DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bekendmaking
Momentje
VRIJDAG 28 FEBRUARI 1941
32ste Jaargang No. 9885
$e£eid4eli£(2oi4/fcant
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
V Oe roeping van den
kloosterling
In het weekblad der N. S. B. wordt een
gelukwensch gericht tot de religieuzen
nl. tot die religieuzen, die hoofd van een
onderwijsinstelling zijn en binnen korten
tijd deze functie zullen moeten neerleggen!
Deze fijngevoelde!? gelukwensch
luidt als volgt:
„In de eerste plaats wenschen wij
dezen religieuzen zelf geluk, wijl zij
zich in de naaste toekomst geheel kun
nen wijden aan de werkzaamheden,
waarvoor zij zijn bestemd en waarvoor
zij roeping gevoelen".
Als men bedenkt, dat er velen zijn, die hun
functie als hoofd eener onderwijsinrichting
zullen moeten neerleggen, die jaren-lang
dat ambt hebben vervuld, en vervuld op
voortreffelijke wijze, die in al dien
tijd tevens een voorbeeldig religieus leven
hebben geleid waaruit zij de kracht
putten hun taak zóó te vervullen en die
dan ook op hun school in hoog aanzien
staan, als men dat bedenkt, dan voelt men
onmiddellijk, hoe misplaatst hier .sarcas
me is.
Sarcasme? Of is 't ernst?
Als "t ernst is, dan blijkt eruit, hoe
vreemde opvatting men heeft van wat de
roeping is van een religieus.
Men heeft kloosterorden, die contempla
tief zyn, d.w.z. louter en alleen een leven
van beschouwing, van boeten en bidden,
leiden. Van dezen wordt vaak gezegd door
personen, die niets begrijpen van een
bovennatuurlijke „economie", dat ze ner
gens toe dienen, geen enkel maatschappe
lijk nut hebben! Men heeft kloosterorden,
die actief zijn, d.w.z. aan het beschouwende
leven paren een leven van arbeid, van
maatschappelijk en sociaal werken op ve
lerlei terrein van het geestelijk, cultureel
leven. Van dezen wordt nu gezegd, dat zij
niet dat doen, „waarvoor zij zijn bestemd
en waarvoor zij roeping gevoelen". Zeker
wij erkennen het volmondig: bedoelde
religieuzen zullen, ook als zij van het hoofd
schap eener school, ook zelfs als zij geheel
van de taak aan een school ontheven zou
den zijn, een religieus leven kunnen lei
den. Volmaakt juist. Maar dit houdt niet
in, dat men het leiderschap van een school,
het geven van onderwijs moet beschouwen
als in strijd met hun religieus leven, met
hun roeping!
Wij schrijven vandaag niet over den hier
bedoelden maatregel zélf van den secretaris
generaal, maar wij meenden de handacht te
moeten vestigen op het commentaar, dat
„Volk en Vaderland" er bij geeft welk
commentaar met reden doet veronderstellen,
dat men geen héél helder begrip heeft van
het religieus-, van het klooster-leven. En
dan moest men er ook maar niet over
schrijven.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
DE LEERLINGENSCHAAL.
Uit het Katholieke Schoolblad:
De pers heeft bericht, positief en gede
tailleerd: de leerlingenschaal wordt her
zien.
Ze is wellicht al herzien op het moment,
dat onze lezers deze regels onder het oog
krijgen. (Inderdaad. Red. L. Crt.).
Eindelijk dus.
Na jaren van tobben en ongeduldig uit
zien, na vele teleurstellingen, is het er dan
toe gekomen, zal de volksschool geholpen
worden en het fatale kweekelingensysteem
wegzinken en wellicht spoedig tot de ge
schiedenis behooren.
De jammerg'estalte, die de veel beklaag
de kweekeling met akte is, zal dan het
sociale aspect van het Nederlandsche on
derwijzerscorps niet langer ontsieren.
Een der meest brandende onderwijs
kwesties, de kwestie van het laatste decen
nium, is hiermede tot een oplossing ge
bracht.
Het zal wel volkomen overbodig zijn te
verzekeren, hoezeer wij dit gebeuren van
harte toejuichen. Een massa ellende wordt
weggevaagd. Voor honderden onzer jonge
menschen zal nu misschien voor 't eerst
een zonnetje gaan schijnen. Voor velen is
dezen maatregel de lang verbeide redding
uit diepen nood.
