gol
ving van het gevoel, dat u de ziel ver
ruimt ja ge meent zelfs, dat u de
oogen vochtig worden en tooh hebt ge
geen reden tot weenen, want de aarde
is zoo schoon, en de lieve God goed,
en morgen is het Zondag. Zie, mijn
vriend, dat is vreugde.
In het dorp is kermis. De kramen
staan langs de straat met veel bonte
kramerij, en de draaimolen draait als
dol in het rond. Ge dringt u door de
rumoerige menigte, zelfbewust en vol
ondernemingslust, -want ge hebt een
paar gulden in den zak, die er aan moe
ten. Uw keel verlangt reeds naar een
goeden dronk, en in uw voeten krie
belt het, omdat de dansmuziek zoo
lustig tot u doorklinkt. Zie, mijn
vriend dat is genoegen."
Wij gunnen gaarne genoegens, vooral in
dezen tijd, aan al onze lezers. Maar
wenschen allen allereerst toe: de ware
vreugde, die in een benarden en be
nauwenden tijd door velen moeilijker dan
anders kan worden verworven, maar die
toch nooit als onbereikbaar goed mag wor
den ^beschouwd, en waarnaar wij altijd
moeten blijven streven!
Is het niet goed, 'ns na te denken over
het verschil tusschen vreugde en genoe
gens, welk verschil o.i. in het hierboven
gegeven citaat niet onduidelijk door een
voorbeeld wordt getypeerd.
Zelïbeheersching
Zelfbeheersching is een der mooiste ka
raktertrekken, welke den mensch kunnen
sieren. Zelfbeheersching is ten slotte de
bron en de voorwaarde voor alle andere
goede, zedelijk-goede eigenschappen.
Zelfbeheersching, die héél wat anders is
dan onverschilligheid, lauwheid en slap
heid. De uiterlijke schijn kan soms op
zwakheid wijzen. Maar in werkelijkheid is
zelfbeheersching de grootste zedelijke
kracht in den mensch.
Zelfbeheersching moet vooral in een
moeielijken tijd een ideaal zijn voor den
mensch, een ideaal ook voor een volk!
Wij mogen verwachten, dat vooral zij,
die sterk moeten staan in Geloof, wier le
vensbeschouwing moet zijn geworteld in
hoogere motieven, ook zullen toonen
daaruit te putten de zedelijke grootheid, de
kracht van de zelfbeheersching.
BENEDENLOOP VAN DEN DNJESTR OVERSCHREDEN
ER DREIGT GEVAAR!
Verbitterde gevechten bi]
Smolensk
DE RING WORDT STEEDS NAUWER.
De ten Noordoosten van de stad Smo
lensk, welke sedert 16 Juli stevig in Duit-
sche handen is, ingesloten Sovjet-troepen
hebben ook gisteren getracht door de
Duitsche omsingeling heen te breken. Zij
werden op alle plaatsen met bloedige ver
liezen afgeslagen. Sovjet-pantserwagens,
die in den strijd werden geworpen, bleven
in het vuur der Duitsche artillerie staan.
De pogingen der Sovjets om door. de om
singeling bij Smolensk heen te breken zijn
volkomen mislukt.
Na verbitterde gevechten in het gebied
ten Zuiden van Smolensk hebben Duitsche
troepen op 31 Juli de aldaar ingesloten
Sovjet-strijdkrachten in de pan gehakt. In
de afgeloopen dagen heeft zich de ring om
de bolsjewistische afdeelingen steeds nau
wer gesloten. Waar de Sovjet-soldaten pro
beerden door te breken, werden zij bloe
dig teruggeslagen. Uit ontelbare vuurmon
den der Duitsche batterijen kwam hun een
vernietigend vuur te gemoet. Uit de lucht
hagelde het bommen van Duitsche
vechtsvliegtuigen. Dapper aanvallend dre
ven de Duitsche voorhoeden wiggen tus
schen de Sovjet-troepen, die vervolgens
door infanterie, welke er na kwam, op ver
schillende plaatsen werden omsingeld en
overweldigd. Een ontelbaar aantal gesneu
velden lag op het slagveld. Kapotgescho
ten en verbrande voertuigen en kanonnen
liggen langs de wegen. Behalve tienduizen
den soldaten hebben de Sovjets 245 kanon
nen van allerlei kaliber verloren. 35.000
Sovjet-soldaten zijn gevangengenomen.
