Besparing
Weerbericht
KWALITEIT
WINT ALTIJD!
SPORT
Toerisme
bi) honk
STADS
NIEUWS
ZATERDAG 22 FEBRUARI 1941
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. Z
Abonnementsprijs: voor Leiden 19
cent per week; 2.50 per kwartaaL
Bij onze agenten 20 cent per week;
2.60 per kwartaaL Franco per post
ƒ2.95 per kwartaal. Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaaL
Losse nummers 5 cent, met geïïL
Zondagsblad 9 cent
Advertentiën: 32 cent per regeL
Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstens 30
woorden, 55 cent per plaatsing,
alléén Woensdag en Zaterdag.
ZONS OP- EN ONDERGANG.
Zon onder 7.06 uur Zaterdagavond.
Zon op 8.41 uur Zondagmorgen.
Zon onder 7.07 uur Zondagavond.
Zon op 8.39 uur Maandagmorgen.
MAANSTANDEN.
22 Februari: Maan komt Zaterdagmorgen
om 6.19 op en gaat Zaterdagmiddag om
3,27 onder.
23 Februari: Maan komt Zondagmorgen
om 7 uur op en gaat Zondagmiddag om
4.33 onder.
24 Februari: Maan komt Maandagochtend
om 7.35 op en gaat om 5.39 Maandagna-
middag onder.
25 Februari: Maan komt Dinsdagmorgen
om 8.05 op en gaat om 6.46 Dinsdagnamid
dag onder.
26 Februari: De maan komt Woensdag
morgen om 8.30 op en gaat Woensdagavond
om 7.52 uur onder.
(Nieuwe maan).
27 Februari: De maan komt Donderdag
morgen om 8.54 op en gaat Donderdag
avond om 8.58 onder.
28 Febr. De maan komt Vrijdagmorgen
om 9.17 op en gaat Vrijdagavond om 10.02
onder.
1 Maart: De maan komt Zaterdagmorgen
om 9.40 uur op en gaat Zaterdagavond om
11.15 onder.
2 Maart: De maan komt Zondagmorgen
om 10.05 uur op en gaat 's nachts om
12.07 uur onder.
/3II0II0II01I0II0II0II0II0IIC^
-
Verduisteringstijden
0 Er is bepaald, dat er verduisterd
moet worden tusschen zonsonder- U
0 zang en zonsopkomst
0 Deze tijden zijn voor hedenavond
en morgenochtend:
0 ZONSONDERGANG
7.06 uur. r
- G
q 1ZON SOPKOMST
y I 8.41 uur.
Tusschen deze beidé tijden dient Q
n er dus verduisterd te worden.
0
Loiicoiioiionoiioiioiioiioiio
WASSCHEN ZONDER ZEEP.
In de dagbladen van Januari van dit jaar
werden de resultaten beschreven van een
door den rijksvezeldienst ingesteld onder
zoek naar de mogelijkheid, in de huishou
ding te wasschen zonder zeep. Daarbij
werd gewezen op de gevaren van bleeken
met bleekpoeder, namelijk dat onopgelost
gebleven korreltjes bleekpoeder (choor-
kalk) in het waschgoed gaatjes bijten.
Van de zijde der bleekpoederfabrikanten
verzocht men ons er de aandacht op te ves
tigen, dat dit gevaar op gemakkelijke wijze
kan worden voorkomen. Waimeer men het
bleekpoeder vóór het gebruik oplost in een
kleine hoeveelheid water, en deze voldoen
den tijd laat staan, zinken alle onopgelost
gebleven bestanddeelen naar den bodem
en vormt zich boven het neerslag een hel
dere, geconcentreerde oplossing van
chloorkalk. Door voorzichtig af te schen
ken, zoodat het bezinksel achter blijft, en
vervolgens de oplossing tot de juiste sterk
te te verdunnen, krijgt men een vloeistof,
waarmee het waschgoed zonder gevaar voor
gaatjes kan worden gebleekt.
