DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
ZATERDAG 8 MAART 1941
32ste Jaargang No. 9892
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 1L
7 Volksinvloed
't Is herhaaldelijk dezerzijds verklaard,
dat de volksinvloed onder het democra
tisch regiem niet gezond meer was.
Dat is heusch geen ontdekking, die wij
na den lOden Mei hebben gedaan.
Dat de volksinvloed niet gezond meer
was, bleek allerduidelijkst uit verschei
dene onmiskenbare teekenen.
De volksinvloed bracht verdeeldheid en
splitsing onder het volk, waar er eenheid
kon en moest zijn; sneed het volk in los-
van-elkaar hangende stukken, terwijl de
verschillende volksdeelen konden en moes
ten samenwerken.
De volksinvloed erkende in zijn streven
niet de groote waarde van een persoon-
lijke verantwoord el ijkheid, ver
blindde door zijn propaganda zéér velen
voor den socialen zegen van een sterk
gezag.
De volksinvloed wilde zich indringen op
terreinen, welke gesloten moeten zijn voor
dien invloed, omdat daar de rechten en de
plichten zijn vastgelegd door de door God
gewilde hoogere machten, door de door God
geschapen natuur, door de door Christus
gestichte Kerk.
De volksinvloed was afgezakt van de
redelijke beïnvloeding door redeneeren en
overtuigen naar de door massa-propaganda
verworven domme macht van de helft
plus één.
De volksinvloed er kan nog veel
meer kwaad worden gezegd van de exces
sen, waarin hij was vastgeraakt en vastge
roest.
Maar nü is het de tijd, waarin dis volks
invloed kan worden losgerukt uit die ex
cessen. Dat kan en dat moet.
Wij willen en kunnen volksinvloed
d.w.z. gezonden volksinvloed in ons
staatsbestel, op het terrein van het open
bare leven niet missen.
Een, zoo al niet theoretisch, dan toch
practisch zoo goed als geheel uitschakelen
van deti volksinvloed is zèkër in strijd met
het karakter van het Nederlandsche volk.
In het laatst verschenen nummer van
haar weekblad keert de Nederlandsche Unie
zich in een artikel tegen haar „zede-
meesters", die er zich in sommige dag
bladen en als briefschrijvers „bezorgd"
over maken of de verdediging van onzen
volksaard bij de Unie wel in goede han
den is en of deze wel trouw genoeg is aan
het geestesmerk van ons Nederlandsche
volk.
In dat artikel lezen wij ojn.:
„Als ge het dan nóg een^ ten over
vloede hooren wilt, dan zijn wij ook
hier bereid om te verklaren, dat wij
natuurlijk, als Nederlanders, niet bui
ten de geestelijke vrijheid kunnen en
dat de aloude souvereiniteit in eigen
kring voor de toekomst even noodzake
lijk blijft als een gezonde, goed-ge-
organiseerde volksinvloed. Dat was, dat
is en dat blijft onze overtuiging. Wij
zouden niet anders kunnen".
Deze woorden móeten'iederen Nederlan
der hij moge vurig pro- of overtuigd
antir„Unie" zijn uit het hart zijn ge
grepen.
Het is waar en waardig Nederlandsch!
Jdaaden Ca&ten
Lapmiddelen zijn niet geschikt om
een ernstig probleem op te lossen.
Dat wisten we vroeger ook wel en
toch hebben wij vaak een schrijnende won-
deplek in onze samenleving ongenezen la
ten voortbestaan met niets anders dan een
doekje voor het bloeden er om heen.
Onwil was dat niet altijd, maar veeleer
onmacht om bij de bestaande toestanden te
bereiken wat men zoo graag zou willen be
reiken.
Zoo heeft men in het land- en tuinbouw
bedrijf de laatste jaren het vraagstuk der
z.g. vaste lasten ondervonden als een der
zwaarste belemmeringen voor een gezonde
wederopbloei. De boeren en de tuinders
konden werken zoo hard zij wilden, zich
bekrimpen en versoberen, men mocht steu
nen zooveel men kon, het waren steeds de
hooge lasten, die loodzwaar op den land
en tuinbouw drukten en elke verbetering
deden verdampen als. een druppel op een
gloeiende plaat.
