Slagen van het Duitsche
luchtwapen
Gezonken schepen
Darlan bij Hitier
Momentje -v
DINSDAG 13 MEI 1941
32ste Jaargang No. 9947
9e. CeidóohgSou/ïant
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. Bureaux Papengracht 32.
Giro 103003. Postbus IL DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Hoofdredacteur: Th. Wilmer, Leiden.
BEKENDMAKING
nopens het verblijf in
verboden landsdeelen
V Een zeer mooi werk.
De vermelding van den tachtigsten ver
jaardag van den Deken van Amsterdam is
ons een aanleiding nog 'ns de aandacht te
vestigen op een uitnemend populair werk
van dezen geleerde. Er zijn van dezen tot
ver over 's lands grenzen bekenden theoloog
niet veel afzonderlijke werken verschenen.
Prof. dr. N. Steur schreef Zaterdag in de
„Tijd":
„De theoloog G. C. van Noort bezet
onder de beoefenaars der gewijde we
tenschap een eervolle plaats. Zoo was
het eenstemmig oordeel der recensen
ten van zijn werken en dit oordeel
weegt des te zwaarder, wanneer mees
ters in het vak als J. V. de Groot, Th.
van Hoogstraaten en R. Martin het uit
spreken. Nog steeds kan men dit oor
deel onderschrijven.
Het merkwaardige evenwel bij den
theoloog van Noort is hierin gelegen,
dat hij deze eervolle plaats niet te dan
ken heeft aan monographieën, want
behalve eehige populaire werken, groo-
tendeels ontstaan uit gehouden lezin
gen, zooals Het arbeidersvraagstuk
(1893), Apostolische Overlevering en
Vooruitgang (1905), Modernisme en
Anti-modernisten-eed (1912), De Chris
tus, Zijn persoon en Zijn werk (1928),
Theologische inleiding op het evolutie-
vraagstuk (1918) en Zedelijke verant
woordelijkheid van den geneesheer (z.
j.), schreef hij deze niet.
Evenmin is het langs den weg van
het tijdschrift-artikel geweest, dat de
theologische gezel van Noort opsteeg tot
den meestergraad, want ook hier is de
oogst schaarsch. Slechts eenige, meestal
practische onderwerpen rakende arti
kelen en sommige wat uitgesponnen
recensies in „De Katholiek" uit de ja
ren 1890-1898. Het eenige artikel, dat
zuiver dogmatisch is, leverde hij als
zijn bijdrage aan het Beysens-rummer
van „Studia catholica" (1937) en dat
is dan.nog alleen maar een referaat
over De la Taille's offer-theorie.
Van Noort heeft die aparte plaats al
leen te danken aan zijn handboek, dat
hij zelf bewerkte tot en met het eerste
deel over de Sacramenten (1905)), en
dat J. P. Verhaar met behulp van zijn
aanteekeningen voltooide door er het
tweede deel over de Sacramenten
(1926) en het deel over de Uitersten
(1935) aan toe te voegen.
Hij heeft in zijn handboek ineens het
meesterwerk geleverd, dat hem den
meestergraad verschafte, zorder dat hij
ooit den mester-titel droeg".
Wij bedoelen de aandacht te vestigen op
het populaire werk „De Christus, Zijn per
soon en Zijn werk", een uitgave van de
Apologetische Vereeniging Petrus Canisius.
G. G. G. no. 258.
Dit populaire werk zouden wij zoo graag
zien gebracht onder veler ernstige aan
dacht! Het onderricht en het verkwikt. Het
is nuchter-zakelijk in de streng-verstande-
lijke betoogtrant en tegelijkertijd doortin-
teld en doorzïnderd van den zonne-warmen
gloed eener diepe geloofsbeleving. Het is
een werk, dat men niet dan met groote
dankbaarheid kan lezen innige dank
baarheid voor het geluk, kind te zijn van
de oude moeder-kerk!
Wij citeeren het slot van het werk
(blz. 116):
De oude moeder-kerk! O hoe groot
is het geluk dergenen, die tot haar be-
hooren; hoe groot het voorrecht van
ons, die zonder moeitevol zoeken, zon
der de angsten en de offers aan een
overgang verbonden, als kinderen in
haren schoot werden opgenomen.
