3iet Saajetftant op, den texugtoM De Duitschers naderen de Stalin-linie Ceti „navolging," fMomentje ATERDAG 5 JULI 1941 32ste Jaargang No. 9991 ^e£eid&eli£(Boii/fca/nt tlefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. n rnT ir A All r 1 n T M 1? %T A If C T D IT I/t1 \T Bureaux Papengracht 32. iro 103003. - postbus 11. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN It nummer beslaat uit vter. laden, w.o. geïllustreerd ondagsblad. Kennis van eigen omgeving. In het „Katholieke Schoolblad" ^consta- ert T., dat de onderwijzers al jaren aan eemkunde „doen" en heel ernstig ook. Op tl van onderwijzersvergaderingen, zoo zegt y, heeft heemkunde al sinds lang een on- erwerp van bespreking uitgemaakt In de dioolpers werden er reeksen van beschou- 'ingen aan gewijd. Er bestaan boekjes en rochures met grondige paedagogische en idactische verhandelingen over heemkun- e. Men heeft uitgewerkte heemkunde- ractijk. Kortom, de heemkimde-idee is een enkelen Nederlandschen onderwijzer tog geheel vreemd en op tal van scholen B de heemkunde-practijk al lang ingevoerd. Aldus T., die er tegen opkomt, dat in een Ier bladen de indruk wordt gewekt, alsof Ie onderwijzers nu eerst de heemkunde lebben ontdekt en nu pas de eerste chuchtere schreden op het pad der heem- arnde zullen wagen. Dat de heemkunde reeds lang de daad werkelijke belangstelling heeft van de on- lerwijzers is verheugend. Er gaat nu een {olf van geestdrift voor heemkunde over >ns land. En daarvan móet ook het onder vijs profiteeren. Op een onderwij zersver- jadering is terecht betoogd, dat de leemkunde geen apart, nieuw vak moet (worden, maar de daarvoor geëigende vak ken moet doortrekken: aardrijkskunde, ge- ichiedenis, kennis der natuur leenen zich laar uitstekend voor. Heemkunde is, zooals de „Volkskrant" de zer dagen opmerkte, „op waarneming ge- gronde en verkregen kennis. Men begint vanzelf met het nabije. Waarneming staat je tegenover inpompen en van buiten leeren. ,r. Voor waarneming zijn de kinderen warm te krijgen, daarvoor bestaat belangstelling, zelfs en misschien vooral bij wie „moeilijk" leeren. Waarnemen is een prachtig hulpmiddel 'e bij het onderwijs, min of meer in discrediet !n gekomen wellicht doordat men in korten tijd over zooveel parate kennis moest Y>e- schikken''. In Leiden b.v. kan men veel geschiedenis leeren door waarneming van oude gebou- ii wen. (Men sla er het pas verschenen werk: „Dat is Leiden" maar 'ns op na). Kennis der natuur kan niet beter worden geleerd d; dan door waarneming; men leere de kin- - deren buiten de boomen en bloemen en 3 planten, enz. kennen. Kennis van en liefde voor eigen omgeving c vooral de omgeving, waarin men zich dagelijks beweegt kan van zulk een groote geestelijke waarde zijn. In eigen om geving moet de mensch kunnen zoeken en vinden zijn ontspanning, kunnen rusten, kunnen genieten. En wat weet men vaak droevig weinig van eigen omgeving. Wat is er een schoon heid van natuur of van stadsbeeld, waaraan velen, ook ontwikkelde menschen, heel weinig of geen aandacht schenken! Daar door blijft een bron van genot voor hen ge sloten. Op school, op lagere school en meer nog op middelbare school kan en moet op die schoonheid in eigen omgeving worden gewezen. Voor die lessen zullen de kinde ren op later en leeftijd zeker hun leermees ters héél dankbaar zijn. Wij aanvaarden onmiddellijk, dat het on derwijs al reeds lang „deed" aan heem- kimde, maar geen onderwijzer zal ontken den, dat er op dit terrein nog wel wat meer practisch kan worden gedaan, zonder het leerprogram zwaar te belasten. Men kan hier veel in den waren zin van het woord al spelende