En ons volksonderwijs zal er wel bij va-
Als 2200 jonge werkkrachten als vol
waardige collega's aan het corps worden
toegevoegd, zal dit versche bloed zijn in
vloed doen gevoelen op de totale constitu
tie. Het beteekent versterkte vitaliteit en
nieuwe energie, een verjongingsproces, dat
sinds lang gewenscht was. Met geestdrift
zal het jonge volk den arbeid aanpakken.
De jonge mannen en vrouwen, die zoo lang
hunkerden naar waardig emplooi, zich ge
drukt en gedeprimeerd, misschien ook ver-
onrecht, voelden door een onbevredigden
arbeidsdrang, gaan nu hun frissche krach
ten, hun volle activiteit inzetten.
Deze verjonging belooft te meer, waar
zé samenvalt met het krachtig streven naar
vernieuwing, dat dringt en stuwt in onze
schoolwereld.
De verbetering der leerlingenschaal opent
een hoopvol perspectief.
WINTERHULPsfsNEDERlAND
Weer staat heden en morgen ten be
hoeve van Winterhulp Nederland voor de
dqpr en in verband daarmede heeft een
verslaggever van het A.N.P. zich opnieuw
tot een der naaste medewerkers van den
directeur-generaal gewend, ten einde nog
eenige nadere bijzonderheden over dit
mooie sociale werk te verkrijgen.
Nu zoo langzamerhand het voorjaar na
dert, is als vanzelfsprekend de vraag gere
zen, welke taak in de nabije toekomst voor
Winterhulp Nederland is weggelegd.
In dit verband kan worden medegedeeld,
dat het de bedoeling van de leiding is van
15 Mei tot ongeveer October de werkzaam
heden naar buiten te staken, zoodat we
thans voor de laatste werkperiode staan.
Dit beteekent natuurlijk niet dat in de ko
mende zomermaanden het werk van Win
terhulp geheel zal stilligen. Integendeel,
de verdere opbouw van de organisatie zal
krachtig worden voortgezet, de band met
de vele medewerkers moet nog verstevigd
worden het contact met tal van personen
en instellingen moet behouden blijven, de
propaganda mag niet verslappen, opdat
ook in de zomermaanden de giften rijkelijk
zullen blijven vloeien.
Alleen de openbare collectes zullen tij
delijk worden stopgezet.
Nog 4 collectes.
Er resten ons dus nog 4 collectes en wel
voor het geheele land heden en morgen
een huis en straatcollecte, van 17 tot 22
Maart een huislijstencollecte, van 15 tot 19
April eveneens een huis-lijstencollecte en
ten slotte op 2 en 3 Mei een huis- en straat-
colleCte.
Alleen voor Amsterdam zijn de termijnen
voor de lijstencollectes ruimer genomen
in verband met de uitgestrektheid der stad
en mede met het oog op het aantal beschik
bare collectanten.
De hoop mag worden uitgesproken, dat
de opbrengst dezer collectes het werk van
Winterhulp Nederland zal bekronen. Want
uit een ingesteld onderzoek is reeds geble
ken, dat de menschen, die steun aanvragen,
dien steun den geheelen winter absoluut
noodig hebben. Dat wil zeggen, dat, waar
over de eerste drie maanden een bedrag
van 3 millioen is verdeeld, de komende
maanden minstens een even groote bedrag
moeten opbrengen. Wij schrijven minstens
want helaas moet worden geconstateerd,
dat met de ingezamelde gelden slechts in
de dringendste gevallen kan worden gehol-
Bonaanwijzinyen
BROOD EN GEBAK.
Gedurende het tijdvak van Maandag
3 Maart tot en met Zondag 9 Maart a.s.
geeft elk der met „06" genummerde
bonnen van de nieuw uitgereikte brood
kaart recht op het koopen van onge
veer 100 gram brood.