Men moet daarbij rekening houden met
de omstandigheid, dat het neerslag niet
snel bezint. Minstens enkele uren voor het
gebruik moet daarom de oplossing worden
gemaakt; by voorkeur op den avond voor
het wasschen. Heeft men verzuimd de op
lossing tijdig te maken, dan kan het ge
vaar voor het ontstaan van gaatjes aan
zienlijk worden verminderd door het bleek
poeder in een dicht geweven lapje te bin
den eft dit zakje door het water heen en
weer te bewegen, dus op dezelfde wijze als
waarop men blauwselwater maakt. De
eerstgenoemde methode is echter beter;
men vindt haar dan ook veelal in de ge
bruiksaanwijzing op de pakjes vermeld.
Met betrekking tot de te gebruiken hoe
veelheid bleekpoeder kan nog worden ver
meld, dat een pakje met 65 gram bleek
poeder voldoende is voor het maken van
plm. 4 emmers bleekvloeistof.
NEDERLANDSCHE UNIE.
In Januari 56452 nieuwe leden.
Wij lezen in „De Unie":
„In de eerste maand van dit jaar kwa
men er bij De Nederlandsche Unie 56453
leden bij dat is ruim tienduizend méér
dan het aantal, dat in December werd ge
boekt.
„In Januari bedankten er 387 leden (dat
is dus 0.7 procent van het aantal nieuwe
leden in Januari). Deze „bedankjes" zijn
voor het meerendeel afkomstig van men-
schen, die ons, aldus „De Unie", als natio
nale vernieuwingsbeweging niet verder
meenden te kunnen volgen."
DE NIEUWE COMMISSARIS DER
PROVINCIE UTRECHT HOUDT EEN
REDE.
In het gebouw van het provinciaal be
stuur te Utrecht heeft de onlangs benoem
de commissaris der provincie Utrecht, de
heer ir. F. E. Müller, vandaag een groote
rede gehouden. In deze bijeenkomst waren
aanwezig de Beauftragte van den Rijks
commissaris voor de provincie Utrecht, le
den van Gedeputeerde en Provinciale Sta
len, vele burgemeesters en een groot aan
tal gasten.
In zijn rede gaf ir. Müller zijn opvatting
ten opzichte van de uitoefening van zijn
ambt in dezen voor ons land zoo moeilij
ken tijd. Spr. ontveinsde zich niet, dat hij
gesteld is voor een moeilijke taak, te meer
nog, omdat op het oogenblik zijn levensbe
schouwing belangrijk afwijkt van die van
de meeste zijner medewerkers. Van spre
kers kant kan men op een royale samen
werking rekenen, maar daar staat tegen
over, dat hij van een ieder een welwillende
medewerking verlangt.
Spr. zeide, dat zijn eerste gedachte zal
uitgaan naar het verkrijgen van een billij
ke vergoeding van de door de inwoners van
de provincie Utrecht geleden oorlogsscha
de. Het zal daarbij zijn streven zijn te voor
komen, dat bepaalde groepen bij de scha
devergoeding zouden worden bevoordeeld.
Spr. zal spoedig uitkeering dezer schade
vergoedingen bevorderen, omdaj; hij dit
een zaak van de eerste orde acht, daar
naast is de toepassing van de juiste maat
staven voor de bepaling van de schadever
goeding uitermate belangrijk.
Spr. zal daarnaast de wederopleving- van
het gewest in het algemeen metterdaad be
vorderen. Verschillende plannen, welke
de welvaart van land en volk kunnen ten
goede komen, hebben zijn actieve belang
stelling.
In Let vervolg van zijn rede, zeide spr.,
dat het steeds zijn streven zal zijn in goe
de verstandhouding; met de bezettende
overheid zijn ambt uit te oefenen. Mocht
iemand meenen, deze aanwijzing niet voor
de volle honderd procent te kunnen vol
gen, oan doet hy beter thans reeds heen
te gaan, want vroeg of laat zal zyn hou
ding voor spr. aanleiding zijn de samen
werk.'ng te verbreken. Met volle overtui
ging is spr. nationaal-socialist.