leeren. NIEUWE BON VOOR AARDAPPELEN De secretaris-generaal van het de partement van Landbouw en Visscherij maakt bekend, dat gedurende het tijd vak van Maandag 7 Juli tot en met Zondag 13 Juli a.s. de met „25 reserve" gemerkte bon van de nieuw uitgereik te distributiekaarten recht geeft op het koopen van twee kilogram aardappelen. Het koopen op dezen bon is reeds geoor loofd op Zaterdag 5 Juli a.s. Beroepstelers van aardappelen, hun ge zinsleden en hun inwonend personeel mo gen in geen geval van dezen bon ge bruik maken. Nadere mededeelingen om trent verplichte inlevering van de voor aardappelen bestemde bonnen zullen in een afzonderlijk persbericht bekend worden xgemaakt. oook Ceefieit Hoewel het in de verste verte niet in onze bedoeling ligt, ons hier te mengen in die uiterst netelige kwestie, in welken vorm de wereldberoemde „Navolging van Christus" het eerst ontstond en wie de werkelijke schrijver was, kunnen we toch in elk geval rustig constateeren, dat de „Navolging" in den vorm, waarin zij thans algemeen verspreid is, het werk was van een kloosterling, die zich by het schrijven vooral een kloosterbevolking als lezers kring heeft voorgesteld. Zij ontstond ove rigens in een tijd, dat geestelijke lectuur bij uitstek geschreven werd voor diege nen, die zich door een „conversion", een bekeering, uit de wereld hadden losge scheurd om in eenzaamheid en stilte al leen voor God te leven. Er ligt hier thans een boek ter bespre king voor, dat evengoed als de Navolging „opwekkingen" geeft, die „nuttig zijn voor het geestelijk leven", maar dat niet voor kloosterlingen, integendeel op de eerste plaats voor leeken geschreven werd. Het is het indertijd zoo wijd en zijd ver spreide boek van den heiligen Geneefschen bisschop, Franciscus van Sales: „Introduc tion a la vie dévote", titel, die door den geleerden vertaler zeer juist werd weerge geven als „Inleiding tot het devote leven". Wijd en zijn verspreid, dat is het boek van den Franschen kerkleeraar inderdaad geweest. Het verscheen voor het eerst in 1608: nog geen vijftig jaar later was het in Frankryk zelf al veertig maal her drukt, terwijl het toen ook reeds in tal van Europeesche en andere talen was overge zet. En deze ruime verspreiding was niet het gevolg van een grootsch opgezette re clame-campagne, al evenmin de vrucht van een grooten, beroemden naam; 't boek zelf was. een parel, die onweerstaanbaar aller bewondering trok, het was als een geurige, voedzame spijs, die in een tijd van geestelijke honger gretig verslonden werd. Men vraagt zich soms wel eens bezorgd af, wat de Katholieke mensohen van van daag, die toch zoo overstroomd worden met middelen ter verdieping en verrijking van hun godsdienstige kennis, eigenlijk nog wel afweten van Sint Franciscus van Sales, dien grooten en toch zoo nederigen vorst bisschop, wiens „hartveroverende persoon lijkheid" voor zijn tijdgenooten „een trou we afbeelding van Gods goedheid en Zijn liefde voor de menschen was". Hij wase een der grootste heiligengestalten uit de „eeuw der heiligen", zooals men de 17de eeuw zoo volkomen terecht genoemd heeft en hij was tevens de beminnelijkste mensch van zijn tyd De heilige Johanna Francisca de Chan tal heeft hem eens hoo- ren zeggen: „O wanneer zullen we geheel in mildheid en liefde voor den naaste wor den opgelost. Ik heb me er geheel aan overgegeven, met alles wat ik heb, zoodat hij zich, naar gelang hy 't noodig heeft, ge heel van mij bedienen kan". En deze lief de ging samen met zooveel ootmoed, een voud en zachtmoedigheid, dat er werke lijk een betoovering van hem uitging, waardoor hy de harten van allen tot zich