DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
CLanaaCCen ap de StaEin-Cinie
Ontbindingsverschijnselen bij de
Sovjet-legers
MAANDAG 7 JULI 1941
32ste Jaargang No. 99S2
3)e Ccld&eh^Soii/Ya/nfc
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
Bureaux Papengracht 32.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Y Niet in weelde leven!
Men kan over „weelde" spreken en daar
bij verschillende begrippen bedoelen.
Iemand, die, zooals men dat zegt, boven
zijn stand leeft, leeft in „weelde". Hier is
„weelde" bedoeld in moreelen zin.
Iemand, die goederen, die nuttig of noo-
dig zijn voor de samenleving, en die
sohaarsch aanwezig zijn, zonder nut of
noodzaak verbruikt, maakt, al kan hij het
dubbel en dwars betalen, zich eveneens
schuldig aan „weelde". Dit is „weelde" in
economisch en zin.
Het begrip „weelde" in moreelen zin is
breeder van inhoud. Moreele „weelde" is
niet altijd economische .„weelde"; econo
mische „weelde" is per se óók moreele
„weelde", want wie de economische belan
gen van de gemeenschap benadeelt, doet
niet alléén economisch kwaad, doch maakt
zich óók schuldig aan moreel kwaad.
Vooral in dezen tijd van veel schaarsch-
ste van nuttige en noodige goederen mo
ge ons dit alles steeds scherp voor den
geest staan.
Zondernut of noodzaak, goederen ver
bruiken, welke voor de gemeenschap nut
tig of noodzakelijk zijn, is economisch ver
keerd, maar is óók een moreel kwaad. Is
óók een moreel kwaad al kan men de
goederen ruimschoots betalen en al be
hoeft men er geen straffen van overheids
wege voor te vreezen!
Wij willen vandaag een van die schaars
aanwezige goederen noemen: de kolen, die
de menschen noodig hébben voor warmte
en voor verlichting en voor talrijke indu-
strieele doeleinden, zijn momenteel
schaarsch. Men kan dit feit betreuren
iedereen betreurt het; men kan over de
oorzaken van dit feit gaan philosopheeren,
maar met dat al is en blijft het een feit,
een werkelijkheid, waarmede men reke
ning heeft te houden.
En wij willen er met volle overtuiging
bij. onze lezers op aandringen, om inder
daad,» de praktijk van het leven-van-
iederen-dag met deze werkelijkheid reke
ning te houden!
Men gebruike zoo weinig mogelijk gas
en electriciteit!
Wij zijn anders opgevoed. Als wij het
met één lamp konden doen, werd ons aan
geraden om, voor de gezelligheid, meer
dere lichten te branden, enz. Maar de tijds
omstandigheden zijn nu anders. Wie nu
twee lichten ontsteekt, terwijl hij 't er met
één kan ('oen, maakt zich schuldig aan
„weelde" in economischen zin, en dus
zooals wij hiehboven uiteenzetten per
se óók aan „weelde" in moreelen zin, al
zal hij zijn electriciteitsrekening best kun
nen betalen!
Wie zuinig is met gas en electriciteit dient
de gemeenschap; wie het niet is misdraagt
zich ten opzichte van de gemeenschap. En
men bedenke hierbij, op de eerste plaats,
dat niemand in anderer misdragingen een
verontschuldiging kan vinden voor eigen
gedrag; en, op de tweede plaats, dat
vele kleintjes één groote maken.
Wat wij hier schrijven over de brandstof
en de uit kolen geproduceerde artikelen
geldt natuurlijk ook voor andere voor
het leven nuttige en noodige artikelen,
welke schaarsch onder het bereik der ge
meenschap zijn, waaraan de gemeenschap
feitelijk gebrek heeft.
Onze christelijke beginselen omtrent
„weelde" moeten wij altijd, en meer nog
nü, beleven in de dagelijksohe practijk!
Vrijwilligersverbond
Nederland
DEELNEMING AAN DEN
EUROPEESCHEN STRIJD TEGEN HET
BOLSJEWISME.
