Rechtspositie van den journalist
fMomentje
De distributie
ZATERDAG 3 MEI 1941
32ste Jaargang No. 9939
^eÊcid&eheSoii/fca/nt
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
Engelsche bommen op
Nederland
V Over: antipapisme
Een van de, de eenheid van ons volk ont
bindende ziekte-verschijnselen is het be
kende anti-papisme.
Het anti-papisme, dat even gevaarlijk is
als onredelijk, even taai als dom.
Het anti-papisme, dat den katholieken
mede-burgers alles aanwrijft, alles durft
aanwrijven zonder ook maar te denken aan
een plicht om te bewijzen.
De katholieken zouden minder vader
landslievend zijn dan anderen, minder be
trouwbaar in overheidsfuncties, enz. En
men zal bij al zulke grove beschuldigingen,
bij alle beleedigende en grievende insinua
ties geen enkel argument, geen schijn zelfs
van een betoog vernemen.
Dat is het anti-papisme. De katholieken
hebben het gedaan!
In de vandaag verschenen aflevering vgn
de R.K. Staatspartij zijn twee artikelen ge
wijd aan mr. C. Goseling wiens verschei
den door ons allen innig betreurd wordt.
V. (Verschuur), die een dier artikelen
heeft geschrevep met diep gevoel, fijn en
teer herinnert ook aan het anti-papisme,
dat zich wild en woest op Goseling heeft
geworpen. Wij citeeren:
„Daar kwam bij het is noodig, om
dit leven te verstaan, het te zeggen
dat een anti-katholieke moesson lang
zaam maar zeker kwam opzetten. Gose
ling hij mocht dan al in werkelijk
heid de beste en oprechtste van alle
patriotten zijn werd het adres waar
tegen de bezwaren moesten worden ge
richt
Hem deerde dat niet. Hij stond zijn
man. Doch toen hij daarop ook nog mi
nister geworden was, nam het verzet
zoodanig vormen aan, dat men in latere
jaren daarover zich schamen zal. Zoo
als ook na den dood van Abraham Kuy-
per is vertoond.
Uiterlijk deerde hem dat alarm ook
toen nog niet. Zij, die hem na stonden
in het politieke leven, zullen van hem
geen klacht hebben gehoord. Voor hen
was het een schouwspel om nooit te
vergeten, hoe hij het alles droeg.
Maar geleden heeft hij.
Vooral omdat men er in slaagde hem
in zijn wetgevend werk te belemme
ren, weldra tot onvruchtbaarheid toe.
Ten slotte kwam na twee jaar minister
schap de crisis van 1939, voor geen ge
ring deel om hèm, waardoor zijn ge-
heele politieke loopbaan gezien een
groot deel der „publieke opinie" op
een dood spoor overging.
Wij schrijven dit zonder bitterheid,
imaar niet zonder smart.
Goseling heeft bijzonder zwaar ge
leden".
Och, mochten velen de oogen openen
voor het lijden, dat zij vaak hun mede
burgers veroorzaken door hun anti-papisti-
sche gevoelens, hun anti-papistische actie,
hun anti-papistisch gestook.
De volks-eenheid waarvoor niet ver-
eischt wordt een eenheid van geloof
eischt een eerbiediging van elkanders over
tuiging, eerlijke en ware overtuiging. Als
men de katholieke overtuiging kende
wij aarzelen geen moment, dat te verkla
ren zou het geen enkel eerlijk mensch
ook maar eenigermate moeilijk vallen, die
ook te eerbiedigen; integendeel!
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
EEN UITSTEKENDE ORDE
MAATREGEL.
DeUtrechtsche Courant
schrijft:
„De regeeringscommissaris van Haarlem,
de heer Plekker, heeft aan vrouwelijke
personen beneden de 21 jaar verboden zich
na 9 uur des avonds zonder begeleiding en
zonder ouderlijke vergunning in lokalen
te bevinden, waar sterke drank geschonken
wordt. De exploitanten dezer gelegen
heden mogen haar ook niet toelaten op
straffe van sluiting hunner localiteiten of
intrekking hunner drank vergunningen,
terwijl de overtreding der minderjarige
meisjes zelf kan worden gestraft met hon
derd gulden boete of vier weken hechte
nis.
Wij weten niet, wat de aanleiding ge
weest is voor den Haarlemschen regee
ringscommissaris om aldus in te grijpen.
Journaïistenbesïuit
afgekondigd
Verschenen is thans het besluit van den
secretaris-generaal van het Departement
van Volksvoorlichting en Kunsten betref
fende het beroep van journalist (Journa
ïistenbesïuit).
