DONDERDAG 8 MEI 1941
32ste Jaargang No. 9943
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Momentje
KERKNIEUWS
Bureaux Papengracht 32.
Hoofdredacteur: Th. Wilmer, Leiden.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 1L
V Verscheidenheid, maar
geen gescheidenheid
In het tijdschrift „Het Gemeenebest"
had prof. dr. G. van der Leeuw een artikel
geschreven over „De volksgemeenschap en
de confessies"; in een volgend nummer van
genoemd tijdschrift is van katholieke zijde
hetzelfde onderwerp belicht, n.l. door dr.
F. Thijssen, priester van net Aartsbisdom.
Op beide artikelen heeft prof. dr. K.
Steur van Warmond in het „Schild" de aan
dacht gevestigd. Wij willen hier het vol
gende uit het „Schild" citeeren:
Over de practische quaestie der sa
menwerking van Katholieken en Pro
testanten als volksgenooten oordeelt
Thijssen even mild als van der Leeuw,
by wiens opmerkingen hij zich expli
ciet aansluit. Hij geeft het geheel der
betrekkingen een erkend christelijken
tint, door de erkenning van den éénen
Heer, in Wien Katholiek en Protestant
broeders zijn, te benadrukken. Hij ziet
de volksgenooten als christen-menschen
naast elkaar en acht de christelijke
zeden-leer, die allen bindt, een heer
lijke basis voor samenwerking. Deze
christelijke houding der broeders on
derling brengt mee, dat er geen plaats
moge zijn voor arrogantie aan katho
lieke zijde, geen angst voor terreinver-
lies in het protestantsche kamp; wij
moeten elkaar als gelijkwaardige
volksgenooten erkennen en waardeee-
ren en wederzijds voor elkander blij
ven bidden.
Katholiek en Protestant kunnen naast
elkaar staan èn met elkaar samenwerken.
Er is, naast veel principieel verschil, veel
gemeenschappelijks, voldoende gemeen
schappelijks voor samenwerking op menig
terrein.
Als men maar meer zoekt naar wat ver
eent dan naar wat scheidt; als men maar
liever ziet naar wat gemeenschappelijk be
zit is dan naar wat ieder afzonderlijk eigen
is.
Zoo is ten slotte tusschen alle goed-wil
lenden, tusschen allen, die inzooverre het
zelfde willen, dat zij streven naar wat
naar hun eerlijke en ernstige overtuiging
goed is. Tusschen al dezen is mogelijk
een eenheid, die men heden volksverbon
denheid noemt.
Onder scheiding behoeft niet te schep
pen g e scheidenheid. Wij hebben dit
al meermalen betoogd. In de rede van den
voorzitter van het Journalistenverbond, den
heer van Megchelen, jL Zaterdag gehouden,
is terecht geconstateerd, dat er in ons volk,
en in de pers, onderscheiding is, naar ver
scheidenheid van overtuiging, maar dat die
verscheidenheid niet behoeft te leiden en
niet mag leiden naar gescheidenheid.
De christelijke levensgedachte, die dér
katholieken overtuiging vormt, behoeft vol
strekt niet een practische samenwerking
met anderen in den weg te staan. Dat be-'
hoeft niet, omdat zooals L. Beumer on
langs schreef in „De Nieuwe Gemeen
schap", „omdat de christelijke levensge
dachte geenszins het monopolie is van de
katholieken, vervolgens omdat de katholie
ke levensbeschouwing meerdere beginselen
en waarheden bevat, welke ook door het
gezonde verstand kunnen worden achter
haald en aanvaard (natuurrechtelijke be
ginselen) en tenslotte omdat practische
samenwerking dikwijls ook een kwestie is
van maatregelen, welke slechts op grond
van hun technische doelmatigheid beoor
deeld kunnen worden."
Ons volk moet zijn eenheid vinden.
Kan zijn eenheid vinden. Met behoud van
zijn karakter, met behoud van zijn ver-
heiden heid, met behoud van wat naar waar
heid principieele overtuiging
mag heeten.
