DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Slavenhandel in het S&ajetpatadifó
Vprwnrdina van het gezinsleven
Eamomióehe
nüóluhhings.
Momentje
DONDERDAG 17 JULI 1941
32ste Jaargang No. 10001
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
Bureaux Papengracht 32.
Bij een Rembrandt-
herdenkirijj.
De Rembrandt-herdenking te Amster
dam wij wezen reeds op het zeer sym
pathieke van het denkbeeld, de herden
king van Rembrandt's geboortedag plech
tig te doen geschieden heeft o.m. de
aandacht opnieuw gericht op de schoon
heid van het Nederlandsch landschap, dat
hoewel lang niet dat alléén het voor
werp is geweest van de sublieme schep-
pings-kunst van den genialen schilder Rem
brandt Harmensz van Rijn. te Leiden ge
boren 15 Juli 1606, te Amsterdam gestor
ven 4 October 1669.
En het is goed, als wij er ons van blijven
doordringen, dat d schoonheid van het
Nederlandsch landschap niet mag bedor
ven worden door zoo veel waardoor zij fei
telijk bedorven wordt. Wij hebben meer
malen in ons dagblad op hier bedoelde fei
ten gewezen.
Die schoonheid van het Nederlandsch
landschap moet ons dierbaar zijn; evenals
zoo veel typisch stedeschoon. Ook op d i t
punt is een consciëntieuze zorg eisch van
cultuur. Het mooie, oude en nieuwe, in
een stad en natuurlijk ook in een dorp
moet worden geconserveerd en geculti
veerd.Onze Leidsche lezers herinneren
zich, hoe er eenige weken geleden in den
Leidschen gemeenteraad veel te doen is
geweest over verlaging van een brug, ge
legen in een heel mooi: heel gaaf oud stads
beeld, de Vliet. Zulk een warme belang
stelling voor een zaak als déze te küjinen
constateeren, was zéér verheugend.
Wij merkten reeds op, dat de schoon
heid van het Nederlandsch landschap lang
niet het eenige is geweest, waarmee de
kunst van Rembrandt triumphen heeft be
haald. Lang niet het eenige, en óók niet het
voornaamste.
In zijn rijk gevarieerd oeuvre domineert
een schat van testamentische schoonheid.
Uit 1629 (de kunstenaar is dan 23 jaar)
dateert het vroegst bekende werk, waar
in hij het lichtprobleem, dat hem zijn le
ven lang zou bezighouden, stelde: Christus
en de Emmaüsgangers". Reeds 2 jaar later
vond hij een monumentale oplossing in
„Simeon in den Tempel". Zijn subliemste
spel met het gouden licht vindt men in een
tweede „Christus en de Emmaüsgangers".
De apotheose van zijn kunst vormt echter
o.i. het werk uit zijn laatste levensja
ren: o.a. de Staalmeesters, in welk stuk (be
waard in het Amsterdamsch museum) onze
hoogste bewondering wordt afgedwongen
voor de rijkste kleuren, die zijn palet ooit
schiep, en voor zijn geniale perseelstreek.
Wij moeten den volledigen Rembrandt
beter leeren kennen en waardeeren!
JAREN geleden hebben wij eens de mee
ning hooren verkondigen, dat het com
munisme slechts op één wijze het Ne-
derlandsche volk zou kunnen bedreigen.
Voor de infectie van de communistische
theorieën was het nuchtere inzicht der Ne
derlanders volmaakt immuun, van di«
kant dreigde geen gevaar. Slechts wanneer
het den communisten, dank zij haaj gewe-
tenlooze methoden en met aanwending van
al het menschenmateriaal, waarover zij be
schikken konden, gelukken zou, eer on
der materieel opzicht uiterlijk welvarend
volk te vormen, alleen dan zou de drang
om een zelfde welvaart deelachtig te wor
den, den nuchteren kijk van de Nederlan
ders kunnen vertroebelen en zouden zij
grijpen naar de verlokkend uitziende
vrucht uit het Sovjet-paardijs.
Twintig jaren hebben de communisten
den tijd gehad om hun ideeën in de prac-
tijk om te zetten; zii hebben met vrijwel
onbeperkte hulpmid^felen kunnen werken.