Als een spookbeeld waarde de hypotheek
over de lachende Nederlandsche landouwen
en rondom zoo menige boerenhoeve, waar
de boer het raadsel probeerde op te lossen,
hoe hij aan zijn verplichtingen kon voldoen
en toch wat overhouden om in het leven
te blijven. Het was als de Sphinx uit de
Grieksche oudheid; wie het raadsel niet kon
oplossen, werd verslonden.
Er moest iets gedaan worden en er werd
ook iets gedaan. In 1935 kwam het z.g. Hy
potheekcommissiebesluit, waarin aan den
hypothecairen schuldenaar, wiens landelijk
i eigendom door een schuldeischer met exe
cutie werd bedreigd, de bevoegdheid gege
ven werd, zich tot den Minister te wenden,
met het verzoek te willen beslissen dat de
toekomstige gebruikers van dat landelijk
eigendom als georganiseerden tot de be
kende landbouwcrisisorganisaties niet zou
den worden toegelaten of hun toelating zou
worden ingetrokken.
M.a.w. als voorbehoedmiddel tegen het
ongemotiveerd of te hardvochtig executee-
ren van een hypotheek kon het betreffende
land practisch onverkoopbaar worden ge
maakt. Een maatregel, welke een vrij groote
macht in handen legde van de hypotheek
commissie.
Op dit besluit is weldra (in 1936) de Cri-
Sis-hypotheekaflossingswet gevolgd, welke
den hypothecairen schuldenaar, wiens lan
delijk eigendom met executie wordt be
dreigd, verlof verleent, zich met een ver
zoekschrift te wenden tot den kantonrech
ter, ten einde uitstel van zijn verplichting
tot betaling van de hoofdsom of wijziging
van zijn tusschentijdsche aflossing te ver
krijgen.
Hoe hebben deze beide wettelijke maat
regelen zich in de practijk gedragen?
Wij vinden hieromtrent eenige cijfers in
de mededeelingen van het Centraal Bureau
voor de Statistiek, waaruit wel duidelijk
blijkt, hoezeer deze beide als serieus aan
geprezen geneesmiddelen hun karakter van
lapmiddel hebben gedemonstreerd.
In de jaren 1937, 1938, 1939 en 1940 wer
den volgens het Hypotheekcommissiebesluit
resp. 64, 52, 44 en 25 verzoekschriften ter
voorkoming van executie ingediend. In ge
heel Nederland! Men ziet: een reeds in den
aanvang niet breede en daarna nog snel
inkrimpende stroom. De meeste van al die
verzoekschrifteil werden weer ingetrokken,
waarbij kan worden aangenomen, dat in
deze gevallen in overleg met de commissie
een minnelijke regeling tot stand was ge
komen. Verleden jaar (1940) werden 25
verzoekschriften behandeld, waarvan er 11
weer werden ingetrokken, 2 bij ministe
rieel schrijven werden afgedaan, 2 niet-
ontvankelijk werden verklaard, 6 werden
afgewezen en slechts 1 ingewilligd.
Dat is wel een poover resultaat! Een der
gelijk ingrijpen in zulk een ontzaglijk pro
bleem staat gelijk met een trap tegen den
Eifeltoren.
De cijfers van de Crisishypotheekaflos-
singswet zijn iets hooger, maar toch nog
uitermate gering.
In de jaren 1937, 1938, 1939 en 1940 wer
den resp. 147, 82, 88 en 107 verzoekschrif
ten ingediend. Ook hier weer zijn de cij
fers van geheel Nederland bij elkaar geteld.
Van deze verzoekschriften werden er in die
jaren resp. 66, 37, 39 en 58 ingewilligd.
Deze gelukkigen kregen dus.uitstel van
executie, en laten wij hopen, dat in vele
gevallen uitstel geleid heeft tot afstel.
Uit deze cijfers blijkt zonneklaar, hoe
weinig er tot nu toe bereikt is om den druk
der vaste lasten van de boeren en tuinders
af te wentelen. Wel zijn er den laatsten
tijd nog Verordeningen verschenen, die er
voor zorgen, dat er op het oogenblik geen
renten verhoogd worden en dat degenen,
die door den oorlog in den knoei zijn ge
komen, niet direct worden aangepakt,
maar wij hopen, dat weldra dit probleem
eens terdege onder het oog gezien zal wor
den en radicaal zal worden opgelost.
Wij verhelen ons de moeilijkheden niet
Want aan welke zijde moet het vraag
stuk het eerst worden aangetast? Moet men
beginnen met de hypotheekhouders af te
koopen, of te onteigenen? O f moet men
door een betere prijsregeling den boeren en
tuinders de middelen rscbaffen om zich
successievelijk van de lasten te ontdoen?
