fMamentje
vy
ZATERDAG 17 MEI 1941
32ste Jaargang No. 9951
9a C^id&eli^Soti/fcct/rvt
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. Bureaux Papengracht 32.
Giro 103003. Postbus 1L DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Hoofdredacteur: Th. Wilmer, Leiden.
V Aan Gods zegen Is alles
gelegen
Aan Gods zegen is alles gelegen.
Het wordt zoo dikwijls door ons gezegd,
wij hebben het zoo vaak hooren zeggen,
dat, de geweldj^-groote en alles-overheer-
schende waarheid, die er in deze woorden
ligt, langs on^ heen zou kunnen gaan.
Aan Gods zegen is alles gelegen.
En daarom willen- wy gaarne hier over
nemen een opwekking van S. in het L.T.B.-
blad (niet alléén gericht tot de L.T.B.'ers)
om de komende kruisdagen te vieren.
„Maandag, Dinsdag, Woensdag van de
volgende week zijn de drie „kruisdagen".
We kennen allen deze dagen, die het feest
van Hemelvaart voorafgaan. En ons dege
lijk katholieke volk „van de buiten" zal
niet gauw verzuimen op die dagen ter kerke
te gaan en in het smeekgebed der Kerk
Gods zegen af te smeeken over de komen
de oogst".
„Gaat over uw velden, langs uw weiden,
over uwe akkerland, door uw boomgaard.
Gods zegen is hard noodig, heel hard! Hij
is de Heer die beschikt over regen en
zonneschijn; overkoude en warmte. Heel
het bestaan van een volk hangt af van Zijn
voedsel".
Wij éllen bidden mee met het katholieké"
volk „van de buiten", want wij allen heb
ben noodig het voedsel, dat de natuur ons
schenken kan. En wij weten het, dat, als
God de oogst niet zegent, de mensch gaat
hongeren.
Aan Gods zegen is alles gelegen.'
Morgen wordt in de kerken te Leiden
gebeden om Gods zegen over den arbeid,
bij de herdenking van de uitvaardiging der
encycliek „Rerum Novarum"; de encycliek,
waarin de hooge waarde van den arbeid
werd gesteld in het ware licht tegenover
een wereld, waarin goud en geld de alles-
beslissende waarde-factoren zijn; tegenover
een wereld, welke den arbeid niet anders
kan zien dan als een slaven-juk.
Wij zijn er van overtuigd, dat alle katho
lieken in Leiden morgen zullen bidden om
Gods zegen over den arbeid, en dat zéér
velen zullen bewonen de kerkelijke plech
tigheid morgenmiddag te vier uur in de
dekenale kerk te Leiden.
Aan Gods zegen is alles gelegen.
In het Evangelie, dat morgen wordt ge
lezen (Joan. 16, 2330), wordt ons voorge
houden de onmetelijk-groote blijheid, die
is gelegen in de zekerheid van gebedsver-
hooring, de zekerheid.... „Ik zeg u:
Wat ge den Vader in Mijnen naam zult
vragen, Hij zal het u geven".
M^ar: dan moeten wij ook waarlijk bid
den in Christus' naam, en dan moet ons
bidden in overeenstemming zijn met ons
leven.
En wij willen in dit Verband nu reeds
mét groote aandacht lezen het epistel van
morgen uit den brief van den apostel Ja
cobus 1:2227:
Zeer beminden. Weest werkers van
het woord, en niet hoorders alleen; an
ders bedriegt ge u zelf. Immers, wan
neer iemand het woord aanhoort, maar
er zich niet naar gedraagt, dan gelijkt
hü op een man, die zijn gelaat, door de
natuur hem geschonken, in een spiegel
beziet; want als hij toegekeken heeft en
heen is gegaan, is hij aanstonds, verge
ten, hoe hy er uitzag. Maar hy, die met
volle aandacht de volmaakte wet der
vrijheid beschouwt, en zich er ook naar
gedraagt, geen vergeetachtige hoor
der, maar een man van de daad hy
zal zalig worden door zyn werken. Zoo
iemand vroom meent te zijn, maar zijn
tong niet beteugelt, dan bedriegt hy
zichzelf en zyn vroomheid is ydeL Hei
ne en vlekkelooze vroomheid in de
oogen van God en den Vader is deze:
?org te dragen voor weduwen en wee
zen in hun ramspoed; en zich onbesmet
van de wereld te houden.
TEXTIELKAART GELDIG TOT 1 SEPT.