In breede kringen der Nederlandsche
openbare meening zijn de berichten over de
in de verschillende landen van Europa ge
vormde vrijcorpsen tot steun aan de Duit-
sche weermacht en haar Finsche, Roe-
meensche, Italiaansche, Hongaarsche en
Slowaaksche bondgenooten in haar strijd
tegen het geheel Europa bedreigende cul
tuur-verwoestende en atheistische bolsje
wisme met de grootste belangstelling en le
vendige voldoening gelezen. De oprichting
van een Noorsch legioen en een vrijcorps
Denemarken heeft bijzonder de aandacht
getrokken. Veelvuldig werd daarbij ech
ter betreurd, dat dé actieve deelneming
van Nederland aan dezen kruistocht der
Europeësche beschaving tegen de Sovjets
tot dusver beperkt is gebleven tot enkele
duizenden enthousiaste medestrijders in de
gelederen der Duitsche weermachtsonder-
deelen, en dat het tot nu toe niet tot het
vormen van een gesloten Nederlandsche
formatie onder Nederlandsche leiding ge
komen is.
Naar wij thans echter vernemen zijn in
de afgeloopen dagen in alle stilte voorbe
reidingen getroffen voor de oprichting van
een eigen Nederlandsche formatie, die den
naam zal dragen „Vrijwilligersverbond Ne
derland". De vorming van een dergelijk
zuiver Nederlandsch vrijcorps staan geen
moeilijkheden meer in den weg, nu de hier
voor noodzakelijke toestemming van de be
treffende Duitsche instanties verzocht en
verkregen is.
Dit „Vrijwillige-rsverbond Nederland" zal
met medewerking van de bestaande poli
tieke partijen en van Nederlandsche offi
cieren, door een reeds opgericht Neder
landsch aanwervingsbureau georganiseerd
worden. In dit verbond kunnen mannen
worden opgenomen van 17 tot 40 jaar met
een minimum-lengte van 1 m. 65. Hun sol
dij, ^mede de ondersteuning van even-
tueele familieleden zal volgens dezelfde
grondslagen geregeld worden, als bij de
Duitsche weermacht.
Aanmeldingen en inlichtingen moeten ge
richt worden tot het centrale aanwervings
bureau voor het „Vrijwilligersverbond Ne
derland", Stadhouderslaan 132, Den Haag.
Politieke partijen ontbonden
Het Rijkscommissariaat maakt bekend:
De Rijkscommissaris voor de bezette Ne-
werlandsche gebieden heeft in een veror
dening van 5 Juli 1941 een reeks partijen
ontbonden t.w.: den Vrijzinnig Democrati-
schen bond, de Staatkundig Gereformeer
de partij, de hr. Democratische Unie,
de Anti-Revolutionaire partij, de Christe
lijk Historische Unie, de Liberale Staats
partij, de Roomsch Katholieke Staatspartij
en de Sociaal-Democratische Arbeiders
partij.
Deze partijen, die het stelsel van de par
lementaire democratie en dus van een
voorbije gedachten wereld vertegenwoor
digen, hebben haar inwendige draagkracht
en daarmede het gros van haar aanhan
gers verloren, die zich in andere groepee
ringen vereenigen.
Het optreden van deze partijen, althans
van enkelen harer toonaangevende leden,
die zich voor hun streven bedienden van
de inrichting van hun partij, was duidelijk
en ondubbelzinnig gericht tegen de belan
gen van 'de bezettende overheid, zooals
blijkt uit tal van concrete voorvallen, die
ten slotte het ingrijpen van de Duitsche
politie vereischten. Daarmede was de nood
zakelijkheid om deze partijen te ontbinden,
ontstaan.
Tot liquidateur van de ontbonden politie
ke partijen is bij besluit van den Rijks
commissaris aangewezen: de commissaris
voor de niet-commercieele vereenigingen
en stichtingen de heer H. W. Müller Leh-
ning.
LIQUIDATIE VAN DE SOCIAAL
DEMOCRATISCHE PARTU.