Én v/at hebben ze er van terecht ge
bracht?
Vandaag kan men de ervaringen lezen
van een Hollander, die in Rusland geboren
werd en daar de eerste geestdrift voor het
nieuwe heeft meegemaakt. Zelf werd hij
er ook door aangegrepen, doch weldra
kwam de ontgoocheling. De ellende, waar
aan de groote massa van het volk ten prooi
is gevallen, de dierlijke afstomping, waar
door ze met gelatenheid hun lot dragen, de
ongelooflijke verpauperiseering laten zien,
wat de resultaten zijn van het mislukken
der economische theorieën van het bolls je-
wisme.
De „Südost-Echo" houdt zich bezig met
de oorzaken, die tot het mislukken van het
economisch stelsel in Rusland hebben ge
leid. Klaarblijkelijk hebben de Sovjets eer
kinderlijke vreugde voor technisch econo
mische reuzewerken, zonder te bedenken,
hoe de grondstoffenvoorziening en de ver
zending van de afgewerkte producten in de
verkeersarme Sovjet-Unie moeten plaats
vinden. Daar particuliere handel ontbreekt
en zelfs met den dood gestraft wordt, ont
breekt het evenwicht tusschen behoefte en
overschot.
Zoo kon het steeds weer voorkomen, dat
bij de uitvoering van verschillende econi-
Wat een Nederlander te
vertellen heelt
Een redacteur van de V.P:B. had
een vraaggesprek met den secreta
ris voor Nederland van de „Volks-
monarchistische Partij", die zich in
den loop der jaren als een der fel
ste anti-bolsjewistische over de ge-
heele wereld verspreide organisa
ties heeft doen kennen, den heer G.
van Daleri-Gilhuys te Voorburg,
een Nederlander, die in Rusland
geboren, de eerste jaren van het
communistische Sovjet-regime heeft
medegemaakt als ambtenaar aan
een der Sovjet-departementen.
Hoewel aanvankelijk als idealist
geloovend in de thesen van Marx
en Lenin, werd hij door de werke
lijkheid van het Sovjet-paradijs
spoedig bekeerd Zijn liefde voor
het Russische volk, in welks mid
den hij zoo lang verkeerd heeft,
deed hem echter den gang van
zaken in Oost-Europa met de
grootste belangstelling gadeslaan.
„Het zal u wellicht bekend zijn", aldus
de heer van Dalen-Gilhuys, „dat ik voor
Nederland secretaris ben van de „Volks-
monarchistische Partij". Deze partij, die
zich als een der voornaamste tegenstan
ders van de Sovjets heeft doen kennen,
werd gesticht door Iwan Solonewitch, een
jurist, die langen tijd onder den druk van
het communisme in zijn vaderland heeft
geleefd, maar ten slotte, met het op spel
zetten van zijn leven, ontvluchtte naar
Bulgarije, waar hij zijn partij stichtte, die
vele Russen omvat, die hun geboorteland
van het roode gevaar willen bevrijden, en
bovendien talrijke buitenlanders, die met
dit streven sympathiseeren.
Bij ons streven om in Sovjet-Rusland
betere toestanden voor de bevolking te
scheppen dan de erbarmelijke en mensch-
onteerende waarin zij nu moeten leven,
steunen wij op het volk zelf, al kunnen
wij het zelden rechtstreeks bereiken. Wij
weten dat er door de drie en twintig ja
ren van knechting door de potentaten van
Moskou groote ontevredenheid onder het
volk is ontstaan. Wij begrijpen dat op het
oogenblik het Sovjet-leger wanhopig ver
zet biedt tegen den Duitschen stormloop,
maar u dient vooral niet te vergeten dat
het de jongeren zijn, die nimmer iets an
ders dan het communistische systeem ge
kend hebben. Jonge menschen die helaas
van hun jeugd af verkeerd voorgelicht en
bedrogen zijn; jonge mannen, die meenen
dat het Rusland van de Sovjets een heli-
staat is vergeleken bij alle andere staten
van Europa, waar volgens de beweringen
van hun leiders doorloopend de vreeselijk-
ste plagen heerschen, waar de menschen als
beesten geëxploiteerd worden. Wij ver
wachten evenwel dat binnenkort overal
ernstige onlusten zullen uitbreken, wan
neer Stalin en zijn helpers zich genood
zaakt zullen zien de gedunde gelederen aan
te vullen door het oproepen van oudere
lichtingen.