Op die eenheid moet zijn gericht ons
doelbewust, krachtig streven.
TULP EN HYACINT.
Na de narcissen, die thans meerendeeïs
geplukt zijn, staan nog zeer vele vToege
tulpen en hyacinthen in bloei.
Door het uitblijven van het milde voor
jaarsweer is de bloei over de geheele linie
zeer vertraagd, meldt ons de K.N.A.C. Dit
heeft echter het voordeel, dat men langer
van de bloeiende bollenvelden kan genie
ten.
De komende dagen is een bezoek aan de
bollenstreek nog alleszins loonend.
Het prijzen van
artikelen verplicht
Binnen eenlge dagen zal er een nieuw
besluit worden afgekondigd, dat de ver
plichting tot het prijzen van artikelen gron
dig regelt. Daarmee zal een belangrijke
bijdrage zijn geleverd tot den strijd tegen
de overtreders van prijsvoorschriften.
Het nieuwe besluit legt den kleinhande
laar de verplichting op een groot deel van
de in de'winkels verkrijgbare artikelen
op duidelijke wijze te prijzen.
Deze regeling is reeds direct van toe
passing op alle voedings- en genotmidde
len, textielwaren en lederwaren.
De gemachtigde voor de prijzen zal de
prijsaanduidingsplicht tot andere groepen
van goederen kunnen uitbreiden, ook tot
het verhuren van roerende goederen en het
verrichten van diensten.
Het tweede artikel van het besluit be
paalt, dat het prijzen duidelijk en goed
leesbaar door middel van prijskaartjes
moet geschieden voor waren, die in de eta
lage of in den winkel zichtbaar zijn uitge
stald. Artikelen, die niet zichtbaar zijn uit
gestald, maar wel gereed voor onmiddel-
lijken verkoqp, moeten eveneens zijn ge
prijsd, tenzij een prijslijst er van goed
zichtbaar wordt opgehangen. Ook bij mon
sterverzamelingen zullen de prijzen dui
delijk moeten zijn aangegeven.
Een belangrijke bepaling is, dat de maat
regelen van het nieuwe besluit worden be
schouwd als prijsvoorschriften. Dit betee-
kent, dat overtreding valt onder de tucht
rechtspraak van de inspecteurs voor de
prijsbeheersching. Op de naleving der
voorschriften zal dus scherp worden toege-
Wijziging
tuinbouwexport naar
Duitschland.
De regeling van den export van Neder
landsche tuinbouwproducten naar Groot-
Duitschland zal van 10 Mei a.s. af een be
langrijke wijziging ondergaan.
In het kader der administratieve vereen
voudiging zal namelijk te 's-Gravenhage
een nieuw bureau worden gesticht voor de
regeling van den Nederlandschen tuin
bouwexport naar Duitschland, waarvan de
leiding is opgedragen aan den heer K. A.
Douma, chef der afdeeling export-mono
polie van de Nederlandsche groente- en
fruitcentrale te 's-Gravenhage.
Deze nieuwe ambtelijke instelling bevor
dert de aanpassing van den Nederland
schen export aan de Duitsche marktorde
ning.
Naar wij vernemen, zal een vertegen
woordiger der Hauptverein des Deutschen
Gartenbaues, de algemeene Duitsche kwee
kersorganisatie, op het nieuwe bureau, Ba-
listraat 96, te Den Haag, zitting houden,
teneinde het contact tusschen de Duitsche
en Nederlandsche belangen op tuinbouw
gebied te verstevigen en te waarborgen.
DE PRIJS VAN TAPTEMELK.
Officieel: 7 en 9 cent per liter.
De prijs van de taptemelk is in verschil
lende steden, in het bijzonder te Amster
dam, te hoog. Zoo worden er prijzen ge
vraagd van 14 cent per liter voor de losse
taptemelk en van 16 cent voro de fles
sen taptemelk.
