Lagerhuis debatten
De gevechten in
Irak
Amerika en de
oorlog
Na de Grieksche
nederlaag
Fransch-Duitsche
overeenkomst
Regeerinqs-
wijziging te Moskou
DONDERDAG 8 MEI 1941
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
De oorlog ter zee. Een Ergelsch konpvaardijvaarluig is tijdens een luchtaanval door een voltreffer geraaid De
scheepswand is opengescheurd en de lading in brand geraakt, terwijl het schip slagzij maakt Het is verloren
(Orbis-Holland)
CRITIEK OP CHURCELL.
Tijdens het debat in het Engelsche La
gerhuis drong Llyod George aan op grootere
en snellere Amerikaansche hulp voor En
geland. Men moet God danken voor de rede
die Stimson heeft gehouden, aldus Lloyd
George. Wegens de operaties der Duitsche
duikbootvloot is de toestand voor Enge
land „nog banger dan in den vorigen oor
log". Dat geldt ook voor de luchtaanval
len, waardoor vooral ook 'de koopvaardij
getroffen wordt. Amerika kan nog meer
doen dan het tot dusverre gedaan heeft.
Indien het wil, dat wij Duitschland verslaan
en overvleugelen, is het noodig, dat het
nog oneidig veel meer voor ons doet, aldus
•besloot Lloyd George.
In zijn antwoord op de rede van Lloyd
George, zeide Churchill onder meer: „Als
er een rede is, die niet geschikt is om onze
elasticiteit te verhoogen, dan is het die van
Lloyd George, die het Lagerhuis weer eens
een belangrijke en grondige uiteenzetting
heeft vereerd. Het is niet de rede, die men
van een groot leider in den oorlogstijd van
Vroeger had kunnen verwachten.
Ten aanzien van het voorstel tot instel
ling van een specialen oorlogsraad, zeide
Churchill, dat Engeland geen middelmatige
menschen in de regeering noodig heeft, die
niets anders kunnen doen dan den gang
van zaken ophouden. De premier voegde
hieraan toe, dat hij in hoofdzaak de ver
antwoordelijkheid droeg.
Sprekende over den strijd in Egypte zei
de Churchill, dat het Suezkanaal met alle
mogelijke middelen verdedigd moet worden
omdat het verlies van het Suezkanaal een
der ernstigste slagen zou zijn, welke En
geland kunnen treffen. Men moet verder
n elk geval de hoop op een gunstigen af
loop van den slag op den Atlantischen
Oceaan blijven koesteren. „Stormen mogen
woeden, wij zullen er doorheen .komen,"
aldus besloot Churchill.
Volgens een nader bericht zeide Churchill
nog, dat hij voor het debat der regeering
de verantwoordelijkheid op zich had geno
men in den meest cnmiddellijken en per
soonlijken vorm. Daarom is hij ook degene,
die een kopje kleiner gemaakt kan wor
den, als Engeland dezen oorlog niet wint.
Voorspelling van Churchill.
In zijn verklaring in het Lagerhuis heeft
Churchill o.a. gezegd, dat hij het Britsche
volk slechts bloed, tranen en zweet heeft
beloofd. Men zal in Engeland nog veel
fouten maken en reacties beleven. Dit kan
evenwel zijn geloof aan de „eindoverwin
ning" niet aan het wankelen brengen. In
lf 43, zoo verklaarde Churchill, wordt het
beter.
Gebrekkige inlichtingen.
Volgens een bericht van de Nya Dagligt
Allehanda heerschte er Dinsdag in het La
gerhuis een groote spanning. Nog nooit se
dert het aan het bewind komen van Chur
chill was het huis zoo critisch. Churchill
zelf zat steeds zwijgend en luisterend op
zijn plaats en keek soms verrast, dan weer
ongerust op, vooral toen aanvallen werden
gedaan op den Britschen berichtendienst
en op de diplomatie. De afgevaardigden
verklaarden menigmaal, dat alle tegensla
gen van Lybië tot Irak het gevolg waren
van het slechte functionneeren van den
geheimen inlichtingendienst. Men verweet
het ministerie van buitenlandsche zaken,
dat Engeland klaarblijkelijk nog steeds in
de 17e eeuw leefde. Verder merkte men op,
dat de regeering al te zeer op de Ameri
kaansche hulp vertrouwde, dat men niet
op de oorlogsproductie kan vertrouwen en
dat de maatregelen genomen tot verbete
ring van den toestand der scheepvaart, niet
drastisch genoeg geweest zijn. De meeste
ciitiek op de regeeringspolitiek leverden
de arbeidersafgevaardigden Shimwell en
Hore Belisha, minister van oorlog in het
kabinet-Chamberlain. Deze laatste zeide, dat
Engeland den winter aan discussies heeft
verspild, terwijl Duitschland dat jaarge-
tyde op de juiste wyze gebruikte. Terwijl
de Britsche minister van arbeid er over
nadacht, of een vrijwillige of een gedwon
gen recruteeringsstelsel voor de arbeiders
het beste was, heeft Duitschland twee mil-
lioen vakarbeiders opgeleid. Engeland
heeft slechts 30.000 arbeiders in opleidings.
