Naasten
liefde
WINTERHUIP#NEDERLAND
Momentje v
V
Officieele Publicatie
ZATERDAG 15 MAART 1941 32ste Jaargang No. 9898
3)e C^ki^eHeSoii^cmt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 1L
V De gemeenschap
Het „hernieuwde gemeenschapsbesef
samenhangend met de herleving der tota-
liteitsgedachte op allerlei ander terrein
is ongetwijfeld een vooruitgang".
Wij citeeren hier mr. dr. Angelinus O.F.M.
Cap. uit een artikel in de „Tijd".
En deze stelling wilden wij graag uit be
doeld artikel lichten, om ze ook hier te zet
ten in het volle licht, om ze te onderstree-
pen en te benadrukken.
Deze tijd kan ons tot veel goeds brengen,
niet alleen in ons particuliere, maar ook in
ons sociale leven. En onder die goede din
gen in het sociale leven staat voorop: het
hernieuwde gemeenschapsbesef!
Men overdrijve hier echter niet, door te
beweren, dat dit gemeenschapsbesef nieuw
is, een vinding van dezen tijd.
Zeer juist, kort en kernachtig zegt pater
Angelinus in hetzelfde artikel:
„Sommige propagandisten doen het
wel eens voorkomen, als had de nieu
we tijd eigenlijk pas de waarheid ont
dekt, dat de mensch geen zelfgenoeg
zaam wezen is, doch van nature tot ge
meenschapsleven bestemd, en de deug
den uitgevonden van vaderlandsliefde,
gemeenschapszin e.d. Al wie echter ook
maar oppervlakkig heeft kennis ge
nomen van de werken der groote mid-
deleeuwsche denkers, die reeds toen de
glorie uitmaakten van de Katholieke
Kerk en nu door haar als kerkleeraren
worden vereerd, moet hebben opge
merkt, met welk een bijna ontstellende
beslistheid zij het sociale karakter-van
den mensch op den voorgrond plaatsen
en met welk een nadruk zy op de zwa
re verplichtingen wijzen, die het ge
meenschappelijk welzijn den mensch
oplegt.
Het goede, dat in de prediking van
gemeenschapsdeugden en de gedachte
van gemeenschapsverplichting vervat
ligt, is traditioneel katholiek erfgoed.
In onze eigen eeuwenoude tradities
kunnen wij alles hervinden wat wij
noodig hebben om de eenig juiste hou
ding tegenover het gemeenschapsleven
te bepalen".
Door persoonlijk- zoowel als door
groeps-egoïsme was de houding van velen
tegenover het gemeenschapsleven ont
wricht en verwrongen, niet meer waar en
echt Christelijk! Een hernieuwing van het
gemeenschapsbesef is daarom nuttig en
noodig is daarom „ongetwijfeld een
vooruitgang".
Dat hernieuwde gemeenschapsbesef
brengt echter tevens gevaren met zich mee,
constateert dr. Angelinus, en hij vervolgt:
Dat hernieuwde gemeenschapsbesef
samenhangend met de herleving der
totaliteitsgedachte op allerlei ander
terrein is ongetwijfeld een vooruit
gang.
Het brengt echter tevens gevaren
met zich mee. Iedere reactie heeft nu
eenmaal de neiging om te overdrijven.
Men zou er toe kunnen komen, in de
totale overgave van den eigen persoon
aan de groote gemeenschapsidealen
den verhevensten vorm van zedelijk
leven te zien, die denkbaar is. Men ver
geet daarbij gemakkelijk, dat er naast
een overspanning van de persoonlijk
heidsgedachte ook een onderschatting
mogelijk is, een prijsgeven van die le-
venshouding, waartoe wij; als zelfver-
antwoordelijke persoonlijkheid, niet
slechts gerechtigd, maar ook gehouden
zijn.
De juiste houding tusschen een te-
weinig en een te-veel opgaan in de ge
meenschap, tusschen een te veel waarde
hechten aan en een verwaarloozen van het
persoonlijke is niet altijd gemakkelijk.
