DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Momentje.
Nieuwe bonnen
VRIJDAG 23 MEI 1941
32ste Jaargang No. 9955
^eCcld^eli^Soii^cmt
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
Bureaux Papengracht 32.
Hoofdredacteur: Th. Wilmer, Leiden.
Dit trammer
twee bladen.
bestaat uit
V De vorming der jeugd
Naar de jeugd gaat aller ernstige men-
schen bijzondere zorg uit en terecht.
De organisaties, die zich de vorming der
jeugd ten doel stellen, mogen gerekend wor
den tot de belangrijkste en invloedrijkste.
Van de jeugd moeten, zooveel mogelijk,
worden verwijderd gehouden de gevaren,
die een gezonde geestelijke en zedelijke
vorming kunnen beletten of belemmeren.
Dat wil echter niét zeggen, dat bij een
christelijke, katholieke opvoeding de jeugd
zou moeten worden afgezonderd van de ge
meenschap!
Waakzaamheid is noodzakelijk. Maar
zegt Paus Pius XI in zijn encycliek „Divini
illius magistri" over de christelijke op
voeding der jeugd (1929) uit deze nood
zakelijke waakzaamheid volgt niet, dat de
jeugd moet worden afgezonderd van de ge
meenschap, waarin zij toch leven en haar
ziel redden moet, doch dat zij heden, meer
dan ooit, op christelijke wijze gewapend en
gesterkt moet worden tegen de verleidingen
en dwalingen der -wereld, 'die, zooals een
goddelijk woord vermaant, geheel „begeer
lijkheid des vleesches, begeerlijkheid der
oogen en hoovaardij des levens" is. De
jeugdige personen moeten dus wezen wat
Tertullianus van de eerste christenen zeide,
en wat de ware christenen van alle. tijden"
moeten zijn: „medebezitters van de wereld,
maar niet van de dwaling" aldus de Paus.
Een christelijk gevormde jeugd heeft ook
daèrdoor veel nut voor de gemeenschap,
waarin zij leeft en welke zij, nu of later,
zal mede-vormen.
In dezelfde encycliek zegt Pius XI het
kernachtig:
„De ware christen verzaakt m het geheel
niet aan de werken voor het aardsche le
ven, evenmin onderdrukt hij zijn natuur
lijke vermogens. Integendeel; hij ontwik
kelt en vervolmaakt ze, door ze met het
bovennatuurlijk leven in harmonie te bren
gen. Daardoor veredelt hij juist het natuur
lijk leven en verleent hij daaraan kracht
dadige hulp, niet alleen voor het geestelijke
en eeuwige, maar ook voor het materieele
en tijdelijke".
Als de Katholieke Kerk voor de katho
lieke jeugd wil katholieke scholen, dan is
dat niet een streven naar afzondering, dan
is dit niet een streven naar gescheiden
heid volstrekt niet. Wij citeeren
weer uit genoemde encycliek. Krachtig en
fier zegt de Paus:
„Het worde luide verkondigd, het worde
door allen goed begrepen en erkend: als de
katholieken, van welk volk ter wereld ook,
aan him kinderen de katholieke schóól
trachten te bezorgen, dan is dat geen werk
van "partijpolitiek, maar dan is dat een gods
dienstige, door him geweten volstrekt ge-
eischte taak. Zij hebben daarbij niet de be
doeling hun kinderen van het lichaam en
den geest der natie af te scheiden, maar juist
ze op te -voeden op de meeste volmaakte
wijze, die vvoor het welzijn der natie ook het
meest bevorderlijk is. Want een goed katho.
liek is juist krachtens de katholieke leer ook
de beste burger, die zijn vaderland lief
heeft, en die voor het bestaande burgerlijk
gezag in iederen wettigen regeeringsvorm
een loyaal onderdaan is".
Wat van de katholieke school wordt ge
zegd, kan ook worden gezegd van vele vor
men van jeugdorganisatie, welke beoogen
de geestelijke en zedelijke vorming der z.g.
schoolvrije jeugd.
M a a r in dezen tijd vooral moeten alle
katholieken zich er van bewust zijn, klaar
en levendig, dat de verscheidenheid in
school en organisatie moet worden ovef-
gekoepeld door een eenheid, een wer
kelijke eenheid: de volkseenheid, de
volksverbondenheid.
Ver scheidenheid, maar geen g e schpi-
denheid!