Naar men ons van bevoegde zyde mede-
deelt zijn de geruchten, welke zich mo
menteel hier en daar rond de textielkaart
voordoen, van iederen grond ontbloot.
De thans geldige textielkaart blijft van
kracht tot 1 September a.s.
Nederland moet zijn
plaats veroveren.
Prof. Dr. G. A. S. SNUDER OVER HET
GENOOTSCHAP „NEDERLAND EN
EUROPA".
Na dezen oorlog zullen zich op nage
noeg elk gebied van ons maatschap pelyk
leven groote veranderingen voltrekken,
daarvan kunnen wy zeker zijn. Als wy Ne
derlanders niets doen en» met de handen
in den schoot blijven zitten wachten, ko
men deze veranderingen er ongetwijfeld
ook. Indien wy echter zelf gezonde ideëen
ontwikkelen en naar voren brengen, met
de mogelijkheid; dat deze ook door ande
ren worden aanvaard, dan hebben wy de
grootste keus om zelf invloed -uit te oefe
nen op ons toekomstig lot bij de nieuwe
ordening van het oude Europa.
Met deze woorden heeft prof. dr. G. A. S.
Snijder ons aldus het V. P. B. tijdens
een vraaggesprek den gedachtengang ge
schetst, welke heeft geleid tot de oprich
ting van het nieuwe genootschap „Neder
land en Europa" onder zijn voorzitter
schap.
Wij stellen ons dus ten doel, zoo vervolg
de professor Snyder, om de problemen,
welke na het sluiten van den vrede, by? de
herordening van ons werelddeel onder lei
ding van Duitschland, aan de orde zullen
komen, voor zoover deze Nederland be
treffen, reeds thans te bestudeeren.
U acht het tydstip voor deze werkzaam
heden thans nog niet te vroeg?
Zeker niet. Een volk, dat zelfs onder
oorlogsomstandigheden zoo weet te han
delen, bewyst daarmede dat het levens
krachtig is.
Duitschland is ons by voorbeeld met
de herordening van Zuid Oost Europa
al voorgegaan. Daar is het inzicht, dat de
oude orde van ons continent feitelyk een
chaos en een wanorde was, al veel eerder
doorgebroken. Doch ook elders heeft men
reeds lang. zeer goed gevoeld, dat het zóó
niet langer ging, dat er eenvoudig iets ge
beuren moest. Helaas bleek er een oorlog
voor noodig te zijn om deze wanorde opzy
te schuiven om met geweld plaats te ma
ken voor een nieuwe orde. Het doel van
ons genootschap is nu, de Nederlanders, -
die dit inzien, tot samenwerking te bren
gen."
Breede kijk.
Meent u, dat er voor dit streven op het
oogenblik voldoende waardeering bestaat?
Ongetwyfeld, voldoende om dit initiatief
.levensvatbaarheid te schenken. Dat bewy-
zen dé vele adhaesiebetuigingen, die wy
reeds ontvangen hebben. Er zitten op het
oogenblik op vele plaatsen in onze maat
schappij menschen, die tot dit inzicht ge
komen zyn. Het ontbreekt hun echter aan
contact met gelijkdenkenden. Wanneer zij
over hun ideëen spreken met hun omge
ving, dan worden zy onder invloed van
de politiek afgeleid naar de kleine din
gen en meeningsverschillen. Door ons ge
nootschap komen zy in de eerste plaats
in aanraking met anderen, die over de
zelfde kwesties hebben nagedacht als zy en
daarbij tot ongeveer dezelfde conclusies
zijn gekomen. Bovendien spreken zy in de
zen kring niet vakgenooten, die de oplos
sing der problemen in dezelfde richting
zoeken, wat het overzicht op het geheel
weer zal bevorderen.
Het genootschap probeert de vraagstuk
ken breed en zakelyk te bekijken, zonder
de verwarrende gevoelsmomenten, die op
het oogeniblik velen op een dwaalspoor
leiden, zonder politieke kleur en zonder
al de kleine politieke meeningsverschillen,
die aan de orde van den dag zijn. Dat er
voor zulk een streven waardeëring bestaat,
heb ik o.a. ondervonden als voorzitter van
den cultuurkring, toen my gebleken is, dat
velen gaarne bun krachten zouden aanwen
den, die echter niet op cultureel doch op
ander gebied thuis hooren. Wy zullen over
het geheele land een aantal vaksecties in
stellen, onder deskundige leiding en zoo
noodig zullen wy tot een nog fijnere on
derverdeeling overgaan. Er staat dan ook
reeds binnenkort een uitbreiding van het
tegenwoordige bestuur te wachten.