De voornaamste bepalingen zijn de vol
gende:
Artikel 1.
(1) Het bij wijze van hoofdberoep of op
grond van een benoeming tot hoofdredac
teur medewerken aan de vorming van den
redactioneelen inhoud van in het bezette
gebied uitgegeven nieuwsbladen of van
aldaar uitgegeven tijdschriften, welke
voorlichting geven op het gebied van het
volksleven, is, onverschillig of zulks ge
schiedt door artikelen, berichten of illus
traties, een openbare taak, welke, voor
wat betreft de daaraan verbonden be
roepsplichten en -rechten, bij dit besluit
van staatswege wordt geregeld.
(2) Zij, op wie deze taak rust, worden
journalisten genoemd. Niemand is gerech
tigd zich journalist te noemen, die niet
overeenkomstig artikel 7 in het Beroeps
register is ingeschreven.
(3) Alle journalisten zijn in het Verbond
van Nederlandsche journalisten vereenigd.
(4) Het Verbond van Nederlandscjie
Journalisten waakt er over, dat de be
roepsjournalisten elk voor zich hun plich
ten vervullen, en zorgt voor hun rechten
en hun welzijn.
Artikel S.
(1) De in dit besluit omtrent nieuwsbla
den gegeven bepalingen zijn eveneens van
toepassing ten aanzien van tijdschriften,
welke voorlichting geven op het gebied
van het volksleven.
Artikel 4.
Onder „medewerken aan de vorming
van den redactioneelen inhoud van in het
bezette Nederlandsche gebied uitgegeven
nieuwsbladen of van aldaar uitgegeven
tijdschriften, welke voorlichting geven op
het gebied van het „volksleven" wordt
mede verstaan: het verrichten van zooda-
nigen arbeid, indien deze niet in het be
drijf van een nieuwsblad of van zoodanig
tijdschrift plaats vindt, doch bij een on
derneming, welke bestemd is artikelen, be
richten of illustraties aan nieuwsbladen
of tijdschriften, als vorenbedoeld te leve-
Artikel 5.
(1) Journalist kan slechts zijn hij die:
1) Nederlander is,
2) den leeftijd van 21 jaar heeft bereikt,
3) vakopleiding heeft genoten,
4) de eigenschappen bezit, welke noo
dig zijn om de taak van het voorlichten
der openbare meening te vervullen.
Artikel 6.
(1) Vakopleiding heeft genoten hjj, die
gedurende ten minste een jaar bij de re
dactie van een nieuwsblad of bij een on
derneming, als bedoeld in artikel 4, in het
bezette Nederlandsche gebied is opgeleid
en daardoor de voor een journalist ver-
eischte kennis heeft verworven (leerling-
journalist) en dit kan aantoonen door een
getuigschrift der redactie. De opleiding bij
een in het buitenland uitgegeven nieuws
blad kan door het Verbond van Neder
landsche Journalisten gelijkgesteld wor
den met de opleiding bij een in het bezet
te Nederlandsche gebied uitgegeven
nieuwsblad.
Artikel 7.
(1) De toelating tot het beroep van
journalist geschiedt op gedaan verzoek
door de inschrijving in het Beroepsregister
van Journalisten.
(2) Dit Beroepsregister wordt ten kan
tore van het Verbond van Nederlandsche
Journalisten bijgehouden.
Artikel 12.
(1) Journalisten zijn verplicht hun be
roep naar eer en geweten uit te oefenen
en zich door hun gedrag zoowel in als bui
ten hun beroep de achting waardig te too-
nen, welke het vereischt.
Dat doet ook weinig terzake. Het moet
reeds in het algemeen juist worden ge
acht, dat minderjarigen zich niet in pubieke
gelegenheden als café's en dergelijke ver-
toonen zonder begeleiding en toestemming
van ouders of voogden. Dat is eenvoudig
een kwestie van eer en van discipline. Men
moet helaas vaststellen, dat vele jongeren
en waarschijnlijk ook menig ouder het na
tuurlijk gevoel daarvoor hebben verloren,
waaruit dan de noodzaak volgt voor de
overheid om terzake in te grijpen. Hoe
wel het ons dan ook spijt, dat de Haarlem -
sche maatregel noodzakelijk bleek, moeten
wij hem toch toejuichen en aan andere
gemeenten ter navolging aanbevelen."
(2) Het is de taak der journalisten de
stof, welke zij behandelen, waarheidsge
trouw weer te geven en naar hun beste
weten te beoordeelen.