DE DNJESTR IN HET ZUIDEN
OVERSCHREDEN.
Bij de succesvolle operaties aan het Zui
delijke front hebben de Duitsche troepen
den benedenloop van den Dnjestr over
schreden. In nieuwe dappere opmarschen
wierpen zij op 31 Juli de bolsjewisten uit
hun versterkte veldstellingen. In verschil
lende sectoren van dit front werd onder
hevig en strijd de tegenstand der Sovjets
overal gebroken en werden de Sovjets ge
dwongen verder terug te trekken. Bij de
zen opmarsch leden de bolsjewisten zware
verliezen.
In dezen sector van het front is een Sov
jet-divisie door Duitsche en Roemeensche
troepen ingesloten en totaal vernietigd. Bij
wanhopige uitvalspogingen zijn_ de bolsje
wisten er voor een oogenblik in geslaagd
een wig in de Duitsch-Roemeensche stel
lingen te drijven. Ondanks het uiterst
krachtige artillerievuur der Duitschers en
Roemenen werden door de Sovjets steeds
weer nieuwe troepen aan de vernietiging
prijsgegeven. Alle pogingen om de wjg tot
een doorbraakplaats te forceeren misluk
ten met zeer bloedige verliezen voor de
bolsjewisten. Een onmiddellijk uitgevoerde
tegenaanval van Duitsche en Roemeensche
afdeelingen, gesteund door de Roemeen
sche artillerie, drukte de stellingen der
Sovjets in. In het gebiéd, waar de aanval
der Sovjets doodgeloopen was, kwamen de
oprukkende troepen voor een gruwelijk
beeld van vreeselijke vernieling te staan.
IN HET NOORDEN.
Duitsche afdeelingen zijn gisteren naar
het D.N.B. verneemt, tot den aanval over
gegaan op veld versterkingen der bolsjewis
ten in den Noordelijken sector van h^t
Oostelijk front. In felle gevechten braken
de Duitsche troepen den tegenstand der
Sovjets en drongen de bolsjewisten terug.
Tevergeefs trachtten de bolsjewisten een
door de Duitschers gevormd bruggenhoofd
aan te vallen. De Duitsche afdeelingen
sloegen de sterke Sovjetstrijdkrachten af.
Behalve talrijke dooden moesten de bolsje
wisten ook 13 tanks achterlaten.
HET LUCHTWAPEN.
De Duitsche luchtmacht heeft ook op 31
Juli ter ondersteuning van de operaties
van het leger troepenconcentraties, op
marsch zijnde colonnes, artilleriestellingen,
spoorlijnen, transporttreinen en voertuigen
der Sovjets met bommen bestookt. In het
Noorden waren de aanvallen der gevechts
vliegtuigen met bijzondere kracht op de
bolsjewistische opmarsch wegen ten Oosten
van St. Petersburg gericht, terwijl in het
Zuiden militaire doelen aan de naar het
Oosten loopende groóte bocht van den
Djnepr het aanvalsobject vormden.
Volgens tot dusver ontvangen, nog on
volledige berichten, heeft het Duitsche
luchtwapen gisteren aan het front 40 Sov
jet-pantserwagens, 264 vrachtauto's, twee
pantsertreinen, twee munitietreinen, een
goederentrein, drie locomotieven, drie
luchtdoelbatterijen en drie luchtdoelkanon
nen vernietigd. Bovendien werd nog een
groot aantal soortgelijke militaire doelen
beschadigd. Ook bij deze gevechten hebben
de Sovjets zware verliezen geleden. Door
de aanvallen op de groote verkeerswegen
heeft de Duitsche luchtmacht de concentra
tie en aanvulling van de terugtrekkende
Sovjet-troepen aanzienlijk bemoeilijkt.
De gevechtskracht van de bolsjewisten
heeft daardoor een ernstige knak gekregen.
SPOORWEGPIONIERS.
De Duitsche spoorwegpioniers hebben
naar het D.N.B. van bevoegde zijde ver
neemt, in de afgeloopen weken van den
veldtocht in het Oosten schitterende presta
ties geleverd. Talrijke door de Sovjets ver
nielde spoorlijnen zijn door hen gerepa
reerd en grootendeels op Duitsche spoor
breedte gebracht. In vele gevallen werd
daaraan onder het vuur der Sovjet-artille
rie of infanterie gewerkt. Verkenningstroe-
pen der spoorwegpioniers bevonden zich
bij de voorhoeden der divisies infanterie
en de pantserdivisies, om den toestand van
de eventueel aanwezige spoorlijnen op te
nemen en vernielingen te voorkomen.
