DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Nieuwe richtprijzen voor land en tuinbouwproducten Momentje MAANDAG 10 MAART 1941 32ste Jaargang No. 9893 Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. Giro 103003. Postbus 11. V Drie mooie boekjes Bij het lezen van kranten en weekbla den Zaterdagavond werden wij geërgerd door enkele beweringen, die, in strijd met waarheid en werkelijkheid, de publieke opinie zouden kunnen misleiden en óp-ja- gen tegen een bepaalde categorie mede burgers; die düs waren vierkant in strijd met den waren, den echten en zuiveren ge meenschapszin. Wij maakten het voor nemen, om bedoelde uitlatingen vandaag even onder het vergrootglas te nemen. Maar: gisteren, Zondag, is onze ergernis overstraald door een feit, dat ons blij maakte en verheugde. Zóó moest 't in ons leven altijd gaan met ergenissen. Wij ontvingen n.l. drie boekjes, uitgaven van het Katholieke Comité „Actie voor God" (Heemstede), die, elk op zich, ge zond voedsel verstrekken aan een ge meenschap, waarin de menschen hun oordeelen willen vormen naar waarheid en in liefde. De drie bedoelde boekjes hebben met el kaar gemeen, dat ze.... tegelijkertijd ons zijn toegezonden. Maar, al staat het behan delde gehéél los van elkaar, er is toch één gemeenschappelijken karaktertrek in deze boekjes. Zij zijn populair, zij geven volks lectuur maar niet in den veeltijds ge bruikten zin. Men vindt er niet in „pak kende" motiveeringen en „inslaande" weer leggingen, welke een succes hebben op het moment, waarop ze „inslaan" of „pakken", doch maar al te vaak spoedig vervluchti gen; het behandelde vraagstuk wordt van vele kanten bekeken en grondig uiteenge zet, het is volkslectuur, in dien zin, dat menige universiteits-docent er evenzeer z'n nut mee kan doen als menige arbeider, die zich wil zetten aan inspanning-vragende lectuur. Wij willen op deze drie boekjes gaarne vandaag even de aandacht richten, enkele gedachten en zinnen er uit citeeren, om den smaak op te wekken, het verlangen-naar- meer te prikkelen. „Rijke kerken enarme men- s c h e n", door prof dr, L. Bender O.P. Op den omslag staan geteekend drie zwa re koperen, vergulden of misschien wel zil veren kandelaars. Wij beginnen met te ci teeren de laatste bladzijde (bl.z. 36): „Rij- ke kerken zijn er, speciaal in ons vader land, maar heel weinig. En zelfs de rijk dom dezer kerken is maar heel betrekke lijk. Er zijn veel arme en hoogst eenvou dig ingerichte kerken in onze steden en dorpen. Er zijn heel wat kerken, die maar juist hebben, wat voor een behoorlijken eeredienst onmisbaar is." Maar dat alles verandert feitelijk niets aan de beginselkwestie, die hier behan deld wordt, n.l. of het goed is, veel geld te besteden voor kerken en voor den eere dienst, als er zooveel armen zijn. En die behandeling is fundamenteel. Klaar wordt uiteen gezet, dat natuurlijk niet God de uitwendige en stoffelijke dingen noodig heeft, maar dat de mensch het gebruik er van noodig heeft, om overeenkomstig zijn natuur God te dienen. En dat „rijke ker ken" geen belemmering zijn voor de naas tenliefde, de daadwerkelijke liefde voor de armen, wordt heel nadrukkelijk betoogd. Wij citeeren hier: „Wat de philantropie zon der godsdienst als ondergrond tot stand brengt, valt in het niet in vergelijking met de veel omvattende werken van naas tenliefde, die in de katholieke Kerk steeds hebben gebloeid." (bl.z. 29). „Waarom ons oorlogsleed?", door G. Mulders S.J. In dit boekje, dat dub bel zoo dik is als het eerst-besprokene, wordt het vraagstuk van het lijden, dat menigen mensch kwellen kan, besproken, met verstandelijke nuchterheid èn tegelij kertijd met warm menschelijk gevoel voor en innig'mèdelijden met alle menschelijk lijdenAlléén het geloof kan ons de