kampen kunnen bijeenbrengen.
Shimwell zeide, dat Engeland een ge-
heele reeks gebrekkige berichten over
de tot zinkén gebrachte tonnage heeft ge
kregen. Op klaarlichten dag droomt Enge
land nog steeds van de massa schepen, die
De prachtige passen en vennen m
ontginningswerkzaamheden voor den
zorgvuldig gespaard, zoodat dit stukje n
DE PIJPLEIDING WEER IN BRITSCHE
HANDEN?
Volgens te Rome uit Irak ontvangen be
richten zouden de Engelsche troepen het
fort Roetba bij de grens van Transjorda-
nië bezet hebben.
Volgens een bericht van Associated Press
uit Cairo zouden de Britsche troepen het
Iraksche cordon om het vliegveld Hab-
banijah doorbroken hebben en de petro-
leumleiding van Mosoel weer beheerschen.
Radio Bagdad heeft gemeld, dat Engel
sche vliegtuigen gisteravond een aanval
op Bagdad hebben gedaan. Op woonwijken
werden eenige bommen geworpen. Een
beroemde moskee werd getroffen door een
bom, die echter niet ontplofte.
IRAK WIJST COMPROMIS AF.
De Iraksche regeering heeft de nota van
de Egyptische regeering, waarin deze ver
zocht om matiging en herziening van het
Iraksche standpunt, beantwoord. Dit ant
woord werd gisteren aan den Egyptischen
ambaassadeur te Bagdad overgereikt. Daar
in geeft de Iraksche regeering nog eens de
voorgeschiedenis van het conflict weer en
betoogt, dat Irak alle middelen om tot
overeenstemming te komen heeft gepro
beerd. Practisch heeft Engeland door zijn
aanval op Iraksche troepen aan Irak den
oorlog verklaard. Daarom kan er van een
compromis geen sprake meer zijn. Irak zal
den strijd voortzetten. Tot slot dankt de
Iraksche regeering voor de bewijzen van
sympathie, die zij van de Egyptische re
geering heeft ontvangen.
VRIJWILLIGERS MELDEN ZICH AAN.
Behalve de Palestijnsche studenten van
de Amerikaansche univehsiteit te Beiroet
hebben ook de Koerdische veteranen uit
de omgeving van Arbil zich als vrijwil
ligers voor den strijd in Irak aangemeld.
De Iraksche arbeiders hebben zich bij de
Iraksche regeering gemeld voor vrij willi
gen arbeidsdienst in alle gebieden. Een
publicist heeft in een boodschap namens
de geheele bevolking van Aleppo ver
klaard, alle offers voor de Iraksche zaak
op zich te willen nemen. Nog steeds mel
den zich vrijwilligers van alle stammen
van Irak aan.
VERKLARING VAN CHURCHILL.
Churchill heeft gisteren tijdens zijn uit
eenzetting in het Lagerhuis bekend ge
maakt, dat Engeland reeds in Mei van het
vorig jaar overwogen had, troepen naar
Irak te zenden om de verbindingslijnen
aldaar te beschermen. Helaas, aldus Chur
chill, heeft Engeland destijds de beschik
bare troepen naar Egypte moeten zenden.
b.et binnenkort van de Ver. Staten moet
ontvangen. Als Engeland zijn positie wil be.
houden, aldus Shimwell moet de invoer
/an goederen, die niet van het grootste be
lang zijn, ook die van levensmiddelen ge
staakt worden. Indien daardoor gebrek aan
/oedsel zou optreden, zou Engeland de
tanden op elkaar moeten zetten.