Het Rijkscommissariaat maakt bekend:
De op 20 Juli 1940 door den Rijkscom
missaris voor de bezette Nederlandsche
gebieden aangestelde commissaris voor de
Marxistische partijen, mr. M. M. Rost van
Tonningen, heeft na voltooiing der reorga
nisatie van de Arbeiderspers en van de
Centrale arbeidersverzekerings- en depo-
sitobank, alsmede na de opheffing resp. li
quidatie van andere Marxistische instel
lingen en vereenigingen, thans ook de voor
bereidende werkzaamheden voor de liqui
datie van de Sociaal-Democratische Partij
(S.D.A.P.) voltooid. Hij heeft dienovereen
komstig den Rijkscommissaris voorgesteld,
over te gaan tot liquidatie van de Sociaal-
Democratische Partij en daartoe een spe-
cialen liquidator te benoemen. Tevens heeft
hij den Rijkscommissaris verzocht, hem met
het oog op de voltooiing van deze taak en
in het belang van de andere hem inmid
dels opgedragen werkzaamheden te wil
len onisiaan van zijn op 20 Juli 1940 aan
vaarde verplichtingen.
De Rnkscommissaris heeft dit verzoek
ingewilligd en bij deze gelegenheid de
heer Rost van Tonningen zijn dank be
tuigd voor de geslaagde uitvoering den
hem destijds opgedragen werkzaamheden.
Distributie van jam e.a.
suikerhoudende smeersels
De bevolking van Lemberg verwelkomt de Duitsche soldaten bij
bet binnentrekken der stad (Tel.foto Orbi,.Holland
500 gram per vier weken
Geen extra rantsoenen
BEGINT OP 14 JULI.
0e Secretaris-Generaal van het De-
partement van Landbouw en Vissche-
rij maakt bekend, dat een aanvang zal
worden gemaakt met het distribueeren
van jam, marmelade, gelei, stroop, ho
ning en andere suikerhoudende boter
hamsmeersels, alsmede van vruchten
op siroop.
Onder de distributie zullen vallen:
1. alle soorten jam, huishoudjam,
vruchten- en rhabarberjam, wortel
jam, marmelade, huishoudmarmelade,
gelei en huishoudgelei;
2. zwarte stroop (kandijstroop, huis-
houdstroop, keukenstroop, riet- en biet-
suikerstroop en melade);
3. alle soorten appelsiroop en peren
siroop, namaakappe, siroop, huishoud
appel siroop, huishoudperensiroop;
4. honing en kunsthoning;
5. alle soorten vruchten op siroop:
6. vruchtenmoes, (b.v. appelmoes),
vruchtenpuree (geen tomatenpuree) en
vruchtensaus;
7. ontbijtgemher, huishoudontbijtgem-
her en gembersiroop;
8. de zoogenaamde boterhampasta s,
waaronder dus o.a. vallen chocolade
pasta en alle soorten gearomatiseerde
en gecarameliseerde gecondenseerde
magere melk met suiker.
Ter vermijding van misverstand wordt er
de aandacht op gevestigd, dat vruchten op
sap, vruchtenlimonade, vruchtenlimonade-
.siroop, vruchtenwijn en vruchtensap (o.a.
dus bessensap) niet onder de distributie
zullen vallen.
In verband met de voorbereiding der dis
tributiemaatregelen is de aflevering van
bovengenoemde onder de distributie vallen
de artikelen aan het publiek gedurende het
tijdvak van Maandag 7 Juli tot en met Zon
dag 13 Juli a.s. geheel verboden. De win
keliers (detaillisten) mogen met ingang
van Maandag 7 Juli a.s. deze artikelen nog
slechts van den grossier of van den fabri
kant betrekken onder afgifte van de door
de plaatselijke distributiediensten te ver
strekken toewijzingen. De distributie zal
aanvangen op Maandag 14 Juli.