Waardeeren we voldoende die over-
diende genade? Denken we er genoeg
aan, dat zij evenals iedere gave Gods
haar eigenaardige verplichtingen en
een hoogere mate van verantwoorde
lijkheid medebrengt?
Wie het voorrecht heeft katholiek te
zijn, maar niet leeft overeenkomstig
zijn geloof, is daardoor alleen reeds een
ergernis voor zijn dwalende broeders.
Hij bidt dagelijks, misschien meermalen
daags met den mond: „Laat toekomen
uw rijk", maar door zijn gedrag wordt
hij anderen een voorwendsel of een
aanleiding om van het rijk Gods ver
wijderd te blijven. Immers niets ver
duistert zoozeer den luister der ware
kerk van Christus dan het onwaardige
levensgedrag harer kinderen.
Wij hebben jaren geleden al 'ns de aan
dacht gevestigd op dit excelleerend popu
lair werk. Wij doen het nu opnieuw.
Voor zoo velen is alléén onbekendheid
met Christus, Zijn persoon en Zijn werk
de oorzaak van ongeloof, van zwak geloof.
HET DUITSCHE WEERMACHTS-
BERICHT.
Het Duitsche weermachtsbericht van gis
termiddag luidt als volgt:
Het luchtwapen heeft in den afgeloo-
pen nacht talrijke vliegvelden in Zuid- en
Midden-Engeland met goede uitwerking
aangevallen. In hangars, onderkomens,
technische installaties eri brandstofopslag
plaatsen, ontstonden zware branden. Op
verscheidene vliegvelden werden bomtref-
fers tusschen op den grond staande zware
gevechtsvliegtuigen geplaatst.
Bij verdere luchtaanvallen op indus-
trieele doelen in het kustgebied van Zuid
en Midden-Engeland ontstonden in een
voor de oorlogvoering belangrijke fabrie
ken in Middlesborough, alsmede in dokin
stallaties van Pembroke groote branden.
Gevechtsvliegtuigen vernietigden in het
zeegebied van het St. George-KanaaJ van
twee door oorlogsschepen beschermde con-
vooien twee koopvaardijschepen van in
totaal 16.00 b.r.t. en een tanker van 8.000
b.r.t. Bovendien werden drie groote koop
vaardijschepen door afgeworpen bommen
zwaar beschadigd.
Bij een aanval op de Britsche Zuidkust
schoten Duitsche jagers vijf Britsche
jachtvliegtuigen van het type Spitfire
neer.
In Noord-Afrika activiteit van de we
derzij dsche artillerie.
Duitsche duikbommenwerpers hebben
in den nacht van 10 en 11 Mei voltref
fers met bommen van zeer zwaar kaliber
geplaatst op drie eenheden van een Brit
sche vlootformatie voor Benghazi en de
formatie tot terugtrekken gedwongen.
Op het eiland Malta hebben Duitsche
formaties gevechtsvliegers in den afgeloo-
pen nacht met bommen treffers geplaatst
op de vliegveldinstallaties van Luca, als
mede op een torpedo-opslagplaats en op
de staatswerf van de haven La Valetta. Er
ontstonden groote branden en hevige ex
plosies.
De vijand heeft in den afgeloopen
nacht met vrij sterke strijdkrachten hoofd
zakelijk bommen geworpen op Hamburg
en Bremen. De materieele schade aan de
industrie is gering. Overigens ontstond
vooral schade in woonwijken. Onder de
burgerlijke bevolking zijn dooden en ge
wonden gevallen. Nachtjagers en lucht
doelartillerie schoten zeven der aanvallen
de Britsche vliegtuigen neer.
Tusschen 9 en 11 Mei verloor de vijand
in totaal 36 vliegtuigen. Hiervan werden
negentien toestellen door nachtjagers en
verder zes by luchtgevechten overdag, drie
door luchtdoelartillerie en één op den grond
vernield.
