5)e geaecfïten ia Jjta/i
De beteekenis der
olievelden
Oorlogsdebat in het
Lagerhuis
Na de bezetting
van Griekenland
Uit het Verre Oosten
1
WOENSDAG 7 MEI 1941
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. 5
Zoo ziet de haven van den Piraeus eruit. Zware slagen bracht het Duitsche luchtwapen
aan de haven-installaties toe, toen de strijd in Griekenland in volle hevigheid woedde
fWeltbild Pax-Holland)
DE IRAKSCHE WEERMACHT IN VELE
OPZICHTEN IN DE MINDERHEID.
Voorzoover men te Berlijn uit de vrij
verwarde berichten uit Irak een beeld van
de oorlogssituatie kan vormen, schijnen de
voornaamste operaties zich in twee zones
af te spelen.
In het Noorden van het land, in de olie
velden, schijnt het Iraksche- leger aanval
len op de Engelsche steunpunten te heb
ben ondernomen en volgens de laatste be
richten uit Beiroet zijn de olievelden van
Mossoel en Kerkoem in handen van de
Iraksche troepen. Kerkoem is zeer be
langrijk als beginpunt van de Britsche en
Fransche pijpleidingen, die naar Haifa en
Tripolis aan de Middellandsche Zee loo-
pen. Deze leidingen zouden inmiddels
reeds door troepen van Irak bezet zijn.
Het zwaartepunt der operaties zal waar
schijnlijk rondom Basra in het Zuid-Oos
ten van het land liggen. Het Iraksche op
perbevel zal alles op alles zetten om te
verhinderen dat de Britsche troepen die
hier geland zijn, en nog steeds landen, hun
tocht naar het binnenland in de richting
van Bagdad en de olievelden van Ker
koem voortzetten.
Volgens berichten uit Ankara, zijn na
het begin van de vijandelijkheden reeds
20.000 man gemotoriseerde strijdkrachten
te Basra geland en deze rukken op in de
richting Bagdad. Het vliegveld van Basra
Shoeabi hebben de Engelschen verloren.
Ook in het centrum van het land wordt
gestreden, maar het is slechts van secon
daire beteekenis. Volgens ontvangen be
richten, laat de uitrusting van het Irak
sche leger nog al te wenschen over. Voor
zoover is na te gaan, beschikken de En
gelschen, afgezien van de troepen die te
Basra zijn geland, over drie vrij sterke
lucht-eskaders, die over een groot aantal
vliegvelden, o.a. lanjgs de pijpleidingen
gestationneerd zijn. Verder bevinden er
zich eenige pantserafdeelingen en zeven
gemotoriseerde compagnieën in Irak. Wat
de kansen van Irak zijn, hangt van zoo
veel omstandigheden af, dat men te Ber
lijn liever geen voorspellingen doet. De
Völkischer Beobachter sprak gistermor
gen over „den vertwijfelden strijd van
Irak tegenover een verpletterende over
macht".
In de Wilhelmstrasse is gistermiddag
het bemiddelingsaanbod van Turkije aan
Irak bevestigd. Men zeide evenwel, dat
zoowel Engeland en Irak het aanbod reeds
hadden afgewezen.
De Iraksche politie-strijdkrachten heb
ben, naar uit Bagdad verluidt, het ver
sterkte spoorwegstation Dekissioer bij Sa
mara bezet en het .daar liggende Engel
sche garnizoen ontwapend en gevangen
genomen. Het radiostation is door de
Iraken overgenomen.
Uit Bagdad wordt voorts gemeld, dat de
Iraksche regeering verklaard heeft, beslo
ten te zijn de woonwijken van de Brit
sche onderdanen te bombardeeren, als
Bagdad met bommen bewerkt wordt.
Deze verklaring is bedoeld als antwoord
op het Britsche dreigement in den vorm
van vlugschriften uit vliegtuigen, dat de
openbare gebouwen van de hoofdstad ge
bombardeerd zullen worden, indien de
Iraksche troepen in hun tegenstand vol
harden.