Maar een onmogelijke opgave is het geens
zins! En hun, die geroepen zijn om het volk
te leiden en voor te lichten, moet die juiste
houding helder en klaar voor den geest
staan. Anders zijn ze niet geschikt voor him
taak.
GEEN CACAOPOEDER VOOR
FABRICAGE VAN PUDDINGPOEDERS.
De Nederlandsche meelcentrale heeft
thans ook de aflevering van cacaopoeder
voor de fabricage van puddingpoeders ver
boden.
WOENSDAG j.L hebben wij in een ar
tikel gewezen op den ommekeer
van beginsel bij de verzorging van
armen en ouden van dagen. Terwijl tot nu
toe de overheid slechts aanvullend, sub
sidiair wilde optreden, breekt het inzicht
baan, dat de overheid bij de langzamer
hand totaal veranderde omstandigheden
een primaire taak heeft te vervullen, nl.
de waarborging van het noodzakelijk le
vensminimum. De kerkelijke en particu
liere liefdadigheid ziet zich dan de sohoone
taak toebedeeld, dit levensminimum aan
te vullen, wat meer licht en wat meer
warmte te spreiden, dan strikt noodig is,
om het leven er op te houden.
Wanneer men eenmaal als realiteit heeft
aanvaard de ontoereikendheid van de vrij
willige gift om een bestaansminimum te
waarborgen, zal men gereedelijk kunnen
erkennen, dat een doorvoering van het ge
wijzigde beginsel een nieuwen en blijden
glans verleen en kan aan het werk der par
ticuliere liefdadigheid. Want de onmacht
een voldoende steun te kunnen geven
werpt een schaduw op het mooie werk.
Hoe pijnlijk is het immers niet voor den
gever, wanneer hij slechts een luttele bij
drage kan uitdeelen in gezinnen, waar aan
alles gebrek is. Hij voelt het ongerecht
vaardigde maar begrijpelij-ke verwijt
van den arme, dat hij met een kleinigheid
wordt „afgescheept." Daarom zet het on
machtsbesef aan de eene zijde en de teleur
stelling aan de andere maar al te vaak een
domper op de offervaardigheid en op de
blijheid, waarmede gegeven dient te wor
den, en worden zij oorzaak van veel mis
verstand en geringschatting.
En toch kan een in blijheid gegeven ga
ve zooveel goed doen. Het is de blijmoe
digheid der opofferende liefde, die opbeurt,
die elke gave tot iets groots en waarde
vols maakt.
Maar dat veronderstelt op de eerste plaats
een reeds bevredigde behoefte van het eerst
noodige, anders is men voor milde gevoe
lens weinig ontvankelijk; een op de twee
de plaats een direct, een persoonlijk con
tact.
Dit persoonlijk contact, dit neigen van
mensch tot mensch kan slechts tot bloei ko
men in de particuliere liefdadigheid. Wij
beweren niet, dat in eLke instelling van
particuliere liefdadigheid dat ideaal prac-
tisch wordt verwezenlijkt, want bij de
groote toeloop van hulpbehoevenden en de
beperktheid vaak van degenen, die aan
het actieve werk der organisatie deelne
men, ontaardt ook dit liefdewerk maar al
te gemakkelijk in administratief sleurwerk.
Doch bij die instellingen, broederschap
pen, genootschappen, liefdewerken, con
gregaties, conferenties of hoe ze alle mogen
heeten, waar men den goeden geest leven
dig weet te houden, waar men de vlam
brandende houdt met de olie der christe
lijke charitas, daar zal het weldoende per
soonlijke contact opbloeien tot groot nut
van de geheele gemeenschap.
OFSCHOON er vele uitdrukkingen be
staan, die alle hetzelfde begrip be
naderen zooals: weldadigheid,
middadigheid, liefdadigheid, philanthropic
of menschlievendheid, armenzorg, bedee
ling, maatschappelijk hulpbetoon ge
bruiken wij bij voorkeur het woord chari
tas, dat naastenliefde beteekent, om aan te
duiden, dat de echte christelijke liefde tot
den naaste de kern van alle hulpactie moet
zijn.