Voorts geeft eik der met „06" genum
merde broodbennen recht op het koopen
van een rantsoen gebak. Dit omvat voor
de hierna genoemde bakkerij producten
telkens ten minste het daarachter ge
plaatste aantal grammen: beschuit 75
gram; biscuits en wafels 90 gram, specu
laas 140 gram; andere koekjes 200 gram;
koek 160 gram; cake 300 gram; gevuld
klein korstgebak (b.v. amandelbroodjes)
400 gram; gevuld groot korstgebak (b.v.
boterletter) 500 gr^m; taart en gebak
jes 600 gram.
Voor geheel of ten deeie uit meel of
bloem gebakken producten, welke hierbo
ven niet genoemd zijn, geldt, dat een rant
soen een hoeveelheid omvat, waarin 70
gram meel of bloem is verwerkt.
De op 9 Maart nog niet gebruikte bon
nen blijven voorts nog geldig gedurende
de week van 10 Maart tot en met 16 Maart
a.s., met dien verstande, dat zij gedurende
laatstgenoemde week niet mogen worden
gebruikt in hotels, restaurants e. d.
BOTER EN VETTEN.
Gedurende het tijdvak van Maandag
3 Maart tot en met Zondag 9 Maart a.s.
geeft de met „06" genummerde bon
van de laatst uitgereikte boter- en vet-
kaart recht op het koopen van 250
gram boter of margarine.
De met „06" genummerde bonnen, die op
9 Maart nog niet gebruik zijn, blijven
voorts nog geldig tot en met Zondag 16
Maart a.s.
EIEREN.
Gedurende het tijdvak van Maandag
3 Maart tot en met Zondag 9 Maart
a.s. geeft de met „81" genummerde
bon van de nieuw uitgereikte „bon
kaart algemeen" recht op het koopen
van een ei.
De bonnen, welke op 9 Maart nog niet
gebruikt zijn, blijven geldig tot en met
pen. Dit zal duidelijk zijn, als men weet
dat, over het geheele land gerekend, de
ondersteunden ongeveer 1/3 gedeelte vor
men van het aantal aanvragers, wier aan
vragen volkomen gerechtvaardigd waren.
Van de reeds verdeelde 3 millioen gul
den konden ongeveer 1 millioen persoons-
uitkeeringen worden gedaan, waarbij een
deel der ondersteunden slechts eenmaal
een uitkeering ontvingen en een ander ge
deelte enkele malen. Zonder dat de juiste
gegevens nog beschikbaar zijn, kan gevoeg
lijk worden aangenomen, dat van de on
geveer 700.000 gezinsaanvragen slechts aan
200 a 250.000 kon worden voldaan, waarbij
nog komt, dat ook de uitkeering zelve niet
tot de gewenschte hoogte kon worden op
gevoerd, terwijl eveneens andere noodza
kelijke voorzieningen als kindervoeding,
zorg voor schoeisel, kleeding en dekking,
niet konden worden verwezenlijkt. Uit het
voorgaande blijkt wel duidelijk, dat, ook
wanneer de opbrengst van de nog komen
de collectes gelijk is aan de tot dusver in
gezamelde gelden, Winterhulp Nederland
slechts voor een gering gedeelte haar taak
heeft kunnen volbrengen.
Dat is niet alleen teleurstellend, doch nog
meer beschamend, wanneer men aanneemt,
dat ook onder de huidige omstandigheden
het Nederlandsche volk toch nog best in
staat is, de behoeftige landgenooten bij te
staan. Dat dit niet te sterk is uitgedrukt,
moge blijken uit het feit, dat Winterhulp
Nederland de haar opgedragen taak zou
kunnen volbrengen, wanneer het niet-
noodlijdende deel van het Nederlandsche
volk per gezin en per maand gemiddeld 1
gulden zou bijdragen.
Is het niet betreurenswaardig te moeten
constateeren, dat bij de laatste straatcol
lecte in de groote steden het meerendeel
der voorbijgangers voorbij de collectebus
sen trok zonder iets te geven? Dat was een
beschamende en belachelijke demonstratie.
Hier schaadt de Nederlander zijn volk,
dat hij beweert lief te hebben.
Samenwerking met liefdadig*
instellingen.
De directeur-generaal van Winterhulp
Nederland heeft keer op keer van zijn be
doeling getuigd, dat hij met de bestaande
liefdadige instellingen wilde samenwerken
ten behoeve van het noodlijdende deel van
ons volk. Vele dezer, instellingen hebben
gelukkig het praewsehe bewijs geleverd,
ook harerzijds te willen samenwerken,
maar enkele belangrijke corporaties hebben
dit geweigerd.