DE TOESTAND TE LONDEN ERNSTIG
BEOORDEELD.
United Press meldt uit Londen:
Men geeft hier toe dat de toestand in
Irak, ondanks de berichten over de voor-
loopige successen der Britsche luchtmacht,
nog steeds zeer ernstig is. Het gevaar be
staat dat de Iraksche troepen de installa
ties der oliebronnen zullen vernietigen,
voordat de Britsche troepen deze bezet
hebben. De voornaamste moeilijkheid voor
de Engelschen is gelegen in het feit, dat
in Irak niet voldoende troepen voor een
wat grootere operatie te land aanwezig
waren. De strijdmacht van den afgezetten
regent van Irak, Abdul Illah, welke op
het oogenblik in Palestina gevormd wordt,
zou de Britsche strijdkrachten kunnen on
dersteunen, wanneer zij in het Noordelijk
deel van Irak binnenrukken.
Uit een Engelsch overzichtswerk van de
luchtvloten der wereld blijkt, dat Irak
slechts over Italiaansche en Engelsche ge
vechtsvliegtuigen en Savoia Marchetti-
bomenwerpers van verouderd type be
schikt. Men verklaart hier dat deze ma
chines niet opgewassen zijn tegen het mo
derne materiaal van het Britsche leger in
het Midden Oosten, zeker niet tegen die
afdeelingen, die hun standplaats in Egypte
hebben.
MOGELIJK CONTACT MET
DUITSCHLAND VIA ITALIë.
De Berlijnsche correspondent van de
N. R. C. berichtte gisteravond aan zijn
blad:
Op het oogenblik bestaat feitelijk geen
officieel contact tusschen Duitschland en
Irak. Theoretisch zijn er drie mogelijkhe
den om dit contact te bereiken.
In de eerste plaats is te denken aan
Turkije, dat zich inspant om in het con
flict tusschen Irak en Engeland te bemid
delen. Hierover heeft Berlijn, naar wordt
verklaard, geen directe inlichtingen. Tur
kije heeft in alle geval de Duitsche regee
ring niet van te voren geïnformeerd of ge
raadpleegd. Berlijn staat tegenover deze
actie dus volkomen passief. Men kan hier
echter nauwelijks succes van het optreden
van Ankara ten deze verwachten. Immers
Engeland kan op grondslag van den thans
bestaanden status quo, welke van En
gelsch standpunt beschouwd op breuk van
een overeenkomst berust, geen bemidde
ling aanvaarden.
Een tweede mogelijkheid is onderhande
lingen door middel van Saoedi-Arabië,
maar de verbindingen met Dzjedda zijn
zoo beperkt, dat zij vlotte onderhandelin
gen uitsluiten.
Een derde en meer voor de hand lig
gende weg om verbinding tusschen Irak
en Duitschland te verkrijgen, is de inscha
keling van Italië, dat in Irak een diploma-
tieken vertegenwoordiger heeft. He t is
duidelijk, dat zoolang niet eerst het diplo
matieke verkeer tusschen Irak en Duitsch
land hersteld is van een officieel verzoek
om hulp aan Duitschland ook niet kan
worden gesproken. Nochtans kan men
zulk een verzoek wel verwachten en men
kan daarbij vermoeden, dat het te Berlijn
welwillend zou worden ontvangen. In dit
verband rijst, de voorshands eveneens nog
theoretische vraag in hoever practisch
hulp mogelijk zou wezen. Men moet deze
vraag niet bij voorbaat negatief beant
woorden, want reeds het zenden van
luchtstrijdkrachten zou voor de militaire
krachtsontwikkeling voor Irak van groote
waarde zyn.
S.P.T. meldt nader uit Stamboel:
Naar uit Bagdad wordt vernomen zou
de regeering van Irak hebben besloten de
in December 1939 afgebroken diplomatie
ke betrekkingen met Duitschland te her
stellen.
DE BETEEKENIS DER IRAKSCHE
PETROLEUM.