verklaring geven van het lijden. „Dat ge loof is zeer moeilijk! In dat geloof moeten wij den schijn der feiten doorbreken" (bl.z. 28). En daarom is het besluit van deze, van alle drie wel de méést diepgaande, ver handeling: „Volle kerken op den morgen van eiken oorlogsdag moeten ónze reactie op het oorlogsleed voor iedereen zichtbaar maken. De kinderen van God zoeken in hun lijden de huizen van God", bl.z. 72). „Godsdienstige gedachten in dezen t ij d", door pastoor W. No- let. Dit boekje, 24 bladzijden groot, is ver- Het brood wordt duurder Het A.N.P. meldt uit 's-Gravenhage: In een persconferentie heeft de heer S. L. Louwes, regeeringscommissaris voor de Voedselvoorziening, een toe lichting gegeven op de nieuwe richt prijzen. Wanneer men de nieuw-vastgestelde richtprijzen vergelijkt met die van verleden jaar, dan geven zij voor verscheidene artikelen een verhooging te zien, zooals voor aardappelen tarwe, rogge, erwten enz. Vermoedelijk heeft men zich in kringen van den landbouw te hooge voorstellingen van de nieuwe richtprijzen gemaakt en zijn de richt prijzen, zooals zij nu zijn vastgesteld, misschien een tegenvaller. Waarom zijn de prijzen zoo en niet ander vast gesteld? Hierop wilde de heer Louwes een ant woord geven. De vastgestelde prijzen be reiken thans lang niet de fantastische hoogten van de prijzen tijdens den wereld oorlog. Toen volgde de toenmalige regee- ring een geheel andere prijspolitiek, wel ke op den duur tot inflatie moest leiden. Zij miste nog de ervaring waarover wij nu beschikken. In Duitschland is dan ook reeds lang het standpunt ingenomen, dat het prijsniveau moest worden beheerscht. Gok hier te lande is dit streven belichaamd in de prijzencontrole van den prijzen- commissaris. In de practijk beteekent prijscontrole natuurlijk dikwijls een „neen"-zeggen op tal van aanvragen. Zij beteekent meesten tijds, dat de producent zijn verlangens op dit punt niet ziet ingewilligd. Daar is nu eenmaal niets aan te doen. Dit zijn nu de prijzen van 1941, zoo riep de heer Louwes uit, en zij zullen niet meer worden ver anderd. Een tweede factor welke een rol heeft gespeeld bij de vaststelling van de richt prijzen is het streven naar toenadering tus- schen de Duitsche en de Nederlandsche prijzen. Een derde richtlijn, welke is ge volgd, was daarin gelegen, dat de regee ring in de eerste plaats die artikelen wil steunen, welke zij het liefst wil hebben verbouwd. Daarom zijn de richtprijzen van aardappelen, tarwe, rogge, suikerbieten en erwten in het bijzonder verhoogd. Kool zaad wordt in deze serie niet genoemd, om dat hiervoor in den vorigen zomer reeds prijzen zijn vastgesteld, welke hun uit werking reeds hebben gehad. Aanpassing bij het Duitsche prijs- deeld in vier deelen: Het geloof, het lijden in de wereld, beheersching van de fanta sie, onze taak. Geenszins oppervlakkig, maar wel wat vluchtiger, dan in de andere boekjes, wor den hier verschillende godsdienstige ge dachten beschouwd. Het hoofdstuk over „het lijden in de wereld" zal voor menig een gemakkelijker en daardoor met meer vrucht worden gelezen, dan de meer uitge breide verhandeling in het boekje van pa ter Mulders. In het derde hoofdstuk maakt de schrij ver enkele opmerkingen over een zekeren vorm van fantasie, een ongebreidelde fan tasie over zaken, „waarop een bepaald mensch. geen invloed kan uitoefenen" en die in den mensch zulk een groote angst kan verwekken. Men leze wat de schrijver hierover zegt: „Deze phantasie is het, die den mensch zijn" energie ondermijnt en hem onbekwaam maakt tot ernstige beslui ten en de uitvoering er van. Want het is onmogelijk om tegenover allerlei toekom stige mogelijkheden, waarin men zichzelf dan betrokken denkt, zijn houding te be palen. De angst, die de fantasie