trok. Zóó was de mensch en dezen aantrekke- lijken mensch vindt men weerspiegeld in het hooggestemde geschrift, dat hij tus- schen de beslommeringen van zijn bis schopsambt door voor leeken heeft samen gesteld. Men had hem van verschillende kanten er om gevraagd: zelfs de koning van Frankrijk, Hendrik IV, had hem ver zocht nu eens een boek te schrijven, waar in „de Christelijke voorschriften over deugd en vroomheid in hun natuurlijke schoonheid werden voorgesteld, zoowel vry van te groote toegeefelijkheid, waardoor de zondaar gevleid, als van te gTOOte streng heid, waardoor hij afgeschrikt wordt op een wijze, dat ze door alle klassen der sa menleving in iedere stand en beroep kon den worden nageleefd". Franciscus is aan 't werk getogen. Hy heeft er vooral naar gestreefd om „hel der en bevattelijk" te zijn en zich om „stijlversierselen" niet druk gemaakt, „om dat ik genoeg andere dingen te doen heb". Toch ervaart men voortdurend, dat men met het woord van een edelman, een Franschman en een heilige te doen heeft. Het boek van den grooten Kerkleeraar kan men wellicht niet beter teekenen, dan door het een parel van geestelijke harmonie te noemen. Franciscus bezat met de liefde ook de wijsheid van den heilige en daar bij was hij een man met bijzonder practi- schen zin. Hij begreep zeer goed, dat het le ven van een Christen in de wereld iets anders moest zijn, dan het leven van een kloosterling, die zich uit de wereld heeft te ruggetrokken. Terwijl hij daarom met bij- zonderen nadruk het wezenlijke van het Christelijk leven, de Liefde tot God, naar voren brengt en de devotie de hoog op laaiende vlam van de Liefde noemt, zoo weet hij toch in zijn beschrijving van het Christelijk leven zooveel wijze matiging te. betrachten, dat zijn opvatting niet tot ongezonde exaltatie voert, maar voor iede re Christen aanvaardbaar blijft. Hij vindt inderdaad de harmonie, die alle nuttige levenselementen samenbrengt tot een sterk en bekoorlijk geheel. Hij eischt van een ernstig Christen, dat hij met de ernst van zijn Christendom geen verstoppertje speelt; hij moet er integendeel rustig en moedig voor uitkomen, hij moet het willen weten voor de wereld, dat hij zijn Chris tendom als zijn grootste rijkdom be schouwt. Maar hij is breed genoeg om te beseffen, dat een meisje in de wereld zich niet als een nonnetje kleeden moet; zij doet er heelemaal geen kwaad mee, als zij er op uit is ook door een fleurig uiterlyk iemand te winnen „voor een heilig huwe lijk". Daarnaast geeft hij de volgende wij ze raadgeving aan de gehuwde vrouw. Zy mag zich wat opschikken in het bijzijn van haar man en moet het doen, als hij het REUSACHTIGE VERLIEZEN BIJ BIALYSTOK 20.000 SOVJET-SOLDATEN LOOPEN OVER. Het opperbevel van de Duitsche weer macht meldt uit het hoofdkwartier van den Führer: Vrijdag zijn 20.000 soldaten van de nog bij Minsk Ingesloten deelen van het Sovjet- leger overgeloopen, nadat zij hun politieke commissarissen hadden doodgeschoten. DE DUITSCHE TROEPEN NADEREN DE STALIN-LINIE. Het D.N.B. ontvangt van militaire zijde een commentaar op het weermachtsbericht, waarin onder meer gezegd wordt, dat de militaire toestand aan het "Oostelijke front als volgt kan worden gekenmerkt: 1. De aanvalsplannen der Sovjets tegen midden-Europa zijn voor goed verijdeld. 2. Het bij de grens opgebouwde front van geweldige Sovjetstrijdkrachten is ver broken en versnipperd. Groote deelen zijn geheel vernietigd en uitgeschakeld. 3. De troepen, de luchtmacht en de uit rusting der Sovjetweermacht zyn door de vernietigende gevechten zoozeer verzwakt, dat de verliezen niet meer gecompenseerd kunnen worden. 