Licht zeestrijdkrachten schoten drie, ma
rine-artillerie vier Britsche vliegtuigen
neer. Gedurende denzelfden tijd gingen
achttien eigen vliegtuigen verloren.'
Bij den grooten aanval op Londen on
derscheidden zich vooral twee bemannin
gen van gevechtsvliegtuigen: ten eerste
eerste-luitenant Ihrig, Feldwebel Lenger,
onderofficier von Gehr, onderofficier
Wolf en ten tweede luitenant Kornblum,
onderofficier Lichtingen, onderofficier
Sprenger en korporaal Schafer.
DE SCHADE IN HET LAGERHUIS.
Over de schade, aan het Lagerhuis toe
gebracht bjj den laatsten Duitschen lucht
aanval op Londen, meldt Reuter: „Ergens
midden in een groote hoop puin liggen de
groote ejken deuren van het Lagerhuis. Zij
vormden een bijzonder onderdeel van het
Huis en werden zeer vaak op ceremonieele
v/ijze dichtgedaan, als iemand een bood
schap van het Hoogerhuis bracht. De stoel
van den speaker en het katheder der spre
kers zijn door hetzelfde lot getroffen. Op
merkelijk is, dat de schuilplaats voor de
afgvaardigden weerstand heeft geboden,
terwijl de schuilplaats voor de leden der
regeering zeer zwaar beschadigd is."
AANVALLEN OP BRITSCHE WAPEN
FABRIEKEN.
In de laatste nachten hebben Duitsche
gevechtsvliegtuigen afzonderlijke en moe
dige aanvallen op belangrijke Britsche wa
penfabrieken gedaan. Verscheidene toe
stellen bestookten de terreinen van de
Slough-trading Estate, bestaande uit een
aantal belangrijke vliegtuig- en wapenfa
brieken, met groot succes. In weerwil van
den feilen afweer voerden de vliegers
scheervluchten uit: van 'n hoogte van vijf
tig tot honderd meter plaatsten zij een
aantal voltreffers midden in de fabrieks
hallen.
Verscheidene gebouwen der metaalfa-
brieken Slough stortten in, waarna zware
branden de vernieling voltooiden. Slough is
op een na de groote fabriek in deze bran
che en de belangrijkste leverancier van
rootoronderdeelen voor de vliegtuigfabrie
ken Bristil en Armstrong. Door dit bom
bardement heeft de Engelsche vliegtuig
industrie dan ook een gevoelig verlies ge
leden.
In den afgeloopen nacht is eveneens met
volledig succes een aanval gedaan.op een
groote fabriek der zware industrie te Midd
lesborough. Men kan voltreffers op hoog
ovens en staalfabrieken waarnemen, waar
na twee geweldige branden uitbraken.
DE ENGELSCHE AANVAL OP BREMEN
EN HAMBURG.
Engelsche luchtstrijdkrachten hebben
gisternacht Hamburg en Bremen aange
vallen.
Evenals bij de twee vorige aanvallen wer
den te Bremen vooral de woonwijken in
de binnenstad bestookt. Het groote stede
lijke ziekenhuis, welks operatiezaal bij den
vorigen aanval getroffen wds, is opnieuw
door bommen beschadigd, evenals het St.
Josephziekenhuis. Op het havengebied
werden slechts weinig brisantbommen ge
worpen, hier geraakten eenige loodsen in
brand. Dank zij de voorbeeldige discipline
zijn de verliezen onder de burgerbevolking
gering.
Een sterke af deeling Engelsche vliegtui
gen wierp brand- en brisantbommen op
het Hamburgsche, die in de woonwijken
van Altona groote schade aan huizen aan
richtten. In een brouwerij brak een felle
brand uit, die echter spoedig gebluscht kon
worden.
Zwakke vijandelijke luchtstrijdkrachten
zijn in den nacht van Maandag op Dins
dag naar West- en Zuid-West Duitschland
gevlogen en hebben op eenige plaatsen
bommen geworpen. Er ontstond geen mili
taire schade. De overige schade is gering.