Deze laatste methode ligt vopr de hard als
de meest aanbevelenswaardige. De natuur
lijke prijsstijging zal trouwens de waarde
der vaste hypotheeksommen al vanzelf
hebben teruggezet. Maar wil men een ge
zonde prijsregeling, dan zal de productie-
stroom eerst gezond gemaakt moeten
worden en zal de opbouw van het prijzen
systeem zeker niet gebaseerd moeten zijn
op te hooge productiekosten in de land
en tuinbouwbedrijven.
Het probleem is dus niet gemakkelijk,
maar een forsche poging tot oplossing dub
bel waard.
Mr. H. G.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
NEDERLANDER LIEVER
DAN HOLLANDER.
Een agent van politie, die met gevaar
voor eigen leven een op hol geslagen paard
tot staan had gebracht, is voor het front
van de troep door zijn hoogsten chef on
derscheiden, die hem zei: ,,Je hebt ge
toond een echte Hollander te zijn".
We weten niet, of de agent in kwestie
een „Hollander" in den beperkten zin van
het woord is. In ieder geval is hij een ech
te „Nederlander".
Wémneer, vraagt de V ol k s k r a n t, zal
men eindelijk breken met de slechte ge
woonte, van Holland en Holanders te spre
kend waar men Nederl. en Nederlandder be
doelt? Wij zelf zijn schuld dat men in den
vreemde ons land veelal verkeerd aanduidt
en dit zal niet veranderen voordat wij de
hebbelijkheid hebben afgelegd, in het ver
keerde voor te gaan.
Holland is slechts een deel, Nederland is
het geheel. Zoo spreken wij van Nederl.-
Indië, niet HollandsCh-Indië, van Neder-
landsch-Guyana (voor Suriname) niet Hol-
landsoh Guyana.
Nu wij op volksgemeenschap en volks
verbondenheid zooveel nadruk leggen, is er
meer dan ooit reden de woorden Nederland
en Nederlanders de voorkeur te geven bo
ven Holland en Hollanders.
Bonaanwijzingen
BROOD EN GEBAK.
Gedurende het tijdvak van Maandag
10 Maart tot en met Zondag 16 Maart
a.s. geeft elk der met „07" genummerde
bonnen van de broodkaart recht op het
koopen van ongeveer 100 gram brood.
Voorts geeft elk der met „07" genummer
de broodbonnen recht op het koopen van
een rantsoen gebak.
De op 16 Maart nog niet gebruikte bon
nen blijven voorts nog geldig gedurende
de week van 17 Maart tot en met 23 Maart
a.s. met dien verstande, dat zij gedurende
laatstgenoemde week niet mogen worden
gebruikt in hotels, restaurants, e.d.
VLEESCH EN VLEESCH-
WAREN.
Gedurende het tijdvak van Maandag
10 Maart tot en met Woensdag 19
Maart a.s. geeft elk der vier met „07
vleesch" gemerkte bonnen van de
laatst uitgereikte vleeeschkaart recht
op het koopen van 100 gram vleesch,
been inbegrepen, of een rantsoen
vleeschwaren. De met "07 worst,
vleeschwaren" gemerkte bon geeft uit
sluitend recht op het koopen van een
rantsoen vleeschwaren.
De bonnen, welke op 19 Maart a.s. nog
niet gebruikt zijn, blijven nog geldig tot en
met Zondag 23 Maart a.s.
Het rantsoen vleeschwaren, dat per bon
kan worden gekocht, bedraagt 75 gram voor
gekookt varkens-, rund-, of kalfsvleesch en
voor gerookte worstsoorten, 100 gram voor
gekookte worstsoorten, rolpens en knak
worst, 125 gram voor leverartikelen, ton
genworst en nierbrood en 150 gram voor
bloedworst.
De met „06" genummerde bon van de
vleeschkaart zal niet worden aangewezen
en kan dus worden vernietigd.
BOTER EN VETTEN.
Gedurende het tijdvak van Maandag
10 Maart tot en met Zondag 16 Maart
a.s. geeft de met „07" genummerde bon
van de laatste uitgereikte boter- en
vetkaart recht op het koopen van
250 gram boter of margarine of 200
gram spijsvet
De met „07" genummerde bonnen, die
op 16 Maart nog niet gebruikt zijn, blijven
voorts nog geldig tot en met Zondag 23
Maart a.s.
