Zh-
CLtafrióxdïe uieteld 'ut opstand
tegen Engeland.
DE VIJANDELIJKHEDEN IN IRAK.
Commentaar op
Hitiers rede.
De strijd in het
Westen.
Japan en Amerika
KERKNIEUWS
DINSDAG 6 MEI 1941
DE LEIDSCHE CCUP.ANT
TWEEDE BLAD PAG. 5
iLCUiuMaS
^ARMENIË
RCBiZOUDC
(trabsom)
SAMSO&h
u^jir^t^AU
VjOCLT».
TÉHD2AU
KAÖWIW'
KAUPOET
TLgtx^.
MJOtKttR*NlSIBlN
MARDIN T
MARAS
fcoUt A
JOtbOEl"
JAM ADAM
iASSOER'
DUlTAUABAD
TAC5U5
Medshu
(5FAUAU
«DisfotL
ABOE-4fTMAL y-
foGDM)
karbeia
1 R A K 2^
lEw&El-Scu m*uo»at]
^Damascus S
JERUZALEM
iéAmmau
LftUD^REHttU
PROV1WOC
SpooOWE&W
bpobnvvcGcu i« AAMtea
Gcoote VEO VEEO &*r£+KM
OllELClDlNGEN
POM&TATIOM»
PEJg.nl. r.DM vtLOCM
KOEWEIT
IH6UM.U nor}**
OOK ELDERS BOTSINGEN
EN BETOOGiNGEN.
DE SITUATIE TE BASRA
Uit Bagdad is volgens D. N. B. te Stam
boel bericht ontvangen, dat de Iraksche
luchtmacht op het vliegveld Sedr el Seb-
hane door bommen groote schade heeft
aangericht, hetgeen door foto's is beves
tigd. Het vliegveld Habanyah is sinds Za
terdag door Iraksche troepen bezet. Basra
is geheel door Iraksche troepen ingesloten.
De krijgsverrichtingen der Iraksche troe
pen worden overal met succes voortgezet.
De petroleumvelden van Hadiki en Kir-
koek bevinden zich stevig in Iraksch bezit.
Men bevestigt dat de Iraksche troepen
de petroleumleiding naar Haifa verbroken
hebben.
Een Engelsche tankaanval op het woes
tijnfort Roetbah op de route Damascus
Bagdad is door Iraksche troepen met succes
afgeslagen.
Naar D. N. B. uit Beiroet verneemt, heb
ben de Iraksche troepen in het Westen des
lands het vliegveld Sin el Daban omsin
geld en voor een gedeelte reeds bezet. Het
vliegveld staat onder het vuur van de Irak
sche artillerie. De daar door de Engelschen
verzamelde voorraden benzine zijn in brand
geschoten. Uit het Zuiden van Irak wordt
levendige bedrijvigheid van artillerie over
en weer gemeld.
Het Britsche bericht, dat de Iraksche
strijdkrachten uit Basra zijn verjaagd,
wordt van Iraksche zijde geloochend, naar
te Beiroet vernomen wordt. Naar het heet,
zijn er in het geheel geen Iraksche troepen
te Basra geweest, dat door de Engelschen
bezet wordt gehouden, maar zij hebben
de havenstad nauw omsingeld. Bij een coup
op het vliegveld Sindebane is weer een
reeks Britsche vliegtuigen vernield.
De kortegolfzender van Bagdad heeft
Maandagavond medegedeeld, dat Arabische
troepen uit Transjordanië zich hebben aan
gesloten bij de Iraksche troepen.
Het Iraksche ministerie van buitenland-
sche zaken, zoo wordt uit Bagdad gemeld,
is een bespreking gehouden van de stam
hoofden, die den ministerpresident Kaylani
troepen, wapens, uitrustingsstukken en
geld ter beschikking stelden. De Groot
moefti van Jeruzalem, die zich in Bagdad
bevindt, heeft de Arabieren van Palestina
tot actieve deelneming aan den strijd van
Irak tegen Engeland, dat de ware vijand
van de Arabische wereld is, opgeroepen.