Spr. kan het slechts betreuren, dat zeer
vele Nederlanders zich zoo weinig moeite
geven om een objectief onderzoek in te
stellen naar hetgeen er in de laatste jaren
in onze nabuurstaat is geschied en dat zy
niet het wezen bestudeeren van een we
reldbeschouwing, waaraan deze prestaties
uitsluitend zijn toe te schrijven. Sprekers
medewerkers zullen beseffen dat hij ook
niet kan toestaan dat zijn medestrijders
nog steeds kunnen worden achtergesteld
bij de overige bevolking. Wij, Nederlan
ders, hebben allen gelijke rechten, maar
ook gelijke plichten, en dan is het on
sociaal een bepaalde categorie hiervan uit
te sluiten. Wij nationaal-socialisten heb
ben thans lang genoeg laster, hoon en spot
te verduren gehad. Spr. staat op de bres
voor al zijn medewerkers, die blijk geven
eerlijk het algemeen belang voor het
groepsbelang en het persoonlijk belang te
behartigen.
Voor de belangen van het bedrijfsleven
zal spr. een open oog hebben.
Aangezien Utrecht als een der oudste
universiteitssteden een middelpunt vormt
van het wetenschappelijk en cultureele le
ven, zal spr. deze belangrijke peilers van
de inteilectueele opvoeding met al zijn
krachten steunen. Spr. hoopt en verwacht,
dat juist in deze bewogen tijden professo
ren en studenten zich slechts in hoofdzaak
zullen bezighouden met de hun toegewezen
taak: de belangen van wetenschap en cul
tuur op de beste wijze dienen.
In het vervolg van zijn rede maakte de
commissaris der provincie Utrecht zijn
gedachten kenbaar over de stichting Win
terhulp Nederland. Er zijn twee redenen
waarom de Nederlandsche Winterhulp
sprekers hartelijke aandacht heeft: in de
eerste plaats omdat het versplinterde en
verscheurde Nederland, geheel los van de
politieke heroriënteering, op het sociale
terrein der winterhulp de eerste concrete
manifestatie van volkseenheid en volksver
bondenheid kan vinden die wij zoo drin
gend noodig hebben. In de tweede plaats,
omdat er in ons land bij vele honderddui
zenden mannen, vrouwen en kinderen bit
tere nood geleden wordt en de wirfterhulp
zich tot taak heeft gesteld dezen nood te
lenigen en te verzachten.
In het slot van zijn rede sprak spr. het
vertrouwen uit, dat allen, die in dezen zin
het goede willen, een onvergankelijke bij
drage zullen leveren in ons onwrikbaar ge
loof in een Nederland, waarin wij kunnen
wonen als een vrij en fier volk, maar dan
in goede nabuurschap met Duitschland.
Deze zekere overtuiging is voor ons allen
de last van een zware verantwoordelijk
heid en daardoor een hoogste verplichting.
IR. MUSSERT BEZOEKT LIMBURG
Aanklachten over terreur zullen binnenkort
worden berecht
Het A.N.P. meldt: De leider der N.S.B.,
ir. Mussert, is Donderdagmiddag voor een
driedaagsch bezoek in Limburg aangeko
men. Des avonds waren te Heerlen in den
Stadsschouwburg en in de Hollandia-
bioscoop openbare vergaderingen belegd,
welke door meer dan tweeduizend perso
nen werden bijgewoond en waar om beur
ten ir. Mussert en graaf d'Ansembourg het
woord voerden.
Ir. Mussert deelde in zijn rede mede,
sprekend over de terreur tëgei. de N.S.B.
in de oorlogsdagen, dat van de vierduizend
aanklachten, die zijn ingediend, ruim vijf
honderd van de belangrijkste binnenkort
zullen worden berecht.
,0e grootste besparing op Uw
stroomrantsoen verkrijgt U
door het gebruik van de beste
en zuinigste lampen ooit door
Philips vervaardigd:
PHILIPS
OVERNEMING VAN SLACHTSCHAPEN
IN MAART
Ter aanvulling van de vleeschvoorziening
Maandag 3 Maart begint de Nederland
sche Veehouderijcentrale met de over
neming van schapen, die voor de slacht
bestemd zijn. Bij de vaststelling der
prijzen, waartegen wordt overgenomen, is
er op gerekend dat de levering van
slachtschapen zooveel mogelijk moet wor
den verschoven naar de maanden waarin
de levering van andere vleesch minder
groot is dan in andere maanden. Verder is
rekening gehouden met de wol. De scha
pen moeten tot 1 Juni ongeschoren, daarna
geschoren worden geleverd. De hoogste
prijs wordt betaald in Maart, de laagste in
Juni
Naar het „Vad." verneemt, ligt het niet
in het voornemen, de overgenomen scha
pen direct in de consumptie te brengen.