Op welke gebieden van de samenleving
zal het genootschap werkzaarti zijn? Han
del, industrie, wetenschap, kunst en ver
keer komen daar, voor zooveer zij het al
gemeen belang betreffen, reeds oogen-"
blikkelyk voor in aanmerking. De uitbrei
ding der activiteit is natuurlyk welhaast
onbeperkt en daarom is het voorshands
nagenoeg ondoenlijk alle terreinen, waar
wy op den duur werw kunnen vinden, op
te noemen. Verder zullen wij natuurlijk
ook contact zoeken met alle groepen, wier
streven parallel met het onze loopt".
„Hoe zullen de doelstellingen van het
genootschap worden gepropageerd"?
„Men moet goed begrijpen, dat het hier
geen vereeniging betreft die tracht zoo
veel mogelijk leden te werven. Het gaat
niet om de grootte van het genootschap,
doch om zyn productiviteit. Het bestuur
noodigt sympathiseerenden, die daarvoor
in aanmerking komen, uit om lid te wor
den. Vanzelfsprekend stellen wij het zeer
Inschrijving van motor
rijtuigen
NIET VAN ONBRUIKBARE,
PERSONENAUTO'S EN BUSSEN.
De secretaris-generaal van het depar
tement van Waterstaat heeft de volgendS
(beschikking gegeven:
Aritkel 1. Als vervoermiddelen, waar
op dit besluit betrekking heeft, worden
aangewezen: 1. motorrijtuigen, opleggers
en aanhangwagens, geheel of gedeeltelijk
ingericht tot vracht- of veevervoer;
2. motorrijtuigen, uitsluitend bestemd
tot het voortbewegen van opleggers of
aanhangwagens (met uitzondering van
landbouwtractoren<)
Artikel 2. Zij, die op 15 Mei 1941 hou
der zyn van vervoermiddelen, waarop dit
besluit betrekking heeft, zyn verplicht de
ze vóór 22 Mei 1941 te doen inschrijven in
vanwege den secretaris-generaal van het
departement van Waterstaat te houden
register, ongeacht of de vervoermiddelen
al dan niet voor onmiddellijk gebruik ge
reed zijn.
Artikel 3. Het doen inschryven ge
schiedt door invulling en onderteekening
van een inschrijvingsformulier 1941, dat
ko-teloos verkrijgbaar is bij de distributie
diensten, en door tijdige opzending van dat
formulier aan den inspecteur-generaal van
het 'verkeer. Koningskade 25 te 's-Graven-
hage.
Artikel 4. 1. Overtreding van de voor
schriften, by dit 'besluit gegeven, wordt
gestraft met hechtenis van. ten hoogste één
jaar of een geldboete van ten hoogste
10.000; 2. met betrekking tot de voor
schriften van dit besluit is voorts van
overeenkomstige toepassing het (bepaalde
in de artikelen 3, 2e 'lid, 4, 5 en 6 varj de
wet gébruik vervoermiddelen 1939; 3. mo
torrijtuigen, ten aanzien waarvan de over
treding is gepleegd, kunnen door den se
cretaris-generaal van het departement van
Waterstaat verbeurd wprden verklaard.
Artikel 5, Dit besluit kan worden aan
gehaald als Inschrijvingsbeschikking I
1941.
In verband met bovenstaande wordt nog
de aandacht op het volgende gevestigd:
In verband met een by het drukken on
dervonden vertraging zullen alle formulie
ren, welke blijkens het poststempel uiter
lijk 24 Mei 1941 aan de post werden toe
vertrouwd, als tijdig opgezonden worden
aangemerkt
De aandacht wordt er voorts op geves
tigd, dat de afwezigheid of onbruikbaar
heid van bepaalde onderdeelen, dus ook
van banden, niet ontheft yan de verplich
ting om het motorrijtuig te doen inschrij
ven. Slechts motorrijtuigen, die in zooda-
•nigen staat v^n onbruikbaarheid verkee-
ren, dat dientengevolge herstelling of we.
der-ln-gebruikneniing redelijkerwijze uit
gesloten Is komen op dien grond niet voor
inschrijving in aanmerking.
Ook behooren niet voor inschrijving te
'worden aangegeven motorrijtuigen van bij
zondere inrichting, welke niet bruikbaar
zijn voor vervoer van goederen of vee,
zooals brandweerauto's, reinigingsauto's,
reparatie-, takel- en kraanwagens en der
gelijke.