De Turksche bladen spreken de hoop uit,
dat het EngelschIraksche conflict spoe
dig zal eindigen. Anders, aldus schrijven
zij, bestaat het gevaar, dat de oorlog zich
tot de Arabische landen uitbreidt
Volgens uit Aden ontvangen berichten,
heeft de bevelhebber van de Britsche strijd
krachten in Aden om versterkingen voor
zijn garnizoenen gevraagd. De gespannen
toestand van de bevolking in Yemen en
Hadramaut maakt het noodzakelijk, dat
veiligheidsmaatregelen genomen worden
aan den uitgang van de Roode Zee.
BOTSINGEN IN EGYPTISCHE STEDEN
Volgens uit Egypte ontvangen berichten
zijn er in verband met de gebeurtenissen
in Irak, tal van botsingen tusschen de Ara
bische jeugd en de politie voor Irak op touw
gezet. De Egyptische jeugdpartij „Misrel-
fata" heeft den Irakschen ministerpresi
dent Kaylani telegrafisch in kennis gesteld
van haar bereidwilligheid om met hem
goed en bloed voor den vrijheidsstrijd tegen
Engeland beschikbaar te stellen.
In zijn Arabische uitzending van berich
ten op Maandagavond heeft de omroep van
Cairo gemeld, dat de Egyptische regeering
aan de Iraksche regeering in een nota heeft
medegedeeld, dat zij de betrekkingen met
Irak in stand wil houden.
ANTI-BRITSCHE STEMMING
TE DAMASCUS
De anti-Britsche stemming in Damascus
neemt steeds heftiger vormen aan. Er zijn
demonstraties voor Irak gehouden, waar
aan werd deelgenomen door talrijke sjeiks
en studenten. Irak werd gehuldigd als de
„voorvechter der vrijheid van Arabische
volk''. Voor het Britsche consulaat te Da
mascus werden eveneens vijandige betoo
gingen gehouden. Het consulaat moest
door de politie beschermd worden. In vele
wijken zijn commissies gevormd, die geld
voor Irak verzamelen.
DE ONLUSTEN IN PALESTINA
De onlusten in Palestina breiden zich uit.
Naar uit Jeruzalem wordt gemeld, zijn ook
te Toelkarem in Midden-Palestina overval
len op Britsche soldaten gepleegd. Ook
worden onlusten uit Zuid-Palestina en wel
uit het gebied van Gaza gemeld. De politie
autoriteiten hebben het luisteren naar de
Iraksche radio verboden.
Honderden Arabieren hebben ondanks de
Britsche bewakingsmaatregelen de Irak
sche grens overschreden om zich ter be
schikking van de Iraksche regeering te
stellen. Ook uit Syrië meldt men, dat velen
de grens naar Irak overschreden hebben.
BEMIDDELING VAN EGYPTE
EN TURKIJE
De avondbladen te New-York maken
melding van een arbitrageaanbod van
Egypte en Turkije in het Iraksche conflict.
Volgens een bericht van Associated Press
uit Cairo zou de Egyptische regeering na
langdurige beraadslaging haar bemiddeling
hebben aangeboden. In een bericht uit
Londen aan hetzelfde agentschap wordt ge
zegd, dat de Britsche regeerign als voor
waarde voor iedere onderhandeling eischt,
dat de Iraksche troepen van het luchtsteun-
punt Habbaniyah worden teruggetrokken.
BERLIJN NEEMT EEN AFWACHTENDE
HOUDING AAN
De spanning tusschen Engeland en Irak
komt thans ook in de Duitsche bladen op
den voorgrond. De bladen maken van de
gebeurtenissen slechts melding door het pu-
bliceeren van de berichten zonder een eigèfh
standpunt of een prognose over den ver-
moedelijken afloop van de dingen te geven.
Oogenschijnlijk, zoo verneemt A.N.P., be
schouwt men de gebeurtenissen in Irak als
een spontane afweer tegen een met geweld
gepaarde en met het verdrag in strijd zijn
de Britsche inmenging. Het heeft er tot
dus verre niet den schijn van, dat men van
Duitsche zijde aan het Iraksch-Engelsche
conflict een directe beteeken is in verband
met den oorlog tegen Engeland wil hechten,
hoewel dit conflict natuurlijk een symp
toom is van de crisis, waarin de positie van
Engeland in het Naburige Oosten is ge
raakt, alsmede van Engelands houding te
gen andere volken. Deze houding verklaart,
waarom totdusver het officieele standpunt
van Duitsche kringen niet is gepubliceerd.