Het plan is om deze voorloopig in de koel
huizen op te slaan en eerste dan voor de
consumptie in omloop te brengen, wan
neer de vleeschvoorziening in het alge
meen dit gewenscht maakt.
Daarom naar:
C. F. MEERPOEL's
NAAIMACHINEHANDEL
Alléén Breestraat 17 1 5762
POLITIE—GEM. AMBTENAREN 11—3.
Gisteravond werd in de Theoriezaal van
het Politiebureau een revanche-wedstrijd
gehouden tusschen 14 spelers van de schaak
vereeniging van Gemeente-ambtenaren en
een gelijk aantal spelers van de Politie-
Schaakclub.
Hoewel de schaakvereeniging van Gem.
Ambtenaren eenige goede spelers telt, bleek
het meerendeel niet over voldoende wed-
strijdroutine te beschikken, zoodat het een
groote overwinning voor de Politie-Schaak-
club werd.
De volledige uitslag was:
Gem. Ambt.Politie
van SchaickW. de Gast V,Y
HarmsenJ. Middendorp 01
EversteynA. R. v. d. Tuin 01
TierolfH. J. Grolleman 10
Lut—A. J. v. d. Berg YY
VölkerA. M. Oude Alink 01
HagemansW. C. A. Vrouwenvelder 01
de JongJ. v. eL Sluis 01
BloteL. v. d. Kraats 01
v. ZwietenJ. Lit 01
EnsinghL. Algra 10
OostveenA. Bakker 01
van BilsenP. Eveleens 01
FuchsJ. Berger 01
totaal: 311
AAN EEN ZEER DUN DRAADJE.
Lxni
Opnieuw wagen we ons op het terrein
der wetenschap, weliswaar niet in figuur
lijken zin want dan zouden we blunde
ren en flateren zonder einde maar op
dat vierkant terrcintje, reeds in het vo
rige verhaal nauwkeurig uitgemeten, en
door een hoog ijzeren hek afgepaald.
Onder de groote namen, die bij de wan
deling door het Kamerlingh Onnes-labo-
ratorium naar voren sprongen (waaraan
nog vele andere zouden zijn toe te voe
gen, zooals die van Schreinemaker en Van
Bemmelen), is ook ter loops Lorentz ge
noemd, in het overgeleverde Latijnsóhe op
schrift ietwat potsierlijk tot Lorentzius ver
draaid.
Prof. Lo/entz, een geniaal èn een goed
mensch, had in deze wetenschappelijke lust
hof een eigen afdeeling, het insti
tuut voor Theoretische Natuurkunde, op
den hoek van Langebiug en Zonneveld
straat, waar zijn werkkamer, een muisstil,
met hooge boeken-kasten gecapitonneerd
vertrek, onveranderd is gelaten.
Het siert een volk zyn verdienstelijke
mannen te eeren, doch liever geen eer, dan
•die welke aan Lorentz' nagedachtenis
wordt bewezen door het poortboogje rond
den ingang van zijn instituut, met als sluit
steen een mannetje in een kamerjas, rond
vliegend op een uil. Het beeldhouwwerk is
wel aardig, maar geenszins waardig. Be
ter zou men Lorentz kunnen eeren met een
inrichting voor het onderzoek van de ker
nen van atomen, inbegrepen de transmuta
tie van de elementen, die wij hier zochten,
doch niet vonden. De Leidsche universiteit
heeft, wegens Lorentz' verdiensten, eenig
recht op deze vervolmaking van haar ap
paraat.
In het Instituut voor Theoretische Na
tuurkunde heeft zich de leeszaal Bosscha
ingebakerd, een hoogst genoegelijk en ge
zellig bibliotheekje, welks boekenschat al
leen voor wiskunde-knobbels te genieten en
te verteren is.
Het Physiologisch Laboratorium het
derde gebouw binnen de omheining van het
vierkantje staat tegenover het politie
bureau.