Personenauto's en autobussen biyven
uiteraard eveneens buiten de inschrijving.
op prijs, zooveel mogelijk adhaesie betui
gingen te ontvangen, wplke gezonden moe
ten worden aan den secretaris van het ge
nootschap, den heer K. W. Boekholt, Naar-
derstraat 298 te Huizen (NH). De resul
taten van onze studies en onderzoekingen
zullen worden "neergelegd in publicaties,
die op hun beurt ook weer voorlichtend
zullen werken in ruimeren kring, buiten
het genootschap. Langs dezen weg zullen
wij moeten trachten het Nederlandsche
volk los te maken uit de thans heerschende
inertie en slapheid, terwijl het nog tijd
tot handelen is. Alleen op die manier zul
len wy in staat zijn om zelf mede te wer
ken aan onze eigen toekomst. Daartoe is
goede deskundige voorlichting noodig,
want kennis van zaken is nog altijd de ze
kerste wyze om invloed te verkrijgen,
wanneer het kwesties van ordening en> her
ordening betreft
Een Rijksdienst voor het
Nationale plan
Het heden verschenen verordeningenblad
bevat een besluit van de secretarissen-ge
neraal van de departementen van Binnen-
landsche Zaken, van Financiën, van Opvoe
ding, Wetenschap en Cultuurbescherming,
van Waterstaat, van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart en van Landbouw en Vissche-
ren betreffende de instelling van een ryks-
dienst voor het nationale plan.
Hierin Wordt bepaald, dat ten behoeve
van de ruimtelijke ordening der nationale
belangen, het toezicht op de ruimtelijke or
dening van de streekbelangen en gemeente
lijke belangen en het onderzoek, dat als
basis voor deze ordening zal dienen, een
rijksdienst voor het natioriale plan wordt
ingesteld.
Aan het hoofd hiervan staat een presi
dent. Deze ressorteert onder den secretaris
generaal van het departement van Binnen-
landsche Zaken.
Als onderdeelen van den rijksdienst wor
den ingesteld: een raad van by stand, een
vaste commissie, andere commissies, welke
naar behoefte worden ingesteld, en een
bureau.
De rijksdienst voor het nationale plan
heeft tot taak de centrale ruimtelijke or
dening en; coördinatie van planologische
maatregelen voor het geheele gebied des
rijks.
Op verzoek van en in overleg met den
president van den rijksdienst voor het
nationale plan kan de secretaris-generaal
van het departement van Opvoeding, We
tenschap en Cultuurbescherming:
1. een of meer universiteiten en/of hoo-
gescholen aanwijzen, waar een studiecen
trum zal worden ingesteld ten behoeve van
het onderzoek, naar welke grondslagen de
runmtelijke ordening van de nationale,
streek- en gemeentelijke belangen zal die
nen te geschieden;
2. de hoogleeraren aanwijzen, die met de
leiding van deze studiecentra worden be
last.
De president van den rijksdienst voor
het nationale plan kan voorschrijven, dat
en op welke wyze bepaaldelijk aan te dui
den objecten in een streekplan of in een
uitbreidingsplan moeten worden opgeno
men.
BOSCHWEZEN EN JACHT
Aanstelling van een gemachtigde
Het heden versohenen nieuwe verorde
ningenblad brengt onder no. 93 een be
sluit van de secretarissen-generaal van de
departementen van Landbouw en Vissche-
rij, van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart en van Opvoeding, Wetenschap en
Cultuurbescherming tot instelling van de
.betrekking van gemachtigde voor het bosch
wezen; de houtvoorziening en de jacht.
De gemachtigde heeft de algemeene lei
ding van al hetgeen betreft het boschwe
zen, de houtvoorziening en de jacht
DE PERSOONSBEWIJZEN
In verordeningenblad no. 21 komt voor
een besluit van den secretaris-generaal van
het departement van Binnenlandsche Za
ken, houdende aanvulling van het „besluit
persoonsbewijzen"'.
Het eerste lid van artikel 6 van het oor
spronkelijk besluit persoonsbewijzen luidt:
Ieder gerechtigde is gehouden op verlan
gen van de met de zorg voor de uitreiking
van persoonsbewijzen belaste autoriteiten
of ambtenaren naar waarheid alle opgaven
of inlichtingen te verstrekken, welke noo
dig of wenschelijk kunnen zyn voor het
vaststellen van zijn identiteit, zyn burger
ijken staat en zyn staat van Nederlander,
Nederlandsch onderdaan of vreemdeling.