EIEREN.
Gedurende het tijdvak van Maandag
10 Maart tot en met Zondag 16 Maart
a,s. geeft de met „91" genummerde
bon van de „bonkaart algemeen" recht
op het koopen van een ei.
De bonnen, welke op 16 Maart nog niet
gebruikt zijn, blijven geldig tot en met
Zendag 23 Maart as., met dien verstande,
dat zij gedurende de week van 17 Maart
tot en met 23 Maart niet gebruikt mogen
worden in hotels, restaurants e.d.
KAAS.
Gedurende het tijdvak van Maandag
10 Maart tot en met Zondag 23 Maart
a.s. geven de met „61" en „71" genum
merde bonnen van de „Bonkaart alge
meen" elk recht op het koopen van
100 gram kaas.
De bonnen, welke op 23 Maart nog niet
gebruikt zijn, blijven voorts nog geldig
tot en met Zendag 6 April a.s.
MEDEDEELING VAN DEN
KRO-VOORZITTER
De KRO-gids van deze week bevat de
volgende medeeling van den voorzitter van
den KRO, pater J. Dito O.P.:
Nu verschillende lezers en luisteraars ons
hebben gevraagd wat er met den KRO. in
de toekomst te gebeuren staat, lijkt het ons
dienstig het volgende onder de aandacht
der belangstellenden te brengen:
Wat den KRO. betreft, weet men, dat
deze is opgenomen in het plan van concen
tratie van de Nederlandsche Omroeporga
nisaties, een plan, waarvan de uitvoering
is opgedragen aan den Gevolmachtigde ir.
A. Dubois. Zonder vooruit te loopen op of-
ficieele mededeelingen dienaangaande, staat
het vast, dat de KRO. als zelfstandige uit
zendorganisatie zal ophouden te bestaan.
In een desbetreffende verordening zal
dit te zijner tijd geregeld worden.
Intusschen zal met ingang van Zon
dag 9 Maart a.s. het programma, dat
over de Nederlandsche zenders wordt
uitgezonden, al geheel het karakter van
een geconcentreerd programma dra
gen en derhalve niet staan onder ver
antwoordelijkheid der respectieve om-
roep-organisaties, dus ook niet van den
KRO., zooals tot dan toe het geval was.
PRIJZEN VAN DE AKKERBOUW
PRODUCTEN VOOR DEN KOMENDEN
OOGST.
Voortbrenging van de noodzakelijkste
producten aangemoedigd.
GEEN TEELTDWANG
Het Rijksbureau voor de Voedselvoorzie
ning in oorlogstijd deelt mede, dat de prij
zen, welke de boeren zullen ontvangen voor
door hen in het oogstjaar 1941 geteelde
akkerbouwproducten, zijn vastgesteld.
Bij de prijsverhouding tusschen de ver
schillende producten is er van uitgegaan,
dat de teelt van die gewassen, welke voor
de voelselvoorziening van het Nederland
sche volk onder de huidige omstandigheden
van het grootste belang zijn, het best. wordt
beloond. Aldus wordt de voortbrenging van
de noodzakelijkste producten gestimuleerd,
zonder dat een teeltdwang bestaat. Hier
door kunnen dus de telers binnen de zeer
groote ruimte, welke de verbods- en be
perkingsbepalingen ten aanzien van de
teelt van enkele gewassen hun gelaten heb
ben, hun teeltplan vaststellen naar eigen
inzicht. Zij zullen dus, behalve met de
prijsverhoudingen en met de wenschelyk-
heid om datgene te produceeren, wat voor
de voedselvoorziening van het meeste be
lang is, tevens rekening kunnen houden
met de bodemgesteldheid en andere spe
ciale omstandigheden vanhun eigen be
drijf.
De vastgestelde prijzen worden in een
afzonderlijke publicatie bekend gemaakt.
DE BOMAANVAL OP DEN HAAG
Winterhulp steunt de getroffenen
De directeur-generaal van de Winter
hulp Nederland heeft voor de getroffenen
en nabestaanden van de slachtoffers van
den luchtaanval op de binnenstad in Den
Haag in den nacht van Zondag op Maan
dag j.l. een bedrag van 5000 ter beschik
king gesteld.