leidt, ver slapt meteen den wil. En terwijl iedere mensch in de omstandigheden, waarin hij feitelijk geplaatst is, mag rekenen op den bijstand van God, Die hem zal helpen om het opgelegde lijden te dragen, mag nie mand rekenen op Gods bijstand, wanneer hij op onredelijke wijze aan zijn fantasie ongebreideld haar loop laat en zich allerlei lijden weerspigelt, dat vermoedelijk nooit zal komen, en kómt het, hem meteen aanspraak geeft op de bijzondere hulp van God om dit lijden te dragen. De goede gesteltenis van den christen- mensch tegenover het lijden is dus deze: bereid zijn, het te aanvaarden, wanneer het komt, niet angstig zijn voor wat misschien komen kan." Elk dezer kostelijke .boekjes kost slechts tien cent. niveau wil niet zeggen, dat de Neder landsche prijzen nu precies dezelfden zullen worden als de Duitsche. Er moet immers rekening worden gehouden met het verschil in productievoorwaar- den. Wanneer wij in Nederland steeds hoog hebben opgegeven van onze lage productiekosten, dan kunnen wij toch met onze landbouwprijzen de Duitsche zeker niet voorbij gaan. Wie de lijst van de vastgestelde richt prijzen in bijzonderheden nagaat, zal op merken, dat voor sommige aardappelsoor ten, de prijzen lager zijn dan verleden jaar. Dit is niet in strijd met het voorgaan de. Immers het betreft hier soorten, wel ke weliswaar veel geliefd zijn, maar wei nig opbrengen, zooals de bonten en blau wen en de roode-star. Andere aardappel soorten, zijn hooger gesteld, n.L de veel opbrengende soorten. Voor deze soorten, evenals voor het aardappelmeel is thans het Duitsche prijsniveau bereikt. De prijzen van tarwe en rogge zijn elkander genaderd. Hierin is dus een sterkere stimulans gelegen om rogge te verbouwen, waardoor de positie van den boer op de lichtere gronden wordt verbeterd. Bij de erwten is de prijs van de groene erwten gebracht op die van de schokker erwten. Het gevolg zal zijn, dat er weinig zullen worden verbouwd. Dit lig* in de lijn van het streven, om den nadruk te leggen op de veel opbrengende soorten. De smakelijkheid speelt in dezen oorlogstijd slechts een ondergeschikte rol. „Ik verwacht nu reeds", aldus de heer Louwes, „dat men in de steden in dezen herfst wel zal zeggen: „Moe ten we weer van die leelijke aardappe len eten?" Maar dan zeg ik: „Beter leelijk en genoég, dan mooie en niet genoeg". De voedingswaarde van de thans gestimuleerde aardappelsoorten is niet minder dan die van de mooie aardappelen." De richtprijzen njr de witte en bruine boonen behoetde ui» fv vt=el te v/orden ver hoogd, omdat de uitzaai verleden jaar reeds bevredigend is gebleken. De voedergranen zijn bij de vaststelling der richtprijzen welbewust achtergesteld bij de granen voor menschelijke con sumptie. Uiteindelijk zal het gevolg zijn, dat er een hoogere prijs voor de producten zal moeten worden betaald. Dit moet de con sument begrijpen. Deze richtprijsverhoo- ging kan niet uit het luchtledige worden betaald. Er valt niet aan te denken, dat op dit punt de politiek van den wereldoorlog kan worden gevolgd. De grootste prijsstijgingen zullen op- streden bij het brood. Dit zal wel cri- tiek uitlokken, maar dan zegt de heer Louwes: „Het is beter dat er producten zijn, dan dat zij er niet zijn. Wil men producten hebben, dan zal men hem, die produceert, ook moeten beloonen. Met de hand op de portemonnaie is het al te goedkoop den boer aansporingen tot de grootste krachtsinspanning toe te roepen. De consumenten, die critiek hebben, moeten bedenken, dat, indien er geen prijsbeheersching was, er nog veel meer prijsstijging zou zijn. Hij stelle zich dan maar eens voor, welke fantastische hoogte de prijzen dan zouden hebben. De landbouwer die zijn verwachtingen hooger had gesteld, moet bedenken, dat de