Ook zijn er helaas autoriteiten, waarvan
het moeilijk is vast te stellen, of hun me
dewerking van harte is of lijdelijk.
In de komende laatste helft van de actie
De höhere SS- upd Polizeiführer
maakt in overeensteming met den bevel
hebber in den Luftgau Holland bekend:
Ten eerst: het is verboden aan werkne
mers, die op 25 of 26 Februari 1941 hebben
gestaakt, over de dagen, waarop werd' ge
staakt, loon uit te betalen.
Ten tweede: werkgevers, die dit bevel
overtreden, zullen bestraft worden.
Ten derde: het is geoorloofd arbeiders,
die op 25 of Februari 1941 hebben gestaakt,
te ontslaan.
voor Winterhulp Nederland dient het Ne
derlandsche volk te bewijzen, óf dat het
innerlijk sterk is en karakter 'bezit, óf dat
het een ongedisciplineerd en tegen zijn
eigen belangen opstandig volk is, dat door
zijn leiders van de meest uiteenloopende
richtingen diep beschaamd moet worden
Winterhulp Nederland is, zonder het te
willen zijn, een der meest aan den dag tre
dende toetssteenen voor de innerlijke
waarde van ons volk.
Zij is en blijft een sociale instelling van
het volk door het volk" en zal onder alle
omstandigheden haar taak tot verheffing
uit uiterlijken nood en versterking van de
Nederlandsche volkskracht blijven vervul
len.
Nederlanders, bewijst in de kamende
maanden uw historische grootheid, verheft
u boven de omstandigheden en volbrengt
een daad, welke bij honderdduizenden ón
zer slechts vreugde zal brengen.
GUNSTIGE INZAMELINGEN IN FEBR.
VOOR WINTERHULP NEDERLAND.
De voorloopige uitkomst van de straat-
en huiscollecten in de maand Februari
wijst een totaal-opbrengst aan van
592.979.96.
Dit beteekent een aanmerkelijke verbe
tering ten opzichte van de collecte in Ja
nuari, en zelfs ten aanzien van de Decem-
ber-collecte. In December 1940 bracht de
huis- en straatcollecte f 481.952.40 op.
Men mag dus wel aannemen, dat het so
ciale doel van winterhulp Nederland steeds
in breedere kringen van het Nederlandsche
volk ingang begint te vinden.
Vermelding verdient nog, dat de naast
genoemde collectes ontvangen regelmatige
giften voor Winterhulp Nederland niet in
bovengemelde bedragen zijn« inbegrepen.
Zondag 16 Maart as., met dien verstande,
dat zij gedurende de week van 10 Maart
tot en met 16 Maart niet gebruikt mogen
worden in hotels, restaurants e. d.
TOILET- EN HUISHOUDZEEP.
Gedurende het tijdvak van Zater
dag 1 Maart tot en met Zondag 30
Maart a.s. geeft de met „16" genum
merde bon van de nieuw uitgereikte
„bonkaart algemeen" recht op het
koopen van 150 gTam toiletzeep (nieu
we samenstelling) of 120 gram huis
houdzeep of 200 gram zachte zeep
oude samenstelling van vóór 1 Januari
1941) of 150 gram zachte zeep (nieuwe
samenstelling van na 1 Januari 1941)
of 300 gram zachte zeeppasta of 250
gram zeeppoeder of 600 gram wasch -
poeder.
Volledigheidshalve wordt er op gewezen,
dat waschpoeder niet gekocht kan worden
door het publiek, doch uitsluitend wordt
beschikbaar gesteld ten behoeve van was-
scherijen.
Voorts blijft de bepaling van kracht, dat
de oude voorraden zeepvlokken, zelfwer
kende wasclimiddelen en vloeibare zeep,
welke zeepsoorten thans niet meer worden
aangemaakt, nog mogen worden uitver
kocht, met dien verstande, dat elke bon
recht geeft op het koopen van 125 gram
zeepvlokken of 250 gram zelfwerkende
waschmiddelen of 200 gram vloeibare zeep.
ZEEP VOOR WASSCHERIJEN.
De bestaande regeling ten aanzien van
de wasscherijen blijft onverminderd van
kracht.