Uit Berlijn wordt gemeld, dat de
Fuehrer in tegenwoordigheid van den
Rijksminister van Buitenlandsche Za
ken, den vice-president van den Fran-
schen ministerraad, admiraal Darlan,
ontvangen heeft.
DISTRIBUTIE VAN OLIE, MARGARINE
OF BOTER
Op bon 17, begint 26 Mei as.
Het officieele bericht aangaande de dis
tributie van olie of boter resp. margarine,
schijnt hier en daar aanleiding te geven tot
misverstand. Vandaar dat wij nog eens het
volgende vermelden.
Op bon 17 van de boterkaart kan in de
periode liggende tusschen Maandag 26 Mei
tot en met Woensdag 11 Juni, 250 gram
boter of 200 gram slaolie of raapolie ge
kocht worden.
Op bon 17 van de vetkaart in diezelfde
periode 250 ^ram boter of 250 gram marga
rine of 200 gram slaolie of raapolie.
Wie op bon 17 van de boterkaart slaolie
of raapolie wenscht te betrekken of op
bon 17 van de vetkaart slaolie of margarine
dient de bonnen tot en met Zaterdag 17
Mei aanstaande bij den winkelier in te
leveren.
Wie verzuimde de bonnen tijdig in te
leveren, kan van 26 Mei tot en met 11 Joni
uitsluitend boter op bon 17 koopen.
„Hbld."
ONTSLAGVERORDENING VOOR
LANDARBEIDERS
Aanvankelijk bestond er geen bezwaar,
dat ontslagen landarbeiders, die lid zijn
van een werkloozenkas voor landarbeiders,
voor zoover noodig en mogelijk, tegen over
legging van een ontslagbewijs, geteekend
door den laatsten werkgever, in de steun
regeling werden opgenomen.
Thans echter is een wijziging ingetreden.
In het vervolg mogen ook landarbeiders
niet meer zonder vergunning van den
Directeur-Generaal van den Arbeid of van
de Arbeidsinspectie worden ontslagen.
Met deze wijziging zijn de gemeente
besturen reeds in kennis gesteld.
PRIJZENBESCHIKKING CHEMISCHE
PRODUCTEN No. I.
Blijkens een in de Staatscourant van 12
Mei afgekondigde beschikking van den
secretaris-generaal van het Departement
van Handel, Nijverheid en Scheepvaart
v/orden door hem voor een aantal chemi
sche producten, te weten aluminiumsulfaat
bariumcarbonaat, natriumacetaat en sal
miak maximum-prijsregelingen vastgesteld
waardor, voor zoover noodig, de Prijzen-
beschikking Invoergoederen no. 1 voor de
prijsbepaling der goederen buiten werking
treedt.
Het Rijkscommissariaat maakt bekend:
De commissaris-generaal voor de open
bare veiligheid en hoogere S.S. en politie
leider doet de volgende ambtelijke publi
catie over de in het bezette Nederlandsche
gebied vastgestelde verboden landsdeelen:
„Ik heb aanleiding, nogmaals er op te
wijzen, dat het verblijf
a. Op de Westfriesöhe eilanden Texel,
Vlieland, Terschelling, Ameland, Schier
monnikoog, Siemonssand, Boschplaat,
Rottumerplaat en Rottumeroog,
b. Aan de Nederlandsche kust ten Zui
den van Hoek van Holland tot aan de Bel
gische grens en op de in dit gedeelte van
het land liggende eilanden (het Zqidelijk
deel der proyincie Zuid-Holland ten Zuid-
Westen van de lijn Nieuwe Waterweg
Oude MaasDordtsche Kil en de geheele
provincie Zeeland)
Slechts aan die personen van Nederland
sche of Duitsche nationaliteit is toegestaan,
die daar hun vaste woonplaats hebben.
Personen, die om dringende zakelijke
redenen of voor familie-omstandigheden
zich in het verboden gebied willen begeven,
moeten zich met een verzoek om toelating
wenden tot den burgemeester der ge
meente, waarheen zij wenschen te reizen.