Buitenlandsche Berichten
ONTPLOFFING OP FRANSCH STATION.
Bij Chalon-sur-Marne is Woensdag een
zware ontploffing ontstaan. Volgens de
„Petit Parisien" is een klein station door
de explosie van een tankwagen volkomen
vernield. Eenige in de nabijheid liggende
huizen raakten in brand. Of persoonlijke
ongelukken zijn voorgekomen, is nog niet
bekend.
DE BRAZILIAANSCHE RAMP.
Alle venbindingen tusschen Rio de Ja
neiro en de hoofdstad van den staat Rio
Grande do Sul, die naar men weet
door een overstroomingsramp is geteisterd,
zijn thans verbroken. Ook op de radiosei-
nen van het telegraafbestuur te Rio de Ja
neiro heeft Porto Alegre gisteren niet meer
geantwoord.
iet Zuidelijk deel van Drente, waar de
landbouw gestadig vorderen, war dee
tuurschoon behouden blijft (.Pax-Holland)
SCHERP COMMENTAAR OP
STIMSONS REDE.
Naar aanleiding van de radiorede van
den Amerikaanschen minister van oorlog,
Stimson, waai in deze verklaart, dat de
Amerikaansche vloot onmiddellijk voor de
convooieering van de Amerikaansche mu
nitietransporten naar Engeland gebruikt
moet worden, wordt in bevoegde kringen
tt Berlijn een verschil gemaakt tusschen
den „oorlogophitser Stimson" en den „mi
nister van oorlog Stimson". Hieruit blijkt,
dat men in de Wilhelmstrasse de rede van
den Amerikaanschen staatsman niet als
een officieele regeeringsverklaring wil op
vatten. In gewoonlijk goed ingelichte krin
gen wordt er op geweze.i, dat het reeds
eerder is voorgekomen, dat de verklarin
gen van de leden der Amerikaansche re
geering niet altijd werden gesanctionneerd.
In dit licht moeten ook de woorden, die
gistermiddag in de Wiiheilmstrasse over
dit onderwerp zijn gesproken, worden ge
zien.
„De Amerikaansche regeering zal onge
twijfeld nog eens nadenken voordat zij een
stap ondernemen, waarvan de gevolgen niet
te overzien zijn," aldus verklaarde een
officieele woordvoerder.
Wat de aanval van Stimson op de vol
kenrechtelijke illegaliteit van den Duit-
schen duikbootenoonog betreft, is van be
voegde zijde medegedeeld, dat de Duitsche
zeeoorlog slechts een antwoord is op de
Britsche blokkade, die den aanvoer van
levensmiddelen naar Duitschland en de
oezette gebieden heeft willen verhinderen.
Stimson is echter nooit een groot kenner
van het volkenrecht geweest," merkte men
de Wilhelmstrasse op.
In een commentaar schrijft Gayda in
de Giornale d'ltalia, dat deze rede van
Stimson beschouwd kan worden als een in
leiding op de openlijke interventie der Ver-
eenigde Staten in den Europeeschen oorlog.
De New York Times schrijft, dat men te
Washington ervan overtuigd is, dat de re
geering spoedig zal handelen om op de een
of andere .wyze het transport van oorlogs
materiaal naar Engeland te beschermen.
De Herald Tribune meldt, dat de komende
twee of drie weken de meest critieke in
de geschiedenis var. de Vereenigde Staten
zijn. Er is een eind gekomen aan de poli
tiek van voorzichtigheid, passiviteit en
voorbereiding.
HONDERD DUITSCHE ZEELIEDEN TE
NEW YORK GEARRESTEERD.
Meer dan honderd Duitsche zeelieden
zijn gisteren op aanwijzing van Washington
door de immigrrtie-autoriteiten gearres
teerd. Het zijn vroegere leden der beman
ning van tankschepen der Standard Oil
Cy„ die bij het uitbreken van den oorlog
in New York afgemonsterd waren. Daar de
voorgschreven wachtperiode van zestig
dagen na de afmonstering verloopen is,
wordt de beschuldiging tegen hen inge
bracht, dat zij de immigratiewet van 1924
overtreden hebben. Daar de Standard Oil
Cy na de afmonstering niet in staat was de
Duitsche zeelieden naar huis te sturen,
waren zij in hotels te New York op kosten
van de reederij ondergebracht.