Artikel 13.
Meer in het bijzonder zijn journalisten
verplicht al datgene uit de nieuwsbladen
te weren:
"1) Wat persoonlijke of groepsbelangen
op een de openbare meeuing misleidende
wijze met gemeenschapsbelangen verwart;
2) wat er toe leiden kan de belangen of
het streven naar gemeenschap van het Ne
derlandsche volk, zijn cultuur of econo
misch leven te verzwakken of de gods
dienstige gevoelens van anderen te kwet
sen;
3) wat de eer of het welzijn van een an
der wederrechtelijk aantast of zijn goeden
naam schaadt;
4) wat om andere redenen in strijd is
met de openbare orde en goede zeden.
Artikel 14.
De uitgever van een nieuwsblad kan een
journalist bij overeenkomst verplichten
tot het in acht nemen van richtlijnen ten
aanzien van het principieele karakter van
het nieuwsblad. De openbare plichten en
rechten van een journalist, welke voort
vloeien uit de artikelen 12, en 13, kun
nen door deze richtlijnen in geen geval
worden aangetast.
Artikel 17.
De hoofdredacteur is verplicht in over
eenstemming met den inhoud van zijn ar
beidsovereenkomst en met eventueele aan
vullende instructies van den uitgever, een
schriftelijk plan van werkverdeeling op te
stellen, waaruit moet blijken, welk gedeel
te van den redactioneelen arbeid elke jour
nalist moet verrichten en in hoeverre deze
tegenover andere journalisten de bevoegd
heid bezit hun aanwijzingen te geven.
Artikel 18.
De journalisten van een nieuwsblad dra
gen voor den redactioneelen inhoud daar
van in zooverre de beroeps-, straf- en ci
vielrechtelijke verantwoordelijkheid, als
zij de bijdragen daartoe zelf hebben gele
verd, of deze tot opneming hebben aange
wezen.
Artikel 20.
1.Elk journalist is krachtens zijn in
schrijving in het beroepsregister lid van
het Verbond van Nederlandsche Journalis
ten.
2. Het Verbond van Nederlandsche
Journalisten is een rechtspersoonlijkheid
bezittend publiekrechtelijk lichaam,. Zijn
zetel is gevestigd te 's-Gravenhage.
Artikel 26.
„De secretaris-generaal van het Departe
ment van Volksvoorlichting en Gunsten
kan een journalist bestraffen met waar
schuwing, geldboete en doorhaling van de
inschrijving in het beroepsregister."
Extra-rantsoen rijst
250 GRAM OP BON 21 VAN DE BOTER
EN VETKAART
De secretaris-generaal van het departe
ment van Landbouw en Visscherij maakt
bekend, dat voor het tijdvak van Zaterdag
3 Mei tot en met Zondag 25 Mei a.s. op bon
„21" van de boter- en vetkaart een extra
rantsoen rijst, rijstemeel, rijstebloem, rijst-
gries of gruttemeel (gemengd meel) van
250 gram beschikbaar wordt gesteld. Voor
zoover dit extra-rantsoen wordt betrokken
tegen inlevering van bonnen van de vet
kaart, zullen de winkeliers aan het publiek
een reductie van 0.03 per 250 gram op
den normalen prijs verleenen.
De winkeliers ontvangen het bedrag,
waarover zij reductie hebben verleend, door
bemiddeling van de plaatselijke distributie
diensten terug van de Middenstandsbanken.
Nader zal worden bekend gemaakt, op
welke wijze de detaillisten de bonnen „21"
van de boter- en vetkaart behooren in te
leveren.
Ten einde de bij het Centraal Distributie
kantoor ingeschreven detaillisten in de ge
legenheid te stellen, aan de vergroote vraag
naar lijst te voldoen, worden zij in de ge
legenheid gesteld, vanaf Maandag 5 Mei tot
en met Vrijdag 9 Mei a.s. tusschentijds de
met „23'' genummerde bonnen van de „bon
kaart algemeen", welke thans recht geven
op 250 gram rijst voor toewijzingen in te
wisselen. De vaste inleveringsdagen komen
daarbij te vervallen, zoodat de belangheb
benden onafhankelijk van hun codenum
mer de bonnen kunnen inleveren.
De inlevering der bonnen dient te ge
schieden in veelvouden van tien stuks, zoo
dat het gebruikelijke minimum van 40 bon
nen hierbij niet behoeft te worden gehand
haafd.
De grossiers zullen tijdig door de Neder
landsche Meelcentrale worden bevoorraad.