Zoo wordt verder nog gemeld, dat bij
den aanval van Duitsche troepen in het
gebied van Estland, ten Westen van het
Peipusmeer, een afdeeling Duitsche spoor
wegpioniers uit de overgebleven wagons
van een door Duitsche Stuka's vernielden
Sovjet-pantsertrein een nieuwen hebben
samengesteld en daarmede tot ver in de
Sovjet-linies een aanval hebben onderno
men. In bloedige gevechten van man tegen
man werd door dezen stoottroep pioniers
verhinderd, dat de bolsjewisten een brug
opbliezen. De Sovjets werden vernietigd.
GRUWELIJKE ONTDEKKING.
Bij de bezetting van Smolensk heeft men
in "de gevangenis aldaar een gruwelijke
ontdekking gedaan. Op de binnenplaats
van de gevangenis bevond zich een mas
sagraf ter lengte van 16 meter, 2.5 meter
breed en 3.5 meter diep. In dit massagraf
bevonden zich 114 lijken van vermoorde
burgers en Sovjet-soldaten. Volgens me-
dedeeling van den chef-arts van het mili
tair district, die zelf in de gevangenis van
ren, artsen en ambtenaren van het mili
taire district. De schedels van de lijken
vertoonden zware misvormingen. Men had
hun met een voorhamer, die ongeveer drie
kilogram woog, den schedel ingeslagen.
DE TOESTAND IN RUSLAND.
Een functionaris van de Japansche am
bassade te Moskou, Ginjiro Soemino, die
Vrijdagochtend uit Moskou te Moji is aan
gekomen, heeft volgens Domei verklaard,
dat zich in Siberië tooneelen van de „groot
ste verwarring en wanorde" hebben afge
speeld. Deze wanorde was een gevolg van
de vlucht van duizenden Sovjet-geëva-
cueerden uit St. Petersburg, Minsk en Mos
kou. De Transsiberische treinen zijn met
geëvacueerden overvol en hij was ver
baasd, dat enkele geëvacueerden afkomstig
waren uit Wladiwostok. Het personenver-
weer op de Transsiberische spoorwegen ge
schiedt geheel los van ieder spoorboekje
als gevolg van groote troepenverplaatsin
gen.
Ernstige gevaren bedreigen Europa. Het
bolsjewistische ondier is losgelaten. Zij die
reeds zooveel bloed vergoten, die in eigen
land, het christendom hebben uitgeroeid,
die de cultuur vernietigden, het huwelijk
tot een aanfluiting maakten, zij waagden
den sprong, die.alleen kon worden on
derschept, omdat Duitschland waakzaam
was.
Er dreigt gevaar. Daarom werden de
Duitsche legers aan de Oostgrenzen samen
getrokken, daarom sloegen zij toe op het
juiste oogenblik, daarom werd op 22 Juni
jL het offeinsief tegen de bolsjewistische
horden ingezet.
Er dreigt gevaar en dat zal niet eerder
geweken zijn, voor dat de laatste bolsje
wistische agitator over de kling is gejaagd.
Zoolang dit niet is gebeurd, zoolang er
nog Sovjet-benden zijn die de bevelen op
volgen van den tiran Stalin en zijn mede
plichtigen, zoolang is het gevaar niet ge
weken, zoolang dient Europa alle krach
ten in te spannen, om de totale vernieti
ging van het communisme te bereiken.
Alle krachten moeten worden ingespan
nen, zonder uitzondering. Vandaar de vrij
willigerslegioenen in alle beschaafde landen
vandaar ons eigen legioen dat wordt ge
vormd door duizenden Nederlanders die
het gevaar, ook voor eigen land en volk be
seffen en begrijpen dat indien alle krach
ten moeten worden ingespannen, daartoe
ook de beschikbare Nederlandsche krach
ten behooren en daaromgroeit het
legioen van dag tot dag.
Alle krachten inspannen voor het nieuwe
Europa, tegen de Sovjet-Unie beteekent
bouwen aan de toekomst van ons eigen va
derland.
Er dreigt gevaar, dat moet en zal be
zworen worden, daarom zetten ook Neder
landers zich in, trekken ten strijde, vast
beraden en moedig.