Onmiddellijk na de 'arrestatie van ruim
100 Duitsche zeelieden heeft de Amerikaan
sche minister van justie, naar Associated
Press meldt, debepalingen betreffende de
verblijf vergunning voor buitenlandsche
zeelieden gewijzigd. Terwijl deze zeelieden
tot dusver het recht hadden 60 dagen in
<ie V. S. te blijven, is thans de limiet ge
steld op 30 dagen.
TWEE DUITSCHE JOURNALISTEN IN
NEW YORK GEARRESTEERD.
De Amerikaansche minister van justitie
heeft bekend gemaakt, dat in New York
twee Duitsche persvertegenwoordigers zijn
gearresteerd en naar Ellis Island zijn over
gebracht om te worden gedeporteerd. Als
motiveering gaf de minister van justitie aan
dat 'de wet op de registratie van buiten
landsche agenten zou zijn geschonden.
GRIEKSCHE KRIJGSGEVANGENEN
KRIJGEN DE VRIJHEID WEER
In zijn rede voor den Duitschen Rijks
dag op den vierden Mei heeft de Führer
bekend gemaakt, dat als erkenning voor
de dapperheid, waarmede het Grieksche
leger den strijd gevoerd heeft, de Griek
sche krijgsgevangenen naar hun vaderland
zullen mogen terugkeeren. De invrijheid
stelling van de Grieksche gevangenen ver
loopt stelselmatig. Onder hun eigen officie-
ien keeren de gevangenen naar Grieken
land terug.
DE VERLIEZEN VAN DE GRIEKSCHE
VLOOT
De naar Kreta gevluchte Grieksche emi-
grantenregeering heeft, naar Associated
Press meldt, de verliezen van de Grieksche
vloot gepubliceerd. Meer dan dertig
„hulpschepen" werden door het lucht-
wapen vernietigd. De bemanningen van
de tot zinken gebrachte schepen zijn om
gekomen. Als „hulpschepen" worden be
schouwd: mijnenleggers, patrouillevaartui
gen en escortevaartuigen, bovendien heeft
het luchtwapen, naar Associated Press
verder meldt, drie van de tien Grieksche
torpedojagers tot zinken gebracht. Van de
dertien Grieksche torpedoboten zijn er tot
dusver slechts twee Alexandrië aange
komen. Of de andere elf torpedobooten tot
zinken zijn gebracht, wordt niets medege
deeld. Van de Grieksche vrachtschepen
zijn er slechts enkele overgebleven, n.l. in
totaal zes, die niet in Grieksche havens
lagen.
SCHIP MET GEWONDE ENGELSCHEN
VERMIST
Op 30 April verscheen voor de reede van
Haifa een Grieksch schip van 2300 ton met
de bekende gele quarantainevlag aan den
achtersteven en wierp daar, daar het vaar
tuig geen vergunning kreeg in de binnen
haven te komen, het anker uit. Naar bleek,
was het Grieksche schip reeds half April
met eenige honderden licht- en zwaar ge
wonde Engelschen, Australiërs en Nieuw
Zeelanders aan boord, afkomstig van de
gevechten aan den Olympus, uit den
Piraeus vertrokken. In de haven Larnaka
op Cyprus werd de ontscheping der ge
wonden en zieken geweigerd wegens ge
vaar voor pest. Zoo kwam het schip naar
Haifa. Hier had de overheid reeds alle
maatregelen genomen om elke verbinding
tusschen schip en wal onmogelijk te maken.
Nadat twee leden der bemanning van het
„doodenschip" de poging gedaan hadden
zwemmend aan land te komen, gaf de
Engelsche havencommandant het schip be
vel terstond te vertrekken. Sinds ont
breekt van het vaartuig elk spoor.
TURKIJE HOUDT VAST AAN ZIJN
POLITIEK
Het Turksche blad „Ulus" schrijft, dat
de Turksche politiek als beginsel en grond
slag de onafhankelijkheid en nationale ver
dediging des lands heeft en daarom nooit
veranderd zal worden. Turkije heeft ge
durende de twintig maanden van den
oorlog aan dit beginsel vastgehouden en
steeds een duidelijke houding aangenomen.