En daarom moet alles worden gedaan en
alles worden voorkomen, opdat uit de veri
scheidenheid die gerechtvaardigd is, om
dat en inzoover zij noodzakelijk is niet
groeie een gescheidenheid.
Niet altijd heeft men hierop met vol
doende aandacht gelet. De jeugd moet
niet worden afgezonderd van de gemeen
schap zegt de Paus!
Wij willen hier herhalen wat we al meer
DE VOORJAARSGROENTEN.
Het Voorlichtingsbureau van den voe
dingsraad deelt mede:
In Mei komen de volgende voorjaars
groenten:
Sla, spinazie, komkommer, worteltjes, re-
barber, postelein', raapstelen, selderie, ker
vel, radijs en tuinkers.
In Juni:
Komkommers,, tomaat, sla, worteltjes,
bloemkool, andijvie, doperwten, postelein,
tuinboonen, spinazie, peulen, rabarber,
spitskool, selderie, peterselie, kervel, ra
dijs en tuinkers.
In deze maand zijn voorts de aardbeien,
kruisbessen en kerken rijp.
Bij het bezien van bovenstaande groen
ten- en vruchtenlijst blijkt, dat de komen
de maanden volop keuze bieden uit ver
schillende groenten en vruchten. De weers
omstandigheden (koude, weinig regen) zijn
wel oorzaak, dat de groei wordt geremd en
de groenten even later op de markt ver
schijnen dan is aangegeven.
Voor zoover de geldelijke omstandighe
den het toelaten is het uit voedingsoog-
punt gewenscht volop van de groenten ge
bruik te maken. Mem moet zooveel moge
lijk in deze tijdeh die voedingsmiddelen
kiezen, welke een voldoende hoeveelheid
„beschermende stoffen" leveren.
Van belang zijn o.a. de zouten, die ieder
hun bijzondere rol in het lichaam te ver
vullen hebben, en in ruime hoeveelheden
ih groente worden aangetroffen. Ook de
Vitaminen komen er in ruime mate in
voor, evenals in de vruchten.
Met behulp van deze lijst kan men na
gaan, welke groenten een bepaalde maand
in vpldoende mate oplevert, waardoor de
keuze vergemakkelijkt kan worden. We
gens haar beschermende stoffen is het da
gelijks-nuttigen van groente noodzakelijk.
HET GEBRUIK VAN INHEEMSCH
MATERIAAL BIJ BOUWWERKEN
VELDDAGEN NATIONALE
JEUGDSTORM.
Gisteren heeft de Nationale Jeugdstorm
in verschillende plaatsen van ons land zijn
traditioneelen velddag gehouden.
Gewest 2 (Zuid-Holland en Zeeland)
van den Nationalen Jeugdstorm hield een
velddag op het Malieveld in Den Haag,
waaraan ongeveer 1200 jeugdstormers en
-stormsters deelnamen.
De jongens, zoowat de helft van het to
tale aantal, speelden in den ochtend teza
men met honderd kameraden van de Hit-
lerjugend een „groot stadsspel", terwijl de
meisjes zich onledig hielden met sport-
demonstraties en spelletjes van allerlei
aard.
schreven:
Naast het bijzonder program van de
naar confessie onderscheiden jeugdvereeni-
gingen moet er zijn een algemeen en een
gemeenschappelijk program. De uniform
voor die naar confessie gescheiden jeugd
verenigingen moet dezelfde zijn; alleen
zijn kleine distinctieven toegestaan. Boven
de besturen van die onderscheidene ver-
eenigingen moet staan een nationaal be
stuur," waarin om diens samenstelling alle
volkomen vertrouwen kunnen hebben. Dit
zijn de reeds meer door ons uiteengezette
grondbeginselen voor een waarlijk nationale
jeugdorganisatie.
Naar aanleiding van de stichting van het
nieuwe Raadhuis in Leidschendam, heeft
het „Nederlandsch Dagblad" een onderhoud
gehad met den 'architect ir. Kropholler. Deze
gaf de volgende uiteenzetting:
In de bouwkunst kan het nooit den goe
den weg zijn, om gedachteloos buitenlan
ders te volgen en te vergeten dat ons land
een eigen stijl heeft, die op het inheemsche
materiaal en op onzen volksaard berust.
Een nationaal gebouw in 'ons land behoort
van buiten en van binnen hiervan te spre
ken, niet alleen door de rijke toepassing
van den baksteen, maar ook door de hier
voor eigenaardige constructies zooveel mo
gelijk te vertoonen.