Hongersnood.
U zult er zich moeilijk een voorstelling
van kunnen vormen, hoeveel menschen
reeds als slachtoffer gevallen zijn van dit
duivelsche regime. Zelf heb ik de ramp
spoedige jaren van 1920:'21 medegemaakt
toen door het mislukken van den oogst mil-
lioenen om het leven zijn gekomen. In het
Wolgagebied heb ik de menschen zien lig
gen met opgezwollen ledematen. De twee
de groote ramp kwam in de jaren 1932'33.
ZUINIG MET GAS
mische plannen, op sommige plaatsen reus
achtige hoeveelheden grondstoffen en afge
werkte producten lagen opgestapeld, ter
wijl op de plaatsen, waar behoefte be
stond, niets te krijgen was. Bij gebrek a$i
particulier initiatief was het geheel eco
nomische proces te bureaucratisch gewor
den.
Millioenen arbeidskrachten werden nut
teloos in dit slecht functioneerende be
stuursapparaat ingeschakeld, waarbij men
tevens rekening moet houden met het feit,
dat de Rus van nature geen bijzonder or
ganisatievermogen bezit.
Zoo mag wel gezegd, dat in cultureel en
in economisch opzicht, het Sovjet-regiem
een smaad is voor de menschheid, waar
van deze met man en macht bevrijd moet
worden.
Het Nederlandsche volk is thans bezig,
daartoe zijn steentje bij te dragen. Velen
staan evenwel nog afzijdig, zij kunnen niet
kiezen, omdat zij het liefst zouden zien,
dat de beide tegenstanders elkaar zouden
uitputten.
Prof. v. Dam, de secretaris-generaal van
onderwijs heeft dezer dagen op deze hou
ding gewezen en gewaarschuwd, dat dege
nen, die aldus denken, één ding over het
hoofd zien: n.l. dat de machten der vernie
tiging feitelijk overal winnen, waar de ge
vestigde orde ondermijnd wordt en ineen
stort.
Wanneer de beide groote armeeën elkan
der zouden verslaan, zoodat er noch een
overwinnaar noch een overwonnene zou
zijn, zou de geest der vernieling, de geest
der wanorde, de geest der anarchie en tuch
teloosheid zegevieren.
De materieele kracht der Sovjet zou dan
gebroken zijn, de geest van het bolsjewis-
4 me zou hebben gezegepraald.
Door de collectiviseering was geen zaai
graan aan de boeren verschaft, zoodat het
graangebied bij de Zwarte Zee, dat an
ders bijna de geheele wereld kan voeden,
nu nauwelijks iets opleverde. Ruim tien
millioen menschen vielen als slachtoffer.
Het aantal ter dood gebrachte Russen, of
wel tot dwangarbeid veroordeelden, die
hun leven lieten in een der 300 concen
tratiekampen wordt becijferd op ruim acht
millioen. Zoo werden de Koelakken, de
kleine zelfstandige boeren uit het vrucht
bare gebied in het Zuid-Westen tot den
laatsten man uitgeroeid. De bolsjewieken
hadden daarbij het vaste systeem om tot
dwangarbeid veroordeelden uit het Zuiden
in het Noorden te werk te stellen, wat ge
zien de enorme klimatologische verschil
len en de ondraaglijke toestanden waaron
der gewerkt moest worden, gelijk stond
met een langzamer) en verschrikkelijken
dood.