Turkije is vastbesloten daaraan ook in de
toekomst vast te houden. Het is de wensch
en hoop van Turkije, dat het in staat ge
steld wordt dit te doen. Alle politieke be
sprekingen haddfen als grondslag den vrede
en de verdediging van het land. Ten slotte
schrijft het blad, dat de Zondag j.l. door
Hitier afgelegde verklaring betreffende
Turkije groote bevrediging heeft gewekt.
BRITSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN
NOORDWEST DUITSCHLAND.
Een gering aantal vijandelijke bommen
werpers heeft in den nacht van 7 op 8 Mei
eenige bommen geworpen op woonwijken
van Noord-West Duitsche steden. Twee
OVER VERKEER MET BEZET GEBIED.
De algemeene gevolmachtigde der Fran-
sche regeering in het bezette gebied, am
bassadeur De Brinon, deelt, naar het pers
bureau Ofi meldt, mede, dat by de bespre
kingen welke de laatste dagen tusschen het
plaatsvervangend hoofd van den staat, ad
miraal Daran, en de Duitsche overheid in
Parijs hebben plaats gehad, een overeen
komst is gesloten.
Deze overeenkomst bepaalt in de eerste
plaats dat de afbakeningslijn tusschen het
bezette en het onbezette gebied in het al
gemeen voor het verkeer van goederen en
geldswaarden geopend wordt Aan perso
nen zal het passeeren van de demarcatie
lijn worden toegestaan, in geval van ern
stige ziekten of van een sterfgeval bij naas
te bloedverwanten. Voorts is voortaan het
postverkeer met postkaarten tusschen het
bezette en het onbezette gebied toegestaan.
Leden van de Fransche land- en lucht
macht zullen voortaan verlof krijgen op
dezelfde voorwaarden als tot dusver gol
den voor leden van de marine. Voorts zijn
besprekingen geopend, aldus gaat 't bericht
van den algemeene gevolmachtigde verder,
over een verlaging van de kosten der be
zetting. Het voornemen bestaat tot een
eerste verlaging van deze kosten van twin
tig tot vijftien millioen rijksmarkt, of van
400 tot 300 millioen rijksmark, of van 400
ot 300 millioen francs. De 'besprekingen
worden voortgezet-
HOE HET BUITENLAND EROVER
DENKT
Van welingelichte zijde te Berlijn wordt
gemeld:
Het bericht uit Moskou, volgens hetwelk
Stalin tot voorzitter van den Raad vort
Volkscommissarissen der Sovjet-Unie is
benoemd, heeft in Berlijnsche politieke
kringen uiteraard groote belangstelling
gewekt. In de Wilhelmstrasse verwees men
op desbetreffende vragen van buitenland
sche journalisten naar de door Moskou op
gegeven reden, dat het hier een wijziging
in de regeering op verlangen van Molotof
betreft, die van zijn functie als voorzitter
van Raad van Volkscommissarissen wensch-
te te worden ontheven, teneinde zich vol
komen te kunnen wijden aan zijn taak' als
volkscommissaris van Buitenlandsche
Zaken. Aan deze door Moskou gegeven
reden werd noch van officieele, noch van
officieuse Duitsche zijde iets toegevoegd.
In Italiaansche kringen zegt men, dat
hier ongetwijfeld sprake is van een be
langrijke gebeurtenis, welke in Italië met
aandacht gevolgd wordt, doch die te ge-
lijker tijd als een binnenlandsche aange
legenheid van Sowjetrusland beschouwd
wordt.
Te Washington heeft men den indruk,
dat deze Moskousche wijziging in feite van
minder beteekenis is, dan wanneer Molotof
ook den post van commissaris van Buiten
landsche Zaken zou hebben opgegeven,
De Amerikaansche bladen leggen de
regeeringswijziging op de meest uiteen-
loopende wijze uit.
De meeste bladen spreken het vermoe
den uit, dat de buitenlandsche politiek van
de Sowjet Unie voor belangrijke beslissin
gen staat.
De bladen van Woensdagochtend zijn het
er over eens, dat de benoeming van Stalin
tot voorzitter van den Raad van Volks
commissarissen een bekrachtiging betee-
kent van Ruslands neutraliteitspolitiek.
•huizen werden vernield, verscheidene an
dere beschadigd. Eenige burgers werden
gedood, verscheidene andere gewond. Mi
litaire of industrieele doelen werden niet
getroffen. De afweer dwong den vijand
verdere aanvallen op te geven.