De liefde, waarvan de Apostel zegt, dat
zij lankmoedig en goedertieren is, niet af
gunstig, niet lichtvaardig handelend noch
opgeblazen. „Zij is niet'eerzuchtig, zij zoekt
zichzelve niet; zij wordt niet toornig, zij
wordt niet kwaad. Zij verblijdt zich niet
over de ongerechtigheid, maar verblijdt
zich met de waarheid. Zij duldt alles, ge
looft alles, hoopt alles, verduurt alles."
Van deze liefde, onbaatzuchtig en zon
der bijgedachten, moet elke hulpactie door
drenkt zijn.
Dat is niet altijd het geval bij die hulp
acties, welke nogal eens met een van de
andere bovengenoemde namen worden
aangeduid, waaraan ook voor ons een bij
smaakje kleeft.
Onze naastenliefde spiegele zich aan het
geen St. Paulus ons voorhoudt en, aldus
zuiver en hoog gedragenr kan zij in alle
omstandigheden, aan zichzelf overgelaten
of ingeschakeld in grooter verband, (mits
niet louter als administratief onder
deel) op elk terrein ontelbare zegeningen
om zich heen spreiden. Tot groot nut van
de gemeenschap, welke ons allen dier
baar is.
PRIJZEN EN VRACHTTARIEVEN.
In „Economische Voorlichting", het
weekblad van den Economischen Voorlich
tingsdienst, wordt een samenvatting van
de vele voorschriften, welke met betrek
king tot de prijzen van goederen en dien
sten zijn uitgevaardigd, gepubliceerd. Daar
in wordt o.m. medegedeeld, dat zeer bin
nenkort een algemeene regeling zal wor
den getroffen voor het in rekening bren
gen van de op 10 Februari j.l. ingevoerde
verhooging der vrachttarieven bij de Ned.
Spoorwegen.
WINTERHULP KLOPT AAN DE DEUR.
In de komende week gaat de Winterhulp
overal in den lande, dus van de grootste
stad tot het kleinste gehucht, letterlijk aan
de deur kloppen, n.l. met een lijstencol-
lecte.
Dat wist ik al, zoo zal menige lezer wel
licht zeggen.
Goed zoo, maar weet ge ook, hoeveel
voorbereidend werk aan zulk een lijsten-
rondgang vastzit? Het schijnt vrij eenvou
dig: iedere collectant heeft een lijst bij
zich en belt huis aan huis in afwachting
van hetgeen de bewoner voor zijn hulpbe
hoevende medemenschen wil afstaan. .Doch
zoo eenvoudig is de zaak niet, want het is
wenschelijk gebleken, den collectant com
plete namenlijsten mee te geven, die zoo
wel den hoofdbewoner als eventueel inwo
nende zelfstandige personen vermelden. In
een kleine plaats gaat dat uiteraard vrij ge
makkelijk, doch in een stad als Amster
dam of Den Haag vereischt dit een heele
voorbereiding.
Wij waren in de gelegenheid kennis te
nemen van de in Den Haag daartoe ver
richte werkzaamheden, waarbij de heer P.
Veelders' die de organisatie hiervan leidt,
ons te midden van zijn drukken arbeid in
lichtingen verschafte.
We hebben, aldus de heer Veelders,
prachtige medewerking gehad van het be
volkingsregister, welks ambtenaren een
deel van hun vrijen tijd hebben geofferd
om voor de Winterhulp 8000 lijsten straat-
gewijze alfabetisch gerangschikt, elke lijst
met ongeveer 20 namen van bewoners,
in te vullen. U begrijpt: alleen met de na
men, het bedrag, dat achter die namen al
dan niet zal verschijnen, wordt aan de wel
willendheid van den bewoner overgelaten.