- „De gebeurtenissen in Irak verheugen ons
zeer", heeft men gisteren van bevoegde
zijde in de Wilhelmstrasse verklaard. Hier
aan werd naar de correspondent van het
Zwits. Tel. Ag. seint toegevoegd, dat de
Turksche bladen verscheidene commentaren
op de gebeurtenissen in Irak hebben gele
verd, ofschoon in het midden werd gelaten,
welke strekking deze commentaren wel
hadden, al merkt men op, dat sommige bla-
TOELICHTING VAN BERLIJN.
Van welingelichte zijde verneemt de Ber_
lijnsche correspondent van het A N. P.:
In het middelpunt van de belangstelling
van alle politieke kringen te Berlijn staat
de gisteren door den Führer in den Rijks
dag gehouden rede. Tot recht begrip van
de waarachtige en zinrijke formuleeringen
van den Führer, zoo vernam men te Ber
lijn algemeen, is elke commentaar overbo
dig, daar de woorden van den Führer voor
Zich zelf spreken en in het bijzonder het
fiere rapport over het verloop van den
Ealkanveldtocht van drie weken elk ver
helderend woord overbodig maken.
Ook in de Wilhelmstrasse was de
gisteren door den Führer gehouden re
de het voornaamste onderwerp van
den dag. Vragen van de buitenlandsche
journalisten hadden in de eerste plaats
betrekking op de plaats waarin de
Führer zei, dat Duitschland het vol
gende jaar nog betere wapenen zal
bezitten. Van Duitsche zijde werd op
gemerkt, dat de zin van deze woorden
in de eerste plaats moet worden be
schouwd als een antwoord op de van
Engelsch-Amerikaansohe zijde telkens
weer opgezette stelling als zouden de
Duitschers eenvoudig dit jaar den oor
log moeten eindigen. Daarom zou het
er voor de Engelschen slechts op aan
komen dit jaar vol te houden. Deze
bewering heeft de Führer op de juiste
wijze beantwoord. Voor 't overige is de
stellige zekerheid van de overwinning,
welke thans iederen Duitscher bezielt
de stabiele grondslag, waarop het Duit
sche rijk berust. Het belangrijkste is
niet, wanneer de oorlog afloopt, doch
de zekerheid, dat hij in elk geval met
de overwinning van de spil zal afloo-
pen.
den binnenkort het einde van het conflict
verwachten.
„Ten aanzien van de houding van de
Turksche regeering in het Iraksch-Engelsch
conflict, is nog niets bekend", zei de woord
voerder. Ook over de reactie in Rusland
zijn nog evenmin berichten te Berlijn ont
vangen. „De Duitsche regeering volgt de
gebeurtenissen in Irak met de grootste be
langstelling", zeide hij tenslotte.
Nadat de Duitsche bladen zich in hun be
richtgeving over Irak aan de feiten hebben
gehouden zonder eenigen commentaar te le
veren alleen Der Angriff gaf een kort
artikel heeft de officieuse Diplomatisch-
politische Korrespondenz een uitvoerig ar
tikel aan die moeilijkheden gewijd. Het blad
komt tot de slotsom, dat Engeland het moed
willig op een krach in Irak heeft laten aan
komen. „Wel beschuldigt Engeland de spil-
gendheden onrust in Irak te hebben ge
zaaid, maar de waarheid is", aldus de Di-
plo, „dat een dapper volk op Groot-Brittan.
nië wraak heeft genomen voor zijn pogin
gen om de heele wereld zijn heerschappij
op te dringen".
DE ONRUST IN BRITSCH-INDIë.
Volgens te Kaboel ontvangen berichten
hebben zich in de omgeving van Madras
ernstige botsingen voorgedaan, tusschen
de Britsch-Indische bevolking en de politie.
De aanleiding was, dat de politie wegens
burgerlijke ongehoorzaamheid tegen een
jndiër optrad. Een menigte van 3000 men-
sohen bestormde de gevangenissen. De po
litie schoot, met het gevolg, dat talrijke
Indiërs gewond werden. Volgens geruchten
zou de leider der Khaksar Allama Mach-
rig, die reeds langer dan een jaar te Nel-
'ore gevangen zit, in levensgevaar verkee-
ren. Dit gerucht heeft onder de Khaksars
veel ongerustheid gewekt.