Met de uitvoering van de ondersteunin
gen is reeds begonnen.
Slachtoffers van dergelijke oorlogshan
delingen bevinden zich plotseling in een
zoodanig noodlottigen toestand, dat zij de
hulp van de volksgemeenschap niet kun
nen ontberen.
De Winterhulp Nederland, werkende
„voor het volk, door het volk", acht het
haar plicht onmiddellijk alles te doen wat
in haar bereik ligt om deze landgenooten
ter zijde te staan.
Maniertje
KETTINGBRIEF.
Er verschijnen zoo nu en dan nog
wel eens kettingbrieven. Vooral in
tijden van oorlog en druk. Maar het
is nogal goedkoop om in tijden, dat
iedereen naar wat geluk verlangt
of naar wat hij er dan onder verstaat
op zulke gemakkelijke wijze geluk
te willen verschaffen. Reeds dèt moest
alle ontvangers van kettingbrieven
wantrouwend maken. Het zou wel de
methode zijn om in kortefi tyd een
heel volk gelukkig te maken, immers,
indien ieder de sneeuwbal een duwtje
geeft en vijfmaal den brief over
schrijft, is hij gauw het heele land
rond.
Toch geloof ik, dat de menschen, die
zich na het ontvangen van den brief
aan den opgedragen taak zetten, dit
meer doen uit angst voor ongeluk, zoo
zij het niet-doen dan uit hoop op ge
luk, indien zij het wel doen. Een ne
gatief bijgeloof dus. Maar een snaak,
die reeds vele jaren geleden op het
snaaksche idee kwam om zulk een
„rondzendbrief" de wereld in te zenden
en de menschen te testen op hun bij
geloof, heeft wel succes gehad. Want
het ding schijnt nog altijd in circulatie
en duikt nu hier dan daar weer op.
Maar dengene, die mij vroeg wat hij
hiervan moest denken, antwoord ik:
bijgeloof aan den loopenden band. Be
roerder dan het nu al is, zal die ket
tingbrief het niet maken. Laat dat
ding verdwijnen of latere geslachten
zullen ons uitlachen. En terecht!
Gironummer van de W. H N.
Stort op 5553 of 877.
Kasvereeniging N.V., A'dam.
Postgironummer 877.
De Bank van de W. H. N. is
5553
DE LIJSTENCOLLECTE VAN
WINTERHULP.
Het A.N.P. bericht:
Maandag over een week, 17 Maart is,
zooals bekend, de aanvangsdatum van de
lijstencollecte van Winterhulp Nederland,
welke duurt tot Zaterdag 23 Maart In dien
tijd zullen de reeds bekende figuren met
de roode bus en de lijst weer over het ge-
heele land in het straatbeeld verschijnen,
maar hoeveel er dit ook zullen zijn, te veel
kunnen er nimmer aan den oproep voor
collectanten gehoor geven. De behoefte aan
colllctanten is daarvoor te groot. Om een
denkbeeld te geven van het aantal mede
werkers is,het volgende voorbeeld van nut:
Een stad als Amsterdam heeft minimaal
6000 collectanten noodig. Daarom doet
Winterhulp nogmaals een dringend beroep
op die landgenooten, die daarvoor in aan
merking komen, om zich aan te melden als
collectant. Een actie zooals beoogd, voor
het volk door het volk, kan niet slagen,
zonder medewerking op dit gebied, en hoe
wel men niet te klagen heeft hierover, kan,
zooals gezegd, het aanbod nimmer te groot
worden.
Het groote aantal dat noodig is behoeft
geen verwondering te wekken, daar alle
huizen moeten worden bezocht, niet alleen,
in de meer gegoede wijken, doch ook in de
arbeiderswijken. De ervaring heeft trou
wens uitgewezen, dat vooral in de arbei
derswijken de medewerking groot is, zoo
goed als huis aan huis worden hier de gif
ten ontvangen.
De voorbereiding van de lijstencollectie
is gereed, thans is het woord aan het pu
bliek om deze te doen slagen, zoowel door
zich aan te melden als collectant, hetgeen
iederen dag kan gebeden, als door het ge
reedhouden van de bijdrage, om opont
houd voor de collectanten te voorkomen.
In hout gesneden middeleeuwsche rozetten in het gewelf van de Pieterskerk te Leiden,
voorstellende St. Petrus en St. Paulua (zie „Toerisme bij Honk", p. 2).
Foto L. Crt