Zoo Werden 160.000 namen van Haagsche
ingezetenen verzameld.
Toen moest een sorteering volgen, want
men kan maar niet zoo aan iederen collec
tant eenige lijsten meegeven, indien niet
tevoren is uitgezocht, r/e ke wijk in ver
band met den afstam* i ':ner - zoning voor
hem of haar de mees-<%v schikte is.
Daarom werd de s\0* *n «en aantal col
lectewijken (het ciji'ei- voor Den Haag is
toevallig 13) ingedeeld en werden de lijs
ten gerangschikt naar die wijken. Daarmee
was men er echter nog niet, want nu moes
ten weer onderverdeelingen volgen in groe
pen van zestig namen en ten slotte dien
de een sorteering voor de overschotten en'
aansluitingen te geschieden.
Voor iederen collectant is namelijk ge
rekend op een verwerking van zestig na-
Nieuwe bonnen
BOTER EN VETTEN.
Gedurende het tijdvak van Maandag
17 Maart tot en met Zondag 23 Maart
a.s. geeft de met „08" genummerde bon
van de boter- en vetkaart recht op het
koopen van 250 gram boter of marga
rine.
De met „08" genummerde bonnen, die
op 23 Maart nog niet gebruikt zijn, blijven
voorts nog geldig tot en met Zondag 30
Maart a.s.
BROOD EN GEBAK.
Gedurende het tijdvak van Maandag
17 Maart tot en met Zondag 23 Maart
a.s. geeft elk der met „08" genummerde
bonnen van de broodkaart recht op het
koopen van ongeveer 100 gram brood.
De op 23 Maart nog niet gebruikte bon
nen blijven voorts nog geldig gedurende
de week van 24 Maart tot en met 30
Maart a.s., met dien verstande, dat zij ge
durende laatstgenoemde week niet mo
gen worden gebruikt in hotels, restau
rants e.d.
KOFFIE EN THEE.
Het ligt in de bedoeling de distributie
van thee en koffie, welke artikelen, zoo
als bekend, tot dusverre naar keuze op
denzelfden bon verkrijgbaar werden ge
steld, te vertangen door een distributie
van thee en koffiesurrogaat. In verband
daarmede zal met ingang van Maandag
28 April a.s. het publiek tegen inlevering
van een nader aan te wijzen bon naar
keuze een beperkte hoeveelheid thee of
een bepaalde hoeveelheid koffiesurro
gaat kunnen koopen. Koffie zal derhalve
na genoemde datum niet meer verkrijg
baar worden gesteld.
Er zullen slechts bepaalde 6oorten kof
fiesurrogaat, welke een van overheidswege
vastgestelde samenstelling hebben, in dis-
men per halven dag, hetgeen beteekent,
dat ongeveer 3200 halve-collectanten-da-
gen noodig zouden zijn (waarbij rekening
is gehouden met uivallers, dubbele bezoe
ken enz.) om alle 160.000 candidaten te
bereiken.
De heer Veelders verzekerde ons, dat
deze uitzoekerij 2ijn medewerkers en hem
slapelooze nachten had bezorgd
Van al die namen zijn op de bureaux
van de Winterhulp staten aangelegd, aan
de hand waarvan de ingevulde bedragen
en bedragjes kunnen worden opgesteld en
geboekt.
Ter geruststelling van mogelijk nog aan
wezige twijfelaars aan het doel en het nut
van deze inzameling zij opgemerkt, dat de
collectanten niets anders mogen invullen
dan het bedrag, dat zij ontvangen, of, in
dien onverhoopt geen penningske zou kun
nen worden geofferd, een liggend streepje
achter den naam. Evenmin is het den col
lectanten geoorloofd tijdens de huisbezoe-„
king uiting te geven aan hun politieke ge
zindheid of eenige pressie op de bewoners
uit te oefenen.
Voor het gansche land is nu een gelijk
luidende regeling getroffen, waardoor per
soonlijke gevoeligheden vrijwel als uitge
schakeld kunnen worden beschouwd.