Het streven van de Sovjets was er op ge
richt in de eerste jaren de menschen broo
deloos te maken om hen daardoor te ver
murwen. Toen de bevolking eenmaal
weerloos was, werden de baantjes uitge
deeld. Geld kreeg men echter voor zijn ar
beid niet in handen; alleen een bonnetje
waarop men zeer schaarsche levensmidde
len, nauwelijks genoeg voor het eigen le
vensonderhoud kon verkrijgen in de staats
winkels. U moet zich niet voorstellen dat
:oomaar een glas of een tandenborstel
konden aanschaffen. Zelf heb ik eens voor
het vele overwerk in die drie jaren ver
richt ik had een betrekking Hi het De
partement van Onderwijs een bonnetje
ontvangen, dat recht gaf op een emailïe
etensbakje. Dat was voor ons thuis een
heele bezitting. Een ieder moest werken,
niet alleen de man, maar ook de vrouw;
want de bolsjewieken huldigden op
glad verkeerde wijze overigens het prin
cipe: „Wie niet werkt, die niet eet".
Ontaarde kinderen.
Zoodoende kwam er van het gezinsleven
niets terecht. De kinderen werden van
staatswege op de scholen gevoed. De toe
standen op die scholen waren allerbedroe
vendst. Een bescbaaide Westerling kan
zich eenvoudig niet indenken dat wat ik
nu ga zeggen ook werkelijk kon gebeuren.
Wanneer de leeraar zijn leerlingen ver
maande de klas te verlaten, dan kwam er
een brutaal antwoord: doe het zelf. En de
politieke commissaris gaf den leeraar
steeds ongelijk. Nog erger! Het kwam niet
eens, maar meermalen voor dat de leerlin
gen hun behoeften in de klas deden, ter
wijl er toiletten op de gang waren. Wan
neer de leeraar daarover een opmerking
maakte, werden hem veelal de faecaliën
in het gezicht gesmeten. Wie het brutaal
ste was en het hoogste woord had, kreeg
gelijk. De kinderen ontaardden op onher
stelbare wijze".
„Maar waarom heeft de bevplking deze
tyrannie verdragen?''
De eerste twee, drie jaar heeft het Sov
jetstelsel aldus de heer van Dalen
zijn ware gezicht niet getoond. Wij allen
waren ervan overtuigd dat er na den val
van het Huis Romanov verandering op ve
lerlei gebied diende te komen. Wij hadden
onze idealen en droomden van een volks
bevrijding. In het communisme zagen wij
aanvankelijk den heilsbrenger. Hoe bitter
was echter de ontgoocheling! Wat de bols
jewieken wilden, bleek na, den opstand, die
geleid werd door de zoogenaamde Witte
Beweging. Het begon toen de Tsjecho-Slo-
waaksche krijgsgevangenen uit Siberië
zouden repatrieeren. Zij hadden wapens
gekregen voor den terugtocht, maar ge
bruikten deze tijdens muiterij op groote
schaal, tegen de Sovjetautoriteiten. Dat
was de kern van den opstand. Hieruit ont
stond alras de Witte Beweging, waarvan
Admiraal Kolstjac een der leiders was.
Aanvankelijk had deze Witte Beweging
wel succes, maar zij beging één kapitale
fout. De kleine boeren, die van de Sov
jets een stukje land hadden gekregen,
moesten dit weer afstaan en het groot
grondbezit werd in ouden vorm hersteld.
Dat was koren op den molen der commu
nisten. die van de ontevredenheid der mas
sa geraffineerd profijt trokken.
Methoden der G.P.Oe.
Wist u dat het aantal bolsjewieken in
Rusland ten hoogste vijf procent van de
totale bevolking bedraagt? Deze menschen
tyranniseeren door hun weerzinwekkende
methoden de geheele bevolking, die
luut weerloos, is en eigenlijk één groot le
ger van gevangenen vormt in eigen land.
Wie zonder toestemming het land tracht te
verlaten, wordt onverbiddelijk ter dood
veroordeeld.
Verder exploiteeren de Sovjets op han
dige wijze het stelsel van de gratis werk
krachten. Hierbij speelt de gevreesde GPOe
een belangrijke rol. Deze organisatie heeft
overal haar vertakkingen, op letterlijk alle
denkbare gebieden. Onder het beheer
deze organisatie staan de enkele honder-
I den concentiatiekampen, die over het ge
heele land verdeeld zijn, maar altijd juist
daar opgericht zijn waar een belangrijke
industrie of iets van dien aard gevestigd is.