Van bevoegde zijde verneemt de „Tel."
dat de eenig toelaatbare prijs voor losse
taptemelk 7 cent per liter bedraagt en 9
cent voor taptemelk per literfles. Tegen
prijsverhooging zal zeer streng worden op
getreden. De inspecteurs hebben opdracht
gekregen nauwlettend toe te zien, dat de
genoemde toelaatbare prijzen gehandhaafd
worden.
Deze officieele prijzen gelden voor het
wettelijk consumptiemelkgebied, hetgeen
de groote bevolkingscentra, met name de
groote steden in Zuid-Holland, Noord-
Holland en Utrecht omvat.
HET VETGEHALTE VAN DE MELK.
Ingevolge wijziging, opgenomen in de
Staatcourant van 6 dezer, van de Melkdis-
tributiebeschikking 1941 I, is de grens voor
melk, welke onder de bepalingen der dis
tributieregeling valt, vastgesteld op meer
dan één procent vetgehalte (oud 2 1/2 pet.)
Deze wijziging is van zuiver formeel en
aard. Het komt namelijk een enkelen keer
voor, dat men bij het standaardiseeren van
melk beneden de 2y7 pet. komt. Om nu te
verhinderen, dat deze melk buiten de dis
tributie valt, heeft men de grens lager ge
steld. Het is echter geenszins de bedoeling,
dat de fabrieken in het algemeen beneden
de 2H pet- gaan komen.
INSPECTEUR-GENERAAL DER
NEDERLANDSCHE POLITIE.
Bij beschikking van den Rijkscommissaris
voor het bezette Nederlandsche gebied is
aan den kolonel der marechaussee A. W. dé
Koningh met ingang van 30 April 1941 eer
vol ontslag verleend uit het ambt van in
specteur-generaal der Nederlandsche politie.
Bij beschikking van den hoogeren S.S.-
en politieleider bij den Rijkscommissaris
voor het bezette Nederlandsche gebied is
de luitenant-kolonel der marechaussee H,
W. B. Croiset van Uchelen met ingang van
30 April 1941 tot het tijdstip, waarop een
definitieve regeling zal zyn getroffen be
last met de voorloopige waarneming van
het ambt van inspecteur-generaal der Ne
derlandsche politie.
ROTTERDAMS CRISISSCHULD BUNA
63.000.000.
Het begrootingstekort gestegen tot
28.350.000.
In de memorie van beantwoording op het
centraal rapport over de begrooting der
inkomsten en uitgaven van de gemeente
Rotterdam voor 1941 wordt vastgesteld,
dat het nadeelig saldo der begrooting van
27.300.000 moet worder verhoogd tot
28.350.000.
Er mag op gerekend worden, dat dit be
drag wordt verminderd met den steun, wel
ke uit 's Rijks kas zal worden genoten. Toch
zal er nog een aanzienlijk tekort ontstaan,
dat aan den bestaanden crisislast moet wor
den toegevoegd. Aangezien het jaar 1940
nog niet is afgesloten, kan voor den toe
stand op 31 December 1940 nog slechts een
voorloopig cjjfer, worden genoemd. Het te
verwachten nadeelige saldo van den dienst
1940 niet meegerekend, zal het totaal van
den crisidienst waarschijnlijk op ongeveer
62.900.000 moeten worden gesteld.
VERGROOTING VAN ROTTERDAM.
Met Hillegersberg, Overschie, Schiebroek
en IJselmonde.
De besturen van de gemeenten Hille
gersberg, Overschie,/"'Schiebroek en IJsel
monde hebben thans mededeeling ontvan
gen van het besluit, waarbij zij met 1 Juli
v/orden opgeheven en toegevoegd aan de
gemeente Rotterdam. Voor ieder dier ge
meente zal één raadslid zitting nemen in
den raad van Rotterdam.
Door deze vergrooting gaat Rotterdam
met een bevolking van 50.00 zielen voor
uit
JOURNALISTENBESLUTT.