Dit laboratorium is ook al weer de be-
gehouden tusschen 14 spelers van de schaak-
hoeder van een klankrijken naam: Eintho-
ven. Zijn portret hangt in de spreekkamer,
en de voornaamste uitvinding van zijn le
ven, de snaar-galvanometer, vindt men in
verscheidene modellen en uitvoeringen
door het gebouw verspreid. Tegenv/oordig
worden de snaar-galvanometers voor ge
neeskundig gebruik geleverd in handige
koffertje; het moeder-instrument (nu in
het museum aan de Steenstraat) was even
wel zoo zwaar-tillend (150 K.G.), dat een
leiding over de daken liep van hier naar
het Academisch Ziekenhuis, om mogelyk te
maken, dat patiënten konden worden on
derzocht De snaargalvano-meter is een
evenwichtig instrument; het is evenzeer
een zaak van het verstand als van het hart.
Men kan de uiterst teere electrische
stroompjes van het hart en van de hersens
ermede meten, en andere stroompjes van
het menschelijk lichaam. Het zou wederom
te diep voeren in de electriciteits-leer, het
geheim van dit instrument te openbaren.
Voor een leek is het meest opzienbarende
de dikte van de kwartsdraad, die door de
lichaams-stroomingen wordt beinvloed en
dientengevolge uitslaat. Een haar is een
zwaar kabeltouw, vergeleken bij het ieler
dan iele kwartsdraadje, dat, geplaatst in
een sterk magnetisch veld, in het luchtle
dige is gespannen. Dit kwarts-spinsel is
één veertigduizendste millimeter dik! Eén
veertigduizendste millimeter.
„Kan het niet breken?" vroegen we,
onzen adem inhoudend om het ragfyne
spandraadje dat merkwaardigerwijze bij
verlichting nog goed zichtbaar is, niet te
vermorzelen.
„Het is te dun om te breken!" ant
woordde de bedrijfschef. „Maar nu is
de draad veel te vuil om nog gebruikt te
kunnen worden", voegde hij er aan toe,
toen wij heel even met onze vinger er te
gen geduwd hadden. En wij hadden heusch
echoone vingers!
Over de veelzijdige toepassing van Eint-
hovens kunststuk in de geneeskunde en
in de eerste jaren van de radio-telegraphie;
over de andere afdeelingen van dit la
boratorium zullen wij niet uitweiden al
les te hoog voor ordinaire toeristen! 1)
Het ligt ook niet op den weg van toeris
ten, wanneer zy ten minste tusschen vier
uur 's morgens en middernacht rondzwer
ven, een bezoek te brengen aan het Poli
tiebureau, een practisch ingericht gebouw
met een aarts-leelijken voorgeveL Het „Nut
van 't Algemeen" ook in deze contreie
ofschoon grauw, dor en saai, is nog wel
gemaakt als we het confronteeren met de
zoute-drop-ornamentiek, waarvan aan de pui
van het politiebureau een pondszak vol
verspeeld is. Zonde van de drop.
In een van de huizen in de Zonneveld-
straat is een steentje uit 1614 „In den
Coninck van Sweden", de koning in een
fiere, zelfbewuste houding met naast hem
op een hermelijnen kussentje zyn
kroon.
Ten afscheid van de Ruïne" wordt nog
de heugenis wakker geschud aan een in
de vorige eeuw zeer in trek zijnd sociëtei-
tje (zijn plaats werd in 1851 ingenomen
door de gemeenteschool op de Langebrug),
die door booze tongen „Vrouwenverdriet"
genoemd werd. Niets dan laster natuurlijk.
VENATOR VAGANS.
1) Wellicht ten overvloede wijzen we
er op, dat nóch het Kamerlingh Onnes-,
nóch dit laboratorium voor toeristen te be
zichtigen is.
PAROCHIE VAN O. L. VR. HEMELVAART
EN ST. JOSEPH.
DE MOEDERWEEK VAN 24 FEBR.—
2 MAART.
Maandag a.s. om drie uur begint dan
onze Moederweek, gepreekt door de Paters
Redemptoristen J. Mulders en G. Sengers.