4. Het Sovjetfront, voor zoover nog van een front gesproken kan worden, bevindt zich overal op den terugtocht. De Duitsche en verbonden troepen volgen op den voet en naderen thans de z.g. Stalin-linie, een natuurlijke verdedigingszone van de Zwar te Zee, Oostelijk van de Dnjestr, over Sji- tomir en langs de Dnepjr, over Pskow, oostelijkw van het Peipusmeer en de Narwa tot de Finsche golf. Volgens buitenland- sche berichten zou hier een sterke verde digingslinie gebouwd zijn, doch men mag aannemen, dat het werk niet overal vol tooid is. De Sovjets zullen in ieder geval trachten de linie te houden, maar de kan sen kunnen nauwelijks gunstig genoemd worden. DE BOLSJEWISTISCHE TERUGTOCHT. De bolsjewisten vluchten naar het Oosten, in twee, soms ook drie of vier colonnes naast elkander. Duitsche gevechtsvliegtui- verlangt; doet zy het ook in zijn afwezig heid, dan vraagt men zich af, wiens oogen zij door deze bijzondere zorg begunstigen wil. De hemelswijze bisschop besluit met deze behartenswaardige woorden: „Wat mij betreft zou ik wenschen, dat mijn de- voten (man of vrouw) altijd de keurigst gekleeden van het gezelschap, maar de minst pronkerigen en opzichtigen zijn en dat zij, zooals in Spreuken (31, 25) staat, gesierd zijn met bevalligheid, welgevoege- lijkheid en waardigheid". Dit gevoel voor zuiver afgewogen. Chris telijke levensharmonie vindt men in al zijn beschouwingen terug: juist daarom is hij zoo'n uitmuntend leider voor onzen tijd. In tijden van geestelijke spanning en gees telijken druk kan het zoo gemakkelijk ge beuren, dat men de gezonde harmonie, de synthetische levenshouding van het Chris tendom uit het oog verliest en zich tot overdreven geëxalteerde vormen van gods dienstigheid laat verleiden. Juist dan kan het boek van Franciscus bijzonder verhel derend werken. Hij houdt zeer principieel vast aan het wezenlijke, maar wacht er zich wel voor, eenzijdig te worden. Daar om is zijn boek een hemelsch middel, om vooral onder de Christenen in de wereld, gave, sterke, evenwichtige zielen te kwee- ken. Het was dan ook een gelukkige gedach te van Professor Niekel het fijne boekje van den heiligen Geneefschen bisschop door een nieuwe, glasheldere vertaling op nieuw toegankelijk te maken voor het Ne- derlandsche publiek. Hij koos daarbij de beste, men zou haast zeggen de eenig juis te methode: hy gaf het boek van Fran ciscus, zooals deze het zelf indertijd gege ven heeft, zonder het aan te willen pas sen aan de mentaliteit van de twintigste eeuw. Dit moet de lezer ten slotte zelf maar doen; hy zal trouwens spoedig ge noeg ervaren, dat, mag de vorm van het boekje al door het Christelijk humanisme van de 17de eeuw geinspireerd zijn, het wezenlijke van zijn inhoud is niets veran derd is. Het getuigt ook voor het goede in zicht van de uitgeverij Forteholte, dat zij bereid gevonden werd, dit hoogstaande boek in zulk een waardige, smaakvolle vorm in 't licht te geven. Enkele jaren te rug heeft zij ook Franciscus' magistrale „Verhandeling over de Liefde tot God" doen verschijnen; mogelijk kan zij door gaan op dezen weg en al was het maar door een bloemlezing ook de andere ge schriften van den Kerkleeraar voor het katholieke volk van Nederland ontsluiten. Vooral uit de 900 brieven van den Hei lige zou een rijke keuze te maken zijn. Want dit is zeker: de geest van Sint Fran ciscus van Sales heeft <ons nog veel te zeg gen. Zij kan een bijzondere zegen worden voor dezen, onzen tijd. Dr. HENRI VAN ROOI JEN, Kruisheer. gen brengen htm in duikvlucht reusachtige verliezen toe. Die aanvallen hebben 3 Juli tot groote opstoppingen geleid op de we gen, waarlangs de