Voor het minste of geringste kan men ge
arresteerd worden; dat zijn dan meestal de
zoogenaamde „saboteurs", die of veroor
deeld worden tot tien jaar gevangenisstraf
langer is niet mogelijk ofwel gefusil
leerd worden. In de concentratiekampen
moeten de ongelukkige gevangenen on-
menschelijk zwaar werk verrichten; zij
worden zeer slecht gevoed en zeer slecht
EN ELECTRICITEIT
STRENGE MAATREGELEN TE
WACHTEN.
Eenige dagen geleden is er reeds op ge
wezen, dat de strengere rantsoeneering van
electriciteit en gas, welke op 1 Juli is in
gegaan, nog onvoldoende besparing tenge
volge heeft gehad. Bij deze regeling is aan
alle verbruikers, met uitzondering van en
kele bedrijven, voorgeschreven het ver
bruik van electriciteit en gas per 2-maan-
delijksche periode tot 75 pet. van het ver-
.bruik in de overeenkomstige periode van
het vorige jaar terug te brengen.
Hierbij zijn echter minima toegestaan,
waaromtrent het volgende medegedeeld
kan worden:
Electriciteit.
Voor verlichting en andere huishoudelijke
doeleinden dan koken enz. zijn de Volgende
minima gesteld:
a. voor hen, bij wie de meteropneming
plaats gehad heeft tusschen 15 Juni en 15
Juli resp. 18, 36 en 52 kwh voor de 4e, 5e
en 6e tweemaandelijksche periode van dit
jaar,
b. voor hen, bij wie de meteropneming zal
plaats hebben tusschen 15 Juli en 15 Augus
tus resp. 24, 46 en 52 kwh voor de 4e, 5e
en 6e tweemaandelijksche periode van dit
jaar.
Voor hen, die electrisch koken, is het mi
nimum bepaald op 150 kwh per tweemaan
delijksche periode.
Gas.
Het minimum, dat voor het gasverbruik
is toegestaan, is 60 M3. per tweemaandelijk
sche periode.
Een ieder is dus gehouden om zijn ver
bruik met 25 pet. te verminderen. Slechts
in die gevallen, dat men daarbij beneden
de hierboven vermelde minima zou komen,
mag men het toegestane minimumverbruik
aanhouden.
Bij overschrijding van deze voorschriften
kan een boete opgelegd worden ten be
drage van 50 tot 300 van het te
hooge verbruik en kan afsnijding van den
toevoer volgen. Behoudens de met name
genoemde uitzonderingen (bedrijven van
ADONIS.
In Miskolc, een lief Hongaarsch
stadje, heeft een amateur bokser een
bankbediende afgetuigd, nadat deze
naar des boksers smaak wat al te veel
aandacht besteedde aan diens verloof
de Dat komt meer voor en is tot
zoover niets bijzonders. Maar de ge
volgen waren zeer prettig.
De bankbediende, die een monster
van leelijkheid was. moest grondig ge
repareerd worden. Hij kreeg een schit
terend wit gebit, dat zijn uitstekende
vuilgele tanden verving, het gebroken
neusbeen werd door een sierlijk klein
neusje vervangen en een andere nood
zakelijke operatie deed de leelijke
grijns op des bankbediendes gelaat
veranderen in een aanminnigen glim
lach.
Het monster werd een Adonis.
Edoch, meen niet, dat dit hoek
je het mijne is om u verhaaltjes
te vertellen. En ik zeg dus: een vecht
partij om een begeerige blik naar een
andermans eigendom komt meer voor.
Vooral in het groot. Het verschil is,
dat niet altijd ieder monster een Ado
nis wordt. Het komt er echter slechts
op aan of na het gevecht een geheel
volk een collectieve Adonis blijkt te
kunnen worden. Maar tijdens de ope
ratie is dat nog moeilijk te zeggen.
Laat ons echter hopen, dat het lukt.
Wat zullen de meisjes dan lachen!
gekleed. Mocht het in een enkel geval
voorkomen dat zij hun tien jaar hier uit
dienen, dan wordt de straf meestal op
nieuw verlengd met tien jaar, op grond van
zoogenaamd nieuw bezwarend bewijsmate
riaal. Wordt de man wegens een misdrijf
doodgeschoten, dan volgt doorgaans ook de
arrestatie van de vrouw, die naar een der
concentratiekampen vervoerd wordt. De
kinderen komen in de staatsinrichtingen.