Het A.N.P. meldt uit Berlijn:
„Wij zijn er in Duitschland ver van af
de beteekenis van de petroleum van Mo-
soel te overschatten".
Deze opvatting uitte men gisteravond te
Berlijn van deskundige zijde ten over
staan van persvertegenwoordigers. Men
voegde hieraan evenwel toe, dat de olie
van Irak bijzonder gunstig gelegen is en
wel voor de voorziening van de Britsche
vloot in de Middellandsche Zee als ook
voor de Engelsche troepen in den Levant,
waar b.v. de strijdkrachten van generaal
Wavell tot dusverre van Iraksche petro
leum zijn voorzien. De petroleumpolitiek
van Mosoel, zoo verklaarde men voorts,
ging tot nog toe door voor het succesnum
mer van de Britsche politiek in Voor-Azië.
Deze politiek bezwijkt thans. Door de ge
beurtenissen in Irak wordt Engeland niet
slechts bedreigd met het verlies van een
„benzinestation in de Middellandsche zee",
daarenboven kan het nog zijn Voor-Azia
tische landbrug naar Britsch-Indië en een
belangrijke flankstelling bij het Suezka-
naal verliezen. Lawrence's beroemde „op
stand in de woestijn" beleeft thans in Irak
een nieuwen druk, maar met tegengestelde
voorteekenen.
TURKIJE HOUDT ZICH ER BUITEN.
De Daily Sketch houdt zich volgens A.
N.B. in het kort bezig met de critiek vnn
de Turksche pers op de mislukte Engelsche
pogingen in het naburige Oosten. De hou
ding van de Turksche bladen, aldus de
Daily Sketch, moet van diplomatiek stand
punt bezien uit als het eerste ware bewijs
voor de beslissing van Turkije worden be
schouwd zich buiten den oorlog te houden.
Deze wijziging in Turkije's houding zegt
het blad de laatste vijf weken reeds meer
dan eens in het licht te hebben gesteld.
JODEN CONTRA ENGELSCHEN.
De vereenigde Joodsche bondën in Pa
lestina hebben Zaterdag te Tel Aviv een
congres gehouden om de Engelsche voor
stellen tot algemeene bewapening van de
Joden in Palestina te bespreken. Naar
reeds gemeld, zou Engeland graag uit de
Palestijnsche Joden een expeditiecorps sa
men stellen, dat in Irak zou moeten strij
den. De Engelsche voorstellen zijn even
wel door de Joden eenstemmig afgewezen.
De Palestijnsche Joden volgen de ge
beurtenissen in Irak met de grootste be
zorgdheid, omdat zij reacties in Palestina
zelf vreezen. Zij trachten betrekkingen
met Arabieren aan te knoopen om htm
grondbezit op Arabische namen te kun
nen laten overschrijven.
DUITSCHE EN BRITSCHE PETROLEUM-
VOORZÏENING.
Bij een vergelijking tusschen de Duit
sche en de Britsche pe tr oleumvoorziening
wees men gisteren in deskundige kringen
te Berlijn vooral op de omstandigheid, dat
in Duitschland de vervaardiging van syn
thetische 'benzine thans op volle toeren
draait, dat de Roemeensche petroleum bij
na uitsluitend aan Duitschland wordt ge
leverd en dat voorts uit de Sovjet Unie
voortdurend rijke petroleumleverantles
in Duitschland aankomen.
Daartegenover vestigde men er de aan
dacht op, dat Enigeland de synthetische
benzine tot dusver heeft verwaarloosd.
Voorts zijn de groote Engelsche petrolepmv
raffinaderijen, vooral in de bocht van de
Theems, welker capaciteit alleen reeds op
IX millioen ton getaxeerd mag worden, in
voortdurend toenemende mate door het
Duitsche luditwapen gebombardeerd. Ten
slotte is de vloot tankschepen, die tot nog
toe voor Engeland voer, door de successen
van het Duitsche lucht- en duikbootwapen
aanzienlijk gedimd. Ook de aanvoerwegen
voor pertroleum zijn door het wegvallen
van de Middellandsche Zee en door de
Britsche konvooimoeilijkheden ten nadeele
van Engeland aanmerkelijk verlengd.