Bij besluit van den secretaris-generaal
van het departement van Volksvoorlichting
en Kunsten is bepaald, dat een schriftelijk
plan van werkverdeeling, als bedoeld in
het Journalistenbesluit, uiterlijk 17 Mei
a.s. gereed moet zijn. De naam en woon
plaats van den hoofdredacteur moeten on
verwijld op elk exemplaar van een nieuws
blad worden vermeld.
De naam en woonplaats van eiken jour
nalist, aan wien de leiding van een bepaald
onderdeel van een nieuwsblad is opgedra
gen, -moet op elk exemplaar van een
nieuwsblad, verschijnende op 18 Mei 1941
of nadien, vermeld worden.
G. KUYPER. f
Te Stedum is in den ouderdom van 62
jaar overleden de heer G. Kuyper, jongste
zoon van den bekenden staatsman, wijlen
dr. A. Kuyper en sedert 1932 burgemeester
dier gemeente.
De overledene is 27 Juni 1878 te 's Gra-
venhage geboren. Hij doorliep vijf klassen
/an het gereformeerde gymnasium te Am
sterdam en volgde daarna de opleiding tot
officier te Kampen. Na het instructie-batal
jon te Kampen te hebben bezocht werd de
i-eer Kuyper in 1902 2e luitenant te Amers
foort In 1909 volgde hij te 's Gravenhage
de lessen aan de hoogere krijgsschool en in
1913 kwam hij als- 2e luitenant te Breda,
waar hij adjudant werd van den comman
dant van het 6e regiment infanterie. Hij
maakte de geheele mobilisatie van 1914
'917 aan de Brabantsche grens mee- en
kwam in October 1917 als hoofdinstructeur
aan het depot te Leiden. Tijdens zijn ver
blijf aldaar werd hij bevorderd tot majoor.
Een ongeluk hem op de jachtrit overkomen
was oorzaak dat de heer Kuyper met in
gang van 1 Nov. 1931 eervol ontslag kreeg
uit den militairen dienst.
Na onder leiding van den burgemeester
van Koudekerke zich theoretisch en prac-
tisch te hebben bekwaamd in de gemeente
administratie volgde in den zomer van 1932
i.ijn benoeming tot burgemeester vap Ste
dum.
De heer Kuyper heeft in verschillende
militaire tijdschriften bijdragen geleverd
en schreef als jong officier geregeld in de
Standaard.
Het stoffelijk overschot zal Vrijdag om 3
uur te Stedum worden teraardebesteld.
„N. R. Crt."
AMBTSPERIODE VAN DEN G. G. VAN
NED.-INDIë VERLENGD.
S. P. T. meldt uit Batavia: Hoewel zijn
ambtsperiode dit jaar verloopt, zal de Gou-
verneur-Qeneraal van Nederlandsch Oost-
Indië, jhr. Tjarda van Starkenborch
Stachouwer, zooals wij reeds hebben ge
meld zijn functie blijven waarnemen. Dit
is de tweede maal in de geschiedenis van
Nederlandsch-Indië dat een vijfjarige ambs-
periode van een Gouverneur-Generaal
wordt verlengd. De eerste maal was dit
het geval gedurende den vorigen wereld
oorlog, toen de toenmalige Gouverneur-
Generaal, A. W. F. Idenburg, zes en een
half jaar op zyn post bleef.
MEVROUW STRASSBURGER t
Te Hilversum, waar het circus Mikkenie-
Strassburger nabij de Manege huisvesting
geniet, is Woensdagnamiddag plotseling
overleden mevrouw Vera Sophia Strassbur
ger, mede-eigenares van de onderneming.
Haar kon nog het H. Oliesel worden toe
gediend.
Omtrent de plaats van de begrafenis, is
nog niets vastgesteld.
DE DUITSCHE LUCHTAANVALLEN
VAN VANNACHT.