Het rantsoen zal 500 gram per periode
van 4 weken bedragen. Derhalve zal
gedurende het tijdvak van Maandag
14 Juli a.s. tot en met Zondag 10 Augus
tus a.s. een nader aan te wijzen bon van
de „bonkaart algemeen" recht geven
op het koopen van 500 gram van een
der bovepgenoemde artikelen. Van
zelfsprekend is het ook geoorloofd deze
hoeveelheid over meerdere artikelen te
verdeelen.
Aangezien de inhoud van de meeste
jampotten 400 of 450 gram bedraagt, is
de detaillist op verlangen van den klant
verplicht, het ontbrekende gewicht bui
ten de fabrieksverpakking bij te leve
ren. Het netto-gewicht van den inhoud
staat op de potten vermeld. Een ieder
kan dus nagaan of een voldoende hoe
veelheid per bon wordt geleverd.
Voor kinderen of andere groepen van
personen zullen geen extra rantsoenen
beschikbaar worden gesteld.
Voor bijzonderheden, welke van belang
zijn voor de industrie, groot- en kleinhan
del en instellingen wordt verwezen naar
de desbetreffende publicatie.
VERGADERING VEREENIGING VAN
DIRECTIES VAN NIJVERHEIDS
SCHOLEN.
Zaterdagmorgen werd te Amersfoort de
vergadering van de vereeniging van direc
ties van nijverheidsscholen, welke Vrijdag
aanving, voortgezet.
De heeren K. Kooyman te Hilversum en
M. M. Schipper te Hoogeveen werden als
bestuurslid herkozen.
In verband met de bijzondere omstandig
heden werd de heer M. Worp uit Delft als
Honderdduizenden
gevangenen
In het Baltische gebied is thans één Sov-
jetleger volkomen verslagen. Verscheidene
gemengde divisies infanterie en brigades
gepantserde troepen zijn in de pan gehakt.
Van andere divisies zijn de voornaamste
strijdkrachten vernietigd. De buit aan wa
pens en uitrustingsvoorwerpen van aller
lei soort bedekt verscheidene vierk. kilo
meters. Het aantal pantserwagens, batte
rijen, luchtdoelgeschut, vliegtuigen, pant-
sertreinen, dat de bolsjewisten in Duitsche
handen hebben achtergelaten, is voorloo-
pig niet te overzien.
In het gebied van Minsk vallen in toe
nemende mate bij de ingesloten Sovjet ver
schijnselen van ontbinding waar te ne
men. Slechts op enkele plaatsen, waar, zoo
als de gevangenen zeggen, de commissaris
sen de bolsjewistische soldaten letterlijk
in den strijd jagen, vermannen de Sovjets
zich tot wanhopige aanvalspogingen.
Op 3 Juli ondernamen ingesloten strijd
krachten van de bolsjewisten in Galicië
uitvalspogingen, welke door pantserwa
gens gesteund werden. Deze actie werd
reeds in den aanvang door het vuur van
de Duitsche troepen verijdeld. In één sec
tor werden alleen op dien dag honderd
Sovjet-pantserwagens, waaronder die van
de zwaarste soort, vernietigd. Een enkele
Duitsche divisie maakte later alleen 7500
gevangenen.
300.000 GEVANGENEN.
Gisteren werd in het Duitsche weer-
machtsbericht gemeld:
In het Oosten worden de operaties te
gen de z.g. Stalin-linie stelselmatig voort
gezet.
Het aantal der sedert 22 Juni gemaakte
gevangenen is tot gisteren gestegen tot
omstreeks 300.000.
Het luchtwapen steunde de operaties
door voortdurende aanvallen op vijande
lijke troepenconcentraties. Alleen al in het
gebied rondom Cjitomir werden door
bommen en beschieting meer dan 500
vrachtauto's van de Sovjets vernield en
18 spoortreinen vernietigend getroffen.
Andere succesvolle luchtaanvallen richt
ten zich in den afgeloopen nacht op het
knooppunt van spoorlijnen en wegen
Smolensk.
Het Sovjet-luchtwapen verloor giste
ren 281 vliegtuigen tegen 11 eigen verlie
zen. Daarvan werden er 98 in luchtge
vechten neergeschoten en 183 op den grond
vernield.