Aan velen onzer is de schoonheid van ons
eigen landsmateriaal eigenlijk nog niet vol
doende bekend, doordat men nooit anders
zag dan de vaalgrauwe ijiateriaalsoorteh,
gebruikt voor 19-eeuwsche gevels. De eigen,
lijke Nederlandsche baksteen is zacht rood,
in allerlei nuances, van oranje tot paars.
Die dooreen gebruikt, geeft de prachtige
levendige kleurbewerking, die wij aan som
mige oude'gebouwen nog kunnen waarne
men, de Nederlandsche gevglkleur, waar
bij de geelgrijze zandsteen vroolijk af
steekt.
Voor het binnenwerk, voor trappenhui
zen en gangen is niets mooier dan de ge
glazuurde soorten, die in allerlei levendige
tinten, in glad of ruw oppervlak de eigen
aardigheid van ons land zijn en van hier
over de geheele wereld reeds werden uit
gevoerd.
Tegenover de nieuwere, meer kunstma
tige bouwmaterialen, als beton en ijzer-
constructie, moeten de gebakken en de
natuurlijke steen nog altijd als de edeler
bouwstoffen worden beschouwd, daar hun
kleur, nuance en teekening van de grootste
duurzaamheid zijn. De levensduur van in
enkelbaksteen opgetrokken gebouwen kan,
naar die uit de hooge oudheid bewijzen, in
de duizenden jaren loopen.
Het bouwplan hierin leidt tot geheel an
dere vormen dan bij beton of ijzerconstruc
tie. Zijn voor deze de rechte balken ken
merkend, ook bij groote overspanningen,
het bouwen in baksteen leidt tot boven
bouw.
Door middel van bogen en ook gewel
ven kan men zonder eenig ander hulpma
teriaal dan de baksteenen zelf, groote over
spanningen maken. Op deze wijze is elke
opening, het?ij voor raam of poort en zelfs
de overdekking van elke binnenruimte, met
baksteenen te overspannen, als de zijmuren
maar stevig genoeg zijn om den druk van
boog of gewelf te weerstaan. Het bijzondere
voordeel hiervan boven gekleede ijzercon
structie in geval van brand is nu juist weer
te Rotterdam gebleken bij het gebouw van
de fa. R. Mees en Zonen.
Het is en blijft een groote dwaasheid,
de in ons volksleven langzaam gegroeide
bouwvormen te verwerpen en te vervan
gen door navolgingen van hetgeen ook bij
andere volken de van eigen cultuur losge-
slagenen als .nieuwe bouwkunst" zochten
te propageeren.
De bezinning zal wel spoedig wederkee-
ren. Het bloéd toch kruipt, waar het niet
gaan kan. De Nederlandsche geest, die in
het inheemsche materiaal zoo karakteristiek
ke bouwvormen schiep en deze eeuwenlang
vervolmaakte, zal zijn weg hervinden en het
Op bijgaand kaartje is aangegeven het
nieuwe Koninkrijk Kroatië alsmede de
nieuwe grenzen tusschen Duitschland en
Italië. Een gedeelte van het oude Slove
nië, dat steeds Duitschen invloed heeft on
dergaan, is bij het Groot-Duitsche rijk ge
voegd. De provincie Éubiana, het westelijk
deel van het oude Solvenië, is bij Italië
gekomen. Volgens het te Rome gesloten
art van pelt
verdrag wordt het z.g. „klassieke" Dalma-
tië bij Italië ingelijfd. Dit is op de kaart
aangegeven het omvat een breede strook
rondom'. Zara, Sebenico en Spalato. De
meeste* eilanden in de Adriatische Zee ko
men bij Italië, uitgezonderd die, welke op
de kaart met een dikke zwarte lijn zijn
aangegeven.
juiste begrip hiervoor, dat zich reeds bü
velen heeft vertoond, zal ook verder door
breken. Zoodra de invloed der internatio-
naal-georiënteerde dwarsdrijvers wat gaat
tanen, zal de volksgeest automatisch terug
grijpen naar hetgeen de eeuwen als erfgoed
ons hebben nagelaten, naar de verdere na
tuurlijke ontwikkeling van het bouwen in
baksteen.
MONUMENTEN IN ZUID-HOLLAND.