By de onderiiavige wijziging wordt het
volgende hieraan toegevoegd:
„Is de gerechtigde een hem by of inge
volge het eerste lid van artikel 6 opgelegde
verplichting niet, niet behoorlijk of niet op
den vastgestelden tijd nagekomen, dan kan
de burgemeester, onderscheidenlijk het
hoofd der rijksinspectie, het recht van leges
verhoogen tot twee gulden"'.
FEESTDRANK.
Ik wil drank hebben. Dat is tegen
woordig niet zoo gemakkelijk. De bor
rels zijn gerantsoeneerd en de distri
butiebepalingen dienaangaande wor
den uitgevaardigd door den handelaar
zelve in dit edeje vocht. En heeft met
zeer vele menschen rekening te hou
den. Schrikachtige menschen zouden,
in den tegenwoordigen tijd, nu (bom
mén het eenige artikel zyn, waarmee
nog royaal wordt omgesprongen, een
streepje voor moeten hebben. Maar je
kunt toch moeilijk naar een drankwin
kel gaan' om een of ander bitter met
een attest van een zenuwarts.
Maar toch begint het erop te lijken.
De handelaar in gedistilleerd gedenk^
natuurlijk eerst degenen, die in nor
male tijden ook zijn borreltje dron
ken. Dat is het beginsel van zyn dis
tributie. Maar nu komen er ook andere
en aldus vertelt mij een man van
het vak het is wonderlijk hoeveel
menschen er tegenwoordig op Zater
dag en Zondag jarig zyn.
Jarig zyn is een argument en op
zoo'n dag zal een' rechtgeaard hande
laar in borrels een Nederlander niet
zonder slokje laten. Het schynt zelfs
voor te komen, dat men als stuk van
overtuiging misschien wel een ge
leende stamkaart overlegt. En zelfs
is het al voorgekomen, dat drankzuch
tige lieden met hun trouwboekje kwa
men ten bewyae van hun eigen 25-
jarige echtvereeniging. Dan is er een
borrel noodig om het af te drinken.
En een handelaar in gedistilleerd
moet al een hart van steen hebben als
hy zulke klanten niet helpt.
DE PAPIERDISTRIBUTIE EN
DE COURANT.
Bij bindend voorschrift van den 15den
Mei 1941 is voor de dagbladen in verband
met de beperking der papierdistributie een
nieuwe omvangsregeling vastgesteld. Dien
tengevolge zal ons blad ingaande Maandag
a.s. een aantal pagina's per week minder
moeten geven dan tot op heden.
Wij zullen alles doen, wat mogelijk is,
om de courant het noodzakelijke en ge-
wenschte nieuws volledig te doen blijven
publiceeren, zij 't dan in beknopter
vorm wat een voordeel voor de le
zers zal kunnen zyn! en om daarnaast
een gevarieerden inhoud van voorlichtende
artikelen te blijven geven.
Om dit doel te bereiken is noodig de
medewerking van correspondenten en an
dere medewerkers, op wie wy een beroep
doen, om te* zijn: vlug, volledig wat de
hoofdzaken van het nieuws betreft, en zéér
beknopt.
ENGELSCHE WOESTIJNSTELLINGEN
DOORBROKEN.
BERN, 17 Mei. (D. N. B.). Ofi meldt uit
Bagdad, dat de Palestynsche rebellenleider
Fauzi Kaukji met zijn strijdkrachten door
de Engelsche stellingen in de woestijn is
heengedrongen en zich genesteld heeft op
de hoogten van Nabloos Vele vrijwilligers
m Palestina sluiten zich by Fauzi Kaukji
aan
GROOTE BRAND IN GÓETEBORG.
STOCKHOLM, 17 Mei. (D. N. B.). Een
reusachtige brand heeft gisteren twee wy-
ken van, Goeteborg in de asch gelegd.
Eigendommen ter waarde van millioenen
kronen zijn hferaan ten offer gevallen. Het
Vuur ontstond in een emballage fabriek en
greep razend snel om zich heen. Soldaten
moesten te hulp geroepen worden om aan
het blussohingswerk deel te nemen.
Binnenkort zal door de Nederlandsche Posterijen een nieuwe serie zomerZegels in omloop worden gebracht. Deze serie
bevat de afbeeldingen van dr. A. Mathijsen, J. Ingenhousz, Aagje Deken, Joh. Bosboom en den dichter A. C W. Staring
(Pax-Holland)