Slavenhandel.
Ontdekt de GPOe dat een bekwaam ge
leerde niet lid is van de partij, dan wordt
hij gearresteerd. Ook hij is een saboteur.
De ware reden is echter, dat men zijn ken-
noodig heeft voor het een of ander be
drijf, waar de geleerde zich niet vrijwillig
aan heeft willen verbinden. Is hij eenmaal
in de macht van de GPOeO, dan leent deze
hem eenvoudig aan zoo'n fabriek of onder
neming uit; dat is dus niet meer of min
der dan zuivere slavenhandel.
„Wanneer het communisme eenmaal ten
val gebracht zal zijn" aldus besloot onze
zegsman „dan wachten ernstige proble
men. In de eerste plaats de vraag: wat moet
men aanvangen met de ettelijke millioenen
verwaarloosde kinderen, die geen vader cf
moeder meer hebben? Zij zijn door de har
de methoden dermate verruwd, dat een re
generatie nauwelijks mogelijk schijnt. In
de tweede plaats: wat moet er gedaan wor
den met het zoogenaamd „actief" men
zou kunnen zeggen: het kader waarop
de partij steunt? Dit zijn de menschen, die
met den val van het bolsjewistische stelsel
alles verliezen wat zij daardoor hebben
verworven.
Zeker is dat door het binnenrukken der
Duitsche Weermacht het uur der bevrij
ding voor de groote schare bezitloozen
slaat. Voor hen zal het leven weer waard
zijn geleefd te worden".
openbaar nut en bedrijven, welke voor de
voedselvoorziening werken) is ook ieder
bedrijf verplicht tot een beperking van
25
Aangezien een regelmatige voorziening
met gas en electriciteit alleen gewaar
borgd zal zijn, wanneer door samenwer
king van alle verbruikers de noodzake-
lijke besparing wordt verkregen, zal in de
naaste toekomst zeer streng worden opge
treden tegen overschrijding van de ver-
bruikshoeveelheden, waarop men recht
heeft.
De overschrijding van de rantsoenen be
hoeft niet meer per 2-maandelijksche perio
de geconstateerd te worden, doch over
schrijding in een bepaald gedeelte dezer
periode van een evenredig deel van het
rantsoen, waarop de betrokkene voor de
geheele periode recht heeft, is eveneens ten
strengste verboden. Dit gedeelte der perio
de zal echter niet korter zijn dan een
week. Slechts voor industrieele bedrijven,
welker aard een gelijkmatige verdeeling
van het rantsoen over de geheele periode
niet toelaat, kan een uitzondering ge
maakt worden.
In alle plaatsen des lands zullen in ver
band hiermede tusschentijdsche meterop
nemingen plaats hebben en indien bij be
paalde verbruikers overtreding wordt ge
constateerd, zal tot het nemen van maat
regelen, als onmiddellijke afsluiting van
den toevoer, worden overgegaan.
Het kan niet worden geduld, dat door
gebrek aan medewerking van een deel
der verbruikers de geh'^e
met electriciteit en gas zou moeten wor
den stopgezet. Een dergelijk gebrek aan
gemeenschapszin zal met de daarmede in
overeenstemming zijnde gestrengheid wor
den behandeld.
WINTERHULPi#NEDERlAND
Ingekomen giften.
Tijdens de periode van 30 Juni t.m. 5
Juli 1941 is bij de Winterhulp Nederland
een bedrag van ƒ22.382.16 aan giften bin
nengekomen.
DENKT OM DE LOTERIJ.
SMOLENKS IN DUITSCHE HANDEN.
BERLIJN, 17 Juli. (D. N. B.). Naar
het D. N. B. verneemt, is Smolensk in
Duitsche handen.
Europa snelt te wapen tegen het Bolsjewisme. De parade te Madrid van de Spaan
sche strijdkrachten, die zich naar het Oostelijk front begeven.
(Orbis-Holland).