V
KWESTIE VAN VERTROUWEN.
Het Britsche Lagerhuis zal in zijn beide
volgende bijeenkomsten en het Hooger-
huis in zyn komende bijeenkomst een re-
geeringsontwerp behandelen, waarin in
stemming verlangd wordt met de regee-
ringspolitiek ten aanzien van de aan Grie
kenland verleende hulp en de kwestie van
vertrouwen gesteld wordt, indien de ope
raties der strijdkrachten van het Britsche
rijk in het Nabije Oosten en op andere
oorlogsterreinen door de regeering met
alle mogelijke energie zullen worden voort
gezet.
RAPPORT VAN EDEN.
De Engelsche minister van buitenland-
sche zaken, Anthony Eden, heeft in het
Lagerhuis uitvoerig rapport uitgebracht,
over de jongste ontwikkeling der gebeurte
nissen op den Balkan en in Noord-Afrika.
Ter inleiding berkte Eden op, dat hij zich
in een eenigizins delicate positie bevond,
nu hij rekenschap moest afleggen van de
jongste gebeurtenissen en vooral over de
moeilijkheden in het Nabije Oosten. Hij
moest zijn opmerkingen beperken op een
wijze, dat rij den vijand op geenerlei wijze
dienstig konden zijn.
Om te beginnen verdiepte de bewinds
man zich in de gebeurtenissen van Fe
bruari in Noord-Afrika. Hij verklaarde,
dat de Engelsche troepen bij him aan
komst te Benghazi zoo moegestreden wa
ren en hun voertuigen dermate geleden,
dat zij eerst wat moesten uitrusten en hun
voertuigen moesten repareeren. Onder
deze omstandigheden was het onmogelijk
nog voorbij Benghazi op te rukken. Een
opmarsch naar Tripolis was uitgesloten.
Vervolgens deelde Eden den afgevaar
digden mede, dat op dezelfden dag, waar
op de Britsche troepen te Benghazi waren
aangekomen, te Londen een nota van de
Grieksche regeering was ontvangen, waarin
geïnformeerd werd welke hulp Groot Brit-
tannië aan Griekenland kon verleenen.
Men had nu, aldus de minister, de keus
vrij uitgebreide troepenmassa's te Bengha
zi te laten liggen of Griekenland te hulp
te komen. In de veronderstelling, dat de in
Cyrenaica achtergelaten troepen voldoen
de zouden zijn om tegen iedere bedreiging
stand te houden, besloot men aan Grie
kenland hulp te verleenen. Hij, Eden, zoo
wel als de opperbevelhebber van de Brit
sche strijdkrachten waren naar Athene ge
gaan om met de Grieksche staatslieden te
confereeren. ,,Als wij Griekenland niet te
hulp waren gekomen", zoo verklaarde hij,
„dan konden wij niet meer met opgeheven
hoofd voortgaan."
Ten aanzien van Joego-Slavië verklaarde
de minister, dat de mobilisatie aldaar eerst
op gang was gekomen, toen de nieuwe re
geering aan het roer kwam. Toen vras het
evenwel reeds te laat. Nopens Turkije
meende Eden, dat tusschen dit land en En
geland vriendschappelijk contact bestaat.
Ten slotte merkte hij omtrent de gebeurte
nissen In Irak op, dat de Britsche regee
ring besloten is haar „rechten" in Irak te
handhaven.
Bulteniandsche Berichten
ZEVEN MENS CHEN DOOR MIJN
OMGEKOMEN.
Norsk Telegrambyra imeldt, dat ten Wes
ten van Bergen zeven menscben door een
aangespoelde mijn, die in zee gevonden
werd, om het leven gekomen zijn. Men
probeerde de myn zelf te laten springen
en toen dit niet gelukte, nam men aan,
dat het projectiel niet geladen was. Men
trok de mijn aan land, waarna zij plotse
ling explodeerde met 'het noodlottige ge
volg, dat zeven omstanders op slag gedood
werden.