Zijn in de provincie Zeeland meerdere ge
meente bij deze toelating betrokken, dan
moet het verzoek tot den commissaris der
provincie Zeeland worden gericht. Deze
bepaling geldt ook voor die personen, die
hun woonplaats in het verboden gebied
hebben gehad en weder daarheen willen
reizen. Ik wijs er op, dat de vergunning
tot binnenkomen slechts in uitzonderings
gevallen worden verleend.
In het verzoek moeten voornaam, familie
naam, beroep, woonplaats en straat, ge
boortedatum- en plaats van den verzoeker
vermeld worden bovendien moet de reden
voor het betreden van het verboden gebied,
evenals de duur van het voorgenomen ver
blijf opgegeven worden.
De betreffende Nederlandsche autori
teiten zenden het verzoek met hun advies
ten aanzien van de noodzakelijkheid der
reis naar den gevolmachtigde van den
Rijkscommissaris in de provincies (politie
officieren) ter beslissing toe.
De gevolmachtigde van den Rijkscom
missaris (politie-officier) schrijft de ver
gunning tot binnenkomen uit. Slechts met
deze vergunning is het betreden van het
verboden gebied toegestaan.
De vergunning wordt verleend voor een
teimijn van uiterlijk 14 dagen, Ambtenaren
van het Rijk of de provincies, die geregeld
voor dienstaangelegenheden in het ver
boden gebied moeten zijn, kunnen een toe
latingsbewijs verkrijgen, dat een half jaar
geldig is. De toelating kan te allen tijde
zonder opgaaf van redenen worden inge
trokken.
Handelingen in strijd met deze regeling
zijn op grond van paragraaf 1 der verorde
ning van den Rijkscommissaris voor het
bezette Nederlandsche gebied no. 20 1941
over de bestraffing van handelingen in
strijd met militaire of politioneele regelin
gen overtredingen en worden met hechte
nis tot zes maanden en met geldstraffen
tot 1000 gulden of met een van deze straf
fen getroffen, in zooverre niet volgens an
dere bepalingen een hoogere straf is vast
gesteld. Bovendien worden de personen,
die zich zonder toelatingsbewijs in het ver
boden gebied ophouden, gearresteerd en
verwijderd.
Deze strafbepaling treedt op den dag
harer publicatie in werking.
PRIJSREGELING VAN BINNEN
VAARTUIGEN
Beschikking van den secretaris-generaal
van het departement van Waterstaat
De Staatscourant van 12 Mei bevat een
beschikking van den secretaris-generaal
van het departement van Waterstaat, be
treffende richtlijnen inzake prijsregeling
voor binnenvaartuigen.
Op grond van artikel 3 van de Prijzen-
beschikking binenvaartuigen 1941, no. Ill,
wordt in deze beschikking o.m. bepaald:
Voor de bepaling van de ge
taxeerde waarde van een binnen
vaartuig wordt de bouwprijs per
April 1939 van een vaartuig geheel
gelijk aan het te taxeer en vaartuig,
vermeerderd met een bedrag, het
welk voor elk te taxeeren vaartuig
bepaald wordt naar type, ouder
dom, slijtage en staat van inrich
ting en onderhoud van vaartuig
en inventaris.
De inspecteur-generaal voor de scheep
vaart kan ontheffing verleenen van de
I voorgeschreven wijze van berekening van
de getaxeerde waarde.
Indien geen overeenstemming wordt be
reikt over de vaststelling van den taxatie
prijs, kan de secretaris-generaal van het
departement van Waterstaat op verzoek
van den inspecteur-generaal voor de
scheepvaart of van de betrokken taxateurs,
opdracht geven tot hertaxatie.
HET HONDJE.
Er zijn kleine, heele kleine dingen
in dit broze leven, die in den over
vloed van gebeurtenissen verdrinken,
onopgemerkt blijven en waarvan de
tragiek alleen wordt gevoeld door de
menschen, die dit kleine beleven.
Nietwaar, een mensch kan eenzaam
zijn en in die eenzaamheid zoeken
naar gezelschap. Hij vindt dit soms
bij een mensch, soms bij een dier. Bij
het laatste soms meer en eerlijker dan
bü den eerste.