landbouwer in gunstige qmstandigheden verkeert, vergeleken bij producenten in andere bedrijfstakken. In den landbouw immers zijn de prijzen verhoogd zeker in de mate van de verhooging van de produc tiekosten. En de landbouwer heeft zijn be drijf in gang kunnen houden, al heeft hij dan wat minder kunstmest. Vele andere ondernemers kunnen dit niet van zichzelf getuigen. De heer Louwes meent, dat bij de vast stelling van deze richtprijzen de midden weg tusschen de belangen van den pro ducent en den consument is gevonden. Op de belangrijkste punten is de zoo lang ge- wenschte aanpassing aan het Duitsche prijsniveau bereikt. De boer kan natuurlijk den oogst niet bepalen. Dit ligt niet in zijn hand. Maar wel is er nu voor hem alle aanleiding om zijn uiterste best te doen. Hij bedenke daarbij, dat hij produceert voor zijn eigen volk. Er is geen woord van waar, dat gra nen en voor onze voedselvoorziening vitale producten naar het buitenland gaan. De boer produceert voor zijn eigen volk en het is daarom noodig, dat het uiterste uit den grond wordt gehaald.-De Nederlandsche boer behoeft zich niet te schamen voor de opbrengsten per oppervlakte-eenheid hier te lande. Van alle landen in de gematigde zone staan wij wat dit betreft aan de spits en kunnen aan een ieder tot voorbeeld strekken. Maar het kan nog beter en dan moet het ook. Want de voeding van het eigen volk hangt er van af. NIEUWE BONNEN. Bon 6 van de vleeschkaart kan vernietigd worden. Vandaag zijn zooals Zaterdag gemeld de nieuwe bonnen geldig geworden voor boter en margarine, die ditmaal ook recht geven op 200 gram spijsvet. Verder voor eieren, kaas, brood en gebak, vleesch en vleesch waren. Medegedeeld wordt, dat bon 06 van de vleeschkaart niet zal worden aan gewezen en dus vernietigd kan wor den. Naar het A.N.P. meldt hebben Engelsche bommenwerpers in den nacht van Vrijdag op Zaterdag boven enkele plaatsen in ons land bommen laten vallen. Bijna al deze bommen kwamen echter in weiden of in het water terecht cn zij richtten geen scha de aan. Door glassplinters zijn enkele personen gewond. DE NEDERLANDSCHE OMROEP EN DE RELIGIEUSE UITZENDINGEN. De gemachtigde voor de concentratie van de radio-omroepvereenigingen in Neder land verzoekt ons het volgende op te ne men: Met ingang van Zondag 9 Maart a.s. zul len de Nederlandsche omroepprogramma's niet langer door de onderscheidene om roeporganisaties onder eigen naam en ver antwoordelijkheid worden uitgezonden. In afwachting van de definitieve regeling, waarbij de bestaande omroepvereenigingen als zelfstandige uitzendorganisaties zullen ophouden te bestaan en in hun plaats zal treden het staatsomroepbedrijf, zullen de omroepprogramma's met ingang van ge noemden datum worden verzorgd onder naam en. verantwoordelijkheid van den Nederiandschen Omroep. Wat betreft de door den Nederiandschen Omroep te verzorgen uitzendingen met een uitgesproken religieuzen inslag, zal een bijzondei e regeling worden getroffen, wel ke rich ten aanzien van de orthodóx-pro- tcstantsche en vrijzinnig-protestantsche uit zendingen van dezen aard reeds Jn zooverre heeft geconcretiseerd, dat de programma's met een uitgesproken orthodox- of vrijzin- nig-protestantsch religieuzen inslag zullen worden voorbereid door de Christelijke Radiostichting, resp. het Vrijzinnig-Protes- tantsch kerkcomité en van dien aard zullen zijn, dat deze, met de uiteindelijke instem ming van den Nederiandschen Omroep zelve, ook door de kerkelijke groepen zelf voor hunne verantwoordelijkheid kunnen worden genomen. In dien zin zullen deze specifiek religieuze uitzendingen ook in de omroepbladen en voor de^nicrofoon wor den aangekondigd. Het ligt in het voornemen met be trekking tot de uitzendingen met een uitgesproken Roomsch-Kathol ièk