bolsjewisten uit het ge bied tusschen Bialystok en Minsk terug trekken. De verbindingswegen achter het leger zijn bezaaid met vernielde auto's, waardoor de terugtocht nog wordt bemoei lijkt. Duitsche afdeelingen, die in Galicië op de bolsjewistische achterhoede stieten, ont dekten ver naar het Oosten sterke Sovjet- strijdkrachten. Een poging der bolsjewisten om de doorbraak der Duitsche troepen door artillerievuur tegen te houden, mislukte. Van drie regimenten ^er Sovjetartillerie werd er één geheel vernietigd, de twee an dere leden zeer zware verliezen aan man schappen en materieel. Naar het D.N.B. van bevoegde zijde ver neemt, hebben de bolsjewisten, die in het dal bij Minsk door Duitsche troepen zijn ingesloten, op 2 Juli nog slechts zwakke doorbraakpogingen gedaan. Het onophoude lijke bombardement door de Duitsche lucht macht, die de Sovjet-afdeelingen aanviel, zoodra die uit de bosschen te voorschijn kwamen, maakte de bolsjewisten murw. Op 3 Juli gaven zij in dit gebied niet meer van vechtlust blijk. Bij de doorbraakpo gingen werden in een enkelen sector 20.000 gevangenen gemaakt. Bij hun opmarsch in de Baltische landen hebben de Duitsche troepen een aantal vliegvelden veroverd, die verleden jaar door de bolsjewisten waren aangelegd met gebruikmaking van alle technische midde len. Zoo heeft een enkele Duitsche afdee- ling door een verrassenden aanval drie vliegvelden bij Dunaburg genomen en daar bij 103 vliegtuigen buitgemaakt; 41 daar van waren onbeschadigd en konden ter stond worden gebruikt. De garnizoenen der vliegvelden werden na een kort vuurge vecht overweldigd. Op 3 Juli heeft een groep Duitsche stuka's een vliegveld der Sovjetluchtmacht bij Smolensk vernield. Het D.N.B. verneemt van het front, dat de slagvelden rondom Bialystok bezaaid zijn met honderdduizenden lijken van Sov jetsoldaten. De reusachtige verliezen, die de bolsjewistische legers hier de laatste da gen hebben geleden, zijn voor het grootste deel veroorzaakt door de massale aanval len der Sovjetinfanterie. Zonder op het aan tal slachtoffers te zien, zonden de bolsjewis tische aanvoerders hun afdeelingen infan terie, die waren samengesteld uit Kirgie- zen, Oesbeken, Tartaren en Kaukasiërs, naar de Duitsche linies. In dichte golven werden zij tegen de Duitsche pantserwa gens opgedreven. Overal mislukten deze aanvallen door het Duitsche vuur. De eene golf na de andere werd weggemaaid door machinegeweer- en geschutvuur. Op één plaats trachtte een regiment cavalerie ver geefs door te breken. Steeds opnieuw wa ren de bolsjewisten tot den aanval overge gaan, tot er van het geheele regiment geen man en geen paard meer over was. Hongaarsche formaties hebben de berg ketens van de Karpathen in haar bezit en achtervolgen de vluchtende Sovjets naar de vlakte van Galicië. De Hongaarsche troe pen hebben op 3 Juli het taaie verzet van de bolsjewisten in de nauwe passen van de Karpathen gebroken. Het Hongaarsche luchtwapen ondersteunde deze actie door hevige aanvallen op sterke bolsjewistische colonnes. In het Hongaarsche weermachtsbericht van 4 Juli wordt gezegd, dat de Hongaar sche troepen den terugtrekkenden vijand reeds in de Galicische vlakte achtervolgen. De Hongaarsche luchtmacht heeft wederom met succes militaire doelen in de Sovjet- Unie gebombardeerd. DE SOVJET-REGEERING IN DE OEKRAÏNE NAAR CHARKOW. Wij vernemen, dat de Sovjetregeering in de Oekraine haer zetel van Kiew naar Charkow verplaatst heeft. DE CONSEQUENTIES VAN STALIN'S OPROEP VOOR DE SOVJET-BEVOLKING Naar wij van welingelichte zijde verne men, heeft men in politieke kringen te Berlijn bij de beoordeeling van de radiorede