BERLIJN, 8 Mei. (D.N.B.) Het door
den Londenschen berichtendienst versprei
de officieele communiqué betreffende de
Duitsche luchtaanvallen van dezen nacht
meldt, dat sterke vijandelijke luchtstrijd
krachten een „hevigen aanval op het ge
bied aan de oevers van de Mersey, het
Humberdistrict, het gebied aan het Kanaal
van Bristol en op eenige steden in het
Noordoosten en Noordwesten van Enge
land" hebben gericht. Het communiqué
spreekt over „zware schade" en geeft uiting
aan de vrees, dat het aantal slachtoffers
groot is.
LIVERPOOL DOOR DUITSCHE
LUCHTAANVALLEN GETEISTERD.
NEW YORK. 8 Mei (D.N.B.) Volgens
een bericht van de New York Times uit
Londen is in den afgeloopen nacht by de
Duitsche luchtaanvallen vooral Liverpool
geteisterd. Hetzelfde bericht meldt, dat
Woensdagmiddag Dover door Duitsche bat
terijen onder vuur is genomen. Om de vier
minuten sloeg er een granaat in.
AANVALLEN OP HAVENGEBIED VAN
RAMSGATE.
BERLIJN, 8 Mei. (D.N.B.). Duitsche
gevechtvliegtuigen hebben gisteren vluch
ten naar Zuidoost-Engeland ondernomen,
waarbij het havengebied van Ramsgate
doeltreffend werd aangevallen.
ITALIANEN BEZETTEN EILAND SYRA.
ROME, 8 Mei (D.N.B.). Woensdag
ochtend hebben Italiaansche troepen, naar
Stefani uit Rhodus meldt, het eiland Syra,
het belangrijkste van de groep der Cyda
den, bezet. De operaties werden snel en
zonder moeilijkheden uitgevoerd. De be
zetting van de in het weermachtsbericht
van Dinsdag vermelde eilanden der Cycla-
den geschiede, naar verder vernomen
wordt, in den nacht van 2 op 3 Mei door
troepen afdeel in gen welke opereerden on
der de bescherming van de vloot en het
lucht wapen.
DE REDEVOERING VAN STIMSON.
NEW YORK, 8 Mei. (D.N.B.) De re
devoering van den minister van oorlog,
Stimson, wordt in een commentaar van de
United Press als een „oproep tot een reoht-
streeksche vlootactie voor Engeland" ge
kenmerkt. Deze oproep heeft in Washing
ton sensatie verwekt, omdat hij het meest
directe verlangen tot deelneming aan den
oorlog vormt, welke tot dusver door een
ambtenaar op zulk een verantwoordelijken
post is uitgesproken, en omdat de secreta
ris van het Witte Huis verklaard heeft, dat
Stimson tevoren met president Roosevelt
over deze redevoering gesproken heeft
DAAR KON ZIJN MAAG NIET TEGEN!
MADRID, 8 Mei. (D.N.B.) In Algeciras
is een acrobaat, Carlos Garcia, die bekend
stond als de „Fakir van Valencia" overle
den aan de gevolgen van een ernstige ver
wonding van zijn maag. De man, die kort
tevoren in een restaurant achter elkander
een waterglas, een gramofoonplaat, drie
doosjes lucifers en als dessert een electrisch
zaklampje had opgegeten, trachtte zijn op
zienbarende prestaties op te voeren door
het inslikken van scheermesjes. Kort na
het in aanwezigheid van talrijke toeschou
wers uitgevoerde experiment, moest hij, he
vigen pijn lijdende, naar een ziekenhuis
worden overgebracht, waar hij is gestorven
aan ernstige inwendige verwondingen.
ONDERWIJZER.
Onderwijzers verheugt U! Verheugt
U, ondanks den druk der ty'den, dat U
niet in 1775 Uw diploma hebt gehaald.
U moogt nu ook Uw bezwaren hebben
tegen een leerlingenschaal, tegen het
instituut van kweekeling met acte of
tegen iets anders, dat aan dezen iets
te levendigen tijd inhaerent is, toch
zeg ik U: verheugt U, dat U geen sol-
liciteerend onderwijzer was in den jare
1775. Ik zeg U dit, omdat ik in een kro
niek uit dat jaar het volgende lees:
„Welk meester heeft lust school
hoofd te worden inHij moet goed
Latijn, Grieksch en Hebreeuwsch ver
staan, ook een beetje Fransch en Ita-
liaansch. In de Christelijke leer, reke
nen, schrijven, teekenen, geschiedenis
en aardrijkskunde moet hij een mees
ter zijn. Hij behoeft slechts twaalf uur
per dag les te geven; bovendien heeft
hij gelegenheid met privaatlessen nog
wat bij te verdienen.