Door verschillende omstandigheden ko
men onderscheidene provinciale subsidies
tot herstel van monumenten in Zuid-Hol
land te vervalleh, waarmede een bedrag
vrij komt. In verband hiermede stellen
Gedeputeerde Staten aan Provinciale Sta
ten voor, te verleenen: een aanvullend
subsidi'e voor het "raadhuis te Ooltgens-
plaat, voor het perceel Burgstraat 30 te
Gorinchem van de vereeniging „Hendriek
de Keyser", benevens een subsidie voor
de St. Janskerk te Gouda.
PROF. IR. J. C. DIJXHOORN
OVERLEDEN
Gisteren is te 's Gravenhage in 79-jarigen
ouderdom overleden prof. ir. J. C. Dijkx-
hoorn.
Prof. J. Dijxhoorn is 24 Februari 1862 te
Rotterdam geboren. Na de H.B.S. te Amers
foort. te hebben bezocht, studeerde hij van
18791883 aan de polytechnische school te
Delft. In laatstgenoemd jaar werd hij werk
tuigkundig ingenieur, waarna hij verschei
dene jaren werkte aan groote bedrijven in
binnen- en buitenland.
In 1899 is ir. Dijkxhoorn hoogleeraar te
Delft.
Verschillende publicaties verschenen van
zijn hand in binpen- en buitenlandsche tijd
schriften; hij had een grooten naam op het
gebied der werktuigbouwkunde.
HOUTBLOKJES VOOR GAS
GENERATOREN
De directeur van het Rijksbureau voor
hout, maakt bekend, dat de verleende dis
pensatie is ingetrokken ten aanzien van het
verkoopen en afleveren van houtblokjes
voor gasgeneratoren, met uitzondering van
het verkoopeh en afleveren door:
a. de N.V. Bataafsche Import Maatschap
pij, de Standard Amerikaansche Petroleum
Comp. N.V., de N.V. Petroleum Maatschap
pij The Texas Company, de N.V. Vereenigde
Petroleum Maatschappijen Purfina-Sinclair
GEZONDHEID
Indien het nog de moeite waard is om
lang te leven, verhuis dan naar Bulga-
rijl. Er zijn menschen, die zich de gis
ting dezer tijden zqo erg aantrekken,
dat zij zich afvragen, hoe het feitelijk
nog de moeite waard kan zijn om oud
te worden. Dat zijn de pessimisten. Ik
vind het leven nog best de moeite waard.
En het gekste is, dat de menschen,
die er nu over klagen, dikwijls juist
degenen waren, die vroeger vonden, dat
het leven zoo saai was. Wij kunnen nu
toch in ieder geval niet zeggen, dat er
tegenwoordig niets te beleven valt. En
nogmaals: wie daarvan nog een poosje
wil genieten, hij verhuize naar Bulga
rije. Want ik lees in een bericht, dat
volgens de nieuwste statistische gege
vens er in Bulgarije meer dan 3000
menschen zijn, die ouder zijn dan 100
jaar. Bulgarije houdt daarmee het re
cord.
Hoe komt dat? Zou het zijn, omdat
de menschen daar ongecompliceerder
leven en zoo? Rustig in een oud scha
penvel, zonder gas en electriciteit en
een beetje veel onder den blooten he
mel. Als dat zoo is, moeten wij dat hier
hoog noodig wat meer gaan navolgen.
Maar het moet er bovendien toch een
goed land zijn, waar drieduizend men
schen na honderd jaar nog steeds hard
nekkig weigeren dood te gaan. Dat is
tegen alle begrippen van Westersche
beschaving in.
Wii zullen er eens wat dokters en
apothekers naar toe moeten sturen
v
„Sinfina", alle te 's Gravenhage, of haar ge
machtigden aan den houder van een mo
torrijtuig, dat is uitgerust met een houtgas-
generator;
b. dengene, die anders dan door koop
van hout op 6tam met bevoegdheid tot vel
ling of rooiing gebruiksgerechtigde is
van een bosch of anderen houtopstand, of
door diens gemachtigde, voor zoover zij
rechtstreeks verkoopen en afleveren aan
den houder van een motorrijtuig, dat is uit
gerust met een houtgasgenerator, die noet
dit voertuig de blokjes afhaalt uit het bosch
of van den houtopstand, waar zij zijn ver
vaardigd, doch uitsluitend voor zoover de
blokjes zij bestemd voor verbruik in dien
generator;
c. den vervaardiger van de blokjes aan
de onder a genoemde maatschappijen.
BROODBON TWEE WEKEN.
Maar dubbel rantsoen.