Volgens berichten uit Britsch-Indië
heeft de algemeene staking in de Poends-
jaab, waarmee de Britsch-Indiërs protes
teerden tegen de nieuwe Britsche ver
keersbelasting, de regeering thans gedwon
gen deze belasting weer in te trekken. In
Britsch-Indische kringen wordt deze maat
regel als een groot succes van het lijdelijk
verzet opgevat.
AANVAL OP LYMPNE.
Enkele Duitsche gevechtsvliegtuigen heb
ben gisteren, naar het D. N. B. verneemt,
.n scheervlucht van 50 M. hoogte het vlieg
veld Lympne met schietwapens aangeval
len en groote successen geboekt. Vier Spit-
lirejagers, die gereed waren om op te stij
gen, werden in brand geschoten en een an
dere machine van hetzelfde type bescha-
digdd. Ook slaagde men er in een tankauto
.n brand te schieten. Voorts werden ba
rakken met machinegeweren beschoten.
Een andere groep Duitsohe gevechtsvlieg
tuigen viel eveneens in scheervlucht van
40 M. hoogte het vliegveld Mamston aan
en wierp verscheiden bommen tusschen
drie bommenwerpers van het type Bristol
Blenheim, die in brand vlogen. Ontplof
fingen en groote rookslierten werden waar
genomen, zoodat verwacht kan worden,
dat deze toestellen vernietigd zijn.
Omtrent de buitengewoon omvangrijke
operatis van het Duitsche luchtwapen gis
ternacht wordt nog gemeld, dat behalve de
reeds genoemde plaatsen nog een groot
aantal havens en vliegvelden aan de kust
en in het geheele binnenland van Enge
land zijn aangevallen. Herbij ontstonden
cok enkele luchtgevechten, waarbij in de
nabijheid van een der aangevallen vlieg
velden een Britsche bommenwerper neer
geschoten en bij de kust nog een exem
plaar zwaar beschadigd werd, zoodat het
een noodlanding moest maken. Bovendien
werd ter hoogte van Huil nog een vracht-
toot van 4000 brt. door bom treffers zwaar
beschadigd.
BRITSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN
DUITSCH GEBIED.
In den nacht van 5 op 6 Mei heeft het
Britsche luchtwapen een aantal vluchten
gemaakt naar Zuid- en Zuid-West-Duitsch-
iand. Op verschillende plaatsen, o. m. op
bekende Kurorten werden brisant- en
brandbommen geworpen. Talrijke bommen
vielen zonder schade aan te richten op open
veld. De aangerichte schade is over het
algemeen gering.
DE OORLOG TER ZEE.
In het Canadeesche Lagerhuis heeft de
Canadeesche minister van marine, naar uit
Cttawa gemeld wordt, medegedeeld, dat
bij het tot zinken brengen van een niet met
i.ame genoemd schip 75 leden van de weer
macht om het leven zijn gekomen.
UITLATINGEN VAN MATSOEOKA.
Het sarcastische tegenvoorstel van den
Japartschen minister van buitenlandsche
zaken, Josoeko Matsoeoka, dat president
Roosevelt of de minister van buitenlandsche
zaken, Cordell Huil,. Japan moesten bezoe
ken om zich met de werkelijke situatie daar
te lande vertrouwd te maken, heeft hij het
Amerikaansche publiek met één slag alle
illusies over de houdir.g van Tokio wegge
vaagd.
Ter aanvulling publiceert de „New York
Times" een interview van Walter Duranty,
correspondent te Tokio van de North Ame
rican News Paper Alliance, met Matsoeoka.
Indien de situatie nog eenigszins duister
gebleven mocht zijn, dan is daarvan na dit
Interview geen sprake. Hierin verklaarde
Matsoeoka, dat Japan toegetreden is tot
het Driemogendhedenpact om de Ver. Sta
ten buiten den oorlog te houden. Indien de
Ver. Staten in vijandelijkheden met Duitsch
land verwikkeld mochten worden, dan zal
Japan zich op gronden van loyauteit en
nationale eer verplicht gevoelen den strijd
tegen de Vef. Staten op te vatten.