Daar men door hem een organist wil
uitsparen, zal het aanbeveling verdie
nen, als hij orgel en goed viool speelt
en op den toren klaroen kan blazen.
Den geestelijke helpt hij nu en dan
in de prediking en bij catechisatie.
Daar hij den dienst moet leiden bij
begrafenissen moet hij, voor het uit
zingen van de dcocien over een goede
en omvangrijke stem beschikken.
Zijn belooning bestaat uit honderd
gulden in geld, eenige naturalia, vrije
woning, zes ellen moestuin en een
mestvaalt voor het huis.
In rang staat hij direct onder den
burgemeester. Het zou den magistraat
welgevallig zyn, indien hij ongehuwd
was. De voorganger in het ambt heeft
een zeer huiselijke en godvruchtige
weduwe achtergelaten. Ze is wel is
waar een goede vijftiger, ir.aar nog
flink en kan nog lang leven."
Weet U waaraan ik dacht toen ik
dit las? Aan onzen onvergetelijken
vriend Kokadorus op N het AmstelvelcL
Wie deze kam koopt, die krijgt daar
bij cadeau een schoonmoeder van 85
zonder haar.een mestvaalt en een
huiselijke weduwe
Zullen wy het toch maar bij het he
den houden, inplaats van bij dien goe
den ouden tijd....?
HET BEDRAG DER NOBELPRUZEN
VAN 1941.
STOCKHOLM, 8 Mei (A.N.P.). Elk
der nobelprijzen van 1941 zal 131.496 kro
nen bedragen tegen 156.569 in het vorige
jaar, meldt het Zweedsche persbureau T.T.
Behalve over de vier nobelprijzen (letter
kunde, natuurkunde, scheikunde en genees
kunde) van 1941 welike in het najaar in
Stockholm zullen worden uitgereikt, zal
men kunnen beschikken over de nobel
prijzen van het vorige jaar, aangezien de
nobelstichting in October 1940 besloten
had, geen nobelprys van 1940 te verleenen.
wegens den internationalen politieken toe
stand en de aanwijzing der candidaten voor
de nobelprijzen van 1940 te doen samen
vallen met die voor 1941. Volgens het jaar
verslag vormde het hoofdfonds van de no
belstichting aan het einde van 1940 een be
drag van 33.3 millioen kronen.
NATIONALE NOVENE.
Ter eere van de kleine H. Theresia
van 1725 Mei.
Nog even een laatste herinnering aan on
ze Theresia-novene. Toont uw vertrouwen
op onze kleine rozenstrooister door ons uw
intenties toe te zenden. Wy leggen ze dan
heel dicht bij haar versierde beeltenis en
haar reliquie, en vereenigen onze smeekin
gen met de uwe, om aldus vele genaden te
verkrygen voor allen, die onder leed en
zorgen gebukt gaan in deze dagen.
Al onze gebeden, offers en boe te werken
dragen wy voor uw belangen op geduren
de de dagen der. Novene, terwijl onze
hoofd-intentie natuurlijk datgene betreft,
wat ons allen het meest ter harte gaat: een
spoedige, rechtvaardige oplossing van den
wereldtoestand, volgens Gods H. Wil en
Raadsbesluit.
Wij herinneren er u ook nog even aan,
dat wij nog voldoenden voorraad noveen
gebedjes beschikbaar hebben, die wij u, bij
tijdige aanvraag, gaarne toezenden.
Ons gironummer is 39730.
in Xo per Mariam
Uw dienstw.
Zrs. Karmelitessen
Egmond a/d Hoef (N.-H.)