Nederlanders, er dreigt gevaar, alle
krachten moeten worden ingespannen, ook
op uw inzet wordt gerekend, dus doet uw
plicht, meldt u aan bij het
VRIJWILUÖstEGIOEN
lËDEfSLAND
WASHINGTON, 2 Aug. (D.N.B.) Roose
velt heeft, volgens een bericht van de Uni
ted Press, in een instructie aan den com
missaris voor de controle op den export be
schikt, dat de uitvoer van vliegtuigbenzine
en olie estaakt wordt naar de landen van
het Westelijk halfrond, met uitzondering
van het Britsche wereldrijk en van de niet-
bezette landen, die zich verzetten tegen
aanvallen. De uitvoer van andere petro-
leumproducten naar het buitenland met
uitzondering van de bovengenoemde gebie
den mag niet grooter zijn dan het ge
middelde van voor den oorlog. Het export
verbod omvat eveneens zekere ruwe pro
ducten, waaruit vliegtuigbenzine wordt
vervaardigd.
WASHINGTON, 2 Aug. (D.N.B.) De di
recteur van de prioriteitsafdeeling in het
Amerikaansche bewapeningsdepartement
heeft bepaald dat de verwerking van ruwe
zijde vanaf middernacht wordt stopgezet.
Naar Associated Press hierover meldt,
komt dit neer op het stilleggen van de ge-
heele zijdeverwerkende industrie, waarvan
175.000 arbeiders de gevolgen zullen on
dervinden. Tegelijkertijd worden alle voor
raden zijde in opslagplaatsen en fabrieken
door de Amerikaansche regeering in beslag
genomen.
DE AMERHCAANSCHE HULP AAN DE
SOVJET-UNIE.
WASHINGTON. 2 Aug. (D.N.B.) De mi
nister van binnenlandsche zaken, Ickes,
heeft in zijn kwaliteit van coördinator voor
de petroleum bekend gemaakt, dat hij voor
10.000 stalen vaten voor benzinetransport
naar de SovjebUnie prioriteit heeft aange
vraagd. De leveranties zullen geschieden
met vrachtschepen der Sovjets. Ickes ver
klaarde, volgens de Associated Press, dat
de Sovjet-Unie het gebruik van Amerikaan
sche tankschepen heeft voorgesteld voor
het transport van benzine over den Stillen
Oceaan.
Koninginnegracht 22, Den Haag.
De verbouw van Koolzaad
Oproep van ir. Louwes
DE VERBOUW VAN KOOLZAAD.
De directeur-generaal van de voedsel
voorziening, ir. S. L. Louwes heeft den
volgenden oproep tot alle landbouwers
van Nederland gericht;
De prijs van het koolzaad voor de oogst
1942 zal met inbegrip van den daarvan
deel uitmaikenden bijizonderen toeslag f 30
per 100 kg. bedragen. Aan hen, die gras
land willen scheuren voor den verbouw
van koolzaad, zal een extra soheurpremie
van f 15.worden verleend1, boven en be
halve de f 125.die men voor het vol
gend jaar als „normale" sdheuirpremie zal
ontvangen.
In weerwil van de beperkingen, die wij
ons op het gebied van de verstrekking van
stikstof meststoffen moeten opleggen, zal
voor koolzaad in ruime mate stikstofmest
beschikbaar worden gesteld.
Dit alles geschied, omdat de verbouw
van een voldoende hoeveelheid koolzaad
•beslissend zal zijn voor de vetvoorziening
van ons volk. Koolzaad is het eenige olie
rijke akkerbouwproduct, dat Nederland
in voldoende hoeveelheid kan voortbren
gen.
AIS we de 40.000 H.A. koolzaad, die
ik mij tot doel heb gesteld, werkelijk
zullen kunnen oogsten, zullen we in
weerwil van de te verwachten geringe
re boterproductie, het vetrantsoen zoo
kunnen houden, dat ons volk op het
gebied der vetvoorziening geen geva
ren dreigen.
Iedere H.A., die er meer komt, is wel
kom, iedere H.A., die er minder komt, ver
mindert de kans op een behoorlijk vet-
ransoen.
Landbouwers van Nederland, ik Verzoek
u dringend, voorzoover uw- boerderij zich
daarvoor leent, mede te werken tot dit al
lerbelangrijkste doel, de verzekering van
een voldoende voorziening van onze be
volking met vet.