WEER 52.000 OVERLOOPERS.
Het D. N. B. heeft Zondag het volgende
speciale bericht uit het hoofdkwartier van
den Fülirer ontvangen:
Het opperbevel der weermacht deelt
mede, dat Zaterdag onder den druk der
Duitsche omsingeling ten Westen van Minsk
wederom 52000 soladten van het Sovjet-
leger zijn overgeloopen.
Dit bericht stelt, zoo wordt in aanvul
ling hierop aan het D. N. B. medegedeeld,
duidelijk in het licht, dat de strijdlust de
zer Sovjet-strijdkrachten ineenstort. Daar
entegen trachten andere Sovjetafdeelin-
gen nog steeds door hardnekkige gevech
ten de onophoudelijk verder voorwaarts
dringende Duitsche troepen op te houden.
De operaties van deze dekkingstroepen
v/orden echter steeds meer bemoeilijkt
door de voortdurende aanvallen van het
Duitèche luchtwapen, waarbij zeer groote
hoeveelheden gevechts- en transportmid
delen, waaronder achttien treinen, werden
verwoest.
Door den opmarsch van de Duitsche en
Hongaarsche afdeelingen in het Noorde
lijke voorterrein van de Karpaten is het
achtste bestuurslid aan bet bestuur toege
voegd.
Ir. behandeling kwam een bestuursvoor
stel inzake verzekering van directeuren
tegen wettelijke aansprakelijkheid, dat door
den voorzitter werd toegelicht. Opgemerkt
werd, dat deze wettelijke aansprakelijkheid
reeds is geregeld bij de verzekering van de
leerlingen der scholen. Een afzonderlijke
verzekering voor directeuren wordt niet
noodzakelijk geacht. De voorzitter dringt
er op aan, dat de directies van de scholen
het verzekeren van de leerlingen zullen
bevorderen.
Gewezen wordt op de belangrijkheid van
het dragen van brillen bij het smeden, om
dat de arbeidsinspectie daaraan groote
waarde hecht. Het aantal oogongevallen op
de scholen wordt hierdoor tot een minimum
gereduceerd.
ENGELSCHE LUCHTAANVALLEN.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag
vlogen slechts eenige Britsche vliegtuigen
boven ons land. Er werden bommmen uit
geworpen boven dorpen in Noord-Holland,
jn Zuid-Holland en in Limburg. De schade
was echter niet noemenswaard.
gebied van Galicië heroverd, waarvan het
Westelijk deel reeds einde September 1939
door de Duitsche troepen op de Polen werd
veroverd en dat tijdens den wereldoorlog
meermalen van bezitter gewisseld heeft.
Stoottroepen der Duitsche marine heb
ben een belangrijk aandeel in de verove
ring van de Baltische havens en de be
zetting van het kustgebied. Werven en
havenwerken in de veroverde steden aan
de Oostzee worden onmiddellijk door ma-
rine-afdeelingen overgenomen, en weder in
bedrijf gesteld. De marine houdt zich voorts
bezig met de beveiliging der kust.
Ver doorgestooten Duitsche pantser-af-
deelingen hebben een groot aantal bolsje
wistische soldaten gevangen genomen, die
tot de keurtroepen van de Sovjets behoor
den. Naar de gevangenen verklaarden, na
men deze Sovjettroepen indertijd deel aan
de groote parades op het Roode Plein te
Moskou.
HONGAREN AAN DEN DNJESTR.
De chef van den generalen staf van de
Honved deelt mede:
De Hongaarsche troepen hebben giste
ren de linie van den Dnjestr bereikt. Op
vele plaatsen poogden sterke Sovjetachter
hoeden door verbitterden tegenstand den
terugtocht over de rivier te dekken.