reli gieuzen inslag zoo mogelijk een soort gelijke regeling te treffen. CHR. RADIO STICHTING Naar de Standaard meldt, zal er, nu de N.C.R.V. als zoodanig uit den aether ver dwijnen zal, een comité, de „Christelijke Radio-Stichting", de voorbereiding der orthodox-protestantsche uitzendingen voor zijn rekening nemen en de verantwoorde lijkheid'voor de programma's waaraan de ze naam verbonden zal zijn, aanvaarden. Deze Chr. Radio-stichting heeft de voor waarde gesteld, d^t haar naam alleen ver bonden zal woeden aan uitzendingen, wel ke geheel door haar zijn samengesteld en voorbereid, zoodat zij de verantwoordelijk heid voor die programma's en uiteraard alléén voor die programma's, gerust en met een zuiver geweten kan dragen. VRIENDSCHAP. Nu het buiten op straat overal be slist onprettig is geworden unhei misch noemen de Duitschers dat is het zaak de gezelligheid, de stem ming en de sfeer in onze huizen te vergrooten. Dat kan. Al is het dan wat moeilijker geworden met de kof fie en de snaps. Maar goede vrienden komen niet alleen ter genieting van bepaalde dranken, die schaarsch en smakelijk zijn. De sfeer moet van de menschen uitgaan, van de vriendschap, van een aangenaam gesprek, al kan een be paalde consumptie dit gesprek en die stemming dan ook belangrijk stimu- leeren. Maar dan moe't dat meer ge beuren uit verheugenis over het vriendelijk en gul gebaar van gast vrouw en gastheer, dan uit vreugde over den smaak van het genotene zelf. Ik wil maar zeggen, dat goede vriendschappen een belangrijke com pensatie kunnen vormen voor de moord en doodslag buiten ons huis, in de wereld rondom ons. Wij hebben nu noodig de beleving van de spreek: „Wie als vriend hier binnengaat, Komt nooit te vroeg, maar steeds te laat". Of zooals ik het eens las in de spreekkamer van een vriendelijk pas-: toor: Wie niet als vriend hier binnenhuppelt, Die wordt er zoo weer uitgeknuppeld. Het komt er maar op aan, dat wij en onze vrienden zich nu meer dan ooit thuis voelen in onze huizen. En misschien kan, om dit te bevorderen, dienen een variant op de spreuk uit een Amsterdamseh volkscafé: „Indien gij thuis gewend zijt om op den grond te spuwen, doet het dan hier ook. Wij willen graag, dat onze gas ten zich thuis voelen". Dit wenschte ik u vandaag alleen maar voor te houden. OPHEFFING UITZONDERINGS TOESTAND NOORD-HOLLAND. Officieel wordt medegedeeld: Op voor dracht van den bevelhebber in de Luftgau Holland, den luitenant-generaal Siburg, heeft de bevelhebber der Duitsche weer macht in Nederland in overeenstemming met den Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied, rijksminister Seyss- Inquart den voor de provincie Noord-Hol land. afgekondigden uitzonderingstoestand en daarmede tevens de in zijn bekendma king van 27 Februari 1941 uitgevaardigde maatregelen met ingang van Zaterdag 8 Maart 1931 te 24 uur opgeheven. De Höhere S.S. und Polizeiführer heeft tegelijkertijd maatregelen betreffende de verkeersbeperkingen in de provincie Noord- Holland eveneens opgeheven, zoodat daar mee de oude toestand van 24 Februari 1941 weer van kracht wordt. DE AMSTERDAMSCHE WETHOUDERS ONTSLAGEN Zooals reeds gemeld, heeft de Rijks commissaris voor het bezette Nederland sche gebied de volgende wethouders der gemeente Amsterdam van hun ambt ont heven: mr. G. C. J. D. Kropman, Fr. van Meurs, B. C. Franke en Walrave Boisse- vain. In het oude college van B. en W., had be halve de hier genoemde heeren ook nog zitting de heer J. Rustige. Mr. A. J. Backer, de nieuwe commissaris der provincie Noord-Holland, heeft Zater dag te Haarlem zijn ambt aanvaard. Mr. Backer tijdens zfjn rede over de verhou ding van den ambtenaar tot het volk. foto Stevens

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1941 | | pagina 1