VIJF DOODEN, TWEE ZWAAR EN TWEE
LICHT GEWONDEN.
Het A.N.P. meldde gisteren:
In den afgeloopen nacht vlogen enkele
Engelsche vliegtuigen boven ons gebied.
Dt meeste bommen vielen op het vrije
veld of in het water. Toch ontstond ook
hier en daar eenige schade. Er werden zes
woonhuizen vernield en in een aantal
huizen werd glasschade aangericht. Te
zamen zijn er voorts helaas vijf dooden te
betreuren, twee zwaar en twee licht ge
kwetsten. Op enkele boerderijen werd
eenig vee gedood.
Koffiesurrogaat en thee
BON 30 GELDIG TOT EN MET 25 MEI
De secretaris-generaal van het departe
ment van Landbouw en Visscherij maakt
bekend, dat de met „30" genummerde bon
van de „bonkaart algemeen" recht geeft op
het koopen van 40 gram thee of 250 gram
koffiesurrogaat, officieele samenstelling. De
verbruiksperiode van den bon loopt van
Maandag 5 Mei tot en met Zondag 25 Mei
a.s. Het koopen op dezen bon is reeds ge
oorloofd op Zaterdag 3 Mei.
WINTERHULP#NEDERIAND
Nog is het seizoen, waarin de collecten
ten bate van Winterhulp Nederland wor
den gehouden, nog niet geheel afgesloten
vandaag was de laatste straatcollecte
of de leiding heeft reeds haar gedachten
laten gaan naar de komende Winter
periode, waarin op de Nederlandsche be
volking opnieuw een beroep zal moeten
v/orden gedaan in het belang van onze be
hoeftige landgenooten. We hebben thans de
groote nooden van een belangrijk ge
deelte van onze samenleving leeren ken
nen, en ieder, die hetzij van nabij hetzij
op andere wijze heeft kunen kennisnemen
van de resultaten van het Winterhulp-
werk, waardoor zooveel leed kon worden
verzacht, zal het er over eens zijn, dat
het dringend gewenscht is, alles in het
werk te stellen, om in het komende
winterseizoen zoo spoedig mogelijk met de
hulpverleening te kunnen beginnen. Want
dan zal de steun het meest mogelijke rende
ment afwerpen en, zal kunnen worden
voorkomen dat gezinnen, die steun noodig
hebben, daarop te lang moeten wachten en
dan bijna niet voldoende meer geholpen
kunnen worden.
In tegenstelling met het vorig jaar, toen
Winterhulp Nederland nog moest worden
opgericht en allerlei moeilijkheden moes
ten worden overwonnen, is er thans een
organisatie, welke voor haar taak berekend
is en alles er op zet het gestelde doel zoe-
veel mogelijk te verwezenlijken.
Maar daarvoor moet zij over de noodige
middelen kunnen beschikken en daarom
heeft de directeur-generaal overwogen, op
welke wijze ook de zomermaanden voor
het Winterhulp-werk productief zouden
kunnen worden gemaakt, waarbij vastge
houden moest worden aan het besluit, in
deze maanden geen collectes te houden.
Naast andere plannen was in dit verband
ook de gedachte aan het organiseeren van
een loterij naar voren getreden. Bij een
nauwkeurig onderzoek van de verschillen
de plannen en de daaraan verbonden prak
tische moeilijkheden, kwam het denkbeeld
van een loterij meer en meer op den voor
grond, en, hoewel daartegen naast voor-
deelen ook nadeelen konden worden aan
gevoerd, heeft de directeur-generaal ten
slotte besloten, tot deze inkomstenbron als
de meest doeltreffend te moeten overgaan.
Deze loterij, welke een bijzonder karak
ter draagt, zal half Mei een aanvang
nemen. Zij is streng als een loterij-affaire
opgezet en de volledige netto-opbrengst zal
ten goede komen Van de Winterhulpactie
voor het komend Winterseizoen.
De organisatie berust bij Winterhulp
Nederland zelf, al zullen bankinstellingen,
loterijagentschappen, reisbureaux en ook
collecteurs en collectrices van de Neder
landsche Staatsloterij voor zoover zij daar
voor willen worden ingeschakeld, mede
werking verleenen, terwijl buiten deze be
slaande organisaties Winterhulp een z.g.
straatverkoop ter hand zal nemen.
Het aantal loten bedraagt 6 millioen en
de prijs is bepaald op slechts 50 cents per
lot. De ontvangsten zullen derhalve 3 mil
lioen gulden bedragen, waarvan 1 millioen
aan prijzen en premies zal worden uitge
keerd.