BOLSJEWISTISCHE GRUWELEN
In talrijke Oekraïnsche plaatsen, die in
de afgeloopen dagen door Duitsche troe
pen bezet zijn, heeft men ontzettende
wreedheden der Bolsjewisten ontdekt. De
directeur van een gevangenis liet bij de
nadering der Duitsche troepen alle gede
tineerden, die tot de Oekraïnische natio
nale beweging behoorden, op de binnen
plaats bijeendrijven. Daar werdn 1500
Qekraïners met machinegeweervuur ge
dood. Op de binnenplaats van de gevange
nis te Doebno vond men de afschuwelijk
verminkte lijken van meer dan honderd
gevangenen, mannen en vrouwen. Zij
waren door de Bolsjewisten met bijlen,
messen, pistolen en handgranaten en door
geraffineerde foltermethoden om het leven
gebracht.
Naar uit mededeelingen van gevangen
genomen Bolsjewisten blijkt, hebben
Oekraïners in een dorp bij Jarowof reeds
op 23 Juni geprobeerd tegen de Sovjets in
opstand te komen. Op bevel van een poli-
tieken commissaris werden verscheidene
honderden inwoners met machinegeweren
neergemaaid. Van dit bloedbad zijn vooral
vrouwen en kinderen het slachtoffer ge
worden.
De „Exchange Telegraph" verneemt,
naar uit Stockholm wordt gemeld, van
zijn specialen correspondent te Moskou
het volgende:
Overeenkomstig het door Stalin in zijn
rede gegeven bevel, worden in de Oekraïne
daar, waar de Bolsjewistische troepen tot
op de Dnjestr moesten terugtrekken, stel
selmatig vernielingen aangericht. Een
aantal bataljons heeft uitsluitend tot taak,
zich met deze vernielingsopgave bezig te
houden. Zij zijn uitgerust met vlammen
werpers voor het aansteken van het
graan en voorzien van ontploffingsmidde
len om de boerenhuizen te vernietigen. Zij
slachten al het vee af, zonder de kippen te
vergeten, die vergiftigd worden, zoodat
zij niet gegeten kunnen worden. Men
neemt aan, dat op deze wijze in de afge
loopen dagen voor een waarde van ver
scheidene honderden millioenen vernietigd
is.
In Duitsche politieke kringen verklaart
men in verband met dit vernietingswerk,
dat de gevolgen hiervan uitsluitend de
Oekraïnische bevolking zullen treffen, die
zoodoende bewust aan den honger en de
ellende wordt prijsgegeven, daar de Duit
sche troepen in ieder opzicht door het
vaderland worden verzorgd en niet op de
levensmiddelen in de operatiegebieden ziju
aangewezen.
Aan een relaas van ooggetuigen over het
bloedbad dat de Sovjets aangericht heb
ben te Lemberg wordt ontleend, dat al
leen uit de drie gevangenissen, waarin de
Gepeoe gehuisd heeft, tot dusver meer dan
700 lijken van vermoorde Oekraïners, on
der wie vrouwen, kinderen en grijsaards,
gehaald zijn. In totaal moeten 2.000 tot
3.000 Oekraïners het slachtoffer van het
Bolsjewistische bloedbad van Lemberg
geworden zijn,
OEKRAÏNERS STRIJDEN TEGEN DE
SOVJET-UNIE
In Kroatië wonen verscheidene tien
duizenden Oekraïners, die hun vaderland
hebben moeten verlaten wegens Bolsje
wistische terreur. Vrijwel alle strijdbare
Oekraïners hebben zich nu aangemeld
voor den oorlog tegen de Sovjet-Unie, zoo
dat men voornemens is, speciale Oekraïn
sche afdeelingen op te richten.
FRANSCH VRIJWILLIGERSLEGIOEN
Naar het Fransche persagentschap meldt,
hebben vier Fransche politieke bewegingen
n.l. Ie Francisme, la Lique Frangaise, le
parti Populaire Frangais, en le Rassemble-
ment National Populaire besloten een vrij
willigerslegioen op te richten, dat aan
den Europeeschen kruistocht tegen het
Bolsjewisme zal deelnemen. Dit legioen
zal Frankrijk aan het Sovjetfront vertegen
woordigen.