AARBEVING EN MANDSJOEKWO.
In het Noorden van MamdsjoeOtwo is gis
teren, in den vroegen oohtend, een aardbe
ving gevoeld, welker middelpunt in een
streek 370 k.m. ten Noord-Noordoosten van
Oharbin vermoed wordt of in de streek
van Hoelan ten Noorden van Charbin. Be
richten uit Charbin melden, dat 25 perso
nen bij de instorting van een steenfabriek
te Soeihoea in de provincie Hailoengkiang
om het leven gekomen zijn. In dezelfde
stad werden bovendien nog acht personen
gedood en een groot aantal ernstig ge
wond. Vele huizen werden verwoest, o.a.
het Hogoeshin hotel te Soeihoea.
ALLE MILITAIRE STEUNPUNTEN IN DE
AEGAEISCHE ZEE IN DUITSCHE
HANDEN.
Met de bezetting van de beide groote
eilanden Mythilene en Chios door afdee
lingen van het Duitsche leger zijn alle
militair belangrijke steunpunten der eilan
den en In de Aegaeische Zee in Duitsche
handen. Tevens is daarmede de verbinding
met de Italiaansche steunpunten in den
Dodekanesos tot stand gebracht, waar
door tegen eventueele aanvallen van de
Britsche vloot in de Aegaeische Zee een
hecht afweerfront gevormd is, dat zich uit
strekt van Rhodos aan de Zuidwestkust
van Klein-Azië tot aan de kust van Thes-
salië, aan den Noordelijken rand van de
Aegaeische Zee.
Het Duitsche luchtwapen heeftin het
Oostelijk deel van de Middellandsche Zee
nieuwe belangrijke steunpunten voor zijn
verdere acties verkregen. Op den Pelopon-
nesos, vooral op het Zuidelijk deel van het
schiereiland, zijn de geografische voorwaar
den voor de acties van formaties van het
luchtwapen buitengewoon gunstig. Men
kan aannemen, dat de krachtige acties,
waarmede het Duitsche luchtwapen reeds
tijdens den Balkanveldtocht den opmarsch
van het leger ondersteunde, in de aller
naaste toekomst voortgezet zullen worden.
Opmerkelijk hierbij is het feit, dat voor
het optreden van deze formaties de af
stand naar Noord-Afrika aanzienlijk korter
is geworden. Voor het ingrijpen in den
strijd om Tobroek is b.v. de afstand van
1000 kilometer, gerekend van Sicilië, ge
daald tot 550 kilometer.
JAPANSCHE OPERATIES IN CHINA.
Japansche troepen, die in de omgeving
van Han'kau gelegerd zijn, hebben van
ochtend een aanvang gemaakt met mili
taire operaties tegen tien Chine esohe di
visies, die omstreeks 150 k.m. ten Noorden
van Hankau langs den spoorweg Feking-
Hankau waren geconcentreerd en vandaar
de Japansche stellingen aan den voet van
het Tapich-gebergte bedreigden. Naar een
Japansch frontbericht meldt, hebben de
Japanners vanmiddag de eerste verdedi
gingslinie van de Chineezen geforceerd en
zijn tot de achtervolging van den terug
trekken den vijand overgegaan.
Radio-programma
DONDERDAG 8 MEI
Nederlandsch Programma. HILVERSUM
I, 415,5 M. 6.45 Gramofoonmuziek 6.50
Ochtendgymnastiek 7.00 Graimofoonmu-
Aan den voet van den
Vesuvius. Duitsche soldaten
beschouwen den geheim*
zinnigen berg
(Weltbild Pax-Holland)
ziek 7.45 Ochtendgymnastiek 8.00 BNO
Nieuwsberichten 8.15 Dagopening (uit
zondering voorbereid door het Vrijz. Prot.