Tengevolge van het feit, dat er op de
bonnen van de broodkaart tweemaal
een rantsoen aardappelen een eenmaal
een extra rantsoen brood is beschik
baar gesteld, is het resteerende aantal
bonnen niet toereikend om hiervan,
totdat de nieuwe broodkaart ies uitge
reikt, wekelijks een bonnummer aan te
wijzen.
In verband hiermede zal nu per
twee weken een bonnummer van de
broodkaart worden aangewezen, met
dien verstande, dat op eiken bon in
plaats van 100 gram brood of één
rantsoen gebak, (thans 2 0 0 gram
brood of twee rantsoenen gebak ver
krijgbaar zijn.
Het brood en gebakrantsoen blijft dus
over een periode van twee weken on
gewijzigd. Vanzelfsprekend geven deze
laatste broodbonnen gedurende het
tijdvak, dat er tarwebloem e.d. op mag
worden gekocht, ook recht op een dub
bele hoeveelheid van deze artikelen.
Uit het voorgande volgt, dat de
brood- en gebakleveranciers de helft
van het tot nu toe gebruikelijke aantal
bonnen voor brood of gebak in ont
vangst dienen te nemen.
De met „één rantsoen brood" gé-
merkte bonnen blijven recht geven op
10 0 gram brood.
De bakkers en detaillisten dienen de
bonnen, welke op een dubbel rantsoen
brood, gebak of tarwebloem e.d. recht ge
ven, op afzonderlijke opplakvellen te plak
ken. Betreffende de wijze van invullen der
ontvangstbewijzen wende men zich tot de
plaatselijke distributiediensten.
BROOD, GEBAK.
Bon „21" van de broodkaart
200 gram brood of
twee rantsoenen gebak per bon.
Distributieperiode: 25 Mei t/m. 7
Juni a.s.
Kooptijd: 24 Mei t/m. 11 Juni a.s.
Een rantsoen gebak is:
beschuit 75 gram
biscuits en wafels 90 gr.
speculaas 140 gram
andere koekjes 200 gram
koek 160 gram
cake 300 gram
gevuld klein korstgebak
(b.v. amandelbroodjes) 500 gram
gevuld groot korstgebak
(b.v. boterletter) 500 gram
taart en gebakjes 600 gram
Voor geheel of ten deele uit meel of
bloem gebakken producten, welke hierbo
ven niet genoemd zijn, geldt, dat een rant
soen een hoeveelheid omvat, waarin 7d
gram meel of bloem is verwerkt.
BLOEM.
Bon „21" van de broodkaart geeft tot en
met 31 Mei a.s. bovendien recht op het koo-
pen van 140 gram tarwebloem, tarwemeel,
roggebloem, roggemeel of zelfrijzend bak
meel.
AARDAPPELEN.
Bon „03" van de aardappelendistributie-
bonkaart 1 1/2 kilogram aardappelen per
bon.
Distributieperiode: 26 Mei t/m 1 Juni a.s.
Kooptijd: 24 Mei t/m 4 Juni a.s.
MELK.
Bon „18" van de melkkaart 1 3/4 liter
melk per bon.
Distributieperiode: 26 Mei t/m 1 Juni a.s.
Kooptijd: 24 Mei t/m 1 Juni a.s.
EIEREN.
Bon „87" van de „Bonkaart Algemeen".
Een ei per bon.
Distributieperiodc: 36 Mei t/m 1 Juni a.s.
Kooptijd: 24 Mei t/m 4 Juni aa
KOFFIES URROG A AT EN THEE.
kon „34" van de „Bonkaart Algemeen".
250 gram koffiesurrogaat of 40 gram thee
per bon.
Distributieperiode: 25 Mei t/m 22 Juni
a.s. Kooptijd: 24 Mei t/m 22 Juni a.s.
BOTER, MARGARINE, SLAOLIE.
Bon „17" van de boterkaart, 250 gram bo
ter, of 200 gram slaolie of raapolie per bon.
Bon „17" van de Vetkaarty 250 gram bo
ter of margarine, of 200 gram slaolie of
raapolie per bon. Distributieperiode: 26 Mei
t/m 11 Juni as. Kooptijd: 24 Mei t/m 14
Juni aa.
Bon „18" van de boterkaart en van de
vetkaart 250 gram boter per bon.
Op bon „18" van de vetkaart 15 cent
reductie per 250 gram boter. Distributie
periode: 26 Mei t/m 11 Juni a.s. Kooptijd:
24 Mei t/m 14 Juni a.s.