De wasscherijen zijn derhalve verplicht
voor elke twintig kilogram droge vuile
wasch een zeepbon van het publiek in ont
vangst te nemen. Zooals reeds voorgeschre
ven is dienen de wasscherijen eerst een
bon van hun klanten in ontvangst te ne
men en pas daarna een hoeveelheid van
20 kg. waschgoed, hetzij ineens, hetzij bij
gedeelten in behandeling te nemen.
De wasch van kantoren, hotels, café's
enz., voor zoover het handdoeken, poets
en stofdoeken, servetten, tafellakens e.d.
betreft, kan ter behandeling worden gege
ven, zonder dat daarbij bonnen behoeven
te worden afgegeven.
VASTE BRANDSTOFFEN.
Gedurende het tijdvak van Zaterdag 1
Maart a.s. tot en met Maandag 31 Maart
a.s. geven de bonnen no. „15", „16", en
„17" van de „bonkaart distributie vaste
brandstoffen, haarden, kachels" en de
bonnen no. „35", „36", „37", „38, „39, „40
en „41" van de „bonkaart distributie vaste
brandstoffen-centrale verwarming", alsme
de de met „brandstoffen, één eenheid vijf
de periode" en de met „cokes, een eenheid
vijfde periode" gemerkte bonnen elk recht
op het koopen van een eenheid vaste brand
stoffen. De bonnen no. „14" van de „bon
kaart distributie vaste brandstoffen, haar
den, kachels" en no. „33" en „34" van de
bonkaart distributie vaste brandstoffen -
centrale verwarming" zijn komen te verval
len en kunnen worden vernietigd.
De verbruikers in de groepen b, c en d
met een verbruik van meer dan 25 eenhe
den per periode, dienen zich in de maand
Maart tot de distributiediensten op door
deze diensten te bepalen tijdstip te wen
den, ten einde de toewijzingen in ontvangst
te nemen.
De geldigheidsduur van de bonnen no.
„11", „12" en „13" van de „bonkaart dis
tributie vaste brandstoffen - haarden, ka
chels" en de bonnen no. „25" tot en met
no. „32" van de „bonkaart distributie vaste
brandstoffen - centrale verwarming", als
mede de met „brandstoffen, een eenheid,
vierde periode", en de met „cokes, een
een eenheid, vierde periode" gemerkte
bonnen wordt verlengd tot en met Vrijdag
14 Maart 1941.
Met nadruk wordt er de aandacht op ge
vestigd, dat tegen inlevering van de bon
nen, welker geldigheidsduur tot 14 Maart
is verlengd, gedurende het tijdvak van Za
terdag 1 Maart 1941 tot en met Vrijdag 14
Maart 1941 geen turf mag worden verkocht
of afgeleverd.
De geldigheidsduur van de toewijzingen,
welke geldig waren verklaard tot 14 Maart
of een vroegeren, mits na 13 Febrari gele
gen, datum wordt eveneens Verlengd tot
en met Vrijdag 14 Maart a.s gedurende het
tijdvak van 1 Maart tot en met 14 Maart
a.s. zullen deze toewijzingen evenmin recht
geven op het koopen van turf.
Voorts wordt bekend gemaakt, dat ge
durende het tijdvak van Zaterdag 1 Maart
1941 tot en rnet Maandag 31 Maart 1941
de met de woorden „generatoranthraciet
tweede periode" gemerkte bonnen elk
recht zullen geven op het koopen van 1
H.L. (maximum 75 kg.) anthracietnootjes
V.,
De met de woorden „generator-turf twee
de periode" gemerkte bonnen zullen ge
durende bovengenoemd tijdvak recht ge
ven op het koopen van 50 stuks bagger-
turf.
ROZENGEUR.
Zooals er veel in de wereld van aan
zien is veranderd, zoo is het ook met
de kranten. Die zijn wat kleiner ge
worden en wat anders, al zijn er voor
name dingen hetzelfde gebleven, zooals
de canard. Immers nog dezer dagen
vermeldde United Press het bericht,
dat ex-koning Alfonso van Spanje
Zondagnacht overleden was en spoe
dig daarna bleek, dat er een „kleine
vergissing" had plaats gevonden. Zoo
iets gebeurde vroeger ook wel eens
en nu blijkbaar nog, maar de lezers
vinden het niet prettig, als een doode
opstaat, zelfs al is deze doode een ko
ning. Maar naast dit oude, dat be
waard bleef, is er iets nieuws in de
pers. En dat nieuws komt uit Amerika.