Kerkcomité) 8.25 Gewijde muziek (gr.
pl.) 8.45 Gramofoonmuziek 9.45 Voor
ed huisvrouw 9.17 Gramofoonmuziek
10.00 Ensemble Willy Kok (10.25—10.35
Gramofoonmuziek) 11.00 Voor den boer
11.20 Vocale duetten met pianobegelei
ding en gramofoonmuzie k12.00 Ensem
ble Bandi Balogh 12.30 Gramofoonmu
ziek 12.42 Almanak 12.45 BNO:
Nieuws- en economische berichten 1.00
Puszta-orkest 1.35 Ensemble Bart Ek-
kers 2.10 Voor de vrouw 2.30 Hobo en
orgel 2.50 Zang met pianobegeleiding
3.10 Hobo en orogel 3.30 Pianovoor
dracht 4.00 Gewijde muziek (gr.pl.)
4.30 „Brussel: Het théatre de la Monnaie",
causerie (met gramofoonmuziek) 5.15
BNO: Nieuws-, economische- en beursbe
richten 5.30 Cello met pianobegeleiding
6.00 Gramofoonmuziek 6.15 Sport en
lichamelijke opvoeding 6.30 Ensemble
Erika Helen 7.00 BNO: Vragen van den
dag 7.15 Ensemble Erika Helen 7.45
Causerie „Ik was er zelf bij" 8.00 BNO:
Nieuwsberichten 8.15 Spiegel van den
dag 8.30 Omroeporkest en solist 9.25
Gramofoonmuziek 9.30 BNO: Engelsche
berichten 10.00 BNO: Nieuwsberichten.
Sluiting.
Nederlandsch Programma, HILVERSUM
II, 301,5 M. 6.45 Gramofoonmuziek
6.50 Ochtendgymnastiek 7.00 Gramofoon
muziek 7.45 Ochtendgymnastiek 8.00
BNO: Nieuwsberichten 8.15 Gramofoon
muziek 10.00 Morgendienst (uitzending
voorbereid door de Christ. Radio Stich
ting) 10.20 Zang en piano 11.30 De
clamatie 11.45 Gramofoonmuziek 12.00
Berichten 12.15 Omroeporkest 12.45
BNO: Nieuws- en economische berichten
1.00 Orkest Eloward 1.45 Gramofoonmu
ziek 2.00 Viool ij piano 2.30 Gramo
foonmuziek 2.45 De Romancers en solis
te 3.30 Voor de zieken 4.00 Gramo
foonmuziek 4.30 Kinderkoor 5.00 Le
zen van Christ, lectuur (uitzending voorbe
reid door de Christ. Radio Stichting) 5.15
BNO: Nieuws-, economische- en beursbe
richten 5.30 Orgelconcert 66.00 Lezing
„De werkgelegenheid in dezen tijd" 6.15
Musette-ensemble „Les gares de Paris" en
gramofoonmuziek 6.45 Gramofoonmuziek
7.00 BNO: Persoverzicht voor binnen- en
buitenland 7.15 Gramofoonmuziek
7.45 Gramofoonmuziek 8.00 BNO:
Nieuwsberichten 8.15 Spiegel van den
dag of gramofoonmuziek 8.30 Omroep -
symphonie-orkest en solist. Intermezzo:
„Nederlandsche bouwmeesters in Mün-
chen", vraaggesprek 10.00 BNO: Nieuws
berichten, sluiting.
GEM. RADIO DISTRIBUTIE-BEDRIJF
le programma: 6.4522.00 Hollandsch
programma 22.0024.00 Duitsch pro
gramma.
2e programma: 6.4522.15 Hollandsch
programma 22.1523.00 Hollandsch pro
gramma, uitsluitend voor Radio Centrales.
23.00—24.00 Duitsch programma.
3e en 4e programma: 6.4524.00 Duitsch
programma.
"A
-vso*», 'tjonge J 'V
?UM5A*.
<111,
Van de .denkende" spoorkaartjes-automaat in het Centraal Station te Stockholm
wordt een dankbaar en druk gebruik gemaakt Een druk op den knop levert
tegen betaling tn verschillende muntsoorten prompt het gewenschte biljet
(W eltbild Pax- Holland)