Dus loopt er een eenzame sterve-
linge op straat met een hond aan een
touwtje, welke dier op het eerste ge
zicht meer lijkt op een rollende bal
poetskatoen.
Dat dier heeft het altijd goed ge
had. Kleine balletjes gehakt en veler
lei andere lekkernijen. Die dieren
hadden het wel zoo goed, dat het
grapje kon ontstaan van Jantje, die
naar den slager ging met de volgende
boodschap: Een kwartje afval voor
den hond, maar niet zoo vet, want va
der is er den vorigen keer ziek van
geworden.
En nu moet de lotsverbondenheid
van deze twee levende wezens worden
verbroken.
Voor een hondje zijn er geen balle
tjes gehakt meer en het brood is be
stemd voor andere monden dan een
hondenmond.
Bij de deur neemt iemand met be
traande oogen afscheid van een ver
magerd hondje, dat niet is opgevoed
met hondenbrood alleen.
Laat mij dit moment aan de verge
telheid ontrukken
V.
HET RAPEN, VERVOEREN EN VER-
KOOPEN VAN EIEREN
Het hoofdbestuur der Nederlandsche ver
eeniging tot bescherming van vogels, Hee
rengracht 540 te Amsterdam schrijft ons:
Uit verschillende berichten, welke bij de
vereeniging zijn ingekomen, valt af te lei
den, dat niet overal de hand wordt gehou
den aan de bepalingen, welke ten aanzien
van het rapen, vervoeren en verkoopen van
eieren zijn uitgevaardigd en dat o.a. thans
nog in restaurants en winkels eieren van
kieviten en andere vogels worden aange
boden.
Het rapen van de eieren van kieviten,
tureluurs, grutto's kemphanen scholeksters,
wulpen, waterhoentjes en meerkoeten was
slechts geoorloofd tot en met 19 April, het
vervoeren en verkoopen van die eieren
tot en met 21 April.
Thans mogen alleen geraapt worden de
eieren van zilvermeeuwen en wat de pro
vincies Groningen, Friesland, Noord-Hol
land, Zuid-Holland en Zeeland betreft ook
de eieren van kokmeeuwen.
De andere in Nederland broedende
meeuwensoorten zijn, ook wat de eieren
betreft, beschermd. De eieren van deze
meeuwen en van groote sterns, vischdiefjes
en Noordsche sterns mogen slechts uitge
haald worden na verkregen vergunning
van het departement van landbouw en Vis-
scherij en wel tot en met 14 Juni. De
eieren van dwergsterns, lachsterns en
zwarte sterns vallen niet onder deze rege
ling en mogen derhalve niet uitgehaald,
vervoerd of verkocht worden.
Het ligt voor de hand, dat de rechten van
grondeigenaars en grondgebruikers door
de vorenstaande regeling niet beknot wor
den.
Het hoofdbestuur der vereeniging roept
de medewerking van alle vogelvrienden
in Nederland in om haar in te lichten,
schriftelijk of telefonisch, van geconsta
teerde overtredingen.
ALLE INSIGNES EN UNIFORMEN
OP DE SCHOLEN VERBODEN
Naar aan de „N.R.Crt." wordt mede
gedeeld, heeft de secretaris-generaal van
opvoeding, wetenschap en cultuurbescher
ming nadat hij reeds vroeger had te ken
nen gegeven, dat het' dragen van insignes
of andere onderscheidingsteekenen in de
school of in de onmiddellijke nabijheid van
de school door leden van het onderwijzend
personeel en leerlingen niet mocht worden
toegelaten, thans nader bepaald, dat dit
verbod ook geldt voor niet-politieke
insignes en alle soorten van uniformen of
deelen van uniformen.
Het verbod geldt niet voor Duitsche
kinderen, ook wanneer zij Nederlandsche
scholen bezoeken en evenmin voor Duit
sche insignes en voor insignes van colleciea
die door den Rijkscommissaris zijn goed
gekeurd. Het dragen van Nederlandsche
orde-teekenen door leden van het personeel
die daartoe zijn gerechtigd, is eveneens ge
oorloofd.