Toen n.l. de abonné's van de „Tennes-
seean" een te Nashville verschij
nende krant dezer dagen het och
tendblad openvouwden, gebeurde er
iets vreemds. De heer des huizes
snoof verbaasd, mevrouw rook iets bij
zonders en de kinderen voor zoover
aanwezig zaten met hun neus in de
lucht. Het raadsel was spoedig opge
lost. Om de aandacht van de lezers op
de advertenties te vestigen was men
op de gedachte gekomen deze steik te
parfumeeren. Voor dit doel had men
vijftien pond rozenparfum door den
drukinkt gemengd. Dat klinkt heel bij
zonder. Hier moet 't echter reeds meer
dan eens gebeurd zijn dat er hammen
en spek uit kranten te voorschijn kwa
men. Maar dat was natuurlijk clandes
tien en geen geschenk van de directie.
En overigens staan er vleeschbonnen
genoeg in de krant. En ik wil maar
zeggen, dat het, ondanks die Ameri-
kaansche rozengeurige krant, toch
niet alles rozengeur en maneschijn is....
NATIONAAL FRONT
Mededeeling van den leider
De heer Arnold Meijer, de leider van het
Nationale Front, deelt in het Nederlandsche
Dagblad het volgende mede:
In verband met een daartoe strekkend
verzoek van de Duitsche overheid, gericht
tot alle politieke partijen, draag ik de leden
van Nationaal Front in het geheele land op,
zich tot nader, door mij te geven order, te
onthouden van iedere politieke demonstra
tie en propaganda. Dit houdt in, dat van
heden af geen vergaderingen, in welken
vorm ook, zullen worden belegd en dat men
zich onthoudt van iedere propaganda naar
buiten, met inbegrip van de colportage, het
toonen van raambiljetten en dergelijke.
Ook het dragen van het insigne in het
openbaar is tot nader order door mij ver
boden.
GEEN SPECIALE TEXTIEL
VERGUNNINGEN TOT 17 MAART
Na dien datum: andere regeling
dan vroeger.
De uitgifte van speciale vergunningen
voor textielproducten is van 17 Februari
tot 17 Maart stopgezet. Naar het „Vader
land" van het Rijksbureau voor de distri
butie van textielproducten verneemt, is
deze maatregel getroffen in verband met de
drukte die er op het oogenblik heerscht bij
dat bureau met het afhandelen van reeds
ingediende aanvragen. Wanneer na 17 Maart
weer speciale vergunningen worden uitge
reikt, zal hierbij een andere regeling gelden
dan tot dusver. Deze regeling zal nog nader
bekend gemaakt worden.
De kwaliteitscommissie der peulruch-
ten-studie-combinatie heeft in een daartoe
gehouden vergadering de mogelijkheid be
sproken om de kwaliteit van peulvruchten
meer in overeenstemming te brengen met
de eischen, die door de verbruikers hier
aan worden gesteld. Ten einde deze eischen
nauwkeurig te leeren kennen, zullen en
quêtes onder de verschillende belangheb
benden worden gehouden (handel, splitte-
rijen, conservenfabrieken, vriesinrichtingen,
consumenten).
Het ligt in de bedoeling deze eischen aan
de kweekers van peulvruchten ter 'kennis
te brengen, zoodat bij het zoeken naar ras
sen meer met de kwaliteitseischen wordt
rekening gehouden dan dit tot nu toe het
geval was. Het kwaliteitsonderzoek zal
plaats vinden aan het centraal instituut
voor landbouwkundig onderzoek te Wage-
ningen, waar reeds een aanvang is ge
maakt met het uitwerken van verschil
lende onderzoekingsmethoden. Hier wordt
ook voor kweekers de mogelijkheid open
gesteld om nieuwe rassen op kwaliteit te
laten onderzoeken.
Voor nadere inlichtingen kan men zich
wenden tot den secretaris van de peul
vruchten-studie-combinatie, p.a. Instituut
voor Plantenveredeling, Wageningen.