Honderden moeders hebben reeds toe
zegging gedaan van haar komst. Wie per
vergissing geen circulaire ontvangen had
den of het vergeten waren of het te druk
hadden, haar werd het antwoord gemak
kelijk gemaakt door het bezoek van het
ijverig damescomité, waaraan we in heel
deze schoone zaak zeer grooten dank ver
schuldigd zijn. Iedereen weet, wanneer de
oefeningen gehouden worden, waar zij haar
kinderen zoo noodig kunnen onder
brengen en wat er eigenlijk te doen is.
In die wëek zal er voor grooten en voor
kleinen gelegenheid zijn, om zich te laten
inkleeden in het Scapulier. Wie dit van
plan zijn, verschaffen zich bijtijds een sca
pulier (in zaak van religieuze artikelen te
krijgen tegen luttelen prijs); geen scapu-
lier-m e d a 1 j e, maar van stof.
En nu trouw opgekomen ter eere van
Moeder Maria en tot zegen voor ons zelf
en voor onze huisgezinnen en tot grooteren
bloei onzer Parochie!
Deken A. HOMULLE.
De Schoolmis.
Nu de scholen weer om 9 uur beginnen,
is er voortaan niet meer om half acht,
maar om kwart vóór acht H. Mis.
Dit is dan de Kindermis, met luide ge
beden, uitleg der H. Mis, gezangen en
Communie-gelegenheid voor de kinderen.
Zij moeten dus niet komen om kwart over
acht, maar om kwart vóór acht en
hebben dan, wanneer zij te Communie zijn
geweest, nog gelegenheid zich naar huis te
begeven, om te ontbijten. Dringend ver
zoek aan de ouders, hierop wèl te letten
en er aan mede te werken.
Deken A. HOMULLE.
Maria-Congregatie, afd. Jongens.
Morgenochtend, Zondag 23 Febr., is er
om kwart voor zeven een algemeene H.
Communie voor onze beide afdeelingen.
Op dezen dag van onze opdracht en her
nieuwing van de opdracht zorgen we, dat
we allemaal aanwezig zyn. Ook zij die Don
derdag- en Vrijdagavond verhinderd wa-
PAROCH1E VAN O.L. Vr. ONB.
ONTVANGENIS
KERKBERICHT
Zondag, Quinquagesima. Te 6 uur, half 8,
9 en 11.30 uur Gelezen HJL Missen; te
10.15 uur Hoogmis; te 4 uur Maria-
congregatie, hoogste afdeeling Meisjes,
's Avonds te 6 uur Lof, rozenhoedje en
litanie.
Maandag, 's avonds te 6 uur Lof voor de
overleden van het Zielenboek. Tevens
gelegenheid om te biechten.
Dinsdag, Uitstelling van het Allerheilig
ste te 9.30 uur; te kwartier voor 8 uur
Gez. H. Mis. ter eere van den H. Antonius
van Padua; 's avonds te 6 uur Lof ter eere
van den H. Antonius.
Woensdag, Aschwoensdag, na alle H.H.
Missen en te 12 uur zal het aschkruisje
worden gegeven. Vijfde Woensdag ter eere
van St. Joseph. Na de H. Mis gebed en
's avonds te 6 uur Lof ter eere van St.
Joseph.
Vrijdag, te 4 uur Biechthooren voor de
schoolkinderen; 's avonds te 6 uur Lof en
Oefening van den H. Kruisweg.
Zaterdag, begin van de maand Maart,
toegewijd aan den H. Joseph, 's namiddags
vanaf 4 uur gelegenheid om te biechten
tot half 9 uur.
Zondag a.s., Na de Hoogmis Jeugd Derde
Orde, afdeeling Meisjes.
Catechismus voor de kinderen der Open
bare school te melden aan de parochie.
ren, zullen vanzelfsprekend juist nu aan
wezig zijn.
Wij zien nog lang niet alle congreganis-
ten hun lint dragen. Neem vanaf morgen
het besluit om voortaan trouw het Maria-
kleed te dragen.
Dus laten we morgenochtend zien, dat
wij mannen zyn van ons woord en komt
allemaal om kwart voor zeven in de kerk.
P. A. J. GEVEN,
Directeur.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem
heeft benoemd:
tot districts-commissaris: van de Vrouwe
lijke Jeugdbeweging voor K. A. te Leiden,
den weleerw. heer rector F. Bernefeld,
Hooigracht, Leiden.