Er zijn 30 prijzen van 1000 gulden, 212
van 500 gulden, 340 van 100 gulden, 720
RUST EN MELK.
Hoera, wij krijgen een extra rant
soen rijst! Gek, dat wij bij bonnen al
tijd praten van krijgen, en wij krij
gen toch op onze bonnen niets, als het
bonnenimateriaal niet wordt geassis
teerd door onze portemonnaie. Maar
goed wij „krijgen" dan nu een extra
rantsoen rijst. En je bent tegenwoor
dig al blij, als er iets te koop is, al is
het dan ook met mondjesmaat.
Mijn lieve spruiten echter lusten
geen rijst, zij schijnen het gek te vin
den al die losse korreltjes in hun
mond. Vroeger werd er nogal eens cho
colade overheen gestrooid, maar dat
gaat ook al niet meer. Nu is er alleen
de melk. En laat nu op den eersten
dag van de melkdistributie de melk
aanbranden. Als je nu niet van rijst
houdt en je krijgt dan rijst met aan
gebrande melk, is dat niet zoo prettig.
Ik heb dus een redevoering tot mijn
kinderen gehouden, waarin ik betoog
de:
le dat de Nederlandsche wetgever
bij de distributie van melk nu eenmaal
geen rekening heeft gehouden met de
mogelijk van aanbranden en dus geen
aangebrande melkkaarten beschik
baar heeft gesteld.
2e dat wij tegenwoordig meer op de
voedingswaarde hebben te letten dan
op den smaak.
3e dat ook in aangebrande melk
de vitaminen aanwezig blijven.
Waar de oudste van zes huilend en
met een mond vol van het aangebran
de spul tegen inbracht: Ja maar, de
vitaminen zijn ook aangebrand. Ik
proef het
Wat moet dat van de zomer, als de
melk zuur wordt....
V-
WILT U IETS WETEN?
Iedereen heeft tegenwoordig wel eens
moeilijkheden met de distributie. Het is een
veelomvattend vraagstuk en dit niet alleen
wat de bonnen betreft.
Er zijn nu eenmaal honderden andere
artikelen, die zelfs niet per bon, maar
langs den omweg der speciale vergunnin
gen dienen te worden aangeschaft, indien
tenminste die vergunning kan worden ver
leend.
Honderden vragen en moeilijkheden zijn
er. Hoe komen wij aan een huwelijksuitzet,
hoe aan luiers voor de baby? De kleintjes
groeien uit hun schoenen, hoe koop ik nieu
we schoenen voor hen? De een moet op
diëet leven en heeft deswege ruzie met zijn
bonnen, een ander heeft behoefte aan eieren
en melk en verlangt daarom een extra-
rantsoen. Dit zijn zoo maar enkele grepen
uit de vele moeilijkheden.
Deze moeilijkheden nu 'zullen wij voor
onze lezers gaan oplossen. Wie van hen
moeilijkheden heeft, kan zich voortaan
schriftelijk tot ons wenden.
lederen Zaterdag zullen wij het ant
woord op de binnengekomen vragen in ons
blad geven.
Wie dus iets weten wil aangaande de dis
tributie schrijve ons. Alle vragen, die tot
Vrijdagmiddag 12 uur zijn ingezonden, zul
len Zaterdag met het antwoord worden ge
publiceerd.
van 50 gulden, 3000 van 10 gulden, 25.800
van 5 gulden, 45.000 van 2 gulden, 270.000
van 1 gulden en 540.000 van 50 cent of z.g.
„eigengeld".
Het bijzondere van deze loterij is, dat
men na trekking uit een bak direct na
opening van het lot kan zien, of men een
prijs heeft gewonnen en welke. De men
ging van de loten is geschied onder toe
zicht en onder controle van ambtenaren
der Rijksrecherche van het Departement
van Justitie, terwijl de loten in de envelop
pen zoodanig zijn gevouwen en geritst,
dat men niets van het gedrukte op het lot
kan zien, zonder het geheel te beschadigen.
Ten slotte zal na verkoop van alle loten
een premietrekking plaats hebben om 103
premies, waarvan 1 van 5000 gulden en de
andere van 500 en 100 gulden.
Aan deze premietrekking doen alle loten
mee, dus ook die, waarop reeds een prijs
is gevallen. Daarvoor dient men een aan
het lot gehecht strookje te bewaren.
Moge deze loterij succes hebben ten bate
van Winterhulp Nederland.