Tegen een dergelijke inzameling kan
geen goedwillend burger bezwaar hebben
en dus moet zij slagen.
Gironummer van de W. H N.
Stort op 5553 of 877.
Kasvereeniging N.V., A'dam.
Postgironummer 877.
De Bank van de W. H. N. is
5553
Distributie van boter,
margarine en vet
De secretaris-generaal van het depar
tement van landbouw en visscherij maakt
het volgende bekend.
Met ingang van Maandag 24 Maart a.s.
zullen de bonnen van de boterkaart uit
sluitend recht geven op het koopen van
boter. De bonnen van de vetkaart zullen
met ingang van dien datum om de andere
week recht geven op bet koopen onder
scheidenlijk van boter of margarine of vet
naar keuze en boter of margarine naar
keuze.
Dit wil dus zeggen, dat de voor de week
van 24 tot en met131 Maart a.s. aan te wij
zen bon van de vetkaart recht zal geven
op het koopen van boter of margarine of
vet naar keuze, de voor de week van 1 tot
en met 8 April aan te wijzen bon op boter
tributie worden gebracht. Deze surrogaten
zijn kenbaar, doordat op de verpakking het
woord „vergunning" en het nummer dier
vergunning staan aangegeven. Het ver
vaardigen van andere surrogaten dan de
bovenbedoelde is sedert eenigen tijd ver
boden. Op deze wijze wordt vermeden, dat
het publiek voor de bonnen, welke recht
geven op koffiesurrogaat, eventueel min
derwaardige soorten daarvan zou ontvan
gen.
De thans nog bij den handel aanwezige
voorraden koffiesurrogaat, waarvan de
vervaardiging niet heeft plaats gevonden
volgens van overheidswege gegeven voor
schriften voor de samenstelling en welke
dus ook niet verkrijgbaar zijn in de bo
venomschreven officieele verpakking, val
len geheel buiten de distributie en worden
dus uitverkocht, zonder dat men daarbij
bonnen behoeft in te leveren.
Bij wijze van overgangsmaatregel
wordt gedurende het tijdvak van Maan
dag 17 Maart tot en met Zondag 27 April
op de mét „18" gemerkte bon van de
„bonkaart algemeen" naar keuze 50 gTam
thee of 125 gram koffie of 250 gram
koffiesurrogaat, voorzoover voorradig,
beschikbaar gesteld.
De grossiers en de detaillisten zullen
door dezen maatregel in de gelegenheid
worden gesteld de nog in hun bedrijf voor
radige hoeveelheid koffie uit te verkoo-
pen. Aangezien deze hoeveelheden be
perkt zijn, zal uiteraard lang niet iedere
consument gedurende de komende distri
butieperiode nog koffie kunnen koopen.
Met betrekking tot het beschikbaar stel
len van koffiesurrogaat wordt er met na
druk de aandacht op gevestigd, dat met
het omschakelen der industrie van koffie
op koffiesurrogaat uiteraard eenige tijd
gemoeid is, zoodat het verschijnen der
nieuwe, van overheidswege voorgeschreven
surrogaten in den handel eerst tijdens de
tweede helft der Maandag a.s. ingaande
distributie-periode kan worden tegemoet
gezien. Degenen, die met bon „18" koffie
surrogaat willen koopen, kunnen derhalve
dezen bon bewaren, totdat zij dezen voor
het koopen van koffiesurrogaat kunnen be
steden. Met het oog daarop is dan ook de
Maandag a.s. ingaande distributieperiode
gesteld op zes weken. De volgende perio
den zullen vier weken duren.
In een officieele publicatie worden de
voor de detaillisten en instellingen van be-
EENBIJGELOO VIGE KOSTER.
Het bijgeloof kenf velerlei vormen.
Maar wist U, dat U rampen kunt af
wenden door spijkers in Uw deur te
slaan? Maar U moet dit doen met een
ijzeren voorwerp, anders helpt het niet.