De gezondheidstoestand nu en in de toe
komst van groote groepen onzer bevol
king en vooral van de jeugd, zal afhanke
lijk kunnen zijn van uw medewerking.
Wij allen weten, dat zelfs bij de beste
voorzorgsmaatregelen het kan voorkomen,
dat de oogst mislukt. Dat is het risico, het
welk de boer bij al zijn werk heeft te dra
gen. Maar zeker is het, dat, als we niet
zaaien, we ook geen oogst zullen hebben.
Hier mag het normale, zelfs het grooter
dan normale risico ons niet afschrik
ken. Hier dient de angstvallige afweging
van voor en tegen op te houden. Hier
wordt een daad verwacht.
Momentje
VISCH
De waardeeringen der menschen
plegen te veranderen al naar gelang
de omstandigheden. En ik zeg er geen
kwaad van. Een mensch moet nu een
maal een flinke dosis aanpassings
vermogen bezitten op gevaar af zijn
neus te stooten aan alle zes hoeken
van zijn omgeving tegelijk. Maar zeg
eens eerlijk. Hoe staat het met Uw
vischmaaltijden?
Het is goed voor den mensch zich
zelf eens te onderzoeken. Ge hebt
vroeger óf geen visch kunnen uit
staan óf de heerlijkste tarbot a la
meunière gegeten zonder een oogen
blik stil te staan bij een gedachte aan
de zee en den kok, die U deze gave
schonken.
En nu? Nu hijscht degene, die zich
vroeger in niets anders vermeide dan
in een zeer luie stoel, zich in een lee-
ren jas en twee krakende broekspijpen,
neemt zijn vischtuig en gaat visschen.
En 's avonds komt hij nat en ver
regend thuis met een paar armetierige
vischjes. Hij weet nu opeens waar de
visch vandaan komt. Men zou zoo
denken: visch is een goedkoope spijs,
men behoeft ze niet te voederen, al
leen maar te vangen. Maar dat vangen
is het 'm juist. Maar laat hij, als
de goede tijden zijn weergekeerd, niet
meer achteloos smullen van zijn tong
of forel, maar denken aan den man,
die een haring en een schol niet kan
fluiten als een hondje en ze zoo achter
zijn boot naar den haven kan laten
zwemmen, maar die heel wat meer
moet doen om die eene gang van het
menu: tarbot met eiersaus mogelijk te
maken.
.J
V VICTORIE
Duitschland wint
OP ALLE FRONTEN
voor Europa
Gemeentel. Aankondiging
Naar aanleiding van voorvallen, welke
zich in de afgeloopen dagen hebben voor
gedaan, worden door mij op grond van
artt. 36 en 47 der Verordening van den
Rijkscommissaris voor het bezette Neder
landsche gebied, betreffende de handha
ving van de openbare orde (No, 138) in
overleg met de Ortskommandantur te Lei
den de navolgende politievoorschriften uit
gevaardigd.
Artikel 1.
In het tijdvak van 2 tot esg met $5 Augus
tus 1941 is het aan fclle I^ANlAkE per
sonen, die den leeftijd va» M jp.r nog
niet heb berk bereikt, ^ERBODEI^. zich
deze gemeen^ tusscheii 21 uur (9fcur des
namiddags) QA 4 uur voormidaags op
de openbare straat of ir£openbare lokalen
op te houden.
In boven vêwheld tijdvak is het aan
MANLIJKE studenten, die den leeftijd
van 25 jaar nog niet hebben bereikt, VER
BODEN zich in deze gemeente tusschen 21
uur (9 uur des namiddags) en 4 uur des
voormiddags op de openbare straat of in
openbare lokalen op te houden.
Overtreding van deze artikelen is straf
baar volgens art. 43 van opgemelde ver
ordening.
LEIDEN, 2 Augustus 1941.
Het plaatselijk hoofd van politie,
De Commissaris van Politie,
R. J. MEIJER.
BONNEN
HEDEN NOG GELDIG.
28 Brood
28 Vleesch, Vlecschwaren
28 Eieren
28 Melk
28 Reserve (aardappelen)
2425 Boterkaart
éi25 Vetkaart
101 Algemeen (Suiker)
N. B. De bonnen 26, 27, 28 en 29 voor
Kaas blijven geldig t/m 9 Aug. 1941.