Op de vraag van den Amerikaanschen
correspondent, of dit ook gold voor het
geval, dat de Ver. Staten door de door Roo
sevelt bepleite neutraliteitspatrouille of
door Amerikaansche konvooien met Duit
sche duikbooten of Vliegtuigen in conflict
zouden geraken, antwoordde Matsoeka on
dubbelzinnig bevestigend.
Voor den Duitschen Rijksdag sprak Adolf Hitler Zondag over den huidigen internationalen
toestand en de Duitsche overwinningen op den Balkan. De Führer tijdens zijn rede
(Teleioto Of bij-Holland)
SPOED BLJ DEN BOUW VAN
BOMMENWERPERS.
In een schr\jven.aan den Amerikaanschen
minister van oorlog, Stimson, heeft presi
dent Roosevelt een „onmiddellijke, aanzien
lijke uitbreiding" bij den bouw van zware
bommenwerpers geëischt, omdat het tempo
bespoedigd moet worden, teneinde de „de
mocratische superioriteit in de lucht" te
verzekeren. De versterkte bouw van zware
bommenwerpers is onvoorwaardelijk noo-
dig voor de verdediging van Amerika en
andere democratische landen.
DE PORTUGEESCHE GARNIZOENEN OP
DE ATLANTISCHE EILANDEN
VERSTERKT
In de straten van de Portugeesche hoofd
stad trok gisteren het groote aantal militai
ren de aandacht. Er zijn te Lissabon aan
zienlijke contingenten geconcentreerd, die
eerlang naar de eilanden in den Atlanti-
schen Oceaan worden gezonden ter verster
king van de garnizoenen op de Azoren en
den Kaap Verdische eilanden. Een batal
jon infanterie uit Pombal zou gisteren aan
boord van de Quanza naar Praia op de
Kaap Verdische eilanden vertrekken, zoo
meldt Schweizer Press Tel.
Nader meldt D.N.B.:
Het eerste transport voor de Kaap Ver
dische eilanden is gisteren met het s.s. Mou-
sinno uit Lissabon vertrokken. Bij het ver
trek waren aanwezig de minister-president
Salazar en de minister van koloniën. Het
transport bestaat uit afdeelingen artillerie
en infanterie. De komende dagen volgen
andere transporten.
NATIONALE NOVENE
Ter eere van de kleine H. Theresia
van 17—25 Mei.
De blijde Meimaand brengt ons ook weer
de gelegenheid, ons tot U te richten met
den oproep tot deelname aan onze groote
novene.
We gaan de kleine H. Theresia nog eens
herinneren aan haar belofte: „Na mijn
dood zal ik een regen van rozen doen
neerdalen op aarde".
Indien ooit, dan heeft zij immers nu de
gelegenheid, die woorden waar te maken.
Wat is er veel leed te troosten, veel moed
in te spreken, wat zijn er veel wonden te
heelen, geestelijk en lichamelijk! Haar
gevoelig hart, dat tijdens haar aardscne
leven al niet kon verdragen dat de even-
mensch leed, zonder dat ze aanstonds te
hulp schoot, is thans nog véél meer bereid
om te troosten en te verzachten.
Roepen we dan met veel vertrouwen en
groote vurigheid haar hulp in voor allen,
die op een of andere wijze door de tijds
omstandigheden te lijden hebben. Vooral
voor hen, die zich in levensgevaar be
vinden of er nog in zullen komen.
Laten we vooral niet twijfelen aan de
uitwerking van onze smeebeden: want
geen enkel gebed gaat verloren. Al ver
krijgt het ook niet onmiddellijk den zoo
vurig-verlangden Vrede, 't zal in elk geval
toch vruchten voortbrengen in de zielen.
Noveengebedjes kunnen aan ons klooster
aangevraagd worden.
Zusters Karmelitessen
Egmond a. d. Hoef (N.H.)
Katholiek Comité van actie
„Voor God"
DRINGENDE OPROEP
Wij voelen ons genoodzaakt,
opnieuw een dringend beroep
te doen op al onze kinderen
zonder uitzondering, overal
ter wereld, om gedurende de
komende maand, die aan da
maagdelijke Moeder Gods is
toegewijd, dagelijks met hun
gebeden en smeekingen tot haar
altaar te gaan.