Nog maar kort geleden heb ik hier ge
waarschuwd voor bijgeloof aan den
loopenden band en nu lees ik weer van
een koster nogwel, ergens in een Bel
gisch stadje, die spijkers in zijn deur
heeft geslagen om zich tegen rampen
te beschermen. En omdat hij zoo gauw
geen hamer bij de hand had, nam hij
het eerste het beste metalen voorwerp,
dat hij in zijn buurt zag liggen. En dat
was toevallig een achtergebleven gra
naat uit den oorlog, die natuurlijk
prompt explodeerde en den koster
voor goed van alle aardsche rampen
bevrijdde.
Zoo bezien hebben de spijkers in de
deur wel goed geholpen, Geen ramp
zal den koster hier op aarde meer tref
fen. In zooverre heeft hij dus wel suc
ces gehad met het spijkerslaan. Maar
mij lijkt dit voortreffelijke resultaat
van een bijgeloovige handeling al te
doeltreffend. En ik waag het zelfs te
betwijfelen of deze .goede" uitkomst
des kosters 'bedoeling is geweest.
Maar wat doet een man, die zijn da-
gelijksohen arbeid vindt in den dienst
des Heeren, dan ook bijgeloovig te zijn?
Ik wil hier verder niet op ingaan, ge
denkend de spreuk: Van de dooden
niets dan goeds!
H\j ruste dus in vrede!
of margarine naar keuze, en zoo vervol
gens.
Gedurende de week van 17 Maart wordt
voor het publiek nog geen onderscheid
tusschen de boterkaart en de vetkaart ge
maakt.
Gedurende die week kunnen derhalve
ook de houders van de boterkaart desge-
wenscht nog margarine koopen. Hiertoe is
bepaald, dat gedurende het tijdvak van
Maandag 17 Maart tot en met Zondag 23
Maart a.s. de met „08" gemerkte bon van
zoow^g >- boterkaart als de vetkaart recht
geeft' op 'het koopen van 250 gram boter
of margarine. De met „08" gemerkte bon
nen, welke op 23 Maart nog niet gebruikt
zijn, blijven voorts nog geldig tot en met
Zondag 30 Maart a.s.
In een officieele publicatie zijn de voor
de detaillisten van belang zijnde bijzonder
heden betreffende de boter- en vettoewy-
zingen vermeld.
lang zynde bijzonderheden betreffende de
koffie- en theetoewijzingen vermeld.
EIEREN.
Gedurende het tijdvak van Maandag
17 Maart tot en met Zondag 23 Maart
a.s. geeft de .,82" genummerde bon van
de „bonkaart algemeen" recht op het
koopen van één ei.
De bonnen, welke op 23 Maart nog niet
gebruikt zijn, blijven geldig tot en met
Zondag 30 Maart a.s., met dien verstande,
dat zij gedurende de week van 24 Maart
tot en met 30 Maart niet gebruikt mogen
worden in hotels, restaurants e.d.
SUIKER.
Gedurende het tijdvak van Maandag
17 Maart tot en met Zondag 13 April
a.s. geeft de met „17" genummerde bon
van de „bonkaart algemeen" recht op
het koopen van een kilogram suiker.
VAN DEN GEMACHTIGDE
VOOR DE PRIJZEN.
VASTGESTELDE MAXIMUMPRIJZEN.
De achter de hieronder genoemde arti
kelen vermelde prijzen zijn tot nadere aan
kondiging de hoogste prijzen waartegen die
artikelen aan het publiek in rekening mo
gen worden gebracht.
Aardappelen:
Kleiaardappelen Zeeuwsche bonte
en blauwe 0.08 p. K.G.
Eigenheimers 0.07 y7
Alpha 0.07
Bintje 0.07
Zand- en veenaardappelen 0.06
Voor thuisbezorging mag 1 cent extra
per K.G. worden berekend.
Het vragen van hoogere prijzen is strafbaar.
BEWAAR DEZE OPGAVE EN
GEBRUIK HAA^.