van Stalin aan de commentaren van de Duitsche pers niets toe te voegen. Men legt vooral den nadruk op den oproep van den bolsjewistisch en dictator tot de Sovjet-Rus sische burgerbevolking om graan, machine rieën enz. te vernietigen, voordat het in handen van de Duitsche troepen valt. Het Duitsche leger in de Sovjet-Unie, zoo ver klaarde men in dit verband in de Wilhelm- J strasse, zal van deze maatregelen niet te lijden hebben. Het spreekt echter vanzelf, dat van Duit sche zijde geen enkel gram levensmiddelen aan de Sovjet-Russische burgerbevolking gegeven zal worden, waar aan den oproep van Stalin gevolg is gegeven. Wie ook als gevolg van de rede van Stalin verhongert, het zullen niet de Duitsche troepen zijn, doch veeleer de bevolking van de Sovjet- Unie zelf. VACANTIE Een kleine onthulling! Ik ga met vacantie. Een beetje anders dan vroeger. Toén stapten wij in een heele lange trein met een restauratie wagen, waarin een keukentje van 1 M2. en in dat keükentje een dikke kok van meer dan 1 M2., die daar op één dag 487 diners en 465 soupers bereidde. En dan maar rijden. Liefst zoo lang en zoo ver mogelijk. Maar dat doe ik nu niet. Dat is nu veel te gevaarlijk. Men is naar mijn smaak momenteel wat te royaal met bommen en ik blijf dus maar wat dicht by huis. Dus: ik ga in een tuin zitten, in de zon voor zoOver aanwezig met een glaasje voor den disch voor zoover aanwezig met een fijne sigaar - voor zoover aanwezig en met een zonnig humeur laat ons hopen altijd aanwezig. Voorts veijnèldt mijn programma visschen en wandelen. Maar ik neem vrij van: mijn dagelijkschen arbeid, ochtendgymnastiek, radio, krantenlectuur, Niet van opslag, veldslag. Uitgezonderd alleen is opslag. En ik schryf ook geen momentjes. Dan hebt u rust en ik ook. Prettige vacantie! Dank u! vj DIENSTNEMING BIJ DEN ARBEIDSDIENST Voorloopig alleen zij opgeroepen, die zich vrijwillig hebben aangemeld In de Nederlandsche Staatscourant is op genomen een beschikking van den secreta ris-generaal van het departement van alge- meene zaken betreffende de dienstneming in den Nederlandschen Arbeidsdienst. Hierin wordt het volgende bepaald: Zoolang niet het tegendeel is bepaald, worden voor dienstneming in den Neder landschen Arbeidsdienst, den arbeidsdienst voor meisjesi daaronder begrepen, uitslui tend degenen opgeroepen, die zich daar voor vrijwillig aanmelden. Vóór den lsten Januari 1942 zullen in den Nederlandschen arbeidsdienst ten hoogste 15000 personen van het mannelijk geslacht en ten hoogste 600 personen van het vrouwelijk geslacht opgenomen kunnen worden. Vrijwillige aanmelding is mogelijk voor hen, die den leeftijd van 17 jaar hebben be reikt en dien van 23 niet hebben over schreden. In den arbeidsdienst voor meisjes kunnen alleen ongehuwden worden opgenomen. Zy, die voor vry willige dienstneming in aanmerking wenschen te komen, geven daarvan kennis aan den commandant hetzij rechtstreeks hetzij door tusschenkomst van den burgemeester van hun woonplaats. Deze beschikking treedt heden in wer king met terugwerkende kracht tot 1 Ja nuari 1940. BONNEN HEDEN NOG GELDIG Bon 23 brood (Oude broodkaart). Bon 08 aardappelen (Aardappelkaart) Bon 56 suiker (Oude bonkaart algem.) Bon 23 melk (Melkkaart) Bon 89 en 99 eieren (Oude bonkaart algemeen) Bon 57 peulvruchten (Oude bonkaart algemee*») WINTERHULP¥NEDERLAND POSTGIRO-NUMMERS. VAN DE WINTERHULP NEDERLAND Gironummer van de W.H.N. 55 5 3. De Bank van de W.H.N. is Kasver- vereeniging N.V., Amsterdam, Postgiro nummer 8 7 7. Stort op 5553 of 877. GE BRENGT GELUK IN VELER LEVEN.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1941 | | pagina 1